Gimlungur - 30.03.1910, Blaðsíða 2

GIMLUNGUR. 1. ÁR. Nr. I.
GIMHJNOJR.
Gefinn út aö Gimli, Manitoba.
Útgefendur:
/^iAPLC LEAP FrIHTING & SUPPLY CO., LlílITCD,
QIMLl, • • MAN.
Kostar $1,00 um áriö, borgist
fyrirfram.
Ritstjóri: S. G. Thorarensen.
Ráösmaöur: G. P. Magnússon.
Prentari: Jóhannes Vigfússon.
AuGLýSINGAR:
Smá auglýsingar í eitt skifti 25 f
fyrir 1 þumlung dálkslengdar, eöa
75 f um mánuðinn. Á stærri aug-
lýsingum eða auglýsingum, sem
eiga aö birtast í blaöinu fyrir lengri
tíma er afsláttur eftir samningi.
Viövíkjandi pöntun, afgreiöslu
og öllum fjármálum blaöeins eru
menn beönir aö snúa sjer til ráös-
mansins.
Utanáskrift til blaösins er:
Βmluneur,
P. O. Box 92»
Gimli, Man.
Midvikudaginn 30. Mars 1910.
r
Astand og framtíðar-
horfur Gimlisveitar.
Ritgerð, moð þos8ari yfirskrift verð-
ar haldið áfratn í ‘Gimlungi' þar til
vér álítum þnð mál útrætt eftir
fiingum.
Að voru áliti eru horfurnar svo í-
3,kyggilegar> að ekki só með öllu ó-
þarft verk, að athuga þter og gera
gjaldendum sveitarinnar þær svo Ijós-
ar sem unt er.
Að hinu leytinu hefir oss virst á-
hugi landa vorra, sumra hverra f öllu
falli, hafa verið helst til lftill fyrir
þeim málum nú á siðustu tfmum,
og skulum vér þvrf reyna að sýna
fram á það með nokkrum rökum, að
þau mál séu alls ekki þýðingar-
lau* fyrir íbúa sveitarinnar; heldur
þvert á móti afar-athugaverð og þýð-
ingarmikil. Og það kemur, ef til
vill, í ljós, áður ritgerð þessari er
lokið, að tími sé til þess kominn, að
hefjast, að einhvetju leyti, handa.
Öllum þeim mönuum, er einhvern
manudóm og framfara-þrá hafa til að
bera, er ant um hvern þann féiags'
skap. er þeirstanda f; vilja efla hann
og stvrkja, en þola ekki, að sjá hanu
f'ótum troðinn eða á annan hátt eyði-
lagðan af ómildum höndum.
Og sveitarfjelagsskapur er sannar-
lega ekki þýðingarminni en hver
annar fjelagsskapur, heldur þvert á
móti; þar eiga menn vanalega sam-
eíginleg hin þýðingarmestu mál.
Tíl þess, að gefa nokkurn veginn
Jjóst yíirlit yfir ástand Gimlisveitar
n ú, skulum vér byrja á því, að at
liuga hvernig sveitarmál stóðu fjár-
hagslega, er sveit þeasi fór, að mestu
Jevti, úr höndum íslendinga og
komst undir stjórn Þjóðverja og Ga-
liciaraanna um áramót 1907 og
1908.
Þá voru peningar f sjóði $ 101.37
Á banka......................... 3.63
Ógreiddir skattar . . . 14,309.73
Úlfaverðlaun frá fylkis-
stjórn, ógreidd . . . 36.00
SamtaU 14,450.73
Skuldir 7,272.96
Fram yfir skuldir: $ 7,177.77
Þess skal getið, að sem tekjur er
hér að eins talið það fé, er renna
átti beint f sveitarsjóð og þá komið
f gjalddaga, en ekki taldar með verð-
msetar eignir ýmsar, svo sem skrif-
stofu-áhöld, vegaverkfæri o. fl.
Þeas skal einnig getið, að allmikill
hluti skuldarinnar ($7,272.96) var
til skólanna og var þoirri skuld að
mestu lokið hina tvo fyrstu mánuði
ársins 1908, vitanlega að nokkru
leyti með peningum lánuðum hjá
banka.
Nú skal tekið til athugunar, hver
breyting hefir orðið á ástandinu
þessi liðug tvö ár, er stjórnin hefir
verið f höndum Útlendinganna*, er
vér svo nefnum hér alment?
