Baldur - 15.03.1905, Blaðsíða 3

BALDUR, 15. warz 190;.
3
GORKY
OG GOPON.
---:0:-
Þeir menn, sem mest ljetu til
sín taka og gcrðust ieiðtogar lýðs-
ins þegar verkfallið og uppreistin
hófst á Rússlandi síðastl. janúar,
var skáldið Maxim Gorkyog prest-
ur, sem hcitir Gocrge Gopon.
Gorky er fyrir löngu sfðan orðinn
heimsfrægurrithöfunduroger, næst
Tolstoi gamla, ,,hið mesta skáld“
scm Rússar eiga nú á lffi. Hann
heitir rjettu nafni Alexei Maxi-
movitch Pyeshkoffentók sjer sjálf-
ur nafnið Maxim Gorky er hann
fór að rita skáldsögur þær, er hann
hefur orðið frægur fyrir.
Gorky er fæddur í Nijni Nov-
Rússlandi, og f flestum sögum
hans er aðalefnið lýsing á þeim og
lífskjörum þeirra.
Það cr eðlilegt að Gorky,
scm þckti svo vel fátækt og ófrelsi
rússneskrar alþýðu, fíndi til þess
hver þörf henni væri á meira frelsi
og mentun, og það kom brátt í ljós
að hann vildi gera sitt til að ráða
bót á þvf. Hann var hvervetna
vinsæll hjá verkamönnum ogflutti
þcim bæði í ritum og ræðum ýms-
ar hollar kenningar um fjelagskap
og frclsi, og innan skams gerðist
hann einn helzti talsmaður þing-
ræðis á Rússlandi, og þvf málefni
og öðrum rjettarkröfum framfylgdi
hann svo djarflega, að mælt er að
hann hafi sjö eða átta sinnum verið
settur f fangclsi fyrir lýðæsingar.
Hin síðustu árin hefir hann verið
gorod árið 1868. Faðir hans var opinskár leiðtogi byltingarmanna,
húsgagnasmiður frá Perm, bláfá-
%
/í\
/t\
/i\
/í\
%
/i\
/<\
/I\
/i\
/<\
/»\
/l\
/é\
/<\
%
/4\
/í\
rr

F AIÐ B E Z T U
•w
SKILYINDUNA w
im: ib Xj o t
t
:s .
VJER
RJOMASK
SELJUM :
rLTTXJSTIDTJIR,
\»/
\t/
\»/
\i/
\t/
\í/
\t/
\l/
\t/
THEESHIUG BELTS,
tækur, en fremur vel að sjcr eftir
því sem um er að gera mcðal al-
þýðu á Rússlandi. Sagt er að hann
hafi kent syni sínum að stafa og
lesa á bænabók sinni, og það var
öll sú fræðsla, er Gorky fjekk í
föðurhúsum enda var hann á æsku-
aldri cr hann misti bæði föður og
móður; kom afi hans honum þá
fyrir hjá skósmið þar í borginni og
þar var pilturinn nokkurn tíma
En honum lciddist brátt skósmfðið
og hljóp úr vistinni; vann hann þá
um stund mcð málara, sem bjó til
helgimyndir; en ckki varð hann
þó fullnuma f þeirri list. Hann fýsti
að sjá mcira af mannlífinu og hcim-
inum, og gerðist því vika drcngur
á gufubát á Volga-fljótiim. Þá var
það að cinn af matsveinum, cr
hann komst í kynni við á bátnum,
lánaði honum nokkrar bækur, er
hann hafði undir höndu; voru þar
á meðalrit eftir Gogol, Dumas eldri
Uspensky; hafði Gorky aldrei fir
á æfi sinni komist yfir annað eins
bókasafn og þetta, er hann hafði
lesið þessi rit, vaknaði hjá honum
brennandi löngun f meiri fróðlcik.
Þá fór hann til Kazan því þar var
háskóli, og ættlaði að þar mundi
sjer gefast kostur á að læra. Þá var
hann fimtán ára gamail. En er
þángað kom varð hann þcss brátt
vís, að pcninga þurfti til að stunda
þar skólanám; fjekk hann þá vinnu
í bakarabúð, en mánaðarkaup hans
var hálfur annar dollar. Það nægði
varla til þess að halda í honum
Iffinu, um skólanám var ckki að
tala. Út úr þcssu basli varð pilt-
urinn svo örvinglaður að hann var
kominn á frcmsta hlunn mcð að
fyrirfara sjer; en þá bauðst honnm
vökumans starf á járnbraut f Tsar-
itsyn og þvf tók hann feginshendi,
þvf fyrir það gat hann að minsta
kosti fcngið að cta. Eftir þan flæ-
ktist hann úr einum bæ f annan og
vann að ýmsu, kyntist mörgum
hliðum mannlífsins og tók vcl cftir
öllu. Hann vann í járnbrautarverk-
smiðju f Tiflis er hann ritaði fyr-
stu sögu sína, ,,Kavkas“ scm kom
út f blaði einu þar í bænum. Eftir
það skrifaði hann hverja smásög-
una á eftir annar, og þær vöktu
svo cftirtckt manna að hann varð
brátt frægur um allt Rússland.
llann var gagnkunnugur orðinn
vcrkalýðnum og þekti vcl þau kj.'ir
og væri því að Iíkindum fyrir löngu
sfðan útlægur orðinn og kominn til
Siberfu, ef stjórnin hcfðiþorað að
fara með hann eins og hvern annan
óbrotin borgara; en af þvf að hann
er heimsfrægur maðurer ekki auð-
velt að koma honum fyri kattarnef
að ástæðulausu, og hann á því’fræ-
gð sína að þakka að hann heldur

