Höfuðstaðurinn - 01.04.1917, Side 3

HOPUÐST ABURINN
Bannmáiið í þinginu
---- Frh.
Karl tfinarsson vildi aö íslenzkum fiskiskip-
um væri leyft aö hafa áfengi milli landa og
utan landhelgi. Petta ákvæði væri ekki nema
títuprjónsstingur í úigeröarmenn og skipstjóra.
Sök sér væri, ef banníö næði jafnt til fiski-,
skipa og fólksflutningsikipa. Með því væru
lögin einfaldari, og betra að framfylgja þeim.
Kvaö Karl Einarsson hafa hugsað sér aö koma
með frumv. um að skerpa eftirlítiö meö skip-
unum. Án þess kærou bannlögin ekki aö full-
um nötum. En B. Þ. hefði tekið af sér ómak-
ið. Ekkert væri athuga vert viö það þó að
menn væru í bannlandi, sektaðir íyrir að sjást
ölvaöir á almannafæri. Viövíkjandi fiskiskipum
Frakka, er hér leituöu hafnar, væri rangt að
halda því fram að ekkert vín mætti innsigla
af því að skipverjum væri að lögum sinnar
þjóðar ætiaður ákveðinn skamtur á dag. Skip-
stjóri ætti að segja tii, hve mikiö hann þyrfti
á dag, og hve marga daga hann þyrfti að
tívelja í höfn. Þá væri auðvelt að reikna út,
hvað mætti innsig'a. Læknunum vildi hann
leyfa að hafa vínföng handa sjúkiingum. Las
hann síðan upp grein eftir Halldór Gunnlaugs-
son lækni t Vestmannaeyjum, um aö honum
væri mjög bagalegt að geta ekki haft öll þau
vín, er hann vildi handa sjúklingum. K. E.
sagði að í Eyjunum hetðu dáið tveir sjúkling-
ar, sem vín mundi hafa verið reynt við, ef
fengist hefði. Ómögulegt væri aö fullyrða að
þeir hefön læknast með vínmeöulum. Um þaö
gæti enginn dæmt, og sízt ósérfróðir menn
eins og hann. En vegna bannlaganna sjálfra
yrði að leyfa læknum að nota vin. Því að ef
hægt væri að leiða einhver rök að því, að
bannið hefði orsakað dauða eins eða fleiri
manna, þá vcri þeim af því stór hætta búin.
Því næst tók til máls >faðir læknabrenni-
vínsins*, Magnús Pétursson, Taldi sig ætíð
hafa verið móti bannlögunum, og einkum síð-
an þau gengu í gildi. Samt ætti að reyna
lögin til hlítar, svo að skýlan félli frá augum
bannmanna. Þóttist vilja hjálpa til að bæta
lögin, laga á þeim agnúana. Bannlögin yrðu
að vera mild. Fésektir og fangelsi gætu ekki
Fðcturdóttlrln 234
— Hjarta drotning! hrópaði Sigríður litla,
himinglöð, og leit á Axel, dökku, djúpu
augunum sínum, þá heyrði hún að eitthvað
datt á gólfið hjá greifanum, stökk hún þang-
að eins og kólfi væri skotið og tók upp
spil, sem dottið hafði hjá honum.
— Þakka þér fyrir Sigríður mfn, mælti
greifinn og strauk vanga hennar blíðlega,
en barnið kysti hönd hans, það hafði hún
nú oft gert í sinni tíð.
—- Hættu nú við jólagjöfina hennar Agötu
frænku, sagði greifinn blíðlega við konu
sína, og komdu hingað til rnín og horfðu
á sptlin, meðan eg er að spyrja þau. Það
gengur alt af svo vel þegar þú horfir á
spilin.
Oreifafrúin leit ástaraugum á mann sinn,
lagði frá sér saumana, kom og settist við
hlið hans.
— Hvað eigum við nú að hugsa okkur?
mælti greifinn. — Jú, hvort Jakob kemur
heim áður en vikan er liðin.
