Baldur - 14.09.1904, Síða 1

Oliáð íslenzkt vikublað.
*
STEFNA: Að efia hreinskilni og
cyða hræsni í hvaða máli, sem fyrir kem-
nr, án tilíits til sjerstakra flokka.
Eitt í sinni röð vestanhafs.
*
AÐFERÐ: Að tala opinsk&tt og
vöfiulaust, eins og hæfir þvl fólki, sem er
af norrœnu bergi brotið.
II. ÁR.
GIMLI, MANITOBA, 14. SEPTEMBER 1904.
Nr. 36.
FRJETTiR.
*
Orustan við Liao Yang stóð
y-fi-r í IO daga, og enclaði raeð þvf
•að Japanítar r&bu R-ússa & flótta
-og tóku borgina, Svo var orust-
an skæð, að þegar sko-tfæri voru
ckki til taks, var barist með stein-
um. Sagt er að Japanítar hafi
misst 30,000 manns f þessari við-
ureign. Rússar segjast hafa tapað
16,000 mönnum, og þykir Ifklegt
■að eitthvað sje undan drcgið f
þeirri tölu, þó það sje ekki óífklcgt
að mannfall þeirra hafi verið eitt-
hvað minna en Japanfiae
Áður en Japanftar tóku borgina
höfðu Rússar brennt vistaforða og
annað, er þeir ekki g&tu haft með
«jer. Japanftar Ijetu ekki staðar
aiumið við að taka Liao Yang,
héldur eltu þeir Rússa norður eftir
1 kttina til Mukdcn. Var það tik
gangur Japanfta að komast frara
fyrir fylkingar Rússa og neyða þá
þannig til Oristu, en undarnhaldið
hefir virst ganga vel, fyrir Rúss-
nm svo langt, scm irrenn vita.-
JEngar grcinilegar firjettir hafa
lcomið fr& þessum stöðvum, síð-
ustu daga.
Óljós fregn segir að Samsonoff,
sá er myrti rússneska r&ðgjafann,
Von Plehve, sje sloppinn úr fang-
elsinu.
Sl&trara verkfaliið er nú upp-
hafið, og fara mennirnir að vinna
aftur með sömu kjörum og áður
voru. Sagt er að verkfallið muni
hafa kostað verkamennina $S,ioo,
000, og verkstœðaeigendurna
$7,500,000.
Issa Tamimura, japanskur
verzlunarfrœðingur, sem hefix ver-
ið að ferðast um heiminn f þarfir
japönsku stjórnarinnar, er nú að
fierðast um Canada. Honum llzt
vel á sig hjer og segir að sig langi
til að koma nokkrum japönskum
bœndum tij að setjast að í Norð-
vesturlandinu.
tingi rafmagnsfrœðingsins nýja,
Halldórs Guðmundssonar. Hann
kvað hafa pantað þegar áhöld til
þess nú með póstskipinu 20. þ. m.
Hugsað er um 150 rafljós rneð
16 keits Ijósi hvert, sum úti og
sum inni. Þau kvfeðu eiga að
kosta 6 kr. hvert um árið.
Um vertnsveituna hefir hr. Jón
Þorkákssen verkfrœðingur lagt á
rftðin. Hugmyndin er að leggja
pfpu, vatnsæð, úr lind sunnan við
Hamarinn niður að sjó og inn með
honum. Lindin liggur það hátt,
að vatn kemst upp í flest hús, sem
ekki eru ofar en með þjóðveginum.
Reykjavík m& biðja fyrir sjer,
að hún verði ekki langar leiðir
aftur úr Hafnarfirði.
