Dagsbrún - 04.09.1915, Blaðsíða 4

36
DAGSBRÚN
leysi af því, að við höfum ekki
átt neina náttúrufræðinga fyr en
á þessum síðasta mannsaldri, og
svo að segja alveg vantað náttúru-
fræðisbækur. Hugur gáfumanna
meðal alþýðunnar hefir því eink-
um hneigst að fornum fræðum,
ættartölu-grúski eða að því að
safna þjóðsögum og klámvísum;
en líkindi eru til þess að þetta
fari að breytast.
Alveg rétt vitneskja um ferðalög
farfuglanna hér á landi fæst fyrst
þegar menn almeut fara að gefa
þeim meiri gaum en verið hefir.
Þeir sem gaman hafa af fuglun-
um ættu að skrifa hjá sér daglega
(í vasabók eða skrifbók) hvað þeir
sjá af fuglum frá því þeir lesa
þetta tölubl. og fram á vetur. En
það verður að skrifa samdægurs
í bókina, og séð var; hitt gerir
minna þó dagur og dagur falli úr.
Jón Athugull.
Á klakann.
Hér á dögunum flutti jVísir11
grein, sem hét „Kornvörukaup‘‘,
og var þar margt í viturlega sagt,
en auk þess þetta:
„Það getur verið margt, sem
mælir með því, að landstjórnin
taki að sér alla verzlun. — En á
meðan sú stefna er ekki tekin upp
í alvöru, þá má ekki taka verzl-
unina af kaupmönnum um tíma,
og láta þá sitja atvinnulausa
meðan liarðast er.“
Já, einmitt, ekki láta þá sitja
atvinnulausa meðan harðast er!
Ennfremur stóð þetta í sömu
grein:
„Svona rétt í bili getur landið
ekki tekið hana [verzluninaj af
kaupmönnum og sett þá út á
klakann á meðan."
Sjálfsagt heflr „Vísir“ alveg á
réttu að standa, á öðrum stað i
þessari grein, þar sem hann segir,
að hann gangi út frá því sem
gefnu, að sér verði núið því um
nasir, að hann sé kaupmannablað.
Það er ansi hætt við því.
Himinn og jörð.
Froskarnir.
Blaðinu er sagt að Schierbeck land-
læknir hafi flutt þá til landsins. Þess
er getið til að þeir muni dauðir nú,
einkum a'f því farvegi læksins hefir
verið breytt, og mikið rótað i honum.
Líklegast gætu einhverjar skandina-
viskar froskategundir lifað hvar sem
er hér á landi (t. d. Rana temporaria),
en ef ekki, þá gætu að minsta kosti
tegundir, sem eiga heima í Ölpunum,
lifað hér.
Danski náttúrnfræðingnrinn
Fr. Weis, segir að hestar verði 35 ára
(5 ár að vaxa), kýr 30 ára (4 ár að
vaxa), hundar 11 ára (2 ár) kettir 9’/»
(1V2 ár), manneskjan 80 ára (20 ár),
fílar 100—120 ára (20—24). Alt þetta
miðað við meðaltal.
Norðurijós
sáust hér í fyrsta sinn, á þessu
sumri hallandi, seint um kvöldið Laug-
ardaginnn ,8/«. Þau voru mjög fögur,
þrátt fyrír glaða-tunglsljós.
Hvítir hrafnar
eru sjaldgæfir, segir málshátturinn,
en til eru þeir. Færeyingar kalla þá
„Kvítravnur11, en það er einkum á
eyjum þessara frænda vorra að þeir
eru tiðir, hvítu hrafnarnir. Þeir eru
ekki nein sárstök tegund, heldur bara
afbrigði af svarta hrafninum (krumma).
Það er nú nokkuð geist farið að kalla
þá hvíthrafna, því hvitir eru þeir ekki,
heldur er að eins nokkuð af fjöðrunum
og fiðrinu á þeim hvítt. Þeir eru til
hér á landi, en mjög sjaldgæfir. Einn
var þó skotin í Mývatnssveit hér um
árið.
Silfurhjörðin.
(Frh.) ----
„Einu sinni vil ég reyna enn-
þá“, sagði Emerson, frá sér af
reiði, „en verði mér úthýst, þá
fer ég inn þar með valdi. Ég er
ekki að ráfa hér á milli húsanna
alla nóttina,“
„Geitin vísar okkur á heyið“,
sagði Fraser.
„Hver?“
„Hver! Geitin auðvitað —
himnatíkin — presturinn, ef þú
skilur það betur".
