Baldur - 28.04.1909, Blaðsíða 2

B A L D U R, VI. ár, nr. 45.
m
ER GEKINN ÖT A
GIMLI, ----- MANITOBA
hurðinni, spurði jeg hvert hann i
X. , væri heima, •— með hans fsl-
etizku skfrnafrnafni, eins og jeg
mátti 'gjöra þegar jeg var barn
á íslandi. (Jeg hefi oftast hing-
Þannig hefir Fyrsti lút. söfnuður
mikLa. s< >k á baki f þessu efni;
— en svo er honum það lfka mik-
ill sómi, að færast það í fang að
reyna að bíeta aftur sin eigin af-
að til þverskallast við að hafa það j glöp.
svo, þrt það þyki ‘óttalega dóna- i Og f því starfi óska honum á- j
legt').
OHAÐ VlfvUBLAÐ.
KOSTAK $1 UM AKIo.
BORGIST FYRIRFRAM
En blessuð konan horfði | reiðanlega
j fyrst á mig, — sjálfsagt hissa, — heilía.
og segir svo á endanum; “Nó, áttu j
við Mr. Y.,. . ?“ og nefndi þá auð- 1
vitað eina þessa ,!jómandi viðbót.
sem höfð var til að auðkenna kyn-
þáttinn.
Þessu stutta samtali hefi jeg
aldrel sfðan £etað sleymt- Svona
töluvert rnargir til!
J. P. SóEMUNDSSON.
Hæstmóðins orgei Qg
pmnó,
Hinireinu umboðsmenn fyrir
Heintzman & Co. pfanó.
J. J. II. MoLean & Ca. Ltcl.
528 Main St, VVlNNIPG.
Samræður við vini okkar um
orgel og pfanó efu okkar ánægju.
efni, þvfokkurer óhætt að ábyrgj*
ast hvaða hljóðfæri, sem valið er
ftr okkar búð. Þær tegundir, sem
við hfifum á boðstóium, eru allar
reyndar að þvf, að standa fremstar
allra þeirra hljóðfæra, sem seld eru
hjer f iandi.
ÓTGEFENDUR:
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED,
UTANAsKKIFT TIL BLAnSlNS ;
GIMLI,
3ST.

Verð á smáum auglýsingum er
25 c. fyrir þumlung dálkslengdar.
Afsláttur er gefinn á stærri auglýs-
ingum, sem birtast f blaðinu yfir
lengritfma. Viðvfkjandi slfkum at-
slætti ogtiðrum fjármálum blaðsins,
eru menn beðnir að snúa sjer að
ráðsmanninum,
€€€ *
Fundurinn í
lútersku kyrkjunní.
(Niðurlag.)
í fyrstu var það vit, táp,—-eitt-
hvað sálarlífslegt, — sem þcssum
gróður olli, cn smámsaman safnað-
ist þessum m/innum dálftill auður,
öðrutn fremur. Ilítsin urðu betrí,
allt varð dálítið ‘ffnna’ en hjá fiðr-
um landsmönnum þeirra, og “fötin
skapa manninn.”
Þessi ‘nýji aðall’ varð, i eitut
orði sagt, að öllu ytra útliti ‘eins
og enskir,’ fslcnzka svcitafólkið
og fslenzku verkamennirnir í bæn-
um voru almúgafólk, en þetta fólkj
var eitthvað æðra en það,
En þegar svo vár komið varö
var þ!i aðferðin við að kenna al-
mú’ganum kurteisi í ‘heldri manna
húsum.’ Það sá jeg þá, og mjer
er það Ifka vel kunnugt hvaða fóik
hefir dyggilcgast að þvf unnið, að
útbreiða ‘ffna‘ framkomu f Nýja
Is’andi, Margur kjánaskapurinn
og mfirg apalæti rifjast upp í
minni manns, þegar hugsað er um
a!la andlegu aumingjana og eftir-
stælingarnar af því fólki, sem
sjálfu getur farist það þolanlega
úr hendi að “spila ffnmann,“ eins
og cinn garmurinn komst að orði
um sjálfs síns fyrirætlun.
Það gétur því ekki annað en
vakið innilegan fögnuð, að fundur
skuli vera baldinn f Fyrsta lút.
söfnuði f Witinipeg, f þvf skyni að
“fslenzk tunga nái sjer miklu bet-
ur niðri á heimilunum en að undan-
firnu.“ Maður finnur að slæður
hjegómadýrðarinnar hljóta að verða
vafnar saman, ef nokkur umbót á
að vcrða, — gjáin milli ‘aðalsins'
(scib nú er hvort sem er farinn að
verða að athlægi f sfnum sjálf-
hreyfivögnum og sjálfbyrgings-
skap) og ‘almúgans’ verður að
brúast eða öllu heldur «ð hrynja
saman og hvcrfa.