/í\
/j\
/<\
/i\
<\
i\
)\
i\
ÍS
\t/
\t/
f
\l/
\l/
I
\t/
I
STTOTIOTsT HOSEU
MELOTTE CREAM SEPARATOR Co.
124 H’JRXlSrCHISS STREET
'W'X jSTTsrXH’HI Gr

\i/
\t/
\t/
\t/
A7/
Stjr
fjöri og frelsi á föðurlandi sfnu,
cngu síður en Tolstoi, sem þar er
jafn sekur f augum stjórnarinnar.
George Gopon, presturinn,
scm var leiðtogi verkamanna þegar
verkfallið hófst, var áður óþektur
annarstaðar en á Rússlandi, en þar
hcfur hann lengi verið pólitiskur
lciðtogi lýðsins. Hann er af lágum
ættum eins og Gorky, en 30 árum
eldri ( fæddur í Poltava 1839 ).
Faðir hans var fátækur bóndi, og
drcngurinn var ekki fyr kominn
á legg cn hann var notaður til að
gæta s.vfna, og helzt var þá útlit
fyrir að hann mundi alast upp við
skort og ilt viðurværi og ekkert
annað læra cn einfalda erviðisvinnu,
cins og önnur fátæk börn þar í
Iandi; en drengurinn þótti svo frá-
bærilega skýr Og gáfaður að nokk-
hendi en krossmark í hinni, og
stóð þar með uppliftum höndum
þegar varðlið keisarans skaut á
hinn vopnlausa verkamannalýð, er
fylgdi honum. Sjálfur særðist
hann ekki þvf hermennirnir hafa
að líkindum ekki viljað skjóta á
prestinn í helgiskrúða, en ckki
reyndi hann að flýja eða forða sjcr
þó mannfallið væri ógurlegt og allt
umhverfis ógn og dauði.—En cft-
ir það treystist hann ekki til að
halda áfram líðforustu, þvf hann
þóttist eiga vísa fangclsisvist cða
dauða ef hermennirnir eða lög-
regluliðið næði sjcr á sitt vald.
Hann flýði þvf úr borginni og
hefir sfðan farið undirhuldu höfði,
en verkamanna flokkurinn stóð
eftir ráðalaus, og má með rjcitu
segja að þar var höfuðlaus lier.
— Vínland.
*
IB-A.XXDTTIRS
PRENTSMID JAN
Lcysir af íiendi allskonar prenturr

