Gjallarhorn - 16.12.1904, Blaðsíða 1

GJALLARHORR
Útgefandi: JöN STEFÁNSSON.
NR. 35.
Jóanes Patursson
stórbóndi í Kirkjubæ á Færeyjum er
það sem >Gjh.« flytur hér mynd af.
Hann situr á þingi Dana sem fulltrúi
Færeyinga og hefir átt mikinn og góð-
an þátt í framförum þeim, er hafa orðið
á Færeyjum á síðari árum. Islending-
um er hann mjög hlyntur og vill styðja
að þvi að meiri kunningsskapur og við-
skifti takist með þeim og Færeyingum
en verið hefir til þessa.
--------
Myndin, sem hér er af íslenzkum
kvenbúningi, var í dönsku tímariti í
vetur sem leið. Er þar sagt að íslenzku
stúlkurnar séu bæði fallegar og tign-
legar, þegar þær hafi skreytt sig þeim
skrúða, en ekki er búningnum hrósað
fyrir að hann sé þægilegur eða þarf-
legur heilsu kvenfólksins. — Ekki er
þess getið af hverri mynd þessi sé
og geta nú lesendur »Gjallarhorns«
spreytt sig á að þekkja blómarósina.
Akureyri, 16. desember 1904.
J'orusta stjórnarirmar.
Eftir
/J/'araaskips-timburmeistaraÆ'/yzfl/'Si’o//.
III.
Qáfahöfn og skipakoí.
Ef að svo verður, sem margir álíta
og flestir vona, að skipastóll eigi hér
framtíð fyrir höndum, er enginn vafi
á, að skipum fjölgar ekki síður út
með firðinum en hér f bænum, og
eins er það vafalítið, að ekki mundu
skipaeigendur út með firði, fara að
flytja skip sín inn í annað eins íshús
eins og Akureyrarhöfn vanalega er á
vetrum. Eins og eg hefi áður tekið
fram er þörfin á skipakví hér nú sem
stendur ekki mikil, því skip þau sem
til eru nú eru svo lítil að hæglega
má setja þau öll á land, sem er
bezta og ódýrasta meðferðin í skip-
unum yfir vetrartímann. En menn ættu
að hafa hugfast að reyna að slá tvær
flugur í einu höggi. Ef bátahöfn væri
gerð á góðum stað út með firði, ætti
hún um leið að vera skipakví, svo að
ef einhverjir stóreignamenn eða »speku-
lantar« hér vildu kaupa svo stór skip
að ókleyft væri að setja þau á land,
ættu þeir að geta geymt þau í henni
yfir veturinn. Ekki þyrftu þeir skipa-
eigendur heldur að finna að þó hægt
væri að nota hana um leið fyrir báta-
höfn. Þá yrðu fleiri sem bæru kostn-
aðinn við kvína eða höfnina. — Eg
geri nefnil. ráð fyrir að reynt mundi
verða að láta hana bera sig sjálfa og
yrði viðhaldskostnaðinum þá jafnað
niður á þá er notuðu hana.
Þegar fyrst var talað um skipakví
hér á Akureyri, lögðu skipin öll út
héðan um sama leyti og var þá ekki
ókleyft að saga þau út úr ís, ef þau
hefðu frosið inni, þegar allar skips-
hafnirnar gátu unnið að því í einu.
Nú er þetta breytt, því t. d. í vetur
er ráðgert að skipin leggi af stað
fyrst í febrúar, seint í febr. og í
marz og apríl eftir atvikum. Um
þessi tímabil er höfnin vanalega lögð
sterkum ís, og sjá allir hvílíkt erfiði
það væri fyrir fáa menn í einu að
saga skip og skip út úr ísnum má-
ske mílu vegar eða meira. Menn á-
líta nú, ef til vill, að eg geri ofmikið
úr íshættunni hér á höfninni, en eg
skal benda á, að í lögreglusamþykt
Akureyrar, II. kafla, 20. gr., sem er
samin af úrvals gáfnagörpum bæjarins,
eru sett ákvæði um umferð á ísnum á
höfninni, og ætti það að vera góður
stuðningur máli mínu.
Það er annars undarlegt hvað nokk-
urir menn halda fast fram skipakví hér.
Það er eins og þeir veiti því enga eftir-
tekt hvernig tímarnir breytast. Nú um
skeið hefir verið aflalaust með öllu hér
á innfirðinum og afleiðingin er sú, að
allir duglegustu sjósóknarar flytja sig
yfir sumartímann svo langt út með
firðinum sem þeim er unt með úthöld
sfn og halda þeim út þaðan, en svo
þegar haustar verða þeir að flytja
heimleiðis og leggjast upp í rúm, því
hvergi er trygg höfn, sem þeir geta
geymt báta sína í þar ytra, og þeir
eru heldur ekki svo stórir eða sterk-
ir, að hægt sé að halda þeim úti í
haustveðrum. Er þar því ein sönnun
þess, hve hörmulegt hneyksli það væri
ef skipakví yrði bygð hér við fjörðinn
ef að hán eklti verður sett á þeim
stað þar sem almenningur getur haft
hennar full not.