Það er engin furða þó fslenzkan
sje nú illa komin hjá sunnudags-
skólabfimum f Winnipeg, svó sjera
Jón verði að “bcra sig upp út af
erviðleikum þeim hinum mik!u,“
sem það veldur. Þeir, sem á
unglingsárum ólust upp við það
sem að framan hefir verið lýst, eru
j nú orðnir foreldrar, og það stendur
j ekki til að börnunum falli það f
skaut sem foréldramir sjilfir hafa
ekki til að miðla, Fólkið getur
verið myndarlegt, cn það getur
Yfirlit
yfir
sögu mannsandans
lfka hið innra manngildi að rýma! , , . ,
ö * | ckki heitið fdenzkf. Börn ‘almúg-
Sessinn fyrir hinu ytia. Rfkur! , ,
! ar.s' hafa orð;ð snjallart cn ‘aðall-
heimskingi varð jafnveglegur eins !
í mn hugði, að verða eins og hann,
og rfkur vitsmenamaður. Pen-! ,
’ j —- cms og cnskir .
ingar uiðu kóróna lifsins, og þáj
Varð politíkin að hásæti, kyrkjan j H
, . . » „ , Fvrsta lút, safnrðar sýnir sig í
að troppu, Þao varð • vænlegt til 1 J b
r. , , , ,.,.J Lögbergi, og það cr þegjandi vott-
fjár, að breikka sem mest djúpið n n 0 r
• ,, , , , , , , , - .!ur þess, hversu mikil rækt hefir
milli almúgans* og ‘aðalsins. 1
. , . , / . , vmið lögð við fslcnzkt fjclag3líf í
'Enskir* komusf þvf betur f skdn- ' 1 b
. , , ,.! þeirri kyrkju.
inginn um það, hvar lciðandi r
heitir ritvcrk, sem Ágúst Bjaina- j
son er nú að semja. Það kvað eiga j
að verða í fjórum bindum, Fyrstaj
bindið, sem nú er nýkomið útfj
Reykjavfk, nær yfir austurlönd.
Um þetta nýútkomna bindi flyt-[
ur Ingólfur (28, fcb.) stuttan ritdóm i
eftir G. H, Eormáli þeirrar grein- j
ar er ekkert síður fhugunarverður j
j
fyrir okkur hjerna ve.stan hafs, j
heldur en fyrir frændur okkar þarj
he:m;i,
Hann hljóðar svo;
“Hjer f Rvk er aragrúi af
“lærðum“ mönnum^ ungum og
gömlum, rfkum og fátækum.
I‘ lestir hafa ærnar tómstundir og
allgóðan kost nauðsynlegra bóka.
Það mætti ætla að hjer væri fjörugt
andlegt líf og að hjer sprytti upp
fjölskrúðugur og andlegur gróður
ef nokkuð er til f þvf að þessi svo
nefnda “menntun“ beri þá tniklu
ávexti, sstn margir ætla.
Mjer virðist að hjer sje andlegur
svefn algengari cn andlegt vakandi
lff.og starfsemi.
“Hvað ertu nú að starfa og
hugsa um“? spyr maður “lærða“
manninn.
“Ekkert“,
“Hvað crtu að lesa“?
“Róman“,
Þetta eru ávextir skólamenntun-
arinnar hjer — víða — viðast.
Væru s'irmi spurningar lagðar
fram hjcrna vestra, gætu svörin
efalaust orðið svipuð, ef sannleik,
! urinn væri sagður, — nema hvað
hjerna yrði sagt “novel“ þegar
þeir heima segja “róman“,
* *
*
Svo kemur ritdómurinn sjálfur,
og þar stendur, mcðal antiars,
þetta;
"Fyrirsðgn bókarinnar qr ekki
verulega Ijós. Af henni má tæp-
lega ráða efni hennar, en það er
\
yfirlit yfir helstu trúbrdgð heim-
sins, stutt lýsing á trúbrögðum
THE LIVERPOOL & LONDQN &
GLOBE INSURANCE CO.
» » »
Eitt sterkasta ogáreiðanlogasta eldsábyrgðarfjekg f heimi.
m ¥ ^
Tryggir hús fyrir eldsvoða, bæði f Gimlibæ og grenndinni',
& &
G, THORSTEINSSON, agent.
GlMLI, —— Man.
menn' þessarar þjóðar var að finna,
og ‘almúginn1 varð því leiðitamari
sem hánn varð að horfa meira upp
fyrir sig,
Og það var hoium svikalaust
kennt.
Jeg barði sjálfur að dyrum eins
þess heimilis, sem hjer er um að
ræða, núna fyrir nokkrum árum.
Þegar húsmóðirin, sem talin er
Eftir höfðinu hafa svo limirnir
dansað út um ailar sveitir;* og
engum verið unnt að reisa rönd
við þeim áhrifum, þótt cinhvcrn
hafi langað til þcss.
