Höfuðstaðurinn - 24.12.1916, Blaðsíða 2

4
HÖPUÐSTAÐURINN
Blóððóiarinii.
(Eftir Maurice Montegut.)
í bæ einum gömlum á Norður-
iðndum, var fyrir langa löngu dóm-
ari nokkur, Heridal aö nafni. Hann
átti ekki nema einn vin, það var
læknirinn Vettern.
Þeir höfðu þekzt frá barnæsku,
og á þeim tíma hafði þeim lærst
það að meta hvor annan mikíls.
Báðir voru þeir algeriega miskunn
arlausir í starfi sínu og Herida)
gladdist á kvöldin yfir þeim góðu
dögum þegar hann hafði komið
einhverjnm mannræfli í gálgann.
Þessi kvöld urðu honum hálfu á-
nægjulegri ef á gleðina bættist það
að Vettern hefði lýst yfir því við
einhvern sjúklinga sinna að von-
laust væri um hann, en Vettern
þekti svo vel auðkenni sjúkdóma
að það brást honum aldrei.
Þá hlógu þeir í bróðerni við
ofnglóðina, ölið varð þá bragð-
betra og þá reyktu þeir hálfu fleiri
pfpur. Enda var þetta eina gleðin
sem öldungarnir höfðu. Þeir höt-
uðu lífið af því að þeir þektu það
altof vel. Hvorki Vettern né Heri-
dal höfðu haft at nokkurri æsku
að segja. Annar þeirra leit á kær-
leikann sem sjúkdóm og hinn leit
á hann sem orsök og uppsprettu
hvers konar afbrota, en báðir voru
þeir á því að hann væri gjöf frá
djðflinum. Báðir voru þeir sköll-
óttir, gulir og horaðir, þeir voru
að lokum orðnir mjög Itkir vegna
langra samvista. Þegar þeir gengu
um göturnar þá lögðu börnin á flótta
eins og smáfuglahópur undan grjót-
hríð og þeir manngarmar, sem litu
svo aumlega úi að mönnum dyttu
glæpir í hug við að sjá þá, þeir
skriðu inn i hreysi sín með bognu
baki.
Stundum bar það viö, að Vettern
tók tali einn eöur annan af þess-
um aumkunarverðu mönnum. Hann
virti þá fyrir sér frá hvirfli til ilja,
vóg þá beinlínis með augnaráði
sínu, leiddi þeim fyrir sjónir eymd
þeirra, hvað fðlir þeir voru og hve
illa þeir iitu út og sagði svo n.eð
napurri rödd við fötralega mann-
garminn:
»Þú ert á háska leið, sonur minn.
Eg er læknir fólksins, eg er góður
og brjóstgóður, og til þess aö sanna
þér það, ætla eg að gefa þér góð
ráð án endurgjalds, án þess að ætl-
ast til svo mikils sem þakklætis því
að eg veit að þú ferð eins fljótt og
þú getur og óskar mér þá vafalaust
til Vftis. En það gerir ekkert til, eg
]{t á þetta sem kðllun mína. Jæja,
sonur minn, eg get svariö þér það
að þú verður dauður eftir sex, f
hæsta lagi tfu mánuði, et þú hlítir
ekki ráðum mínum. En ráð mitt er
þetta: Þú verður að sofa 12 stundir
í hverjum sólarhring, og á hverjum
degi verður þú að botða 5 mál-
tíðir — gamalt bordeauxvín, hrátt
kjöt — eg skai jafnvei leyfa þér aö
borða kúlusveppi, en ekki nema
tvisvar í viku. En ostrur verður þú
að borða með hverri máltíö ef þér
þykja þær góðar. Þú mátt ekki
drekka, en glas af genever eða
gömlu Cognac á eftir mat bætir
meltinguna. Eg gleymdi aö geta
þess að þú verður að veita þér
skemtanir, miklar skemtanir. Hljóm-
leika, leikhús og ferðalög. Eg vildi
helst að þú nú þegar legðirafstaö
til Ítalíu. Þú sérð vonandi, sonur
minn, að máliö er óbrotið, stund-
aðu heilsu þína á þennan hátt þá
verður þú bráölega hraustur aftur,
annars verður þú kominn undir
græna torfu í desember og nú er
marzmánuður. Hittumst heilir aftur,
sonur minn.«
Þvínæst Iétu þeir manngarminn
standa ráðþrota eftir, og Vettern
héit af stað með Heridal, sem ekki
gerði annan en að ypta öxlum.
