Baldur - 07.08.1909, Blaðsíða 3

/
B A L D U R, VII. ftr, nr. 2.
Bœndastjettin.
Eftir
ÁRNA SVEINSSON.
(Niðurlag).
Lftum nú til vorrar kæru fóstur-
jarðar. Hverjir aðrir en bænd-
urnir Uigðu grundvöllinn til hins
fræga fslenzka Iýðveldis? Sannar-
]ega voru það bændur. Bænd-
urnir, sem ekki vildu beygja sig
undir ánauðarok Haraldar, voru
stofnendur þess, og þeir og
afkomendur þeirra stjórnuðu því,
og hjeldu uppi heiðri þess og
frægð, á gullöldinni og friðar-
öldinni, til 1120. En þá fór far-
sæld landsins að hnigna, á hinni
voðalegu spillinga og glaepa öld—
Sturlúngaöldinni, — sem leiddi
til þess, að árið 1262 sór ís-
lenzka þjóðin Norvegskonungi
hollustueið, eftir að hafa verið
sjálfstæð þjóð, nærri 400 ár, og
hefði vissulega getað verið það
lengur, ef hin dæmalausa sið-
skiftum þeirra Cromvvells og Carls
konungs lauk þannig,\ að Carl j
konungur missti höfuðið. Það yrði j
of langt mál, að skýra hjer frá
öllum hreystivcrkum bóndans ít i3Statecíby promtnent Me'ícalmen
Cromvvells f sambandi vúð það, that 9 out of every ÍO people yotí meet
hvernig hann mcð dæmafáum on the street are sufSering from Píles*
.! Rich and poor are alíke afflícted wiih
dugnaði hóf England úr þeirri tjjis torturíng and aggravatíng com-
eymd og niðurlæging, sem óstjórn 1 plaínt, and beingf a delícatejsubject they
often soffer sn silence. í hís applíes
Carls konungs hafði sökkt þvf í;
tnore especLíly to women. Piles are oí
hvernig hann efldi landherinn, i twb kinds, Biínd and Bleeding. The
svo hann var álitinn ósigrandi paínis oftensoínten ethat the sufferer
can neither walk or lie, and are utterly
undtr formennsku hans; og á onab!c to work or think whíle the paín
sama tíma efldi og jók skipaflotann lasts. Why men and vvomea should suffer
og sjóherinn, undir forustu hinnar a mystery whcn Curol vvill relicve the
pain immediaíeiy and effect a eure.
Curol ís a pu re Antiseptíc Safve, wíth
wonderful curative powers* Its p ne-
þennan dag hafa Englendingar trating and healing powers are símply
í friði og strfði vcrið drottnar á wonderful, and ís the best Fíle cure
hafinu. Má því að nokkru leyti *
nafnkendu sjóhetju .Robert Blake,
svo frá þeim tfma, allt fram á
srpillins:
valdaffkn einstakra
manna,— sem samvizkulaus og
sjerdrægur konungur færði sjer f
nyt,— hcfði Vkki veitt þvf bana-
sárið. Umallar þær hörmungar,
sem yfir landið hafa gengið sfðan
það tapaði sjálfstæði sfnu er ekki
tfmi til að ræða, og ekki heldur
umtalsefni mitt. Þess skal aðeins
getið, að á sfðastliðinni öld var
mjög mikið rýmkað um frelsi
Islcndinga, og það er alls ekki
óhugsandi, að tuttugasta fildin
geymi þeim þann fögnuð f skauti
sfnu, að þeir verði aftur sjálfstæð
þjóð, — fslenzkt iýðveldi, — en
votiandi, að bændurnir gæti, þá
bctur skyldu sinnar en forfeður
þeirra á sfðustu árum hins forna
lýðveldis.
