Dagsbrún - 24.07.1915, Blaðsíða 4

12
DAGSBRÚN
eplaplöntuna, sem komin er frá
Suður-Ameríku, og getum lengt
það miklu meira, með því að ná
í þær plöntur, nytsamar, víðsvegar
að, sem þola íslenzkt loftslag, en
þó einlcum meö því að framleiða
nýjar plöntutegundir.
3. Saga frá Ameríku.
Loftslagið í Kína er að mörgu
leyti líkt loftslagi Bandaríkjanna,
og þar eð Kínverjar í þúsundir
ára hafa verið garðyrkjumenn.
miklir, þá þótti líklegt, að þeir
hefðu margar tegundir ræktjurta,
sem vel væru fallnar til ræktunar
í Bandaríkjunum. Bandarikja-
stjórnin gerði því út mann, Frank
N. Meyer að nafni, til þess að
rannsaka ræktjurtir í Kína. Meyer
ferðaðist í þrjú ár um Kínaveldi
og Kóreu, og hafði alls úr ferða-
lagi þessu fræ, eða græðlinga af
um 2000 tegundum, og er búist
við, að. að mörgum þeirra muni
verða stór-gagn í Bandaríkjunum,
og fleiri löndum með líku loftslagi.
(Frh.)
Tvær till. til þingsályktanar.
Skúli Thor. fiytur svohljóðandi
tillögu: Neðri deild Alþingis á-
lyktar, að skora á ráðherra íslands:
1. Að útvega sem allra gleggstar
upplýsingar um verkmanna-löggjöf-
ina í þeim löndum, þar sem hún
er fullkomnust, svo sem um slysa-
ábyrgð verkmanna, um sjúkra-,
atvinnuleysis- og elli-styrk verk-
manna, um gjörðardóma í ágrein-
ingsmálum verkamanna og vinnu-
veitanda, um vinnu barna og kvenna
í verksmiðjum, og ella, o.fl., o. fl.
— og leggja skýrslurnar síðan fyrir
næsta Alþingi.
2. Að semja, og leggja fyrir
næsta Alþingi, lagafrumvörp, er
lúta að hinu ýmsa, er í fyrsta
tölulið greinir.
Sami þingmaður flytur aðra til-
lögu um að skora á ráðherra, að
rannsaka sem bezt húsmanna-
málið, og leggja frumvörp þar að
lútandi fyrir næsta þing.
Dýrtíð.
Neðri deild Alþingis liefir skipað 5
manna nefnd til þess að íhuga og gera
tillögur til Aiþingis um það, hverjar
ráðstafanir gera megi til að draga úr
afleiðingunum af fyrirsjáanlegri dýrtíð,
sérstaklega á matvælum og eldivið, á
komandi hausti, og meðan helst ástand
það, sem nú er í Norðurálfu.
Bíðn næsta blaðs.
Sökum efnismergðar verða ýmsar
greinar, sem áttu að koma i þessu
blaði, að bíða næsta blaðs, þar á meðal
grein um lögin sem þurfa að koma um
takmörkun 7innutíma á botnvörpung-
um, grein um muninn á hlutafélagi og
samvinnufélagi, grein um peninga-mál-
ið, grein um að lækka þurfi talsíma-
gjaldið o. fl. Það komst líka minna af
sögunni, en til var ætlast.
Skírnir, 3. hefti 1915.
Jón Sigurðsson (Yztafelli): Veturinn.
Stephan G. Stephansson: Vopnahlé. G.
Björnson: Um íslenzka tímatalið. Ei-
rikur Briem: Athugasemd. B. Þ. Grön-
dal: Rousseau. Einar E. Sæmundsen:
Alþýðukveðskapur. Serbar gera áhlaup
(I. Ein. þýddi). Ritfregnir (Páll Eggert
Ólason og G. Björnson)
Reykjavík.
Búðunum
hér í Reykjavík er víða ekki
lokað fyr en kl. 9—10 á kvöldin,
eða stundum jafnvel seinna. Þetta
er megn ósiður, því verzlunar-
mönnum liggur eigi síður á því
' en öðrum mönnum að geta lyft
dálítið upp á kvöldin. Það væri
alveg óhætt (að minsta kosti á
vetrin) að loka búðunum kl. 7,
það yrði verzlað alveg eins mikið
fyrir því (undantekin gætu verið
kvöld fyrir helga daga). En að
reyna að koma þessu á með sam-
komulagi við kaupmeen, er þýð-
ingarlaust fyrir vorzlunarmenn að
reyna, því þó meirihluti kaup-
manna sjálfsagt yrði með því, þá
mundu altaf einhverjir þeirra
skerast úr ieik. Hér þarf því lög.