Er þeir voru komnir milufjórð-
ung komu þeir að stóru hvítu
húsi, og sáu grilla í kross á
mænirnum. En hvergi var Ijós að
sjá, eða annað er benti á að hér
ætti nokkur heima, og enginn
svaraði barsmíð þeirra.
„Nei, auðvitað, hann er farinn
— og maðurinn vissi það!“
Fraser heyrði á því hvernig
hinn sveiflaði svipuólinni, hve
gramur hann var. Ferðamennirnir
voru svo þreyttir, eftir þriggja
vikna ferðalag og vosbúð, að þeir
voru ekki að tefja sig á því að
tala, er þeir í fjórða sinn sáu ljós,
heldur hröðuðu sér þangað. Hunda-
greyin stönzuðu sjálflr, er þeir
komu að húsinu.
„Leystu hundana", sagði Emer-
son, og fór að leysa af sleðanum.
Síðan tóku þeir svefnpoka sína, og
gengu að húsdyrunum. Þeir sáu
þegar, að þetta var ekki niður-
suðuverksmiðja, það líktist því að
vera vörubúð, eða veitingahús.
Það var lágt bjálkahús og var
annað hús á bak við það, áfast
við það.
Emerson hratt upp hurðinni og
gekk inn, og Fraser á eftir, og
slengdu þeir byrgðunum frá sér á
gólfið, þegar þeir voru komnir
inn. Indíánastúlka var þar inni, og
varð henni svo bilt við komu
þeirra, að hún misti það er hún
hélt á, en starði síðan mállaus á þá.
„Nú höfum við hitt á réttan
stað“, sagði Emerson og horfði í
kring um sig, „þetta er vörubúð".
En við indiönsku stúlkuna sagði
hann stuttlega: „Yið viljum fá að
éta, og rúm".
Það voru hillur meðfram veggj-
unum í herbergi þessu, og voru
þær fullar af allskonar varningi,
og borð voru þar full af fatnaði.
„Svei mér sem mér finst þetta
ekki vera fínasta hótel", sagði
Fraser og fór að fara úr loðkáp-
unni.
Sú indíánska fékk nú málið.
„Hvað þú vilja?“ sagði hún, og
gekk í áttina til þeirra.
Emerson, sem líka var farinn
að fara úr loðkápunni, sá að stúlk-
an var varla meira en barn að
aldri; vafalaust var hún indíönsk,
en hún var bjartari á hörund en
við var að búast, og hún var
smekklega klædd.
„Mat og svefn“, svaraði hann
spurningu hennar.
„Þið ekki geta verið hér“, sagði
stúlkan í ákveðnum róm.
„Jú, það getum við“, sagði
Emerson, „hér er nóg húsrúm og
ekki vantar matinn“. Hann benti
á hillur fullar af niðursoðnum
mat. Stúlkan hreyfði sig hvergi
en kallaði hárri röddu: „Konstan-
tín, Konstantín!“ .
Dyr opnuðust hljóðlega, og í
þeim birtist stór og þrekinn
maður.
„Nú!“ varð Fraser að orði,
„þetta er hann kunningi okkar
frá vökinni. Góða kvöldið Kon-
stantín! “
Það var kynblendingurinn, sem
hafði hjálpað þeim upp úr vök-
inni, en þó hann auðsjáanlega
þekti þá aftur, þá var síður en
svo, að hann tæki þeim vel.
Stúlkan sagði heilmikið á svip-
stundu á máli, sem hvítu menn-
irnir skildu ekki.
„Þið ekki geta verið hér“, sagði
Konstantín, gekk að útihurðinn,
og opnaði hana, og benti út í
náttmyrkrið.
„Við erum komnir langt að,
og erum þreyttir“, sagði Emerson,
„og við skulum borga vel fyrir
okkur“.
„Nei“, sagði Konstantín í á-
kveðnum róm.
Emerson, sem sneri bakinu að
ofninum, en andlitinu að Kon-
stantín, sagði nú: „Við erum
þreyttir og við ætlum að gista
hérna, skilurðu það! Segðu stúlk-
unni að bera fyrir okkur kvöld-
mat, og það fljótt!“
Andlit þess, er til var talað,
varð blóðrautt af reiði. Án þess
að loka hurðinni gekk hann beint
að Emerson, og var auðséð hvað
hann ætlaði sér, en áður en hann
kom (áformi sínu í framkvæmd,
var kallað „Konstantín“ með
mjúkri röddu, úr dyrunum, er
hann hafði komið inn um. Ferða-
mennirnir litu snögglega þangað,
er kallað var, og var þar komin
Ijóshærða konan, er þeir höfðu
séð í sleðanum, áður um daginn.