* I þeim hópi hjcr á Gimli, sem
ekki gotur heitið annað en selstffð
frá umræddum flokki f Winnipeg,
virðist það vera orðið larigt of gam-
aldags, að hafa íslenzkt mál á sam-
komuauglýsingum, — og mun ekki
talar nú loksins úr gröfinni og
hann á margt eftir ósagt,
Enginn mun neita þvf, að
það sje fróðlegt að vita nokk-
ur deili á helztu trúbrögðum
heimsins að fornu og nýju
og geta þannig borið vora
trú saman við önn.ur trftbrfigð. En
/
gagnið ætti a® geta orðið miklum
mun meira, Vjcr skiljum vora
trft hálfu betur ef vjer vitum deili
á öðrum trftbt'ögðum og vjer
skiljum betur hina svo nefndu
heiðingja, sjáum að gagn^art þeim
höfum vjer eigi af svo ýkja miklu
að láta, að kristin trft er alsystir
þessara fyrirlitnu trftbragða heið-
ingjanna, þó fegurri sje hún í
flestra augum,
Vissulcga er mikils vert að fá
bók um þetta efni.,,, . Að mfnu
áliti hefir höf. tqkist að mörgu
leyti vek . .. . Bókin er auðveld
aflcstrar og skiljanleg hverjum
marini. Jeg get ekki betur sjeð
en að hflf, eigi þakkir skilið fyrir
hana og að þingið hafi fengið
mikið fyrir þessar krónur sem það
vc-itti honum.“
* #
*
í einum k-aflanum f ritdómi
þessum, þar sem G. H, er að lofa
bókarhöfundinn fyrir það, hversu
vel hann lýsi trftarbrftgðunum hið
ytra, en kvarta um skort hjá hon-
um ft útskýringu hins innra, þar
dettur maður ofan á þessa undra-
verðu setningu;
“Reynslan sýnir að menn fæð-
Kfnverja, Itidverja, Babelsbfta, j ast °S de)"ja án þess að nokkur viti
Persa, Gyðinga og kristinna [ hversvegna, ~ að í heiminum ræður
manna, Bók þessi er 1. bindið | rjettlæti °g kærleikur minnstu“.
af heimsþekissögu, er Á.B. kallar: Setning þossi er undraveið fyrir
“yfirlit yfir sögu manns andans“. það, að f hcnni er kveðinn upp
Það vcrður mikið rit og fróðlegt! slcggjudcSmur yfir guði, — f það
er þvf cr lokið. Fjórða ogsfðasta! minnsta frá sjónarmiði allra þeirra,
bindið er áður komið (19. öldin) [ sem nokkra gnðstrft hafa. S'5k sft,
en 2 eru cftir. Um þcssi efni scm ritdómarinn fellir á Ágftst
hefir náiega ekke.t verið ritað á| Bjarnason fyrir þessar orsakir, cr
islenzku, Þetta rná heita byrjun [ sýnilega meðmæli með bókinni, þvf
fslenzk-a heimspekisbókmennta, j þctta ber þess vott, að hann er að
sem scnnilega verða fjflskrúðugri veita manni sagnfræðislegt rit, en
en flest annað þegar fram líða j ekki neina skáldskapardrauma frá‘
*cr’r~.
Verði þessarar bókar væri ifk-
lega vel varið fyrir hvern þanns
sem nennir n'kkra almennilega
íslenzka bók að lesa.
Eestu, kunningil
fvitt gullið stórflónska þfn ei
þekki,
og þor-sksaugun fegurð sjái ekki,
þft er þf n sökin, en ekki m í n;
þótt kvæðin hans sjeu fógur
fundin.
þá flnnur sig e n g i n n skyldu-
bundinn, •
að fleygja þeim perlum fyrir
s v í n ,
X.
Kveðlft eftii* doiiu um ljóð St, Q. Steph,
Arorhugsun.
mikil cg menntuð kor.a, lauk upjr ' Gimjlfólkþóóþjóðræknaraen aðr'r. stur.dir. Har.r.e gair.'i Ámascti1 eigin la'jóaii.
Þegar vorsól kyssir kaldan svörð
kftt er skepnan leyst ftr þungum
nauðum;
vaknar allt sem, vaknað færájörð;
vonarblómin rfsa upp f'ú
dauðum.
Verið hefir værðin nógulöng,
vttknum til að rcyna’ að nota
dagnn.
Hiustum glöð á fagran fugla
söng;
fjörgandi þeir kveða okkur
braginn.
Rjettum hlut hins hrjáða
bróður vors,
hinum snauðu rfkir miðli gjöfum,
Jobs við Ijettum lengi borinn
kross,
látum böðia kafna’ f eigin gröfum.
Siglið djarfir ykkar eigin höf,
alla hatið veila, falska, hálfa.
Reynið ei að grafa öðrum gröf,
gjarnast mtin hftn byrgja ykkur
sjálfa.
< R. J. DAVíðSON.
11