Dagsbrún - 26.03.1916, Blaðsíða 3

DAGSBRÚN
45
Ameríknvörurnar
eru komnar i kaupfélag verkamanna. Þeir sem hafa pantað vörur
hjá félaginu, ættu að vitja þeirra sem fyrst.
Matjurtafræ. Blómsturfræ.
Begoniulaukar
og fleiri tegundir nýkomnar. >Iestn, úrval! Alt fræ frá
f. á. selt með hálfvirði i Klæðaverzlun Guðm. Sigurðssonar.
Svanl. Benidiktsdóttir
öðru móti en ,að þeir byggi
sjálfir. En hér er aðeins verið
að tala um hvort sé betra fyr-
irkomulag til þess að bæta úr
húsnæðisleysinu, að bærinn
byggi, eða að verkamenn geri
það sjálfir, og svarið verður,
hvort á málið er litið frá sjón-
armiði yerkamanna, eða þjóð-
félagsins: Bœrinn.
Vinsamlegast yðar
Ó. F.
Bannlögin.
Herra ritstjóri!
Þökk fyrir að þér ætlið að
láta blað yðar styðja bannlaga-
stefnuna. Með því aflið þér því
styrktarmanna meðal ýmsra
sem annars mundu láta það
afskiftalaust, en hrindið engum
frá því, sem annars væru lik-
legir stuðningsmenn.
En meira þarf að gera en tala
eða skrifa alment um málið.
Það þarf að taka til greini-
legrar meðferðar hvert hneyxlis-
atvik hér í bæ af völdum
áfengis í opinberri grein, svo
að þeir seku læri fremur að
skanunast sín fyrir að brjóta
landslög, og lögreglan sofni ekki
alveg. Ekki til neins fyrir oss
bannvini að bíða eftir yfirstjórn
Reglunnar. Stórtemplar yrkir
erfiljóð og guðspekissálma og
vill engan »fornærma«. Ástvald-
ur reiknar og reiknar og getur
þó ekki reiknað hvað margir
brennivínskútar eru innfluttir.
Pétur telur upp ungfrúrnar eða
»giftar jómfrúr« í Reglunni og
skrifar Valtý vini sínum. Ind-
riði er uppgefinn á öðru en
skjalli um »Verðandi«. Jón er
altaf að telja stjörnurnar í
austri, og vorkennir með ind-
verskri þolinmæði stjörnufullum
bræðrum sínum. Haraldur er
að gera nýjatestamentið að
andatrúarbók, og enginn pró-
fessor né prestur þorir að and-
mæla þeirri speki. Guðmundur
býst við uppreisn lukna og fer
því hægt í sakirnar.
Sem sagt máttarstólpar bann-
laganna eru ýmist sofnaðir eða
önnum kafnir í öðru, og við
vinir þeirra erum því sem höf-
uðlaus her. Og drykkjumenn
hóta »að klaga okkur fyrir yfir-
dóminum« ef við gefum þeim
olnbogaskot.
En ef þér viljið iáta blaðið
»Dagsbrún« taka praktiskt á
málinu, þá skal ekki vanta
stuðningsmenn.
Það er nú t. d. altalað i
bænum að fyllirí mikið hafi
verið á árshátíð verzlunarmanna
síðast, og er það sett í samband
við að Bragi hafi verið nýkom-
inn sunnan um haf, og sagt að
bakkusarþýin hafi leigt sér her-
bergi i Bárunni, þar sem eng-
inn bindindis-»donsi« mátti líta
inn. Eg veit elcki hvort þessi
orðrómur er sannur, en það
þarf að skora á lögregluna að
rannsaka það, því að sé það
satt, að tveir stúdentar eða
kandidatar hafi nýlega verið
sektaðir, annar um 100 kr. og
hinn 200 kr., fyrir flytja áfengi
í kompurnar í Bárunni, þótt
það væri úr Braga. Búðalokur
eru líklega ekki rétthærri en
háskólaborgarar, og hvorir-
tveggja geta orðið, ekki hálf-
heldur alstúderaðir ræningjar
þegar Bakkus kemur á þá her-
fjötrum.
Blessaðir setjið nú ekki upp
neina silkihanzka þegar þér
farið að skrifa um þetta, og ef
þér gætuð notað eitthvað af
þessu í blaðið yðar þá er það
velkomið, enda þótt eg sé ekki
annað en
óbreyttur liðsmaður.
Yerkamannaíélög
°g
Kaupfélag verkam. Akureyrar.
Eftir Sigurð Jónsson ritstj.
Tekið úr »Tímar. kaupfél.«
með leyfi höfundarins.
Á siðast liðnum mannsaldri,
eða svo sem frá> þvi 1880, hafa
ákaflega miklar breytingar
orðið í þjóðlífi okkar, meiri
en nokkurn tima áður, á jafn-
stuttu tímabili. Þetta nær til
flestra greina lífsstarfseminnar:
Stjórnarfars, atvinnureksturs,
almennrar þekkingar, félags-
legrar samvinnu, stétlaskift-
ingar, m. fi. o. fl. Og margt af
þessu fer sjáanlega í vöxt með
ári hverju.
íslendingar hafa, frá því
landið byggðist, aðallega verið
bœndaþjóð — eins og Norð-
forfeður þeirra —. En á nefndu
árabili hefir ýmsum öðrum
stéttum fjölgað hér stórkost-
lega, þó bændastéttin sé enn
fjölmennust. Það eru kauptún-
in, sem í seinni tíð hafa dregið
til sín fjölda manna, og þar
hafa því komið upp nýjar
stéttir manna: Iðnaðarmenn,
hásetar, verkamenn o. fi.