Af þcssu, sem þegar heftr
vcrið tekið fram, er Ijóst, að
f fornöld tóku bændurnir mjög
mikinn og góðan þátt f stjórnmál-
um, og jeg vona að mjer takist enn
fremur að sýna og sanna að þeit
allt f gegn hafa haft, og hafa enn
í dag mikil og góð áhrif á stjórnar-
farið, þó nokkuð á annann hátt,
og ekki eins almennt, cins og til
forna;- þvf gegnum bændur og
þau mikilmenni, sem þeirra stjett
framleiðir, hafa flcstai; umbætur
komið f framfara-áttina, og rneir
að segja, þegnr stjórnarfarið hefir
vcrið komið f ógöngur hafa bændur
slundum rjett það við aftur. Og
verði Canada-þjóðin svo lánsöm
að öðlast heiðarlega og ráðvanda
stjórn verður það fyrir áhrif bænd-
anna. Fyrsti þingforseti Englands
Var af bændastjettinni, og hjelt
We asfe yoti to test out statement.
We have proved that the pzapíe are
the best judges as to the merits cr
othcrwiseof a pfcparation, and tothís
end we are asfcing every MAN,
WOMAN and CHILD suffering frora
Pííes or any sfcín dísease to write us
abo«t it, and receíve in return a sample
of CQROL frcc of cost. All we ask
yoo to do ís to mafcc yoor nred known
by sending os Free Tríal Coupon.
AII droggísts and stores sdl at 25
cents a box, or þostpaid from CUROL SALVE CO.,
Spadina Avenue, Toronto. 6 boxes $í.25.
HEALS
Eczfima, Bad Lcgs, lUTvgworm,
Ulcei'H, Cuta, Burns, Poisoned
and Foí>t''ring Woundfi, Runníng
and Oold Sore*, Sc.alp Soros.
Ohapned Uandrt, Itch nnd a)í
Skin IrNtationfi and tronblcs. It
is a positivo curc for Blind and
iilccding Úilod. 25c a bux.
FREE S
Tho P oppletorfi want you
to tetnXt hirt W uu wfullli-aling
Sp.!vc fr«o. Sítnd WtLsUouiífjn
toÖUROT.SALVfi Cw., spaoitm
Avo.. Toro íto. whcn a trial
box v\ill bc maiied you.
þakka þessum ókrýnda bónda-
konungi Englands hina þýðingar-
miklu hluttöku þess og afstöðu f
öilum stjórnmálum hins menntaða
heims.
Svo eru ótal fleiri fyrirmyndar-
stjórnmálamenn komnir af bænda-
ættum, til dæmis G. Washington,
A. Lincoln, B. Franklin og ótal
fleiri; og f raun og veru flestir
ef ekki allir forsetar Bandarfkjanna,
þvf þeir eru afkomendur bændanna
■sem gjörðu sjer landið undirgefið,
og ruddu menningunni braut' á
vesturhveli hnattarins, gegnum
allar hinar voðalegu torfærur og
margbreyttu crfiðleika n.ýbyggja-
iífsins, og þar á ofan hina
hræðileglt ofsókn hinna villtu
Indíána, sem voru hinir skæðustu
morðvargar, og kvöldu og pftidu
flesta þá, er lentu f hendur þetrra,
svo þeir voru nálega aidrei óhultir
um líf sitt. En ekkert virtist geta
yfirstfgið þolgæði, þrótt og kjark
nýbyggjanna. Þeir sigruðu allt,
þessir alþýðumenn —bændurnir! —
og lögðu hjer ‘grundvöllinn til hins
frægasta lýðveldis, setn nú er uppi
f heiminum.' Svona má frá byr-
jun ailt í gegnutn mannkyngsöguna
sýna fram á að það eru bændurnir,
sem leggja grundvöilinn, sem
öll þjóðfjelagshfeildin hvílir á. Þeir
eru iijartað f þjóðarlíkamanum,'
sem blððið streymir frá, cr veitir
horium líf og n;ering, og viðheldur
honum, bæði f lfkamlegu og
andlegu tiiliti. Það mun ekki
Vera fyrir það, að bændastjettfn
sje að eðlisfari mciri hæfileikum
gædd cn aðrar stjettir, heldur
af hinu, að þeir cru f vissum
skilningi nátengdari náttúr-
ur.ni eða náttúrufiflunum, sem.
