Fréttir - 09.06.1918, Side 2

2
FRETTIR
með tilliti til menningar, þjóð-
skipulags og hnattstöðu er ísland
engu öðru riki háð, heldur ein
heild og órofin. Petta er einmitt
mergurinn málsins.
Og þar á ofan hafa íslendingar
sýnt það í raun og veru, að þeir
eru þjóð, sem kann sjálf fótum
sinum forráð, — lifir að vísu óhjá-
kvæmilega við óbrotna lifnaðar-
háttu, en kann að búa að sínu.
í raun réttri eru það engin und-
ur, að þessi litla þjóð verði fyrr
eða síðar sjálfstœtt ríki, — hitt er
undrið meira, og meira að segja
aðdáunarverðara, að svo lítilli þjóð
skuli hafa tekizt að ná þeim
þroska, að verða frjáls þjóð með
veglegri þjóðernismenningu.
Stjórnmál íslands geta engum
óvildarskugga varpað milli Dana
og Norðmanna. ísland gengur
ekki undir Noreg, og enginn Norð-
maður æskir þess. En vér höfum
samúð með íslendingum, ekki að
eins fyrir þá sök, að land þeirra
var í fyrndinni norskt land og
norskt blóð rann í æðum þjóðar-
innar, heldur og fyrir þá sök, að
það háir sjálfstæðisbaráttu, er vér
höfum öll skilyrði til þess að skilja.
Og þess þykjumst vér sannfærðir,
að Danir muni ekki beita ofbeldi
gegn því, er í raun réttri er ekki
annað, þegar öllu . er á botninn
hvolft, en rökrétt og sjálfsögð af-
leiðing af eðlilegum og sögulegum
þroska og meginauka þjóðar-
innar«.
í y>Söndmörsposten« er út er gef-
inn í Álasundi, ritar einhver all-
langa grein um ísland, 10., 12. f. á.
Greinin er undirrituð »o. f.« Er
þar skýrt frá ástandinu hér á ó-
friðartimum þessum, nokkuð lýst
menningu íslendinga og sýnt fram
á, hve villir vegar þeir hafa farið,
er trúað hafa því, að ísland gæti
ekki staðist án Danmerkur, — bent
á og spurt, hversu nú myndi á-
statt á íslandi, ef það hefði orðið
að súpa sama seyðið og Færeyjar,
— að vera alveg innlimað Dan-
mörku. Og svo segir höfundurinn
að lokum:
»Að öllu þessu athuguðu lætur
það hálf-skringilega í eyrum ís-
lendings, að heyra útdrátt úr fyrir-
lestri Valtýs Guðmundssonar há-
skólakennara, sem hann á að hafa
haldið í Kaupmannahöfn, einmitt
af því, að dr. Valtýr Guðmundsson
er gamall íslenzkur alþingismaður.
En auðvitað er ekki alt af að reiða
sig á það, sem norsk blöð hafa
eftir dönskum blöðum.
— Danir eiga sjálfir sök á því,
— segtr i fyrirlestrar-ágripinu, —
að íslendingar hafa fengið svo mikið
sjálfstæði. Danir hafa látið fleka
sig með ginningum og hræða sig
með hótunum til þess, að veita
allar hugsanlegar tilslakanir, er
brjóta í bág við stjórnarskrána
frá 1874. — Svo mörg eru þau
orð!
Mjög fara þeir villir vegarins, er
lesa þetta, en þekkja ekki hið
sanna í þessu efni.
Hverjar ættu svo sem þessar
hótanir íslendinga að hafa verið?
Hafa þeir máske ógnað með
hervaldi?
Ó-nei, íslendingar hafa ekki ráð
á neinu slíku. En ætli að ekki
hafi einhverntíma kveðið við slík-
an ógnandi tón í Dönum, þegar
íslendingar hafa viljað standa á
rétti sínum? Myndi ekki sú vera
sökin, að enn eru þeir fjölrar ekki
slitnir, er fyrir löngu hefðu átt að
vera höggnir sundur. Danmörk á
engan drottnunarrétt yfir íslandi .
. . . Sú kemur tíðin, að íslands-
fáni mun frjáls blakta að hverjum
hún á islenzkum skipum, svo fram-
arlega, sem Islendingar sjálfir svíkja
ekki sitt eigið land og búa fram-
fara skilyrðum sjálfra sín fjörráð«.
Hvað er í tréttum?
Stórstúkuþingið
var sett í gær, sem til stóð. —
Hófst það með guðsþjónustu í dóm-
kirkjunni, sté séra Magnús JónSson
dósent í stólinn og hélt afar-snjalla
og áhrifamikla prédikun. —
Fulltrúar eru fáir á þingi þessu
ntan Reykjavíkur nema frá ísa-
firði mæta 3 fulltrúar, og úr Vest-
mannaeyjum og Hafnarfirði eru
fulltrúar mættir. Ef til vill drífur
fleiri að áður þingi lýkur. Eru nú
mættir milli 20 og 30 fulltrúar alls.
— En þótt fáir séu, er það ein-
valalið eitt með öflugan stj'rk að
baki sér. Má búast við framkvæmd-
um alj-miklum í bindindi og bann-
málinu næsta stórstúku ár, því að
ekki mun stórstúkunni nú fjár vant.
þótt feldur væri styrkurinn til
hennar á síðasta þingi, og mun
hún nú eigi hans aftur leita.
„Lagarfoss^
kom í gærkvöldi kl. rúml. 11
með mesta sæg farþega. Auk
sendinefndarmanna, sem getið var
í gær, sáum vér Bjarna Jónsson
bankastjóra á Akureyri, er vera
mun einn í nefndinni, Kristján
kaupm. Torfason á Fiateyri, Jónas
Tómasson útgerðarstjóra á ísa-
firði, sr. Guðm. Guðmundson rit-
stjóra »Njarðar«.