»Æringi!« sagði dómarinn við
læknirinn.
»Hvernig þá það« svaraði Vett-
ern, »hef eg máske ekki á réttu að
sianda? Maðurinn deyr af eymd,
eg hef bent honum á það eina ráð
sem getur bundið enda á neyð
hans, hann má til með að verða
auðugur. Sjáifur verður hann aö
firina ráð til þess. En fari svo þá
er ekki ósenniiegt að hann fyr eða
síðar falli í þínar klær. Eg verð
að hafa fyrir öllu, og svo ert þú
vanþakklátur*.
Heridal komst i betra skap við
það að svona vel leit út, og elsk-
aði vin sinn enn heitar. Hann tók
einnig að virða fyrir sér mannfjöld-
ann.
Litlu fjðrugu augun hans, litu
frá einum til annars, athuguðu svip-
inn, andlitsfallið, og jafnvel það
hvernig menn tóku augnaráði hans.
Ef einhver forðaðist hann, eöa varð
á einhvern hátt ringlaður, þá varð
hann þegar í stað grunsamlegur.
En fyrir geislum af skæru og
skötulegu augnaráði, drógu sig i
hlé lymskuleg og Ijósfælin augu
dómarans, þá tautaði hann í sann-
færingarróm:
»Gott fólk, gott fólk, mjög gott
fólk«.
Hver sá, sem gat verið óttalaus
við Heridal, varð sannarlega að
hafa mikla sjálfsafvitund og vera
hafinn yfir allan efa, annaðhvort
sakir ætternis síns eða auðæfa, þvf
alls síaðar sá hann ílt eitt og aldrei
var hann giaður nema þegar hann
gat gert ððrum eitthvað ílt.
Dag nokkurn komu þeir Heridal
og Vettern, auga á mann nokkurn,
í þrðngri gðtu; hann kom gang-
andi á móti þeim, en göngulag
hans var ekki örugt. Hann var
sterklegur, gekk berfættur og fata-
ræflar hans voru ataðir af óhrein-
indum. Hálmst'á voru í hári hans,
og báru þau vitni um það, að hann
hefði dvalið um nóttina í einhverri
hlöðuuni. Sólbrenda andlitið bar vott
um það að hann væri einn þeirra
sem altaf eru á flækingi, væri lands-
hornamaður, sem ráfaði um án
þess að hafa nokkurt takmark, einn
þeirra, sem rölta um og ráðast á
friösama ferðamenn. Hann var
með lurk mikinn í annari hendi, ef
til vill til þess að styðjast viö, en
vafalaust hefir hann að eins miklu
leyti haft hann að vopni.
Þegar ekki voru orðin nema 100
skref milli hans og þeirra, þá hrökk
hann saman. Hann hlaut að hafa
þekt þessa 2 menn, sem hann hlaut
að mæta eftir nokkur augnablik.
Hann leit í skyndi eftir því hvort
hann hvergi sæi dyr, glugga, eða
einhverja smugu, sem hann gæti
skriðið inn í, en hann sá hvergi
annað en múr, sem hann ekki
komst yfir. Heridal gaf Vetteni
ölnbogaskot og sagði:
»Nú fáum við góða skemtun —
maðurinn þarna þekkir mig og
forðast mig. En úr því að hann
foröast mig, þá er hann glæpamað-
ur, við skulum veiða bráðina!<
Maðutinn stóð við og hikaði, —
það var engin undankomu von.