ftirfylgjandi menn eru um-
rir efnaðir nágrannar tóku hann að I boðsmenn Baldurs, og geta þeir,
sjer og komu honum áskóla. Hann ! sem eigahægra með að ná tilþeirra
hafði þcgar á unga aldri mikinn
áhuga á pólitfk og var ákafur frels-
Úivinur; hann var snemma mælsk-
ur vel og áhrifamikill ræðumaður.
Sósfalisti hefir nann verið alla æfi,”
og jafnan hcfir hann verið leiðtogi
og átrúnaðargoð verkamanna hvar
sem hann hefir dvalið til lengdar.
Þegar hann var orðinn prestur,
kom það brátt í Ijós að hann fylgdi
ekki í öllu nákvœmlega afturhalds-
kenningum kyrkju sinnar, og
stjórnin vildi þvf ckki vcita hon-
um fast cmbætti: en þó var hon-
um leyft að þjóna söfnuðum, er
hann myndaði sjálfur.og þar prje-
dikaði hann mest hinn svonefnda
,,kristilcga sósíalismus,“ og varð
teiðtogi þeirrar stefnu á Rúss-
landi.
Hann var leiðtogi verkamanna í
Pjetursborg þegar þeir hættu
vinnu f sfðastl. janúar, og að hans
ráðum var það að þeir fóru á fund
keisarans til að færa honum bœn-
arskjalið sunnudaginn 22. jan.
í
w
Ifl
svo sem:
er fátæklingar,
eiga við að búa á
helduren til skrifstofu blaðsins, af-
hcnt þeim borgun fyrir blaðið og
áskriftir fyrir þvf. Það cr ekkcrt
bundið við það, að snúa sjer að
þeim, sem er til nefndur fyrir það
pósthjerað, sem maður á heima f.
Aðstoðarmenn Baldurs fara ekki í
ncinn matning hver við annan í
þeim sökum.
Jóhannes Grímólfsson - Hecla.
Sveinn Þorvaldsson - - Icel. River
Sigfús Sveinsson-----Ardal.
Sigurður G. Nordal - - Gcysir.
Finnbogi Finnbogas. - Arnes.
Guðlaugur Magnúss. - Nes.
Haraldur Anderson - - WpgBeach
Gunnlaugur Sölvason - Sclkirk.
Sigmundur M. Long - Winnipeg.
Sveinn G. Northfield - Edinburg.
Magnús Bjarnason - - - Mountain.
Magnús Tait --------Sindair.
Guðmundur Stefánss. - Baldur.
Björn Jónsson........Westfold.
Pjetur Bjarnason - - - - Otto.
Helgi F. Oddson - - - CoidSpringsj
Jón Sigurðsson ----- Mary Hill. j
Davfð Valdimarsson - Wild Oak.
Ingimundur Erlendss. - Narrows.
Freeman Freemans.
REIKNINGSHAUSA
ÍVITTIRINGAR
BRJEFHAUSA
UMSLOG
]fl
rfA
erðið cr samTgjarnt. Sendið inn pantanir
ykkar það bráðasta og sannfœrisí um:
~T «átt verðr Q"6ð skit*
Q-ott verk,

<✓*>>

- Brandon.
Gopon gekk sjálfur f broddi fylk-1 Guðmundur Ólafsson - Tantallon.
ingar með bœnarskjalið í annari Stephan G.Stcphanss. - Markorvuia
Jlí raumur.
----:0:-----
Einu1sinni dreymdi Nasreddin
að til sín kæmi maður og ættlaði
að gefa sjcrnfu silfurpeninga.
Bættu cinum við svo 1 if verði
tfu, þóttist Nasreddin segja f svcf- J
ninum og rjetti fram höndina
En f þvf vaknaði hann og fann 1
þá oð Lófin var tómu.r.
Hann lygndi þú augunum aftur,
rjctti fram höndina og mælti:
Komdu þá mcð þcssa nfu. Lftið j
eí bctra cn ekki neitt.
| B. B. ÓLSON, j
jj SAMNINGARITARI
3 OG
INNKÖLLUNARMAÐUR.
GIMLI, MANITOBA. |
Dr. O. STEPHENSEN
643 Ross St.
WINNIPEG.
i Telefgn nr. 1498.