Gestir í bænum
eru bér margir, m. a. Guðm.
Jóhannesson kaupmaður á Eski-
Herbergi
til Ieigu fyrir ein-
hleypa á bezta stað
i bœnum. A. v. á.
firði og frú hans, Jóhann Jósefsson
kaupm. í Vestmannaeyjum.
Hákon bóndi á Reijkjahólum og
kona hans komu hingað með »t///i«
í fyrra dag til þess að vera við-
stödd jarðarför Bjarna sál. frá
Reykjahólum, en Hákon er tengda-
sonur hans.
Iínattspyrnnmót íslands
hefst í dag á íþróttavellinum kl.
3 síðdegis, og keppa þá félögin
Valur og Vikingur, er það í fyrsta
sinn, að Víkingur keppir við sér
eldra félag.
Hjónaband.
í gærkvöldi voru gefin saman
Sveinn Jónsson kaupm. og ungfrú
Elín Magnúsdóttir.
Veizla
var í gærkvöldi hjá Sigurði Egg-
erz ráðherra. Sátu hana 18 manns
og var mannfagnaður hinn bezti.
M/s »Sigurður I.« fór í morgunt
með marga farþega til Borgarness.
; Meðal þeirra voru Jón Björnsson
I póstafgreiðslumaður, SigurðurRun-
ólfsson kaupfélagsstjóri, Jón Bene-
diktsson stud. med., Þorkell Bland-
on stud. jur. og Skúli Guðjónsson.
stud. tned.
íslenzku símamennirnir.
Eftir
H. de Vere Stacpoole.
(Frh.)
En þetta fór alt fyrir ofan garð og neðan
hjá Magnúsi, því að hugsjónir hans voru
ekki »af þessum heimi«. Hann var regluleg-
ur klakaklár, sem var fyrirmunað að skygn-
ast út yfir sinn eigin verkahring, og var ekki
fær um það, þó að hann hefði gaman af
stjórnmálaþrefi og kveðskap. Einn bátur var
honum nógur, og hann var hræddur við alt
gróðabrall, og bar ekki skyn á það. f hönd-
unum á Eiríki var hann eins og krakki, sem
á að læra sund, en berst á móti því af
alefli.
Hann bar hvorttveggja fram í einu, kafifið
og mótbárurnar gegn þessari áhættu, en Ei-
ríkur hlustaði á og skelti við skolleyrunum.
»Auk þess er Stefán Gunnarsson frændi
minn«, sagði Magnús að síðustu, »og þú átt
mér það að þakka, að þú hefur fengið að
kynnast honum, en eg mundi ekki una því,
að hann skaðaðist á þessu«.
»Hann skaðast ekki«.
»Já, það eru nú þín orð, en eg segi að þú
reisir þér hurðarás um öxl. Þú ert alt of
bráðlátur«.
»Það er betra en seinlætið. Láttu mig um
þetta, og þú mátt vera óhræddur um, að eg
skal fara varlega, enda hætti eg miklu«.
Magnús svaraði engu.
III.
Eiríkur hverfur.
Um morguninn var veðrinu farið að slota,
en var þó hvergi nærri orðið gott.
Þök hafði rofið af sumum húsum í Skarðs-
stöð, og kirkjuturninn skekst, og voru menn
nú önnum kafnir að ganga á rekann og hirða
það af vélbátunum, sem skolast hafði upp í
fjöruna. Voru flestallir komnir ofan að sjón-
um, en enn þá var brimsúgur talsverður, og
glitraði sólskinið á hvítfextum öldunum
þegar sólin brauzt í gegnum skýjafarið.
Snemma um morguninn gekk Eiríkur til
Stefáns Gunnarssonar til þess að fá ákveðið
svar um kvennamálin, og það fékk hann.
Atburðir þeir, sem urðu um nóttina, riðu þar
baggamuninn. Fyrirhyggja hans og umhugsun
að sjá bátnum borgið, hafði fengið mikið á
Stefán, og það var hlutur, sem átti við hann.
Þótti honum einsætt, að trúa mætti þeim
manni fyrir konu, sem væri jafn-umhyggju-
samur með muni sína.
Hann gaf ekki beint samþykki sitt til ráða-
hagsins, en kvaðst ekki skyldu verða honum
mótfallinn. Ekki skyldi brúðkaupið standa
fyr en að ári liðnu, og Svala yrði að tala við
Ólaf, en frá honum hafði ekkert bréf eða
skeyti komið. Hann krafðist þess, að Svala
gerði fulla grein fyrir því, hvers vegna hún
hefði komið svona óvenjulega leiðinlega fram
vð jafn-góðan mann og Ólaf, sem auk þess
væri góðvinur sinn, og sig hefði tekið sárt
að vita leikinn jafnilla, tekið það sárara en
nokkuð annað, síðan hann misti konuna
o. s. frv.
Svo var kallað á Svölu, og kystust þau
Eiríkur þar, en Stefán sneri sér undan og
lét í pipuna.
Næstu dagana var Eiríkur önnum kafinn
að koma hinni nýju fyrirætlun sinni í fram-
kvæmd.
Hann símaði til Helga Stefánssonar í
Reykjavík, og bað hann að festa kaup á
bátnum fyrir sig; sjálfur kvaðst hann mundu
koma suður og gera út um kaupin, þegar
»Ingólfur«, strandferðabáturinn, kæmi næst
til Skarðsstöðvar. — Bjarni og Grímur höfðu
ráðist til hans og gengið að því, að vinna
honum fyrir lægra kaup, en annars gerðist,
og láta hann hafa þurkreiti sína til afnota,
enda var þeim hugarhaldið að fá einhverja
atvinnu.
(Frh.)