Baldur - 15.06.1903, Blaðsíða 2

2
BALDUR, 15. JÖNÍ 1903.
BALDUR
er gefinn 6t áGIMLI, MANITOBA.
Kemur út einu sinni f viku.
Kostar $1 um árið.
Borgist fyrirfram.
Útgefendur:
Nokkrik Ní-Íslendingar.
Káðsmaður: G. ThORSTEINSSON.
Prentari: JóHANNES VlGFffSSON.
Utanáskrift til blaðsins:
BALDUR,
Gimli, Man.
Veið á »máum Rag’ýsÍDgum er 25 oente
fyrir þumlung dálkeleDgdar. Afaláttur er
getínn á otít-rri auglýsingum, eem birtaet í
blaðinu yfir lengri tíma. Viðvíkjandi
ajgkuni afslætti, og öðrum fjármálum bUðe-
inB, ern menn btðnir að enúa ejer að láða-
manninnm.
MÁNUDAGINN, 15. JÓNÍ I9O3.
Lærdómsríkur
fundur.
Nefndín, sem stóð fyrir íslend-
ingadagshátfðinni í Winnipeg árið
1902, hjelt almcnnan fund að kvöldi
hins fyrsta þessa mánaðar.
í fyrstu bar ekkert sjerstakt til
tfðinda. Gamla nefndin gjörði
grein fyrir verki sínu, og svo var
ný nefnd kosin fyrir þetta ár. Yfir-
skoðunarmenn voru kosnir, og um
kl. nfu virtist öllu verkefni fundar-
ins vcra lokið.
Sú varð þó ekki raunin á. Ein-
hver fundarmanna minnti á það,
að nú bæri 2. ágúst upp á sunnu-
dag, og þvf gæti nú verið álitamál,
hvort tiltækilegra þœtti, að velja
laugardaginn eða mánudaginn fyrir
liátíðahaldið.
í fyrstu kom það álit f Ijós, að
sjálfsagt væri að binda sig við þann
landssið, að velja daginn, sem kæmi
næst á eftir hinum venjulega mán-
aðardegi. Ekki urðu samt allir
fundarmenn á þeirri skoðun, að
venja þyrfti að ráða, og hjeldu
sumir þvf frain að laugardagurinn
væri verkamönnm hentugri, vegna
þess að þann dag vikunnar væri
vinnutfmi þeirra styttstur, og auk
1
þess væri þcim þægilegt, að vera
seint á ferli á Iaugardagskyöld,
vegna hvfldardagsins að morgni."
Aðrir bentu á það, að allir kaup-
menn væru bundnastir á laugar-
dögumj og töldu þeim skaðlegast
að missa þann daginn af allri vik-
unni. Hjer var 6r vöndu _að ráða.
íslendingafundurinn í
Winnipeg var orðinn dá-
lítil vasaútgáfa af mann-
fjelagsástandi alls hins
menntaða(I) heims.
Eftir hvaða mælikvarða ámann-
íjelagið að beita starfscmi sinni
þegar til stykkisins kcmur ? Á að
; miða framkvæmdimar við hags-
i muni hins fámenna vcrzlunarlýðs,
| eða á að miða þær við hagsmuni
I hins fjölmcnna verkalýðs ?
Fyrst gjörði Tcitur Thomas,
í kaupmaður, þá tillögu, að mánu-
dagurinn skyídi valinn tíl hátfða-
haldsins.
Þar næst kom fram breytíngar-
tillaga um, að fela ncfndinni þetta
mál til úrslíta.
Sfðast gjörði Þorsteinn S. Borg-
fjörð, múrari, þá breytingu við
breytinguna, að laugardagurinn
skyldi valinn.
Fyrir þá orsök, að annað fólk
heldur en þessir fundarmenn hafði
fengið leyfi fyrir fundarsalnum
eftir klukkan tfu, fjekk þetta mál
; engin endileg úrslit mcð atkvæða-
greiðslu, með þvf að tfininn entist
; ekki til þess, að bera allar tillög-
i urnar upp. Það er lfklegt að allar
tillögurnar hefði fallið, vegna þess
að hverjir tveir flokkarnir hcfði
orðið nógu fjölmennir á móti hverj-
' um cir.um, og þvf enginn þeirra
; haft bolmagn til þess, að koma
sinni tillögu fram. Eins og fór,
hvflir málið vitanlcga á herðum
nefndarinnar, og er hún ekki öf-
undsvcrð af því.
Þótt það atriði, scm hjer var um
að ræða, sje f sjálfu sjer ómerki-
legt, og geti ekki komið fyrirnema
mcð margra ára millibili, þá var at-
burðurinn samt sem áður mjög
eftirtektaverður. Það var barist
hjer um það ’prinsfp', sem nú er
farið að berjast um á hrikalegan
hátt um þveran og endilangan
heiminn. Eiga erfiðismennirnir að
missa tvöfaldan tfma, — segjum,
mánudag sjer til skemmtunar, og
svo þriðjudag sjer til hvfldar, —
til þess, að auðaifnunarmcnnirnir |
komist hjá þvf að míssa nokkuð,
sem þeim-getur verið til óhagræð- |
is, —segjum, Iaugardag? Eða á
erfiðismaðurinn að klfpa afhivfldar- !
tfma sfnum til þess, að geta notið
lffsins að dálitlu leyti, — segjum,
mánudagskvfrtd ? Eða á hann að !
gjfira sig ásáttan með að vera án
allrar lffsnautnar?
