Dagskrá II - 11.12.1902, Blaðsíða 2

eigin hendur, meö öörum oröum, vera
saman hvað sem lög og kirkja segði.
Foreldraskyldan er oft höfð sem vopn
á móti hjónaskilnaði. En er hægt að
hugsa sér nokkur áhrif verri, sem barnið
gæti orðið fyrir, en þau sem það hlýtur á
svokölluðu heimili, þar sem faðir og móðir
sýna hvort öðru fyrirlitning og svívirðu?
Fátækrastofnun, eðahver annar staður
sem vera vildi, væri miklu heillavænlegri
fyrir framtíð barnsins en slíkt heimili.
Skyldan við börnin, þegar þannig stendur
á, er ekki sú að halda þeim heima, heldur
að taka þau þaðan svo fijótt sem unt er.
Ef börnin eiga að leggja af stað í leið-
angur þann sem heitir lífsferð með þeirri
byrjun að hafa tapað virðingu fyrir föður
sínum og móður,þá er þeim vissulega gjört
það torvelt að verða nýtir menn ogkonur.
Nei, vinir mínir, hjónaskilnaður er ekki
böl. Bölið liggur f sambúðinni og eina
heilbrigða meðalið er skilnaður. (Frh.)
JFerbaðaga.
Eftir SlG. JÚL. JÓHANNESSON.
(Frh.) Lestin lötraði af stað. Ég bjó
um mig í einu sætinu á meðal félaga
minna, sat þar stundarkorn og horfði út
um vagngluggann. Föl hafði fallið á
jörðu daginn áður, sem klæddi akrana
eins og hvítt lín, en sólgyðjan hafði farið
um þá svo heitum höndum að göt höfðu
brunnið á klæðið og var það tilsýndar
orðið gráleitt. Frostguðinn hafði teygt
gómana hingað suður og lagt fjölda af
örþunnum smábeltum yfir ána, en þau
hrukku öll í sundur eins ogbrunnir þræðir
þegar Sunna studdi á þau stöfum sínum,
og flaug mér þá í hug vísa Hannesar Haf-
steins:
“Blessuð sólin elskar alt,
alt með kossi vekur;
haginn grænn og hjarnið kalt
hennar ástum tekur”.
Eftir alllangan tíma komum við suður
að landamærum; kallaði þá einhver upp
og sagði að nú færum við bráðum að
“krossa” línuna; sjálfsagt með einhverju
helgu krossmarki til þess að ekkert ílt
kæmist inn í land frelsisins; enda varð ég
þess brátt vís að gullstirndur maður gekk
eftir vögnunum og skoðaði vandlega far-
angur allra ferðalanga. Einn náunginn
kallaði í mig með inesta ákafa og bað
mig að “passa” töskuna sína, sem var í
sætinu hjá mér. Ég hélt að eitthvað
væri f henni sem þessi snuðrari mætti
ekki sjá, stakk henni undir sætið og ætl-
aði að “passa” hana þar; ég hlaut ekkert
þakklæti fyrir það; var aðeins skammaður
fyrir skilningsleysið; hann sagði ég hefði
átt að rétta sér töskuna. Mér var sagt
að þessi tösku-þefari væri vikadrengur
stjórnarinnar til þess að heimta þriðjapart
verðs af vörum sem kynnu að vera fluttar
yfir landamærin. Frelsið er nefnilega
ekki meira en það í Ameríku að menn
eru sektaðir fyrir það að flytja eignir sínar
úr einum stað í annan, og þó flækist
fjöldi skrumara með lognu frelsisglamri
fram og aftur. Nei, það er eitthvað bogið
við það að ekki skuli vera leyfilegt að
flytja vörur sínar án þess að sæta háum
sektum, en fólkið er blint fyrir því; þykir
þetta gott og blessað. J)ær eiga sannar-
lega við hér vísurnar hans Hannesar:
“Ég játa, það er ekkert líf, sem við lifum,
í landinu’ er eitthvað sem varnar þrifum;
og fólkið er altaf að deyfast og dofna,
og dotta í hálfunnu verki og sofna. — —
Ég fyrir mitt leyti játa það glaður
að ég er niðurskurðarmaður”.
Já, það er margt sem hér þarf að skera
niður og það er daglega reynt, en þó er
eins og óheillavættirnar hafi að sumu
lejdi náð þeim heljartökum að járnklær
ranglætisins verði ekki losaðar af kverk-
um hins rétta og sanna, svo manni verður
það að sþyrja sjálfan sig með orðum
skáldsins:
“Er þá alt saman ísKaldur leikur?
er þá krafturinn sjálfur veikur?”
