Baldur - 17.05.1907, Blaðsíða 3

BALDUR, 17. maí 1907.
3
g-.ip. nvc^.&isr'crssoisr
GIMLX.----------------MAN.
Verzlar með allskonar varning, sem hann selur með lægsta verði, svosem
Groceries
Hveitimj<5l
HarðvíJru
Farfa og olfu
Byggingapappír
Vagna
Sláttuvjelar
Heyhrffur
Herfi og plöga
Sáningarvjelar og fleira.
Allar pantanir afgreiddar fljótt og vel. Vörur keyrðar heim til fólks
ef óskað er eftir þvf.
Jeg óska eftir viðskiftum yðar, og lofast til að skifta við yður
sanngjarnlega.
Yðar einlægur
G. P. Magnússon.
ELDSÁBYRGÐ og PENINGALÁN.
Þeir sem þurfa að setja hfis og aðrar eigrvir í eldsábyrgð, eða
fápeningalán út á fasteignir, geta snftið sjer til mfn.
EINAR QLAFSSON,
Skrifstofu ,,Baldurs,“ GIMLL MAN.
ÓVIÐJAFNANLEG KJÖRKAUP
Á BÓKUM
framlengd um nokkrar vikur.
30 til 5o prósent afsláttur.
Lesið eftirfylgjandi verðskrá;
Uncle Tom’s Cahin, eftir H. B. Stowe loc.
Hidden Hand, eftir Mrs. E. D. E N. Southworth ioc.
Sclf'Made, ,, tvær bækur 150.
How Christianity Began, eftir William Burney toe.
Advancement of Science, eftir Prof. John Tyndall
Christianity and Materialism, cftir B. F- UnderwoÆsd I5c.
Common Sense, eítir Thomas Paine I5;c.
Age of Reason, c.ftir Thomas Paine. 15.0.
ApoBtles. of Christ, eftir Austin HoJyoafce 05C.
The Atonement, eftir Ch. Bradlaugh 05C.
Blasphemy and the Bible, eftir C. B.. Reynolds; 05C.
Career of Religious. System, eftir C. IV Waite 050.
Christian Dety, eftir Ch. Watts 05C.
Christian MystejrieS 0>5-'O
Christian Scheme of Redemption effcir Ch. Watts CJc.
Christiaaity— eftir D. M. Rennett c 5c.
Daniel in the. Ljons’ Den, eftir D. M. Bennett 05,0.
Giordano Bruno, æfisaga hans, kenningar og píslarvættisdauði 05C.
Last Link in Evolution, eftir Ernst Haeckel 050.
Liberty and Morality, eftir M. D. Conway 050.
Passage of the Red Sea, eftir S. E. Todd Q5>,c-
Prophets and Pruphesies, eftir John E. Remsburg; o^c.
Science and the Bible Antagonistic, eftir Ch. Watts, 0.50.
Science of the Bible QíT..
Superstition Displayed, eftir William Pitt Q$f±.
Tvvelve. Apostles, eftir Ch. Bradlaugh 0.50;
What did Jesus Teach? eftir Ch. Bradlaugh Stjpi.
Why don’t God kill the Devil ? eftir M. Babcock; iqcc.
Allar þessar ofantöldu bælvur $2í00i)
Jeg borga póstgjiJld til hvaða staðar semierc t,Cana.daeða
Bandaríkjunum.
PÁLLJÓNSSON,
65,5 Toronto St., Wl N NIP EG*, MA.Nl.
sem ómenguðu lífsins lyfi ?
Þá reynirðu að forgylla frásögn-
ina þfna með þvl að staðhæfa, að
það hafi verið menn í þjónustu
kristninnar (ætti vfst fremur að
vera kyrkjunnar), sem hafi staðið
fremstir f þvf, að rita það sem rit-
að var á íslandi til forna. Það
eru nokkrar lfkur til, að það sje
dálítið af sannleika í þessu atriði.