Í maím&nuði, &rið 1901 lagði
J>rfmastraður eintrjáningur af stað
frá Vancouver, og var fcrðinni
heitið suður um kyrrahafseyjar,
þaðan austur, sunnan við ’Cape
Horn’, og svo til Azores eyjarma
•og Evrópu. Bátur þessi var hol-
■aður úr trjábút, Alaska Indí&na,
&rið 1843. Aðeins tveir menn
eru ábátnum. Þegarsfðast frjett-
ist til þeirra með vissu, voru þeir
komnir til Azores eyjanna, og
höfiðu þá ficrðast 40.000 mílur.
Nú kemur frcgn um að til þeirra
hafi spurst við Englands strendur.
Sagt er að Grand Trunk Pacific
járnbrautarfjelagið rnuni ætla að
kaupa Canada Atlantic járnbraut-
ina, fyrir $12,000,000.
Maður nokkur & Englandi,
Adolf Beck að nafni, var, árið
1896 tekinn fastur, kærður um að
hafa haft peninga og gullst&ss af
stúlkum, undir fölsku yfirskyni.
Hann var fundinn sekur, og
dœmduí í 7 &ra fángelsi. Eftir
að hann hafði útent tfma sinn í
fangelsínu var hann l&tinn laus; en
ekki leið á löngu þar til hann var
aftur tekinn fastur, kærður um
sama afbrotið. Hann var samt
sýknaður í þetta sinn, þvf um
sama leyti var annar maður, Smith
að nafni tekinn fastur fyrir sama
glæpinn, og kom það þ& upp að
nann (Srnith) hafði einnig framið
gloepinn, sem Beck hafði setið í
fangeisi fyrir. Nú hefir stjórnin
boðið Beck $10,000 bœtur, en
hann hefir neitað boðinu, af þvf
honum þykir það of lftið. Hann
heimtar að mál sitt sje rannsak-
að að nýju, og hefir j£veiið sett
konungleg nefnd í það, til að rjetta
hluta þessa manns, sem lögin hafa
svo illa leikið.
skriðfær en verið synjað um hvor-
utveggja. Svo setti hann fjóra ís-
lenzka varðmenn út I skipið. Um
nóttina var siglt á stað með varð-
mennina, og þegar komið var
nokkuð frá landi, voru þeir með
harðri hendt reknir ofan í bát, sem
stolið hafði verið frá landi, svo
lftinn, að hann gat tæpast tekið
þá alla fjóra, og með einni ár að
eins. Mennirnir björguðust til
lands af því að veður var kyrt.
sig fram'til alþingiskosninga hjer í
Eyjafirði og hefir þessa viku verið
að halda fundi með kjósendum.
Óþurkasamt hefit verið nokkuð
hjer um sveitir síðan er sláttur
byrjaði. Samt hefir ýmsum tek-
ist að þurka töluvert af töðu sinni
með þvf að nota hverja flæsu vel.
Vitskcrt kona, f Boston sýndi
manni sfnum banatilræði, og skaut
sfðan & lögregluþjón og særði hann
til ólífis. Sfðan bjó hún um sig
til varnar, f setustofunni. Þaðan
varðist hún 10 Iögregluþjónum í
5 klukkutfma. Hún var seinast
handsömuð með því að sprauta
eiturblöndum inn um götin á hurð-
inni, þar til loftið f herberginu
varð svo þrungið afþeim, að það
leið yfir hana. Hún hafði hjá sjer
tvær skammbyssur og nóg af skot-
færum, þó hún væri búin að skjóta setti af stað tresmfðaverksmiðj
eitthvað 50 af þeim.
Íslands-fr j ettir.
*
(Eftir ísafold).
Reykjavík, 23. jú!í 1904.
Trjesmíðaverksmiðja með vjel-
arafli, vatnsafli, komu Hafnfirð-
ingar upp f fyrra.
Nú eru þeir komnir á flugstfg
með að nota sama vatnsaflið til að
raflýsa kauptúnið að einhverju
leyti, í bráð.
Loks er þar á prjónurn ráða-
gjörð um vatnsveitu fyrir bæinn.
Fyr má nú vera frainfaraskrið
en þetta, & 1—2 missirum.