Árið 1908 voru $3,000.00 ætlaðar
til vegnbóta, en full $3,500.00 lentu
í vegi, og þótti þeira þó víða svo
ábótavant það ár, að naumaat vaeri
við unandi. En hjá hverjum lenti
svo þotta mikla fje ? Nálega einvörð-
ungu hjá Útlendingunum. Að eins
sárfáir Islendingar urðu þeirrar náð-
ar njótandi. að vinna á stöku stöð-
um; enda kom það ljóslega fram,
er til skattgreiðslu kom næsta haust.
Það, som greitt var af sköttum f
peningum, kom hjer um bil alt frá
Islendingum, en frá hinum gjald-
endunum sást okki annað on vinnu-
reikningar. En margir þeirra voru
búnir að ná út á vinnu sfua áður,
og létu sro skattana eiga sig eins
og sfðar mun sýnt verða.
Nálega alla starfsemi f þarfir
sveitarinnar, að undanskildu skrif-
ara starfinu, fól sveitarstjórnin Út-
lendingunum á hendur það ár. Þvf
þótt einn Islendingur væri f nefnd-
inni það ár, og þótt hann gerði
alt, sem hann gat til þess, að reyna
að bjarga málum sveitarinnar, þá
dugði það sjaldan. Hann var eðli-
lega borinn atkvæðum.
Hið fyrsta verk sveitarstjórnar
þeirrar var, að skifta sveitinni 1 nýj-
ar deildir (Wards) og skal fátt um
það sagt hér; en geta má þess
samt, að nær helming sveitarinnar
eettu þeir í syðstu deildina.
Matsmenn sveitarinnar knsu þeir
auðvitað úr sfnum flokki, þrátt fyrir
þið þótt kostur væri á vel hæfuni
íslendiugi, er var vannr þeim starfa
__hafði verið virðingamaður f fleiri
ár. — Þá hófst fyrst sögu-öld þessar-
ar stiórnar og er hún fremur sorg-
leg, en þó ekki með öllu ófróðleg.
Þegar þcssir nýju virðingarmenn
komu með matsskrár sínar, reyndust
* Með því nafni meinura vér hér
eftir Þjóðverja og Galicumenn.
þær svo frámunalega hringlandi vit-
lausar, að engin tiltök votu að nota
þter. Nú voru góð ráð dýr. Alt
komið í eindaga með tímann. Nefnd-
inni var bent á, að reyna að fá Is-
lendiug þann, er fyr var nefndur
til þess, að reyna að koma einhverju
viti f matið. Nei. Ekki að taka
íslending ; heldur var það ráð tek-
ið, að senda þann matsmann út af
örkinni á ný, er færri stór-afglöp
hafði gert. Hinum manninum hafði
oddviti borgað $30 upp á sitt ein-
dæmi, sem part af kaupi hans. Og
hvað gerir sá heiðraði embættismaður
svo? I staðinn fyrir að mætaáyfir-
skoðunarfundi matskrár (Court of
Revision) og verja þar gerðir sínar,
tekur hann til fótanna, flýr í fjar-
læga sveit, og lætur ekki sjá sig, að
minsta kosti í hálft ár. En sveitin
“borgaði brúsann“, þessa $30; því
þótt oddviti lofaði mjög digurbarka-
lega á fundi, að hann skyldi ná
þessum peningum “frá fantinum“,
mun það ógert enn.
Framh.
Sveitarskiftingin.
ÞessU máli var hreift f eitt skiftið
enn síðastliðinn vetur. Forstöðunienn
þeirrar hreifingar í þetta sÍDn, settu
út fjölda margar Lænartkrár og dreifðu
þeim vfðsvegar uin sveitina meðal Ia-
lendiuga, sem boðnir voru að sat'na
nöfnum undir þær.
Þessar bænarskrár fóru fram á skift-
ing núrerandi Gimlisveitar uorður og
suður um miðja röð þrjú. Sú skifting
virflist mjög sanngjörn fyrir bæði aust-
ur og vestur búa, par sem nú er komin,
aðnokkru leiti og bráðlega fullgjörð,
járnbraut hér fyrir vestan alla leið
norður að íslcndingafljóti í Árdals-
bygð, og yrði því jafulajigt að sækja
að járnbraut fyrir þá, sem búa austast
í vestnr partinum vestur á bóginn og
hina. ssm búa vestast í austur partinum
hingað ofan að Gimli.