En sýriilega þykist þú vita meira
um þetta en flestir aðrir menn, þar
eð þú staðhæfir að svo hafi verið.
Um Sæmund prest, sem þú til-
nefnir, má samt segjá það, að það
hefir enginn maður enn fundist,
nema þú, sem getur sagt um það
með vissu, að hann hafi skrifað
eitt orð af fslenzkum fræðum, ekki
einu sinni Eddu þá sem við hann
er kennd, enda hafa menn engar
sagnir af því kvæðasafni fyr en á
17. öld. Svo segir Þorkell Bjarna-
son á bls. 17 f íslandssögu : ‘Ekki
vita menn hverjir hafa ritað þær
(sögurnar), en það er kunnugt að
Ari fróði (f 1148), og Sæmundur
fróði (f 1133I og afkomendurhans,
Oddverjar og þeir fcðgar, Teitur,
Hallur og Gizur, Haukdælir, af-
komendur ísleifs biskups, voru
aliir hinir lærðustu menn og snill
ingar að rita, og þykir mega telja
víst, að þeir hafi ritað eitthvað af
sögunum.
Þennan kafla íslandssögu þyrft-
irðu sýnilega að lagfæra fyrir Þor-
kel.
Þ& eru Únftararnir. Út af þvf að
jeg segi 1 greininni ‘Ó! vinur Argyl-
íslendinga', að jeg ætU að vera fá-
orður, um þá scgir þú meðal ann-
ars: ‘I þessari deilu er hvorki
stund nje staður fyrir Baldur að
vera fáorður um Únftara og Sósfa-
lista. Það eru einmitt þau atriði
sem deila þessi snýst um‘. En
rjett á undan ertu að vonzkast út
af þvf, hve mikið Baldur hafi að
undanförnu talað um Únftara og
Sósíalista. Þú hlýtur að hafa ver-
ið f meira lagi geðstirður — nærri
sturlaður — & meðan þú varst að
gjöra nafn þitt ódauðlegt — að
maður ekki tali um sj&lfan þig —
með listaverkinu f Lögbcrgi frá
18. f. m,, þvf þú hefir allt á horn-
um þjer. Þegar Baldur talar mik-
ið um Únítara og Sósfalista, þ&
tekurðu við þvf eins og þegar
hundi er boðin heil kaka, og þegar
hann segist ætla að segja f&tt um
þá, og heldur jafnvel að hann sje
að gjöra þjer til geðs, þá kvartarðu
um að þú f&ir ekki fylli þína. Eru
Þctta t ú ávextir þessarar ‘kristnu
siðmenningar1, sem þú talar um,
eða undanfari hcnnar?
Það væri sjerstaklega fróðlegtað
vita hvort það eru ávextirnir, svo
menn hafi þá eitt sannarlegt dæmi
úr nútfðarsögunni um það, hvern-
ig þeir geti verið.
Um Únítarana skal þess þ& enn
fremur gctið, fyrst þú vilt endi-
lega heyra eitthvað meira um þá,
að þeir eru fólk sem gjörir kröfu
til að vilja gróðursetja það á jörð-
unni, sem þvf skilst að sje kjarni
hins eiginlega kristindóms, og
leggur um leið áherzlu á, að brjóta
mður kyrkjudóminn með sfna skin-
helgi, innbl&stursvillu, yfirgang,
flækjur og mótsagnir — fólkið, sem
hinn merki Congregationalista-
prestur í Winnipeg, Silcox, sagði
fyrir skemmstu, að Norður-Ame-
ríka ætti trúfrelsi sitt að þakka —
og hvað Bandaríkin snertir — fólk-
ið, sem sjera Runólfur Marteins-
son viðurkenndi f fyrirlestri, sem
hann hjelt f Winnipeg fyrirnokkr-
um árum, að ætti einna stærstan
skerf f bókmenntum Bandarfkj-
anna.