þeir eiga sffellt í stríði við ,—strfði |
sem oft er ljúft og aðlaðandi, en ]
seirt Ifka getur verið erfitt
■)
-A.G-iEiIKrT'S:
n 4'\ tat o m
i a 1USL Æ iiiv v Á
GIMLI & IGELANDIC RIYER.
móðir og fóstra sannra mikilmenna,
að lfkamlegu og andlegu atgjörvi,
svosem frægustu stjórnmálamanna,
hermanna, heimspckinga, náttúru-
fræðlnga, skálda og listamanna;
þvf náttúran með sfnum mörgu og
margbreyttu einkennum og jafn-
framt hinum fiigru og lfka hrika-
legu tilbreytingum, geymi svo
margt f skaflti sínu, sem hrffur
hug og hjarta æskumannsins og
gefur hugsjónum hans og ímynd-
unarafli vöxt og þroska og færir
út sjóndeildarhringinn. Þar fær
skáldið yrkisefni og klæðir hug-
myndir sfnar og hugsjónir í hið
fegursta mál, setn hrífur fjöldann
og geymist f hjörtum þjóðanna
frá einni kynslóð til annarar. Þar
fæðast og þrozkast hugsjónir lisfa-
mannsins þar til þær komast í
verklega framlcvæmd. Það er því
eðlilegt að bændastjettin, sem elur
allan aldur sifln úti á landsbyggð-
inni og er í r.ánara sambandi við
náttúruna heldur cn nokkur önnur
stject, verði ' yfir höfuð að tala,
fjölhæfasta og þróttmesta stjettin,
orr frámleiði flcst mikilmenni bæði
stjórnartaumúnum f tuttugu ár. Og j Þreytandi. En allt tniðar samt
hið þjóðkunna mikilmenni, O.liver t" að gjöra þá hrausta, tápmikla
Croimvell var bóndi utan af lands- Og sjálLtæða, eins og víkingana
byggðinni, sem l’fði þar f ró ngTolðam> sem höfðu yndi af þvf,
næði þar tii honum þótti sjer og iað beýja strfð við náttúruöflin,
trfíar bræðrum sftmm — Púrí-! stormana og liið ólgandi haf, á
tönunum— misboðið. Ætlaði hann | sfnum opnu og ófullkomnu skip-
að flytja hingað til Vesturheims, um. Feir hlógu að hættunum, og
en þá fyrirbauð kotiungur honum þeirra einkunnarorð voru: “Geysa
og fleirum að flytja s’g af landi lofa þú lung, -sá sem lægir er gauð,—
burt. Varð honum þá að orði: þó að löðrandi ógni þjer kaf”.
“þess skal Carl Stuart 'einh
til sálar og líkama, sem þar af
leiðatidi vinna mest að heill og
fratnförum mannkynsins, hvaða
kölltín sem þeir gegna í þjóðfjeiag-
inu. Vjer meguin því vera stoltir
af því áð tiiheyra henni og vera
bændur, aðrar stjcttir mega
vera stoltar af því að rekja ætt
| sína til hennar. En vjer verðum
| að gæta þess að gj'ira skyldu vora
| og standa f stjett vorri setn sannir
baaidur, en leggjast ekki í lcti og
ómönnsku, þvf þá vcrðum vjer
sjálfum oss dg stjett.vorri til tjóns
og háðutigar. Eti jeg votia að
vjcr,—íslenzkir bændur og bænda-
efni— látum aldrci slfkt viðgang-
ast, heldur höldum uppi heiðri
bændmna þ^ervettta og látum
aðrar stjettir kannast við, að vj:r
erum alls ekki eftirbátar þeirra,
ennffemur að gæta þess betur en
oft að undanförnu, að láta ekki
halla rjetti okkar, eða iáta aðrar
stjettir eða óvandaða stjórnmála-
menn skifta okkur í flokka, og síð-
an etja okkur saman og nota sem
verkfæri eða eigin böðla, sjálfum
sjer til hagnaðar, okkur til skaða
og háðungar, en þjóðfjelaginu til
bölvunar. Látum slfkt aldrei
koma fyrir; heldur skulum vjer
“tengjóst tryggða-böndum og taka
saman höndum” og aldrci víkja
þegar vjer höfum sannfæringu fyr-
ir þvf, 'að um rjett vorn og heill
þjóðfjelagsins sje að 'tefla; þvf f
raun og „veru hvflir ábyrgðin á
bændunum og liggur þyngst á
þeirn. Þeir eru mftttarviði’rnir
sem halda uppi þjóðfjelagsbygg-
ingunni, eins og Esafas Tegner
svo fagurlega framsetur f þessum
fáu en yfirgripsmildu orðum:
'Wið frið og styrjðld styrkur
þegn
cr stóipi iands,
þess blónii vex og bjargfast
mcgn
af blóði hatis.”
