Baldur - 01.02.1905, Blaðsíða 2

2
BALDUR, I. FEBRÓAR 190?.
BALDURi
FR GEFINN ÖT Á
GIMLI, - MANITOBA.
ÓHÁÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIs.
BORGIST FYRIRFRA ,1/.
tfTGEFF.NDUR :
TIIE GIMLI PKINTING &
PUBLISIIING COM-j
PANY, LÍMITED.
ráðSMAðuR':
G. P. MA GNi'SSON.
UTANÁSKRIFT TII. BLAðSINS :
ZB-AJUXDTXIR,, •
GIMLI,
TMLAHSr.
Verð á Bmánm aug’ýsingum er 2ó cent
fyrir þ imlung dá kBl'Jngdar. Afsláttur er
gefian á stœrri auglýsingum, sem birtast í
blaðinu yfir lengri tíma. Viðvfkjandi
slíkum afslætti og öði’um f jármálum b’aðs-
ius, eru menn bcðair að snúa ejer að ráðs-
manninum.
MIöVIKUÐAGINN, I. FEBR. T9O5.
■ij. ■ ' 1 .........
SLAFARMR,
I
Það cru flciri cn líigregludðmar-
inn hjer f Gimlisvcitínni farnir að j
fA smjörþefinn af málaferlum Gali- !
sfumanna. Eitt af málum þcirra, j
scm kom fyrir dómþingið fyrri
partinn f vetur, átti að heita trúar-1
bragðalegt, en cr ef til vill eins
mikið pólitiskt undir niðri. Það
hófst út úr ósamlyndi milli orþó-
dox-grfsk-kaþðlskra og frjáls-grfsk- i
kaþólskra manna. Allt fólkið kem-!
ur f orði kveðnu orþódox ’að heim- j
an‘, rjett eins og sumir aðrir, en j
sfðan hingað kom hcfir frjálslyndaj
bylgjan risið á mcðal þcirra, af-
ncitun hclvftis og annað þesskon-
ar, sem hinir vilja ckki missa.
Þessa bylgju má ætla að lfbcraj- j
flokkurinn hafi ýtt undir, til þess j
að vega á móti pólitiskum áhrifum j
frá hinum konservatfva rómvcrsk- |
kaþólska biskupi f St. Boniface, j
sem rössnesku biskuparnir höfðu í
scnt þessi ginkefldu stekkjarlömb
sfn til halds og trausts á mcðan!
enginn þeirra kemur hingað sjálfur
til að gæta hjarðarinnar í þessu ’ó- j
guðleikans landi', cins og kerling-
in mundi komast að orðum. Hinn í
frjálslyndi klerkur, Jarema, var á
skömmum tfma búinn að fá svo !
mikið fylgi, að hann var farinn að
prjedika fyrir fjölda fólks f aðal- i
messuhúsi Galisfumannabyggðar- j
innar, hjer fáar mflur frá Gimli,
þcgar ofsinn f hinum ófrjálslyndu 1
’barnatrúarmönnum' tók að keyra
úr hófi. Þeir fóru nokkrir í hóp
til messu cinnar, drógu klcrkinn j
frá altarinu f miðri mcssu, brutu
’helga dóma' í ryskingunum, og
unnu allskyns helgis-pjill, f því
yfirskyni, að ekki væri þar um
sanna guðsþjónustu að r.cða, af
þvf Jarema vatri cnginn prcsttir,
vegna þess hann var ekki upp- j
dubbaður f Galisfu eftir órþódox-
um nótum. P’yrir þetta athæfi
voru menn þessir kærðir og meðal
annarar vitnaleiðslu var leit gjörð
eftir þvf hver flokkurinn ætti laga-:
lcgan rjett til hússins. Var f þvf
sambandi krafist vitnisburðar af
einum þjóni sambandsstjórnarinn-