Kjallaraíbúðir.
Þorfinnur Kristjánsson prentari,
sem ritað hefir nokkuð um heil-
brygðismál þessa bæjar, sendi
bæjarstjórn erindi um kjallaraíbúðir
o. fl. þann 28. f. mán. Kom er-
indið fram á fundi bæjarstjórnar
fyrra fimtudag og var afgreitt þar
á þessa leið:
Með því heilbrygðisnefnd hefir
þegar gert ráðstafanir til þess að
rannsaka þær íbúðir sem varhuga-
verðar eru, vísar bæjarstjórnin
erindi Þorfinns Kristjánssonar til
heilbrygðisnefndar með tilmælum
um að hún haldi áfram rannsókn-
um sínum á íbúðum fátæklinga
og gefi bæjarstjórninni skýaslu þar
að lútandi.
Rangindi.
Sumir þeirra manna, er ráðið
hafa kvenfólk í síldarvinnu á Norð-
uriandi, hafa sett þau skilyrði í
samningana, að þær eigi að gjalda
20 kr. í skaðabætur, ef þær bregð-
ist, en ekkert ákvæði sett um það,
hvað kvenfólkið eigi heimting á í
skaðabætur, ef vinnukaupendurnir
bregðist. Þetta eru ranp'ndi.Ai
Það vantar atvinnuskri fvlofct,
rekna af opinberu fé, hér í Rvík.
Silfurhjörðin.
--- (Frh.)
Þeir voru langlúnir, ferðamenn-
irnir. Fraaer, kallaður hinrföngur-
vana, gekk á undan til þess að
finua sleðaslóðina, og Boyd Emer-
son, sem ók, fanst hinn eigi ó-
svipaður dansandi brúðu er héngi
í ósýniiegum þráðum.
Grá þoka lá yfir héraðinu og
huldi ferðamönnunum alt útsýni.
Fraser stansaði snögglega, án
þess að gera viðvart, og hundarnir
settust þegar niður og fóru að
sleikja hina sáru iiþófa sína,
nema þeir sem næstir voru sleð-
anum, þeir voru þreyttari en svo
að þeir nentu að gera þetta; Emer-
son reyndi því að losa þá við
klakann sem var á milli tánna
á þeim, en Fraser settist þreytu-
lega á sleðann.
„Svei því öllu“, sagði Fraser,
„ég verð vitlaus komi ég ekki
fljótlega auga á tré, eða eitthvað
sem stingur í stúf við litleysi
þokunnar og snjósins".
„Við verðum nú snjóblindir,
verði dagurinn á morgun eins og
þessi"', svaraði Emerson, sem stóð
boginn við það sem hann var að
gera, „en það getur nú varla verið
langt til fljótsins".
„Snjórinn hefir falið slóðina svo
að ég verð beinlínis að þreyfa
eftir henni með fótunum, og fari
ég út af henni, til annararhvorrar
hliðar, sekk ég í mjöðm. Mér
finst eins og ég gangi í niðaþoku
á trjástofni, er sé svona mílu-
fjórðung uppi í loftinu, og þakinn
fetþykku fiðurlagi" tók nú Fraser
aftur til máls; og andartaki seinna
bætti hann við: „En annars, úr
því ég nefndi fiður, hvernig þætti
þér að fá steiktan hænuunga núna?“
„Æ, haltu þér saman“, svaraði
Emerson gramur.
„Nú, ég held það sö óhætt að
nefna hænuunga", sagði Fraser
góðlátlega. Hann dró nú upp hjá
sér reykjarpípu og blés í hana.
„Fari hún bölvuð, hún er frosin.
Það er svo að sjá sem ómögúlegt
sé að leggja stund á nokkurn löst
í þessu andskotans landi. Vænt
þykir mér um að ég er að kveðja
það“.
„Það þykir mér líka", sagði
yngri maðurinn. Fraser tók nú
aftur til máls: „Hvað kom þér
annars til, að þú skyldir hjálpa
mér undan hinum bláklæddu
þjónum réttvísinnar. Þú segir að
þú hafir gert það til þess að geta
haft mig til þess að spjalla við,
en við tölumst nú álíka mikið við
og værum við málleysingjar. Því
bjálpaðir þú mér Boyd?“
„Þú talar held ég nóg fyrir
okkur báða“.
„Það getur nú verið, en varla
hefir þér fundist þú svo einmana,
að þú mín vegna færir að hætta
á að lenda í skærum við „breið-
kjaftana“.“
„Ef til vill hjálpaði ég þér af
því að ég hafði gaman að þér;
ég var orðinn leiður á sjálfum
mér, og auk þess hef ég enga
sérstaka ástæðu til þess að elska
lögin“.