Kunningi hans vissi þetta ekki
áður, en nú hristi hann höfuðið og
var fyliilega samdóma heirnskingj-
anum.
“Jeg hcfi Iesið ágæta bók í dag,“
sagði annar kunningi hans og
nefndi nafn bókarinnar.
“Finnst þjer virkilcga að það
sje góð bók?“ sagði heimskinginn,
“allir menn, sem hana hafa lesið,
segja að hún sje rugj, og að það
hafi verið synd og skömm að eyða
svertu á hana. ‘ *
Þcssi kunningi hans þorði heldur
ekki að bera á móti því sem heimsk*
inginn sagði og ftl’eit hyggilegast
að fallast á hatis skocun.
“Ágætur maður er hann N. N.
vinur minn, sannur heiðursmaður,“
sagði þriðji kurtningi hans.
“Mjer þykir leitt að gcta ckki
verið \ þjer samdóma,1* sagði
heimskinginn, “en Sannleikurinn
er sá, að N. N' er erkibófi, sain-
vizkulaus maður, scin oft lieflr tál-
d-regið vini sfna. ‘ ‘
Þessi kunningi heimskingjans
varð þess nú var að hanti var á
sömu skoðun, og N. N, var alls
ekki neitt góðmenni.
Niðurstaðan varð sú, að þegar
kunningjarnir nv.nntust á heimsk-
ingjann, sögðu þeir: “llann er bit-
uryrtur stundum, en það cr vit í
honum. ‘ ‘
Svo varð heimskinginn ritdóm-
ari við blað nokkurt, og þeir menn
voru fftir, sem vissu að hann var
sami aulinn og áður
tfma iðrast;’
vern | Það cr álit flestra, sem hafa veitt1 m'k'u ú'emur hið gagnstæða, því
er ekki ólíklegt þvf eftirtckt> samkvæmt reynslu j ftn okkar bændanna geta þær ekki
HEIMSKINGINN.
v
Rússneski rithöfundurinn, Ivan
Turgenieff skrifar:
Það var einusinni hei-mskingi
nokkur. Hann var lengi búinn
að lifa glaður og ánægður, en svo
komst hann að þvf, að hann var
almennt álitinn að vera aulf.
Þetta lfkaði honum illa, og fór
að hugsa um það hvernig hann
ætti að fara að til þess að fá menn
til að skifta skoðun.
Alít í einn datt honum ráð f
hug þó höfuðið væri tómt.
Hann fór út á götu og fann þar
kwfi ningja sinn, sem hrósaði mjög
mikið málara nokk-rum.
“Ne , hættu nú,“ sagði heitnsk-
inginn, “veistu ekki að þessi má'-
ari er einskis nýtur; allir menn, í tilbúinn að fara að hlusta á sam-
sem listasmékk h’afa, segja að hanti'j söng.
sje ekki þess verður að nafn hansi
Fj’ilskyldan ætiaði að fara á
, ,1 , T
söngsutnkotnú, en húsoondanum
þótti kvcnnfólkið vera lengi að
búa sig, svo hann kallar fram f
ganginn:
“Þið þurfið langan tíma til að
búa ykkur, getið þið ekki gert
eir.s og jeg, smokkað litlum ullAr-
hnoðra f hvert cyra, og þá er jcg