Óefað hefir þessum bænarskrám ver-
ið vel tekið & meðal íslondinga, því
það inun vera þeim mrkið áhugamál,
að fá sig aðskilda frá útlendingunum
en þó hefir heyrst, að nokkrir landar
hafi neitað að setja nöfn sin þar undir,
en um ástæður þeirra fyrir þeirri neit-
un vita menn ekki, og annars mjög ó-
trúlogt að sagan sé sönn.
Eftir því, sem þetta sveitarskiftiug-
armál horfir viðnú, þá er alt útlit fyrir
að mótspyrnan frá Útlendingunum
yrði ekki stórkostleg, þar sem menn
úr vesturhluta gveitarinnar tóku að sér
eða réttara sagt, báðu um nokkrar bæn-
arskrár til að safna undirskriftum á
meflal sinna landa, sem þeir kváðu
mjög áfram um að losna við okkur
héraðaustan og mynda sveit út af
fyrir sig. Eftir því að dæma er and-
róðurion mestur, eða einungis, hjá
þeim.sem búa í niiðri röð þjiú og mun
það koma til af því, afl embættis-
menn sveitarinnar, nema skrifarinn,
eru þaðan og fá sitti kosninga fylgi
úr vestuihlutanum; sjá þeir þvi, aö
ef skiftingysði þá hlytu þeir að hrapa
úr embættismanna sessinum, því eink-
is góðs vænta þeir frá Islendingum
f þeim efnutn.
Ef því þessu sveitarskiftingarmáli
hefði verið fýlgt fram með kappi og
ötulleik f þettað sinn, er lítill efi á að
skifting befði fengist. En í þess
stað, var því máli ekki fylgt fram eins
og vera skyldi — og þurfti, þar
sem ekki var hugsað um að fá bænar-
skárnar innheimtar aftur frá þeim^
sem voru að saína undirskriftunum, og
síðan fengnar í hendur manni, sem séð
hefði um að koma þeim inn á síðasta
fylkisþing í tæka tíð.
Ef það, að fá Gimli-sveit skift, er
áhugamál Islendimga, ættu menn allir
að vera vakandi yfir því, og leggjo
því lið, og það í tæka tíð, með því
eina móti hefst það í gegn, en annars.
aldrei.
G. P. M.
KLÁÐI A ÚTSAÐSKARTÖFLUM.
Kláði sá er slæmur mjög. Hann
eyðilegst best með því að fá sér 8
únsur af formalmi í lyfjabúðinni,
blanda þeim saman við 15 gallón af
vatni, og leggja kartöflurnar í þessa
blöndu í klukkutíms,svo ern þærtekn-
ar vipp úr blöndunni, þurkaðar, britj-
aðar niður og sáð. Þessi skamtur af
formalini og vatni, er nógur fyrir 15
—20 bushel af kartöflum. Ekki mega
þessar böðuðu kartöflur látast í sama
llát og kláðakartöflur hafa verið I.
Þess eru dæmi að séu gripurn gefn-
ar kláðakartöflur, og áburðurinn frá
þeim boriun í kartöílugarðinn, að þá
kemur fram kláði á kartöflunum f
þeiro garði. Réttast er að baða allar
útsáðskartöflur áður on þeira er sáð.
Því má ekki gleyma, að þessar böð-
uðu kartöflur ern eitraðar, svo engin
skepna má ná í þær, og verði nokkur
afgangur af þeim, þá sáð er, verður
að bvenna hann. Sömuleiðis verður
að hella formalinvatninu þar, sem
það getur engan skaða gert.
FLIJGUR.
Þir sem mikið er ura flugur, hefir
það reyust gott ráð að hita öskuspað-
ann svo hann verði rauður, hella svo
á hana dálitlu af karbólsýru og bera
haDn u'u berbergið, svo lyktin dreif-
ist sem best, hurðir og gluggar þurfa
auðvitað að vera aftur. Að iftilli stundu
liðinni eru ttugurnar liorfnar.
„Oil af Sassafras“ er lfka góð til
að fæla burt flugur.
Til að verjast maurum, möl og
veggjnlús, er steakt álúnsvatn ágætt.
Hillurnar, gólfin, rúmin, springia
og önnur húsgögn þvegin úr því, eru
óhult gegn slíkum gestum.