Hann sneri bakí að þeim og
gerði sér upp uppgeröarlátbragö,
eins og hann vildi segja: »Eg hef
farið skakka Ieið«. bíðan sneri
hann við með uppgerðarhægð.
Vinirnir tveir höguðu sér alveg
efiir því sem hann gerði og fylgdu
honum eftir, en létu ekki á sér sjá
að hann kæmi þeim minstu vitund
við.
Maðurinn fór fyrst inn í þver-
götu og þaðan inn í aðra götu á
bak viö og leit svo aftur. Heri-
dal og Vettern hðfðu einnig beygt
fyrir hornið og komu inn í götuna.
Flækingurinn þorir ekki að hlaupa,
því að með því hefði hann komið
upp um sig. Hann hélt því áfram,
að þvi er virtist meö róleguro svip,
hratt en þó rólega. Ná’ægt einum
fjórðungi stundar gekk hann úr
einni götunni í aðra, gegnum bæ-
inn og leit aldrei aftur. Á stóru
auðu svæði var vikumarkaður hald-
inn, þar hætti hann á það, vegna
fólksfjöldans, að Ifta við, rétt f svip,
en þegar í stað sá hann kngt í
burtu Heridal, sem var að benda
Vettern á eitthvað einmitt nálæpt
þeim stað þar sem ‘hann sjálftir
var. Hann fór aö herða sig. En
menn tóku þá aö veita eftirtekt
fiótta tötralega flækingsins. Dóm-
arinn og læknirinn höfðu slöðugt
auga á honum og voru mjðg glað-
ir í bragði.
Um götur og torg, aðalgötur og
þvergötur, brýr og bakka, hljóp
maðurinn eins og hundelt dýr, og
reyndi að losna við þá, sem eítu
hann og koma þeim á villigötur.
En þeir eltu hann þrálátlega og
hvíldarlaust.
Hann muldraði við sjálfannsig:
sjá, það er áreiðanlegt, þeir elta
mig, dómarinn hefir þekt mig, það
er úti um mig.
Hann tók fastara utan um lurk-
inn og urraði í óöri örvcntingu,
með blóðstoknum augum. Nokkr-
um augnablikum sföar herti hann
afiur upp hugann og sagði við
sjálfann sig:
»0 nei, það er ekkert annaö en
hending — hann hefði látið taka
mig fastan fyrir langa löngu —
fjórum sinnum hðfum við mætt
hermönnum. Maður er altaf hrædd-
ur, þegar maður hefir eitthvaö á
samvizkunni.*
Þessi já og nei, þessi umskifti á
von og örvæntingu kvöldu hann
ósegjanlega.
Eltingaleikurinu stóð yfir í tvær
stundir, En þá sagði Vettern vini
sinum alt í einu að kominn væri
morgunverðartími og Heridal félst
á það. En maöurinn hafði þá reynd-
ar sezt á stein hundrað skref fyrir
framan þá. Hann vilai fá vissu sína
og kaus heldur það versta heldur
en þessa óvissu.
Dómarinn kallaði á þrjá lögreglu-
menn, benti þeim á gálgaprýðina
og hélt siðan heimleiðis meö Vett-
ern. Ráðskonan skammaði þá fyrir
það, að þeir kæmu of seint, en
þeir skeyttu þvi engu, þeir höfðu
skemt sér ágætlega.
Maðurinn var hengdur.
Heridal, grimma, miskunnarlausa
yfirdómaranum, fanst hann vera
beittur prettum, ef nokkur sem á-
kæröur var, varð sýknaöur.
Þegar hann var á sjötugasta ár-
inu, hlotnaðist honum mikil gleði.
í sömu vikunni voru í umdæmi
hans drýgðir fjórir glæpir og á
þeim grimdartímum var jafnvel þeim
minsta þeirra refsað með lífláti. En
til enn meiri gleði fyrir dómarann
var það, að meðal þessara fjögra
morðingja voru tvcr konur og aö
annar karlmannanna var tæpast