Þegar fyrst var talað um skipakví
hér var eg henni fylgjandi, en þá var
öðru máli að gegna þar sem skilyrð-
in voru þá alt önnur en nú og aflinn
og arðsemin þá að mestu hér á inn-
firðinum. — Eg hugsaði þá ekki lengra
fram í veginn en eftir því sem lengra
hefir liðið og eg hefi athugað málið
lengur og betur verður mér meir og
meir ljóst, að skipakví hér við Akur-
eyri hefir nær enga þýðingu fyrir sjávar-
útgerð bæjarmanna og því síður Eyfirð-
inga, hún styrkir ekki né styður fram-
leiðslu okkar úr sjónum á nokkurn hátt.
Eyjafjörður er svo langur (c. 8 mílur),
að menn hlaupa ekki héðan innan úr
fjarðarbotni með skip sín til veiði-
skapar þó afli væri utarlega í firðin-
um. Astæðurnar móti skipakvínni hér
eru svo ótalmargar að eg gæti lengi
haldið áfram að telja þær og þær eru
orsök til þess, að eg hefi getað skoð-
að málið öðruvísi en í gegn um gler-
augu hreppapólitíkusa og sannfærst um
að sé skipakví bygð hér á hún að vera
sem allra yzt í firðinum að hœgt er.
Verði hún þar getur hún orðið sjá-
varútveg okkar til verulegrar eflingar
°g gagns °g þykir mér mjög óeðli-
Iegt ef að hún á þeim stað ætti
nokkurn mótstöðumann, sem eg vona
einnig að ekki verði, heldur meðmæl-
endur og stuðningsmenn í öllum átt-
um. Álít eg að bæði sýslunefndir Þing-
eyjar- og Eyjafjarðarsýslu ættu að taka
mál þetta til athugutiar og ekki sízt
bæjarstjórn Akureyrar, sem eg þekki
til að lætur sér mjög ant um velferð
og fjárhagslegan hagnað bæjarbúa í
smáu og stóru, og þegar málið væri
nægilega undirbúið, ber eg það traust
til þings og stjórnar, að það yrði styrkt
svo, að því verði vel borgið og til
lykta leitt svo sem flestum gæti gagn
að orðið.
^ 2. ÁR.
Eg hefi haft »forustu ,stjórnarinnar«
að yfirskrift fyrir grein þessari því eg
tel framkomu hennar í þessu máli mjög
lofsverða. Hún verður að hafa víðan
sjóndeildarhring og má ekki flana að
neinu. Hún verður að athuga hvaða
skilyrði eru fyrir hendi, en má ekki
einblína — eins og sumir einstaklingar
-— á einn blett af eintómri hreppa-
pólitík, sem hinn eina rétta útvalda.
Henni eiga allir blettir á landinu og
allar hafnir við það að vera jafnkærar,
Þorgeirsfjörður og Héðinsfjörður eins
og »Pollurinn« við Akureyri, og hún
verður að gæta þess að hver þeirra
njóti alls þess sem hún hefir fram
yfir eina eða aðra.
Þetta hefir stjórnin gert og megum
við Eyfirðingar vera henni þakklátir
fyrir það. Nú er undir dugnaði sjálfra
okkar komið að við fáum skipakví og
bátahöfn á réttum og heppilega völdum
stað og fulltrúar okkar — sýslunefnd-
ir og bæjarstjórn — á að takast þar
forustuna á hendur.
Eg hefi skrifað um þetta mál svo
hlutdrægnislaust og blátt áfram sem
mér hefir verið unt og viljað hafa
heill almennings fyrir augum. Lesend-
ur mínir verða að dæma um hvernig
mér hefir heppnast það. Margt er enn
órætt um í sambandi við skipakvína
t. d. íshúsbygging sem hefði svo ríf-
legan styrk að einhver góður drengur
gæti tekið að sér stjórn þess og séð
um að næg beita væri þar til fáanleg
árið um í kring o. s. frv.
Að endingu leyfi eg mér að skora
á menn að láta blöðin flytja skoðanir
sínar um þetta mikilsverða velferðar-
mál, ræða það með sanngirni og at-
huga frá sem allra flestum hliðum svo
heppileg niðurstaða fáist í því að lok-
um.
* *
*
»Norðurland« sem kom í heiminn
3 desbr., fræddi lesendur sína á því
með góðgjarnlegu orðavali, að eg með
grein minni um skipakvíarmálið hefði
orðið til hins mesta stuðnings fyrir
byggingu hafnarbryggjunnar hér á
Torfunefi. Eg verð nú að segja að
mér hefði verið sönn ánægja að heyra
þetta hrós um sjálfan mig ef að eitt-
hvert merkara blað en »Norðurland«
er, hefði flutt það. Raunar tek eg mér
nú þetta samt til inntekta þó »N1.«
eigi í hlut, því vel er það gert ef að
dálítill greinarpartur hefir — eins og
blaðið gefur f skin — orðið til þess
að hrinda máli f framkvæmd sem jafn-
lengi er búið að basla við, eins og
þessa bryggjubyggingu á Torfunefi.
Annars er mér það mikið ánægju-
efni að þessi bryggubygging, sem eg