Hún gekk nú fram í herbergið,
og brosti vingjarnlega til ferða-
mannanna, en hafði auðsjáanlega
gaman af hve hissa þeir voru.
„Hvað er um að vera?“ spurði
hún Konstantín.
„Þessir menn ekki geta verið
hér!“ hrópaði Konstantín æstur.
„Þú segja að ég fá þá til að fara“.
„Fyrirgefið", tók nú Emerson
til mál3, „við ætlum ekki að taka
neitt hér með valdi; en við erum
úrvinda af sult og þreytu, og allir
hér hafa neitað að hýsa okkur,
við vorum 1 standandi vandræð-
ræðum — —“.
„Reynduð þið á niðursuðuverk-
smiðjunum".
„Já“.
„Og ykkur var vísað á prest-
inn“.
„Já“.
Hún hló lágt.
„Það er meir en mánuður síð-
an presturinn fór, og hann hefði
úthýst ykkur þó hann hefði verið
hér“. (Frh.)
Þetta og hitt.
Minsti rnfmagnsmótor
sem til er, er sagt að sé að eins 6/i*
þuml. hár og °/s þ. langur. Gengur
hann fyrir 1 ‘/a volts straum. Sumir
hlutir hans eru svo litlir að þeir eru
ekki meir en rétt sýnilegir (eftir „Elek-
tron“, blaði ísl. símamanna).
Afli Nordmannn 1914
var samtals 8D/3 millj. fiska. Arið
áður var hann 73 mill. en árið þar
áður 99 milljónir.
Stríðið og lieilagt hjónaband.
Frá ýmsum löndum, sem í ófriði eiga
hefir frést um óvanalega margar gift-
ingar; hermennirnir sem hafa verið að
fara í striðið hafa gifst í snatri unn-
ustum sínum, því ekki var víst að þeir
kæmu aftur. Sumir kannske líka hugsað
■að óvíst væri hvernig þeim yrði tekið,
kæmu þeir heim úr stríðinu, handa-
lausir, eða á öðrum fætinum, Einn
norrænn fréttaritari segir frá einkeúni-
legum giftingum er eigi sér stað í
Frakklandi. Einn góðan veðurdag (eða
illan) kallar hermaðui' sem ætlar að
giftast, saman nokkra vini sina (oft í
skptgröfum í kúlnahríð), dregur gift-
ingarhring á hönd sér, og segir hátið-
lega að nú sé hann giftur þessari og
þessari stúlku; hefir hann skjal sama
efnis við hendina, sem hann skrifar
undir, en félagarnir rita þar á nöfn
sín, sem vitni. Á sama tíma og þetta
fer frara, fer unnustan eins að ráði,
þar sem hún er heima í foreldrahúsum
eða annarsstaðar, og eru þau þá rétt
hjón. Líður þá vanalega að eins
skammur tími þar til franska hernum
bætist hermaður á fyrsta ári, eða
Frakkland eignast dóttir. Tviburar
þekkjast líka.
Gamla lagið.
Maður nokkur fór af landi burt.
Það síðasta sem hann heyrði er hann
kvaddi landið var þetta: nógur, nógur
afli, en enga beitu að fá, en íshús þó
víða.
Hann var í burtu í átta ár, kom
aftur í fyrrahaust. Það fyrsta sem hann
heyrði, þegar hann kom atfur til átt-
haganna var: nógur afli, en enginn
fengur, alveg beitulaust!
Þetta er gamla lagið. Hvað dettur
þeim nú í hug, sem eru að liafa á móti
jafnaðarstefnunni, en há-lofa það sem
á hinum Norðurlandamálunum er kallað
privat initiativ, eða á íslenzku frum-
kvæði einstaklingsins. ?
Dagsbvún,
blað jafnaðarmanna, kemur út
vikulega. Kostar frá Júlí til áis-
loka 1 kr. 50 aura. Gjalddagi
fyrir 1. Sept. Borgaður fyrirfram
kostar þessi hálfi árgangur 1 kr.
25 aura. Blaðið vill fá útsálumenn
í hverri einustu sveit. Sölulaun
x/5. Öll bréf til blaðsins sendist
ritstjóranum.
Dagsbrún fæst í Bókabúðinni,
Laugaveg 22.
Rit8tjórinn býr á Hverfis-
götu 93.
Prentsmiðjan Gutenberg.