ar, sem'vinnur f landskrifstofunni
f Winnipeg, og hann beðinn að
leggja fram skjöl að þessu lútandi,
cn það kvaðst hann ekki mega,
sjcr hefði vcrið bannað það mcð
hraðskcj-ti frá.Ottawa. Slfkt virt- j
ist óneitanlega sýna pólitiska hlut-
I
tekningu, (og cr cinkcnnilcga eftir-j
tcktavcrt fyrir hina orþódoxustu
Islendinga, scm öllu mcira eru á
bandi þcss stjórnmálaflokks, svo j
spaugilcg grautargjörð sem úr þvf'i
vcrður), cn er aðiiðru lcyti þýðing- 1
arlaust fyrir rjcttmæti þcirrar at-
farar, scm prcstinum var gjörð. \
Þcgar svo kviðdómurinn loksins
gaf úrskurð sinn, sakfclldi hann þá
scm að atförinni voru, með þeirri:
útskýringu, að slfkt framferði
mætti ckki lfðast í landinu gcgn
guðsþjónustu nokkurs safnaðar. Á
þetta ieit samt dómarinn öðruvfsi, j
og hvort sem það kemur af því að i
hann sje kaþólskur, cða af öðrum j
ástæðum, þá skipaði hann dóm-
ncfndinni mcð hörðum orðum, að
flytja fram sýknunarúrskurd. Vjek
þá dómncfndin á ný til hcrbcrgja
sinna, en kom brátt fram aftur og
kvagst cinhuga um scktardóm og
ncitaði cindregið að vfkja iiárs- !
brcidd frá þeim úrskurði, hvað sem j
dómarinn segði. Þótti þcttahinnj
merkasti rjettarfarsatburður, og
var málinu þá vísað til æðra dóms
til endilegra úrslita. Við það sit-
ur cnnþá.
0
Nú fyrir skemmstu kom upp
annað Galisíumannamál í Winni- i
peg, sem mcira kveður að í glœp- j
semdaráttina. Smáhrcður þcirra,
konubarsmíðar og því um lfkt,
eru svo daglegt brauð, að þeim erj
jafnótt gleymt, en í þetta skifti
lyktaði mcð morði. Eftir því, j
sem næst vcrður komist við undir-
búningsyfirhcyrzlu, höfðu margir!
menn hafst við í sama húsi, og
kona cins þeirra orðið fyrir bar-
smíð. Hún flúði húsið, en kom
aftur litiu seinna, og með henni
svertingi, sem ijet mönnunum það:
f ljósi að hann væri lögregluþjónn, i
og álíta menn að hann hafi orðið j
til að aumkast yfir konuna og hafi j
svo gjört þetta í þeirri g(5ðu mein-!
ingu, að verða hpnni tii liðs, með ;
því að iáta mermina ’agta' sig. Að
þvf varð honum þó ekki, heidur'
brugðust hinir reiðir við, og veittu ,
honum eftirför út úr húsinu, og
veittu honum að lokum bana, á
bakstræti einu, að þvf er bezt
verður sjeð, með skóflu, sem svo
knálega hafði verið reidd að höfði
svcrtingjans, að skaftið brotnaði
ofan við járnspcngurnar.
Lfkskoðunarnefnd sú, scinum'
þetta mál fjailaði, sagðist f cnda-
lok rannsóknar sinnar vera tfl þess
kflúð, að mæla harðlega á móti;
innflutningi þcssa þjóðflokks hjer
til lands, og vcrður nú fróðiegt að 1
vita hvernig hlífiskildir þessara ó- J
aldarseggja snúast við þeirri á- ,
skorun.