Það er sami maður, sem raflýs.
jngunni kemur upp og s& sem
una
í fyrra, Jón Reykdal trjesmiður.
fiíann gjörir það mcð ráði og full.
33. júU
Herskipið Hekla höndlaði fyrir
fám dögum, 26. þ. m., enskan
bffltnvörpung sekan í landhelgis-
broti, úti fyrir Arnarfirði. Hann
var frá Hull (H 56) og heitir Para
gon, skipstjóri William Magara
Hekla s& til hans langar leiðir &-
lengdar, langsamlega í landhelgi;
hann stefndi undan landi. Hann
nemur staðar, ar hann verður var
við Hektu, til pcss að leysa fr&
sjer vörpuna; það var hálfri sœ-
urtlu fyrir innan landhelgismörk;
hann hraðar þvl næst ferðinni sem
mest hann má, og hirðir ekkert
um, þótt Hekla gefi honum bend-
ingar um að staðnæmast. Ljet
ekki undan fyr en honum var sent
hvert skotið á. fœtur öðru, og þau
mörg, fyr.lt púður eingöngu, og
þvf næst kúlur.
Skipstjóri harðþrætti frammi
fyrir höfuðsmanni fyrir að hafa
fiskað f landhelgi; þóttist hafa
misst vörpuna frá sjer úti fyrir
Djúpinu. En Hekiumenn höfðu
sjeð glöggt allar aðfarir hans, og
s& hann sjer loks ekki fært annað
en meðganga. Hckla fór því
næst með hann til Patreksfjarðar.
Þar var hann sektaður um 2000
kr., og afli og veiðarfæri gcrt upp-
tcekt. Hann hafði mikinn fisk.
Það vitnaðist, að þetta sama skip
hafði oft verið staðið að landhelg-
isveiði hjer í Garösjó. En nú var
& því nýr skipstjóri. Svo er vant
að hafa það, þá er svo ber undiv,
ekki komist sökudólgur undir
manna hendur.
23. júU
íslandsbanki hafði fyrstu þrjár
vikurnar rúmar, sem hann hefir
starfað, 7.—30. júnf, lánað út 108
þús. kr. gegn veði og sjálfskuld
arftbyrgð og 30 þús. gegn hand
veði. 62 þús. kr. víxillán hafði
hann og veitt. Nær 40 þús. hafði
hann tekið inn á d&lk og með irin-
lánskjörum.
Rafmagnsfrœðingur, Halídór
Guðmundsson, Skaftféllingur, kom
til Reykjavíkur um síðustu m&n-
aðamót frá útlöndum, til þess að
forvitnast um, hvort Reykvfking-
ar mundu hafa hug & að koma upp
raflýsingu hj& sjer, annaðhvort
með gufuafli eða mcð þvf að nota
vatnsafliið úr Elliða&num.
Eðlisfræðingur íslenzkur, cand.
mag. Þorkell Þorkelsson, kom til
Reykjavfkur um sfðustu mánaða-
mót til þess að rannsaka hvcra &
Suðurlandi, leyta þar að frumefni
nýlega fundnu, scm RADIUM heit-
ir. Hann hefir styrk til ferðarinn
ar úr Carlsbergssjóði.
Endurskoðendur við íslands
banka eru þeir Indriði Einarsson
revísor, skipaður af r&ðgjafanum,
og Julius Ilavsteen amtmaður,
valinn af hluthöfum með 500 kr.
þóknun hvor.
Tíðarfar hið ákjósanlegasta og
.grasvöxtur f bezta lagi. Lítið
vantaði á að bændur alhirtu nú
tún sín þá dagana, sem þeir byrja
slátt f lakari árum. Hvarvetna
af landinu er að frjetta árgæzku til
sveita.
(Eftir Norðurlandi.)