Fjelagsskapur þeirra er fyrst
allra hluta fjelagsskapur, til að
auka og viðhalda hugsanafrelsi, og
brjóta á bak aftur innblásturg- og
opinberunarvilluna, sem hefir kom-
ið mönnum tii að stara um 2000 ár
aftur f tímann, og leita þar f þjóð-
sögum Gyðinga, aft hinni einu
sönnu upplýsingu um lögmál til-
verunnar, en hafna öllum þeim op-
inberunum sem síðan hafa orðið.
Þcir halda því fram, að lögmál
tilverunnar hafi verið að opinber-
ast mönnunum á öllum öldum
mannkynsæfinnar, fgegnum skifn-
ingarvit og skynjunarfæri mann-
anna, og að sú opinberun, sem
þcir fengu fyrir fcvöi þúsund ámm,
hafi verið eins miklu ófullkomnari
heldur en sú opinberun sem menn
fá nú, eins og þekking mannaátil-
verunni var ófullkomnari þá en nú,
og eins og skynjanafæri manna,
voru ófullkomnari þ& en nú.
Þeir halda þvf fram að boðskap-
ur trúarbragðanna eigi ekki að vera
f mótsögni vnð vfsimáafegai reyrnzlu,
heldur f samræmi við hana, og að
trúarbragðahugmyndirnar eigi að
fá að þroskast við hliðina á vfs-
indunum.
Þeir halda þvf fram að' vfeinda-
legar tilraunir sje leit eftir upplýs-
ingum um eðli, lögmál og tilgang
tilverunnar, og að það sjie ósfcyn-
samlegt að láta trúbrcigð. boða
mönnum að það sje sanaleikur,
sem reynsluvfsindin segj.a að sje
ósannindi, og það ósanniadi sem
reynsluvfsindin segja að sje sann-
leikur.
Þeir viðurkenna að reyas-Iiuvfs-
indunum geti skj&tlast, en, þeií á-
lfta óvfsindalegar, trúarbragðaleg-
ar getgátur ennþá óáreiðantegri.
Þcir álfta, að þvf meira sem
reynsluvfsindin leiði f ljós af eftli
tilverunnar, því mikilfengtegri
verði hún f augum mannanna, því
betur skilji snenn að þeir sje grein
á einu alheimstrje, og að þvf bet-
ur opnist þeim vegur til að upp-
ræta bölið og innleiða farsældina.
Þeir álfta það ósanngjarnt að
ætlast til, að 2000 ára gamlar lífs-
skoðanir geti verið að öllu leyti
fulinægjandi við hlið þeirrar opin-
beranar sem nútfðarvísindin gefa
um tilveruna, og þeir fara fram á
að hjer sleppt og þar sje bætt við,
eftir þvf sem upplýringi« fcrefét.
Þcir ganga ekki inn á að viðtaka
bindandi trúarj&tningar, þvf þær
yrðu tálmanir gegn vexti ogþrosk-
un lffsskoðananna og upplýsingar-
innar; og þeir segja t því sam-
bandi: Hver er sá vísindamaður,
scm gjörir trúarjátningarlega stað-
hæfingu u®a það, að n4 sije aJlt það
komið f ljós sem vfsindi geti leitt
f ljós, nú sje allur sannleikur fund-
inn, nú geti ekkert mannlegt auga
sjeð meira, ekkert eyra heyrt
meira og engin skynjan gripið
meira— allt sje nú opinberað sem
lOpinberað verði, og að hitt sj,e allt
lleyrtdardómur sem ekki megi
hrófta við ?
Þeirra kyrkja hefir óbundnar
jhendur f því, að taka við hverri
jhugsun, gamalli eða nýrri, sem
;hún vill, og afrakstrinum af hverri
irannsókn.