Dragðu. Sko, vissi eg ekki. Hann kem-
ur — —
— Hann ætti að geta verið hér um helg-
ina. Hann skrifaði að hann kæmi nm miðj-
an desember og í dag er sá 14.
aflað þeim vinsælda. Henn ále>t ólðgmætt aö
reyna aö banna vínnautn á útlendum skipum
hér við iand. Bannlögin gætu ef til vill náö
til íslenzkra skipa, hvar sem þau eru á höfum.
En af sömu ástæðu gætum viö ekki sett úí-
lendingum reglur, um breytni þeirra utan land-
helgi, Þá bar M. P. fram breytingartill. um
aö sleppa féfektum viö þá er sjást ölvaöir á
almannafæri (10—100 kr.) »Þessar fésektir eru
einungis spark bindindismanna í þá menn,
sem eiga löglega fengnar birgöir og einhvern
tíma kynnu að sjást ölvaðir sjálfir eða gestir
þeirra.« Enn meira þótti M. P. samt skifta
um læknabrennivínið. Þetta voru löksemdir
hans:
1. Þingið hefði hvorki vald eða þekkingu
til að skera úr hvaða lyf læknar þyrftu með.
2. Að þótt vín væru ekki íalin á lyfja-
skránni, væru þau engu síður nauösynleg til
lækninga. Þau heföu verið auðfengin í búðum
þegar lyfjaskráin var gerð.
3. Þótt læknir teldi sprittblöndu næga handa
læknum, þar sem áfengislyf ættu viö, þá væri
það rangt. Og sjúklingarnir tryðu meir á vínin.
Gætu stundum ekki komið sprittblöndu niður.
4. Þó að læknar í sveitum hefðu ekki allir
haft vfn á átunum 1908—11 þá sannaði það
lítiö, þar sem vísa heíði mátt fólki í vínbúð-
irnar, þegar þurfa þótti.
5. Ef læknar vildu gætu þeir hjálpað upp á
náunga sína þótt eigi fengju þeir léttu vínin.
Þeir gætu á löglegan hátt dregið að sér vín-
anda aö vild. Og úr honun væri vaudalítiö
að gera Ijúfa blöndu handa þeim sem ná vildu
í áfengi til nautnar.
6. Fjórtán læknar i og við höfuðstaðinn
höfðu lýst því yfir, skjallega, að þeir vildu
ekki láta ganga á þann r é 11 sinn, að geta
fengið handa sjúklingum sínum alt það er þeir
vildu hafa til lækninga.
7. Almenningur væri víöa að verða mót-
hverfur bannlögunum, af því að manndauöi
af lungnabólgu virtist fara vaxandi, síðan lækn-
um var bannað aö nota vfn til lækninga. Þetta
gæti gert lögin óvinsæl.
Björn Þorláksson svaraði M. P. því að hann
hefði álit og orð eins hins bezta lögfræðings
í Rvík fyrir því aö við gætum innsiglað vfn-
birgðir útlendra skipa hér við land. Ákvæð-
235
Þau héldu áfram að spyrja spilin.
— Já, komi Jakob í dag, er það eina spá-
in hennar frœnku minnar, sem ræst hefir,
sagði greifinn og lagði spilin á borðið.
Þjónninn var nýgenginn út úr salnum,
eftir að hann hafði hagrætt eldinum á arn-
inum, en hafði skamma stund burtu verið,
er hann kom aftur inn og mœlti t hátíð-
legum róm og hneygði sig djúpt:
— Jakob greifi Borgenskjöld.
— Jakob! hrópaði greifirtn og andlit hans
ijómaði af fögnuði. — En Ekström minn
góður, hversvegna tilkynnir þú komu frænda
míns, sem þú veist að mér þykir svo vœnt
um, svo ókunnuglega og hátíðlega?
— Æ, eg hélt að náðugur greifinn væri
ekki orðinn nógu hress tii að sjá gestinn
sjálfan fyrirvaralaust, svaraði þjónninn og
hneygði sig.
— Þakka þér fyrir Ekström, svaraði greif-
inn hrærður og rétti hinum trygga þjóni
hendina. Farðu nú og sæktu Jakob og vertu
nú fljótur!