Verkamannaforingjar í Banda-
rfkjunum þykjast vera búriír að
finna lykilinn að ástæðu stjórn-
málamannanna til að efla þennan
innflutníng. Þeir hafa veitt þvf J
eftirtekt, að fargjald frá Þýzkalandi
er $34 til Ameríku, en frá Cróatfu
ekki ncma $io, þ. e. a. s. Mið-
jarðarhafsleiðin er svona mikiu ó-
dýrari heldur en Norðursjávarleið-
‘n> °S Það cx svo einmitt lciðin,
sem Galisíumenn koma mest, og
aðrir Suður- og Mið-Evrópulýðir,
en það er jafnframt fólkið, sem
alltaf er verið að staglast á, að sje
ekki f það minnsta jafn æskiicgir
innflytjendur eins og Norður-
Evrópuþjóðirnar. Þctta þykjast
nú verkamenn sjá, að skipalínurn-
ar> °g þá-væntanlega stjórnmála-
mennirnir líka, gjöri eftir undir-
róðri ameríkanskra auðmanna, scm
allt af þarfnast fyrir fleiri ’höndur1,
en geta lagt til höfuðin sjálfir, og
gcta fært sjer ’höndurnar' þvf bet-
ur f nyt scm höfuðin þcim tilheyr-
andi eru ósjálfstæðari og vanþekk- j
ingarfyllri. Þcssi ’handa'fjölgun J
miðar að þvf, að gjöra öil verkfull j
erviðari, og bœtir úr þeim þjón-
ustufólksskorti, scm sffellt fcr hjer
vaxandi, vegna þess að unglingari
af tevtónskum ættum eru svo fljót-
ir að verða hvcr annars jafnokar f|
hugarfari, að enginn gctur treyst
þvf, að annar láti þrælkast í hugs-
unarlcysi.
Mikið spursrflál hiýtur það nú að
vcra fyrir alla, sem nokkuð liugsa,
hvort þessi verkamanna tilgáta er j
ekki rjett.
_____^ ^________ j
Ákúrur.
Nú fyrir stuttu hcfir fylkisstjórn-1
in sent út skýrslur kvikfjárræktar- j
fjelaganna fyrir árið 1903, sam- j
kvæmt þ'vf, scm þær voru lagðar,
fram á ársfundi þcssara fjelaga í J
fýrrravctur. Upplýsingar þær, sem
þar cr að fá, eru því f meira lagi
eftir sig kveðnar, og eru ekki til j
ncins annars cn cyða peningum, ‘
þvf allar þessar frjettir fást úr bún-
aðarblöðunum skömmu eftir að
ársfundir eru afstaðnir. Það, sem
mest er í varið á þessum ársfund-
um, eru fyrirlestrarnir sem þarj
eru fluttir af viðurkenndum mönn- j
um, hvcrjum í sinni greifl. Þeir
koma ekki út f blöðunum, ogþáj
vantar þar.ia líka, alveg cins og f
fyrra, og það gjörir þcssa stjórnar-
bók lftils cða einkis virði, svona j
ári á eftir tfmanurn. Það er auð-
sjeð, að búnaðarmáiaráðgjafinn er
ekki bóndi, því ekki kann hann f
búnaðarmálum nein ráð að gefa.
Ensku bœndablöðin kvarta sárán
yfir þessu rititelja það, eins og
cr, til minnkunar.
Næsti ársfundur þessara kvik-
fjárræktarfjclaga byrjar á mánu- :
dagskvuid, hinn 20. febr. Verð-;
ur þá skift verkum manna fyrirj
vikuna, og önnur byrjunaratriði j
lcyst afhendi. Á þriðjudagsmorg
STÆRSTA TJPPLAG I BŒNUM AF
OFJSTTTJSÆ^
ZRAATSTG-IES,
SJERLEGA VÖNDUÐ
lETXIR-lSr ACE S.
MOODY and SON,
COR. MANITOBA AVE. AND EVELIN ST.,
WEST SELKIRK, MAN.

un verður hcltaræktunarmanna
fundurinn (Ilorse Brccdcrs’ Asso-
ciation); að kvöldinu nautpenings-
ræktunarmannafundur (Cattle
Breeders’ Association); á miðviku-
dagskvöld sameiginlegur fundur
allra fjelagsmanna ; á fimmtudags-
morgun fundur sauðfjárræktunar-
og svínaræktunar-manna (Sheep
& Swine Brecders’ Association);
og á fiJstudagsmorgun fundur
mjólkur-búnaðarfjelagsins (Dairy
Association).
b'yrirlcsarar á þessum fundum
vcrða nú í ár : Próf. A. Boss frá
akuryrkjuskólanum í Minncsota;
I’róf. J. A. Ruddick, Próf. Gris-
dale, * F. W. Plodson, og C. M.
McCrae, allir frá Ottawa ; Dr. Mc
Gillivray frá Binscarth ; og. Dr.
