Dagsbrún - 22.08.1916, Blaðsíða 4

102
DAGSBRUN
svo varla var við góðu að bú-
ast«.
»Voru engir lögregluþjónar í
bænum?«
»Jú, en þeir höfðu þann sið
að vera æfinlega lokaðir inni,
þegar skip voru á ferðinni,
svo þeir yrðu ekki fyrir því að
hitta drukkinn ,höfðingja‘ á
götunni«.
»Það var mikið að bannið
skyldi ekki verð^ afnumið«.
»0-nei! Þó mennirnir, sem
voru að svíkja vín í land, klöpp-
uðu á treyjuna, þar sem flask-
an og hjartað var fyrir, þá var
öll alþýða í rauninni með
banninu. Jafn vel gamlir
drykkjumenn, t. d. langafi hans
Nonna. Hann átti konu og sex
börn, hvert öðru yngra, og hafði
ekkert til að lifa af nema vinnu
sína. Þjóðin átti ekki fram-
leiðslutækin þá, og kaupið var
oft lágt. Hann sagði oft, að
ekkert gerði sér eins mikla
bölvun og vínið, og hann varð
mjög feginn þegar bannið komst
á. En vínlöngunin var arfur frá
föður hans, og hún var óstöðv-
andi, pabbi barðist á móti henni
— árangurslaust.
Eg var átta ára og elst af
börnunum sex, og eg man eftir
kvöldinu, þegar hann pabbi
druknaði, eins og það hefði
skeð i gær!
Hann var að lesa fyrir mig
söguna um tindátana í æfin-
týrum Andersens. Eg var háttuð
og átti að fara að sofa, en mig
langaði til að heyra fleiri sög-
ur, og var einmitt að biðja
pabha um að lesa eina enn.
Þá var harið, og pabbi lauk
upp. Það var búðarmaður hjá
A. kaupmanni og sagði hann
að húsbóndi sinn og presturinn
vildu finna pabba fljótt. Pabbi
færðist undan, sagðist ætla að
fara að hátta, en búðarmaður
kvað erindið áríðandi, svo pabbi
lét tilleiðast.
Pabbi laut niður að mér og
kyssti mig, eg finn enn þegar
eg hugsa um það, hvernig
skeggið á honum kitlaði mig.
Hann sagðist ekki ætla að verða
lengi, svo eg hugsaði mér að
vaka þangað til hann kæmi
heim aftur.
Mamma var frammi í eld-
húsi að þvo, og eg var ein
vakandi inni. Það leið nokkur
stund, mig fór að syfja, og sett-
ist upp í rúminu til að sofna
ekki. En augnalokin lögðust
aftur við og við og loks valt
eg útaf steinsofandi.
Morguninn eftir vaknaði eg
við að móðir mín var að tala
við einhvern fram i ganginum.
»Já, það var sorglegt, menn-
irnir áttu allir konur og börn«,
heyrði eg karlmannsrödd segja,
»þetta var rétt framan við
hryggjuna og svo grunt að líkin
sáust í botninum með fjöru«.
»En hvernig vildi það til?«
»Þeir komu framan úr skipi
og voru ekki algáðir, og kænan
kaupmannsins er völt. Hvar
eigum við að láta hann?«
»Börnin sofa öll, svo það er
best að fara hérna í gegn, fram
í eldhúsið, eg hefi engan annan
stað, fyr en búið er að útvega
herbergi hjá einhverjum ná-
granna mínum«, heyrði eg
mömmu segja og gráturinn
braust í röddinni.
Eg lá í rúminu og gat hvorki
hrært legg né lið, og eg heyrði
vel, hvernig hjartað í mér
barðist. Hvað var þetta?
Dyrnar opnuðust hægt, og
inn komu tveir menn með
menn með börur á milli sín,
og pabbi lá á börunum. Bör-
urnar voru of stuttar, svo fæt-
urnir hengu aftur af þeim, 'og
rann bleytan niður á gólfið.