I sama bili opnuðust dyrnar og Jakob
greifi kom inn og gekk rakleitt til bjónanna.
Oreifafrúin stóð upp en greifinn breiddi út
inu um að sekta mætti ölvaða menn er sæust
á almannafæri, n ætti breyta svo að það næði
aðeins til þeirra er væru ósjálfbjrrga eða rösk-
uðu almanna friði. Bersýniiega væri misráðið
að leyfa mannflutniugaskipuru fslenzkum að
fiytja vín inn til neyzlu, ef togurunum yrði
bannað það. Og ef leyfa ætíi vínnauin á skip-
um roundi flt eitt af leiða.« óskaplegar eru
afleiðingar drykkjuskaparins á landi, en marg-
falt eru þær þó voðalegri á sjó----------- eg er
líka hræddur um að vátryggingargjaldiö mundi
ekki lækka, ef leyfi væri að hafa áfengi um
borö í skipunum. Skiptjón hafa oft orsakest af
völdum áfengis — — enda er bannað sum-
staðar erlendis að hafa áfengi um borð í fiski-
skipum. Þá las hann upp úr nýútkomnu
Rvikurblaði: »ErIend útgerðarfélög hafa seinni
árin stranglega bannaö vínnautn á togurum
sínum og vátryggingarfélcgiti hafa lagt mikla
áherslu á þetta atriði, svo aö sum hafa gert
slíkt bann að skilyröi fyrir vátryggingu skip-
anna. — Hvað segja nú vátryggingarfélögin,
erlend og innlend, þegar þau fá aö vita að
íslenzkir togarar og fiskiskip eru fljótandi
knæpur?
Leikurinn er til þess gerður, sagði Bj. Þor-
láksson, að nota togarana og læknana tii að
koma óorði á bannlögin. Um br.till. M. P.að
Stjórnarráöið skyldi mega leyfa útlendum skip-
um að hafa vín óinnstglað hafna milli, væri
það að segja, að þá yrði erfiðara að gæta
bannlaganna og freisting fyrir srima þá háu
herra í Stjórnarráöinu, að misnota leyfið. Þar
að auki kæmi annar maður með aöra tillögu
um að útlend skip megi án alls leyfis hafa
óinnsiglaðan skipsforða til næstu hafna. Þar
væri ný smuga fyrir vúiiö. Höfuötillagan um
»læknabrennivínið« væri það að þeim skyldu
leyfðar 5 vfntegundir: Rauðvín, Malaga, Sherry,
Portvín, Cognac, og árengt öl að auki.
236
faðminn á móti frænda sínum og faðmaði
hann að sér.
— Eg veit að frænka þín ann mér fyrsfu
kveðjunnar, mælti greffinn klökkur.
Greifafrúnni var brugðið. Nú fyrst var
henni Ijóst, hve mikið hún hafði þráð heim-
komu hans. Nú skildi hún hina göfug-
legu framkomu hans, þegar Sigríður litla
kom til Vikingsholm fyrst. Nú skildi hún,
hvers vegna hann hafði látið sér svo ant
um barnið. — Hann hafði viljandi leitast
við að kasta skugga á æskusakleysi sitt, til
að hlffa henni og hún kunni að meta dreng-
skap hans og göfuglyndi.
Kveðjur þeirra greifafrúarinnar og Jakobs
voru inr.ilegar og hlýjar, en hvort nokkuð
meira fólst í þeim hlýleika, er ekki vort að
dæma.
Allir á Vikingsholm fögnuðu heimkomu
Jakobs greifa og börnin, Axel og Sigríður,
réðu sér ekki fyrir kæti. — Borgenskjöld
greifi var sem yngdur upp, og merki þau
sem sjúkdómurnn hafð skilið eftir á svip
hans, dreifðist nú eins og morgunþykni
fyrir geislum hinnar upprennandi sólar.
öll vaxljósin voru nú tendruð í ljóskrón •
um og stjökum og hátíðabragur var yfir öllu.