Kauptúnin hafa tekið við flestu
af þvi fólki, sem ekki þóttist
hafa olbogarúm í sveitunum,
eða sem útþrá og æfintýra-
löngun knúði til breytinga.
Þar hafa kauptúnin verið hæl-
ið og æfintýralandið, og þau
hafa þvi um leið, að miklu
leyti, stöðvað strauminn til
Ameríku.
Þó manni hljóti að visu að
vera hugarhaldið um það, að
allir menn geti verið sem far-
sælastir, livar sem er í heim-
inum, þá er það eðlilegt og al-
gengast, að umhyggja og árn-
aðaróskir beinist frekar að
samlöndum manns, en fjær-
skyldum þjóðum. Þess vegna
fylgir og sérstaklega hlýr hug-
ur þeim löndum okkar, sem
leita gæfunnar handan við
hafið, þó við vitum að kynslóð
þeirra hverfi fljótlega úr tölu
íslendinga. Hinir, sem ekki
flytja sig lengra, en að hafinu,
hafa þó enn mesta hluttekning
þeirra, sem eftir sitja heima.
Þeir eru ekki horfnir okkar
fámenna þjóðflokki. Þar enn
kostur á margháttuðu sam-
starfi í almennum málum, á
öllum línum frá dalabotnum
að sjávarströndum, og einnig
úti á hafinu sjálfu umhverfis
annes og voga. En meðal
þessara nýju stétta í kauptún-
unum, eru það aftur einkum
tveir flokkar, sem standa okkur
landræktarmönnum einna næst,
sökum þess, að eðli og fram-
kvæmd starfanna er með svo
miklum skyldleik við okkar líf.
Þessir flokkar eru: Hásetar og
verkain. Iðnaðarmenn standa
okkur tæplega eins nærri.
Þeir eru ekki »útimenn« eins
og hinir, hugsunarhættir og
lífsskoðanir mótast þar því
nokkuð á annan hátt, og svo
getur þjóðin frekar komist af
án framleiðslu þeirra en hinna.
í flestum stærri kauptúnum
okkar munu þessir tveir flokk-
ar: Hásetar og verkamenn,
mynda yfir helming fólkstöl-
unnar, með tjölskyldum sínum
og árlega fjölgun fólksins mun
vera mest i þeim stéttum.
Hvernig er svo daglega lifið
og framtiðarhorfurnar í þessum
stéttum?
Ár frá ári krefur þessi spurn-
ing vaxandi athugunar, bæði
innan stéttanna og utan þeirra
eigi að eins vegna fólksfjölgun-
arinnar sjálfrar, svo þar aí
leiðandi er um hagsmuni fleiri
manna að tefla, heldur engu
síður vegna hins, að í bæjun-
um hjá okkur sækir hröðum
fetum í sama horfið og í bæj-
unum erlendis: að djúpið er
alt aj að aukast milli auðsafns
og örbirgðar. Frh.
Trésmiðirnir.
Á fjölmennum trésmíðafundi
sem haldinn var hér í bænum
síðastl. Sunnudag, samþyktu
trésmiðir að lágmark á kaupgj.
frá 1. Apríl n. k. um óákveð-
inn tima skyldi vera: 60 aurar
um kl.st. fyrir útivinnu — yið
liúsabyggingar, en 75 au. fyrir
kl.st. í eftirvinnu og á sunnud.
Á vinnustofum — við hús-
gagnasmiði 50 au. um kl.st., en
60 au. fyrir eftirvinnu og
Sunnud.
Ennfremur að samnings-
vinna (akkord) hækkaði um
20 prct. frá því er nú væri.
(Visir).
Dýraverndarinn.
Dýraverndarinn er nýútkom-
inn með ágætisritgerðum, eins
og vant er; en það er ekki nóg
fyrir félagið að gefa út ritið.
Það þaff að gera meira, líta
betur í kringum sig, hvað gerist
hér í bænum um meðferð dýra,
einkum hesta. Eg man ekki
betur en stjóm félagsins hafi
verið falið fyrir löngu að koma
því til vegar við bæjárstjórn
Reykjavíkur, að takmörk yrðu
sett um, hvað ökumenn mættu
vera yngstir, en ekki sést neitt
bóla á“ að það sé enn komið í
framkvæmd. Er oft leitt að sjá,
hversu ungæðislega strákarnir,
sem hreykja sér í ökumanns-
sæti, fara með hesta, og skal
það tekið fram, að helzt er
ungviði þetta frá brauðgerðar-
húsunum.
Ennfremur væri nógu fróð-
legt fyrir stjórn félagsins að fá
sér göngu út á Eiðsgranda og
horfa á veginn, sem hestarnir
eru látnir þræla með sandvagna
úr fjörunni upp á mararbakk-
ann. Það hefir oft verið ljót
sjón að sjá það í vetur.
Gaddakylfur eru sem óðast
að koma upp aftur, og í vöxt
virðist það fara að hafa aðeins
einn ökumann með tveimur eða
fleiri hestum og bætist þá á
vagndráttinn að draga einn eða
fleiri hesta með.
Margt fleira mætti nefna, sem
athugavert er.
0. N. P.
Sjálfstæðisflokkarnir.
Þeir eru tveir sjálfstæðisflokk-
arnir er sig svo nefna, »Þvers-
um«, er kalla sig »hina sönnu
sjálfstæðismenn« (sbr. hinn eina
ekta kína-lífselixír, húmbúkslyf)
og »langsum« (ísafoldarliðið),
sem mjög væri vel við eigandi
að kölluðu sig »hina ósviknu
sjálfstæðismenn«, af því þeir
hafa aldrei verið sviknir.