Það hvíldi ró sjódruknaðs
manns yfir þreytulega andlit-
inu, og dökkjarpa hárið, sem
orðið var hæruskotið afáhyggj-
um og erfiði verltamannsíns,
sem liefir lág laun og stóran
hóp af ungbörnum, lá renn-
vott fram yfir ennið.
Eg reyni ekki að lýsa sorg-
inni sáru sem gagntók mig.
Mamma átti ákaflega bágt,
eins og má geta nærri. Hún
barðist af öllum lífs og sálar
kröftum við að fara ekki á
sveitina. Bróðir hennar, sem
var bóndi fram í Dal, tók tvö
börnin, og eitt barnið tók systir
mömmu, er var gift verkamanni
þar í bænum«.
»En kaupmaðurinn og prest-
urinn?«
»Þeir gengust fyrir samskot-
um og gáfu sínar tíu krónurnar
hver. Samskotin hrukku fyrir
útförinni. En mömmu veittist
erfitt að lifa samt, hún hafði
þrjú börn eflir til að sjá fyrir,
mig á niunda ári, og tvíbura
á fyrsta ári.
En mamma var heilsuhraust
og dugleg kona. Með afarmiklu
erfiði tókst henni að koma
okkur á legg, án þess að þyggja
af sveit. En hún dó líka fimtán
árum eftir að pabbi druknaði,
farin að heilsu fyrir þrældóm-
inn«.
Amma gamla þagnaði um
stund og þerraði tárin úr
augum sér.
»Yínið prestsins og kaup-
mannsins varð mér dýrkeypt,
en dýrkeyptara varð það þó
börnum hinna tveggja mann-
anna, sem druknuðu, þau fóru
flest á sveitina, og lentu á mis-
jöfnum stöðum, og veslings
Þórður gamli, faðir annars
mannsins fór á sveitina Iíka,
karl á níræðis aldri.
Lánsöin ert þú, góða mín,
að vínið er burt úr landinu.
Þú þarft ekki að óttast að hann
glókollur þinn fái sömu forlög
og hann langafi hans« — og
hrukkótta andlitið á ömmu
gömlu ljómaði eins og sólin
eftir rigningu, við hugsunina
um ljósbjörtu framtíðina hans
glókolls litla.
Kvæði
það, er hér fer á eftir, hefir
verið sent vélritað ýmsum
mönnum hér í bæ. Hver sneið-
ina á er auðskilið; eins má
telja það víst, að höfundurinn
sé H. Hafstein (þetta ný þerri-
blaðsvísa). Vonandi stendur
ekki á þeim, er sneiðina á, að
gjalda líku líkt.
Þjóðstefnan nýja.
Brjálun máls í orði óðsins,
æðsta listin írónskri drótt;
skakkaföllin, skelmistökin,
skrúfa, þjöl 1 kliði hljóðsins,
alt er list, sem lengst er sótt,
Jædd í úlfakreppu rökin.
Hyrjar ónsins hitaleiðin?
hvltan bræðir málminn þornsins.
Bjargar lýð við eldsins eyðing
ómur gylta þokuhornsins.
Aldrei gól á háburst hjallsins
hærra blakkur svanur gors,
hár 1 eigin hæstri ímynd,
höfuðskáldið eignarfallsins.
Byltir höfði, belgur fors,
brot á óð er smekksins frísynd.
Trygging setur sala landsins
sögurétti íslendingsins,
það er stefna þjóðarstrandsins,
þrumudraumur skáldrembingsins.
Hornagyllir.
Bókmentir.
Nýlega er komið út: Skýrslur og
tillögur milliþinganefndar þeirrar, er
skipuð var með konungsúrskurði q.
desember 1914. Er það mikil bók,
nær 400 síður í stjórnartíðindaformi.
Ennfremur eru nýútkomin: Skjöl
viðvíkjandi Landsbankanum, einnig
allstór bók. Kvað hún vera allskemti-
leg, bókin sú. Hinn alþekti grallara-
grúskari Jónas Jónsson þinghúsv. hefir
leyft Dagsbrún að hafa það eftir sér, að
hún sé sú mest spennandi bók er
hann hafi lengi lesið, og að hann hafi
lagt frá sér Dr. Nikola (sem sé þó
svona all-sæmilegur reyfari) til þess
að Iesa hana.