Sömuleiðis cr það eftirtcktavert,
hvernig einstaklingarnir komu
fram sem fulltrúar hinria gagn-!
stœðu mannfjelagsstrauma. Ef
nokkur hefði spáð þvf fyrirfram,
að þcssi deíla mundi rfsa á fundín-
um, þá hcfði Ifka hver skynsamur
maður getað vitað hvcrskonar
menn mundu koma fram, scm for-
kólfar fjöldans. Hver einasti á-
reynzlukippur mannfjclagsins
strengir á þeim sjcrstöku taugum,
sem eðli eða afstaða hcfir gœtt
víssum hæfilegleikum, sem viðciga
f hvcrju sjerstöku tilfelli. Þannig
var það algjörlega náttfiricgt, að
heppinn gróðamaður kom fram
sem forvfgismaður vcrzlunar-
mannastjcttarinnar, en einn af
þcim miinnum, sein gjöra hagteiks-
erfiði (skillcd labor) að atvinnu
sinni, scm forvfgismaður verka-
mannastjettarinnar. Hinni mestu
langvarandi heppni og hinum
mesta lærðum hagleik fylgir alla-
jafna mestur andlegur þroski.
Hvert um sig skapar andiega á-
reynzlu, og við áreynzluna þrosk-
ast hvcr maður. Svona skiftist
mannfjelagið á baráttu sinni hvar
scm cr, og forvfgismennirnir cru
aðallega úr þcssum sömu fiokkum.
Svo eru mennimir, sem vilja
fela ’nefndinni* það, sem gjöra
skal, -r- vilja hvorugan styggja,
en spila ölluin trompunum upp f
höndur auðsöfnunarmannanna.
Þannig fer ölluin fjöldanum af
prestum, þingmönnum og blaða-
mönnum. Auðvitað eru til marg-
ar undantckningar mcðal þessara
stjetta, cn þetta er það atferli, scm
oftast bregður fyrir hjá flestum
þeirra. Meira að segja, alþýða
virðist heimta það af prestum sfn-
um, að hegða sjer einmitt svona,
rjett eins og þeir menn væru að
sjálfsögðu myndarlcgastir Iciðtogar
til himnarfkis, sem dáðlausastir og
hálfvelgjumestir gcta verið f öllum
málefnum jarðrfkis, Mismunur í
þessu efni kom einnig lftillcga f
Ijós á ftmdíuum hjá mönnum af
mismunandi trúarskoðun, en út f
það er ckki vert að fara hjer frekar.
Þess má geta, B. L. Batdvins-
syni, sem er bæði þingmaður og
blaðamaður, til maklegs hciðurs,
að hann greiddi atkvæði mcð
verkalýðnum,- þvert upp f apið
geðið á ýmsum öðrum fylgifiskum
sfnum, scm viðstaddir voru.
Yfirleitt má kalla þá, sem berj-
ast undir merkjum vcrzlunarlýðs-
ins, Kapítalista eða Bragðalags-
menn. Það cr þeirra lag, að beita
aðra menn brögðum, ýmist einn
og einn eða f smærri og stœrri
samlögum hver við annan (Part-
nership, Company, Trust).
Þcir, sem leitast við að skakka
leikinn milli erfiðismannanna og
auðsíífnunarmannanna, cru Sósía-
listar eða Brœðralagsmcnn. Þcir
vilja gjöra allt, scm mögulcgt cr
til þess, að fitrýma þeim stjettarfg
og andvfgni, sem verið hcfir hið
megnasta citurefni mannfjelagsins.
Þcir, sem engan þora að stvggja,
eru Opportúnistar eða Blökulags-
menn. Þeir hafa sama lagið eins
og Icðurblakan, að Iátast ýmist vcra
mús eða fugl, eftir þvf við hvcrn
hópinn þeir eru hræddir.
Hvað. crt þú, Iesari góður, —
bragðalagsmaður, brœðralagsmað-
ur, cða blökulagsmaður ?
WINNIPEG
BUSINESS
COLLEGE.
Port. Ave. WINNIPEG.
NORTH END BRANCH.
Á MÓTI C. P. R. VAGNSTÖDINNI.
Sjerstakur gaumur gefinn að upp-
frœðslu f enska málinu.
Upplýsingar fást hjá
B. B. Olson, Gimli.
G. W. Donald, sec.
WINNIPEG.
BóNDINN (við ökumanninnj: Er-
uð þjer giftur ?
ÖkumaoURINN : Nei, rispurnar
framan í mjer eru eftir kött.