Hopkins, ritstjóri fyrir Farmers
Advocate, og A. P. Kctchen, að-
stoðarritstjóri fyrir Nor’-Wcst
P'armcr.
Árlega cru veittir $200 til hvers
þessa fjclags fyrir sig, aðallcga til
þcss að standa straum af þcssum
fundarhuldum og skrifstofuhaldi
sfnu, og fácinir menn, sem sízt
þurfa uppfræðslunnar við, en hafa
efni á að sækja þessa fundi inn f
Winnipeg, og svo bœjarbúar, sem
ekki skiftir þetta ncinu, hafa iill af- j
notin af þessum samansmaiaða vfs- j
dómi merkustu manna úr öðrum
rfkjum og fylkjum, en hinir fáfróð-
ari og fátækari, sem mest þurfa
þess með, þcir vcrða að fara á mis
við það, þó þeir nenntu vcl að lesa,
af því búnaðarráðgjafinn hefir ekki
svo mikið ’interest1 fyrir svona
’skrafelsi', að hann haldi það sje
vert að vera að eyða í það prent-
kostnaði.
Slík ósanngirni verður að kom-
ast til lagfæringar.
[\/|eÐAL annara frjetta, sem
bcrast af fylkisþingi, eni fullar
upplýsingar um landasíilu, sem
Roblin * gjörði fyrir fylkisins hönd
til C. N. R. fjelagsins, hinn 10.
nóv. 1904. Það voru 256,000
ckrur fyrir $1. 56 hver ekra, einn
tuttugasti borgaður strax, cn af-
gangurinn mcð sex ára jöfnum af-
borgunum og ■S% ieigu.
Hreint er það nú merkílegt, að
þegar þjóðfjeiagsheildin cr að sclja
einhverjum búanda, sem þarf
landsins við til eigin brúks og fram-
leiðslu tafarlaust, þá skuli hann
ekki vera látinn sæta hálft svo góð-
um kjörum sem stórríkt auðmanna-
fjelag; scm ekki dettur í hug að
mýkja úr cinum moldarkögli með
eigin hendi. Ef það verður að
vera haft fyrir gróðamillu til að
’spekúlera* •með jafnótt og eftir-
spurnin eykur verðmætið, þvf held-
ur þá ekki þjóðfjelagið f löndin
sjálft, til að njóta þeirrar verðhækk-
unar ? Er fylkisbúskapurinn svo
érfiður, að það ncyðist til að sclja
sjer í skaða, þegar kaupandi fæst
til að taka nógu mikið í einu ? Eða
er þctta sambland af sukki við
þann ríka og hluttckningarleysi
við þann fátæka ?
Ekki höfum vjer tekið eftir að
andstæðingar stjórnarinnat á þingi,
hafi nokkurt orð á móti þessu.
Það cru bæði skærin góð.
VlÐ nýafstaðnar skólancfndar-
kosningar í Seattle, unnu sósfa-
listar sæti þelrrar deildar borgar-
innar, sem háskóiinn er í. Dag-
blað borgarinnar kvað geta þess,
að kjörstjórnin hafi þekkt það á
seðlunum, að prófessorar og stú-
dentar háskólans hafi næstum aliir
greitt sósfalistunum sitt atkvæði,
og lfzt nú stjórnmálamönnum ekki
á blikuna þarna á vesturloftinu.
Svona er ástandið sagt nú orðið á
Þýzkalandi lfka, að þar greiði allur
þorri lærdómsmannanna atkvæði
mcð sósfalistunum, og auðsjeð er,
að einhverjir verða til þess, úr því
80 sósfalistaþingmenn komust þar
að í sumar.
Þá cr sigur nýrra framfara ævin-
lega f nánd, þegar þekkingin er al-
mcnrit gcngin á hólm við vana-
festuna.
~FTTTSP'RÚ CURIE, semöðl-
aðist Nobel-verðlaunin f efnafrœði
f fyrra, hefir forseti P'rakklands
gjört að æðsta stjórnanda cðlisfrœð-
islegu tilraunanna við vfsindadeild
háskólans í Parfs.