En vonin svarar og segir, nei:
“Hún kemur, hún b'rýíst fram, hún
byltir sér
vor bundna framtíðarsál”.
En hversu langt skyldi þess að bíða að
vér hættum “að láta þá slægari flá oss og
fletja og fæða þá sterkari sjálfum oss á?”
------þegar snuðrarinn hafði rekið nefið
ofan í hverja tösku og hvern dall, undir
hvert sæti og inn í hverja smugu, fór
lestin af stað aftur. þá var það eitt sem
okkur þótti næsta kynlegt: það var tals-
verður munur á því, hvað ferðin gekk
greiðara, þegar komið var. suður fyrir
landamærin; það var eins og Bandaríkja-
fjörið birtist í hraða lestarinnar; hún tók
snöggari kippi og skreið miklu drýgra.
Um kveldið staðnæmdist lestin í litlum
bæ en snotrum; heyrði ég þá einhvern
segja: “þetta er seint, Tómás”. Mér
fanst ferðin ekki ganga neitt seint og
með því að ég vissi af engurn Tómási í
för méð okkur gengdi ég þeim, sem talaði
og andmælti þessu. “Bærinn heitir
‘Seint Tómás’!” var mér þá svarað. Á
íslenzku mundi það þýðaTómás helgi, og
lá mér þá við aö draga skó af fótum mér
er ég var köminn á helgan stað. En í
sama bili varð mér litið í glugga og sá að
inni hékk fuglabúr með tveimur fuglum í,
sem auðsjáanlega kunnu illa við sig;
fanst mér þá staðurinn ekki svo helgur,
sem nafnið benti á, og datt mér í hug
þessi vísu partur:
“Vesalings, vesalings fangar,
ég veit hversu sárt ykkur langar”.
þó bar þess annað ennþá ljósara merki að
skugga hafði slegið. á helgi bæjarins, því
fram hjá mér gekk ungur maður, svo illa
á sig kominn af völdum áfengis, að hann
vissi ekki fótum sínum forráð; hlógu þeir
sumir að honum, sem á horfðu. Já, það
er leikur, sem lætur mörgum, að fjötra
bróður síns fætur og hendur og hlægja
svo ef hann hleypur ekki; heimurinn
kallar það hreystimerki, en guð einn veit,
hve sá glæpur er stór. (Frh.)
PUND í JÖRÐU GRAFIÐ.
það er talin ókurteisi af sumum að
ræða eða rita persónulega um sérstaka
menn í sambandi við sérstök málefni; en
nauðsyn brýtur lög. Ég ætla að gjöra
mig sekan í þeirri ókurteisi í þetta skifti
og ætla engrar afsökunar að biðja á því.
Á árunum 1880—90 .voru prestar og
leiðandi menn heima á íslandi bann-
sungnir hvað eftir annað af vesturheiins-
prestum fyrir það, að þeir ekki beittu sér
fyrir bindindismálið og væru bæði bein-
línis og óbeinlínis orsök í óreglu og
drykkjuslarki. Mér þótti samt vænt um
þessa dóma; ég vissi að þeir voru réttir
og sannir; heima voru menn rjúkandi
reiðir yfir þeiin og flestir kölluðu þá
sleggjudóma; embættismannadýrkunin
var svo mikil, að enginn þorði að koma
fram hreint og beint og prédika þennan
sannleika, nema það sem vesturheims-
prestarnir sendu heim. Séra Friðrik
sagði í Aldamótum, að nauðsynlegt væri
að senda heim með hverjum pósti nokkra
hestburði af dynjandi, hlífðarlausri “krit-
ík”. Séra Jón skrifar i Sameininguna í
desembermánuði 1886 um bindindi, og
kveður það heilaga, kristilega skyldu allra
manna aö vera í bindindisfélagsskap og
vinnaað útbreiöslu hansaf alefli. Kirkjan,
segir hann, að eigi íneö leiðandi menn
sína í broddi fylkingar að vinna að því
að koma öllu.rn mönnum í bindindis-
félag, þar sem algjörlega sé neitað og
barist á móti allri nmuu líengra drykkja,
og allra helzt á að vinna að því, eftir
hans áliti, aö fá í það félag hófsemdar-
mennina. Haun byggir allar þessar stað-
hæfingar á biblíunni. Með öðrum orðum,
andinn í þessari grein hans er sá sami og
Ólafía Jóhannsdóttir heldur fram á Is-
landi, að maður sem ’.e.ki böl ofdrykkj-
unnar, og sé kunnugur stefnu og tilgangi
bindindis- og vínsölubannsfélaga og vilji
samt ekki vinna eftir mætti að útbreiðslu