„Þetta grunaði mig“, sagði
Fraser og kinkaði ákaft kolli, „að
þú mundir hafa gert einhvern
skollann fyrir þér. Hvað var það?
Þér er óhætt að segja mér það.
Svona í trúnaði milli tveggja þorp-
ara. Ég þegi yfir því“.
„Nei, bíddu nú hægur! Eg er
enginn þorpari. Ég er ekki nógu
ráðagóður til að stunda hina sömu
heiðarlegu atvinnugrein og þú“.
„Já, ég held nú að mín at-
vinnugrein sé eins heiðarleg eins
og hver önnur. Ég hef reynt þær
flestar og þær eru allar eins“.
Fraser þagnaði og fór að binda
fastar á sig þrúgurnar. Um leið
og hann stóð upp og leit framan
í hið kaldranalega andlit sam-
ferðamanns síns, fann hann til
sömu forvitninnar sem hafði kvalið
hann nú öðru hvoru í 3 vikur.
„Jæja þá“, sagði hann, „sértu
ekki einn af oss, þá ættirðu að
vera það. Ég hefi aldrei séð betra
spilamannsandlit en er á þér.
Það verður ekki lesið meira þar,
en á óskrifuðu blaði. Fari það,
sem ég hef séð svipbrigði á því
síðan þú drógst mig af jakanum
á Norðursundi". Fraser gekk fram
fyrir hundana, sem risu þreytu-
lega á fætur, og var nú lagt af
stað aftur. (Frh.)
Himin og jörð.
Minsta hr.vgrgdyrstegnndiii
sem þekkist, er fiskitegund ein, sem
er í Bushi-vatninu á Luzon (sem er ein
af Filipseyjum). Fulloi-ðnir fiskar af
þessari tegund eru ekki nema 12—13
millimetrar á lengd (um háifan þum-
lung). Þó smáir séu, eru þeir samt hafðir
til matar. Þeim er þjappað niður í körf-
ur eins og þeir koma upp úr vatninu,
og étnir með pipar og kryddjurtum.
Álarnir.
Varla fer hjá því, að sá, sem um
sumarkvöld gengur meðfram Tjörninni
í Rvík (og hefir augun hjá sér) sjái
einn eða fleiri áia skjótast af grynn-
ingunum út i djúpið. Álarnir oru næt-
urdýr, og láta því sjaldan sjá sig á
daginn.
Állinn lirygnir að eins í sjónum, og
að eins á feikr.adýpi. Gengur megnið
af ungviðinu upp í ár, læki og stöðu-
vötn og elur þar aldur sinn, En er
álarnir eru fullþroska, lialda þeir á
ný út í hafdjúpið, til þess að hrygna,
en hvað síðan verður af þeim, vita
menn ekki, en haldið er, að þeir lifi
skamt þaðan af, (áreiðanlegt er, að til
lands aftur halda þeir ekki).
Állinn þykir ágætis matur orlendis.
Veiða Danir mjög mikið af honum,
því um dönsku sundin fara ósköpin öll
af ál, sem kemur úr löndunm víð
Eystrasalt, og er á leið til hrigningar-
stöðvana í Atlandshafi (fyrir vestan
írland).
Sjálfskeiðing fyrir koinpás.
„Svo er nú það“, sagði Jón gamli
,,það má hafa sjálfskeiðing fyrir komp-
ás“.
„Vitleysa!11 sögðu hinir í búðinni.
„Ónei“, svaraði Jón og tók upp i
sig (þetta var ekki á Suðurlandi), „það
má vel, það þarf ekki annað en að
opna hnífinn, og svo gá vel að, að
halda oddinum altaf beint í norður,
þá þarf engan kompás".
Menn af öðru landshorni
sem borga blaðið þar, sem þeir
eru við sumarvinnu, svo sem Sunn-
lendingar á Austfjörðum eða á
Norðurlandi, geta fengið blaðið
sent heim til sín, þegar þeir fara
heim í haust, geri þeir dtsölu-
manni, som þeir hafa borgað blað-
ið aðvart.
Dagsbrún,
blað jafnaðarmanna, kemur út
vikulega. Kostar frá Júlí til árs-
loka 1 kr. 50 aura. Gjaiddagi
fyrir 1. Sept. Borgaður íyrirfram
kostar þessi hálfi árgangur 1 kr.
25 aura. Blaðið vill fá útsölumenn
í hverri einustu sveit. Sölulaun
J/5. Öll bréf til blaðsins sendist
ritstjóranum.
Dagshrún fæst í Bókabúðinni,
Laugaveg 22.
Prentsmiðjan Gutenberg.