Laust og fast.
Drukuaðir.
Olafur Olafsson, frá Brekkukoti hér
í bænum, sem var í siglingum á ensku
skipi, druknaði í f. m. Dugnaðarmað-
ur um þrítugt.
í Eyjafjarðará druknaði nýlega
Brynjólfur Sveinsson bóndi á Sand-
hólum 1 Saurbæjarhreppi, ungur maður.
Hann var að slá við ána, en af því
heitt var í veðri tók hann sér bað, en
fekk þá krampa og var druknaður
þegar fólk kom að.
Heim frá Amoríkn
er kominn eftir fimm ára dvöl þar
vestra (meðal annars tveggja sumra í
Alaska) Magnús Matthíasson, sonur
skáldsins.
Skaftfellingarnir þrír
sem getið var um hér í blaðinu að
væru á reiðtúr hringinn í kringum
Island, komu til Akureyrar í Júlílok.
Þeir heita Hjalti Jónsson (frá Hof-
felli), Sigurður Jónsson (frá Stafafelli)
og Þorbergur Þorleifsson (frá Hólum).
Svínr mótmæla.
í dönskum blöðum frá byrjun þessa
mánaðar, er skýrt frá því, að sænska
stjórnin hafi, bæði gagnvart dönsKU
og ensku stjórninni, mótmælt því, að
samkomulag það, sem Bretar gerðu
við íslendinga (um að Bretar ættu
forkaupsrétt að síldinni fyrir 45 aura
tvípundið), nái-til sænskra veiðiskipa
hér við land. Segir að öll sú slld hafi
fyrirfram verið seld sænsku stjórninni.
Af ísaflrði
skrifar Guðleifur Hjörleifsson ió.ág.:
„Flestir bátarnir hér liggja inni nú,
því engin tunna er til yfir allan ísa-
fjörð . . . Djúpið er nú alt fult af síld
og vaða torfurnar hér alveg inn að
landi, og sjást þær af götunum".
Myndagátur.
Hamingjan má vita hvað ráðning
gátunnar í síðasta blaði er. Ritstj.
gleymdi að fá að vita það hjá Ríkarði,
sem þegar þetta er ritað, baðar sig í
sólskini á Grímsstöðum á Fjöllum, þó
þokan liggi kring um alt landið.
Myndagátan sem hér kemur táknar
nafn Ríkarðs og fjögra bræðra hans.
Þetta og hitt.
Selveiði við íslainl.
Síðustu tíu árin hafa veiðst árlega
6 til 7 þús. selir hér við land. Lang-
mestur hltjti af selum þessum eru
kópar, árið 1914 t. d. ekki nema 475
fullorðnir, en 6000 kópar.
Belgíukonungnr fær arf.
Nýlega er látinn í Ameríku auð-
maðurinn James J. Hill. Hann arf-
leiddi Belgíukonung að 25 milj. sterl-
ingspunda, þ. e. 450 miljónum króna,
er verja skal, að stríðinu loknu, til
endurreisnar Belgíu.
Háskólakcnnari
einn í Miinchen hefir reíknað út, að
síðan stríðið byrjaði hafi komið á prent
í Þýzkalandi meira en miljón strlðs-
kvæði. Það er ekki að furða þó Þjóð-
verjar séu hugaðir!
Borgað 2 árganga
fyrirfram: Þóroddur Guðnason
Grettisgötu 36.
THE BAKRIER
eftir R. B. Sá sem hefir þá
bók að láni er vinsamlegast
beðinn að skila henni sem
allra fyrst. ó. F.
Xlæðaverzlun
og
saumastof a
Guðm. Sigurðssonar
Laugaveg 10
selur ódýrt íataeíni
ekta litir. JF'ljót af-
g-reiósla — Vönduð
vinna. Ný íataeíni
með hverju skipi, Sparið
peninga.
Bökabúðin á Caugav. 4
selur- gamlar bækur, íslenskar
og útlendar, með miklum *
afslætti.
Prentsmiðjan Guténberg.