Þetta eru nokkur af þeim. atóði-
um se.m segja má að sje sameigin-
leg meftþeim, sem telja sig Únf-
tara.. Það er grundvöllurinn und-
ir skoðsanaltfi, sem getur verið á-
móta margbreytt, hvað lffsskoðan'
íir snertir, eins og skoðanir vfs-
lindamanna eru margbreyttaí umi
iþæii gátur náttúiunnar, sem. þeir
'eru að reyna að leysa — girund-
ivöllurinn undir sjálfstætt sfcoðana-
jlíf, sem heldur inöruium frá. hættu
iaf hendi ágengrar klerkastjettar og
lofríkisfulls kyrkjudóms, sena. teyg-
ir fram holdlausa; fingur dauðra
trúarbragða, og biður menn styðja
sig við á vegferðinni ttl eijfs lífs.
Jeg býst nú; við- að> þú kallir
þetta ‘nútíðar-heiðni', eða ein-
hverju slffcu stócuog Ó6köp ókristi-
ilegu, aafni, ril þess að hræða bless-
aðar fStöðuU.tín sáfirnar; ogj; svo
ibýst jeg vift að( þú. I&tir ekki hjá
líða að taka þeim Argyle-búum
vava fyrir, að gcfa ekki svonamál-
Sjá 4. s.
MEIEI
BŒKURI
HEIMSPEKISLEGS,
YÍSIN DALE.GS,
STJQRNFRŒÐISLEGS,
OG TRÚARBRAG3>ALEGS
EENíS,
WHAT IS RELIGION? Sfð-
asta ræða IngersoUs, Verð iCc.
DESIGN ARGUMENT FAL-
ACIES,eftir E. D.Macdonald 25C.
WISDOM OF LIFE, eftir Arth-
ur Schopenhauer. — Yerð 25C.
RITVERK Chartes Rradlaughs,
með mynd, æfisögu,. og scJgu um
baráttu hans í enska þinginu.
Verð : f skrautbandi - - $1.10
t kápu: - - - 50C.
FORCE AND MATTER : or
Principtes of the Natural Order
of the Universe-, with a System of
Morality based theron, eftir Prof.
Ludwig Buchner. Með mynd.
Verð: f bandi - - $1 10
MEN, WOMEN, AND GODS,
cftir Helen H. Gardener. Með
formála cftir Col. R. G. Ingersoll,
og mynd höfunnarins. Þessi bók
er hin langsnjaliasta sem þessi
fræga. kona hefir ritað.
V'erðc l. bandi $r. 1 o, f kápu 500.
PIIILOSOP H Yof SPIRITUA L
IiSM,
eftir Fredteric R. Marvin. í bandi.
Verft; ------- 50C.
PULFIT, PEW,ANf> CRADLE,
eftir Helen H. Gardener. I kápu.
Vcrð: ioc.
God snd Uíöigljfomus
eftir Robert Blatchford. á Eng -
landi, sem er höfundur að-,,Merrie;
England,“ ,,Britain for British,11'
o.HL Bókin er 200 bls. á stærð,
prentuð með skfru letri á góðaca
pappfr. Bókin er framússkátfind
vel rituð, eins öll ritverk Robert
Blatcltfords. Verð:fbandi $1.00
f kápu 50C,.
ADAM’S DIARY, eftic Marfc
Tvvain $i.oo^
EVE’S DIARY, eftir Marfc.
Twain $1.00»
EXAMIN ATION OF THE,
PROPHF.CÍE'S—Paine 150..
Is thc God of Israel the True GodS'
eftir Israel W. Groh. 150..
Ritverk Voltaires:
VOLTAIivIgS ROMANCESj
Ný útg&fa í bandi $1.501
Micromegas. í kápu 25c_
Man of Forty Crowns 25C.,
Pocket Theology 25C..
Letters on the Christian Religion,,
með myndum af M.de Voltaire_
P'rancois Rabelais, John Locke„
Peter Bayle, Jean Meslier og
Benedict Spinoza. 250..
Philosophy of History 250.
Ignorant Phiiosopher, með mynd-
um af Rerié Descartes og Benc-
dict Spinoza 25c„
Chinese;Catecism-, 25^..
Sentið. pantaniir vtð&r, til,
EÁiLS, J.ÓNSSONEAJ^.
655; Toronto Sfc.
WINNIPEG,--------MAN.