Akureyri, 16. júlf 1904
Botnvörpungur, sem dœmdur
hafði verið í 1800 kt, sekt og afla
upptœkan og veiðarfæri, en áfrýjað
m&li sfnu, strauk um nótt frá
Hafnarfirði 16. f. m. Sýslumaður
Páll Einarson hafði gert allt, sem
f hans valdi stóð, til þess að af-
stýra þvf, beðið um menn af
Heklu til varðgæzlu, meðan skipið
var í haldi, og að tekin væru
stykki úr gangvjelum botnvörp-
ungsins, til þess að hann yrði ó-
Hans Reynolds, blaðamaðurinn
norski.scm áður hefir verið minnst
á hjer í biaðinu, flutti fyririestur
f húsi Goodtemplara hjer f bæn-
um á sunnudagskvöldið var, og
talaði einkum um b.aráttuna, sem
háð hefir verið og háð er f Noregi
fyrir því að gera eiginlega norsku,
þá tungu, sem mestöll þjóðin talar,
að ritmáli Norðmanna. Hann
gjörði áheyrilega grein fyrir þeirri
þörf, scm á því væri, og cins fyrir
þvf, hve langt þvf máli væri kom-
ið. í fyrirlestrinum kom fram
einkar hlfr hugur til íslands, þakk-
arhugur fyrir þá fjársjóðu, er ís-
lendingar hefðu geymt í tungu
sinni og bókmenntum. Ræðu-
maður hóf mál sitt með ljóðum til
íslands cftir sjálfan hann og iauk
þvf með þvf að lesa með góðum
og skýrum framburöi erindið , ,Þú
álfu vorrar yngsta land“ eftir
Hannes Hafstein. Fyrirlesturinn
var allvel sóttur. Á eftirhonum
sýndi ræðumaður margar myndir
frá Noregi.
Þessi hákarlaskip hafa komið inn
f vikunni P ,,Vfkingur“ með 64
og ,.Henning“ með 105 tn.
Fiskiskipin, sem komið hafa,
eru: ,,Helga“ með 15 þús.;
hafði lagt upp áður & Patreksfirð:
um 20 Þús. ,,Fremad“ með 6þús.
hafði lagt upp áður á vesturlandi
i6þús. ,,Sfldin“ með 7)4 þús.,
,,Julíus" með 12 þús., ,,IIelen‘‘
með 1 y2 þús. af þorski og 50 tn.
sfldar.
í fiskikvfar við Iírísey öfluð-
ust 150 tn. sfldar & þriðjudaginn
var og 30 tn. næsta dag; en svo
ekkert frekara, svo frjest hafi. Á
Svarfaðardal er allgóður þorskafli;
fiskur sagður fremur mishittur;
surnir fá rnikið, aðrir heldur lftið.
Sfldar verður allt af vart í fjarðar-
munnanum, en mjög iitið fæst af
henni f lagnet inn f firðinum.
Reknetaveiðar Norðmanna eru
byrjaðar; eitt af skipum þcirra
kom inn á Litlaárskóg nú í vik-
unni með & 2 hundrað tunnur.
Svarfdælir segja, að alveg sje girt
fyrir fjörðinn af þorskveiða rekneta-
skipum. Þar er ógrynnum af úr-
gangi fleygt f sjóinn við fiskverk-
unina, og er talið aftra fiskgöng-
,um inn f fjörðinn.
Það hefir enn þá ekki verið til
f hciminum það ský, sem sólin
ekki hefir lirakið á brott.
Préfessor Finnur Jónsson kom
hingað á laugardagskvöldið var,
landveg austan af Seyðisfirði, með
Sá sem hefir gott lundarfar er
viss mcð að hafa marga aðra góða
hluti.
,Baldur“ biður vini sfna að
gjöra sjer vinarbragð, með þvf að
frú sína, son sinn og frændkonu \ senda sjer nokkra nýja kaupendut
frúarinnar. Prófessorinn býður —helst sem fyrst.