Ingólfur - 06.04.1911, Blaðsíða 3

INGÓLFUR
65
•H$-M-M-H-HH-H-M'M-H'M-«4HHHHHHHHHHHhÍh FröStllIl bílHIllíl^ílllBiÍ
i
I I3STGÓX.FIJ1EI
^ kemur út elnu sinni í viku að minsta
kosti; venjulega á fimtudögum.
Árgangurinn kostar 3 kr., erlend-
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund- 5
_ in við áramót, og komin til útgef- J
tanda fyrir 1. október, annars ógild. |
_ Eigandi: h/f „Sjálfstjórnu. |
Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn- T
ar Egilsson Vesturgötu 14 B- ^
(Schou’s hús). — Helma kl. 4-5- *
Afgreiðsla og innheimta í Kirkju- X
strœti 12 kl. 11—12 hjá fröken |
Thoru Friðriksson. ^
EhHHH-HHHHH-HHHHHHHH HHHHHHH0H
Styrkurinn
til Goodtemplarafélagsins.
Yið 2. umræðu fjárlaganna var sam-
þykt að veita enn 2000 kr. styrk á ári
til Goodtemplarafélagiins, þótt það fé-
lag hafl. nú algjörlega mist sjónar á því,
sem í fyratu var takmark þes», bindindii-
ítarfíeminni, og «é orðið pólitískt æs-
ingafélag. Þetta tiltæki deildarinnar
er mjög varhugavert fordæmi. Hvernig
líat mönnum á þegar aá flokkur, aem
er við völd, fer að borga kosningaundir*
búning ainn úr landajóði? En það er
beint áframhald þeaa sem nú heflr verið
gert. Næat verða veittar 10,000 kr.
til Sjálfstæðiafélagaina og Landvarnar
eða Fram. — Um Goodtemplarafélaga-
atyrkinn féllu atkvæði þannig, að
nei aögðu:
Bened. Sveinsson
Einar Jónaaon
Hannea Hafatein
Jóh. Jóhanneason
Jón í Múla
Jón frá Hvanná
Jón Ólafason
Jón Sigurðsson
Pétur Jónsson
já sögðu:
Björn Þorlákaaon
Eggert Pálsaon
Bjarni frá Vogi
Björn Jónsaon
Björn Kriatjánsaon
Björn Sigfúaaon
Hálfdán Guðjónason
Jón Magnúason
Jón Þorkelsaon
Magnúa Blöndahl
Ólafur Briem
Sig. Gunnarsson
Skúli Thóroddaen
Stefán Stefánsion
Þorleifur Jónsaon.
Þó var atyrkurinn bundinn því skil-
yrði að stjórnarráðinu aé gefin skýrsla
nm hvernig honum hafi verið varið.
Þetta ákvæði var vafalaust aamþykt af
sumum til þesa að gætur væru hafðar
á því að þeim peningum að minsta kosti
væri ekki varið í þarfir pólitikurinnar,
heldur bindindis. En ætli félaginu
verði akotaakuld að því að telja upp
nægileg útgjöld, avo að atyrknum nemi,
sem geti heitið útgjöld í þarfir bindindia?
Á 'mánudaginn var i efri deild aí-
þingia útbýtt meðal þingmanna eftir-
farandi
Frumvarpi
til laga um frestun á framkvæmd laga
nr. 44, 30. júlí 1909, um aðflutnínga-
bann á áfengi.
Flutningsmaður: Sigurður Stefánason.
Framkvæmd laga nr. 44, 30. júli
1909 um aðflutningabann á áfengi skuli
freata nm 3 ára tíma frá 1. jan. 1912
að telja.
Það hlýtur að vera gleðiefni öllum
þeim, er bera fyrir brjósti haglandsina
að þetta frumvarp akuli vera fram
komið, án tillita til þeaa, hvort þeir eru
bannstefnunni fylgjandi eða ekki. Þegar
bannlögin voru aamþykt á síðaata þingi,
var það af fleatum eða öllum, sem at-
kvæði greiddu með þeim, talið víst, að
stjórnin legði fyrir þingið 1911 frum-
varp til breytinga á tollalögunum, sem
trygði landsjóði uppbót á þeim tekju-
missi, er af bannlögunum hlytiat. Þetta
kom einnig fram í umræðunum, og
ajálfur flutningaroaður og frumkvöðull
bannlaganna, hr. Björn Jónaaon fyrv.
ráðherra, gerði ráð fyrir því, eina og
áður hefir verið bent á hér í blaðinu,
að ef ekki ynnist tími til að undirbúa
slíka breytingu á tollalögunum, er trygbi
landsjóði ncegilegt fé til uppbótar á
undan þinginu 1911, þá mætti fresta
lögunum.
Nú hefir fyrverandi stjórn ekki unn-
iat tími til að aemja nýtt tollalagafrum-
varp fyrjr þingið, og er því ekki annað
að sjá, enn að hr. Björn Jónason hafi
ætlaat til að lögunum yrði frestað. Að
vísu er fram komið á þinginu í frum-
varpaformi farmgjaldið aæla, frá ein-
stökum þingmönnum (þeim: Birni Kriat-
jánasyni, Bjarna frá Vogi og Þorleifi
Jónssyni). Hér í blaðinu hefir áður
verið sýnt fram á alla þá mörgu og
miklu annmarka, aem eru á þeaaari
farmgjalds hugmynd; það hefir verið
hannlaganna að minnsta kosti þetta
fjárhagstímabil sem í hönd fer.
Þetta hefir aéra Sigurður Stefánaaon
séð, og var hann þó einn af þeim aem
atkvæði greiddu með bannlögunum á
síðaata þingi; hann er gætinn fjármála-
maður, og lætur ekki hlaupa með aig
í gönur í því efai. Hann hefir séð, að
hér stendnr andvígt hvað öðru átrún-
aður bnnnmanna og hagur landsins, og
hann er avo ærlegur og góður drengur
að bann metur meira hið síðarnefnda.
Yér getum þesa til, að hann mnni fyrir
þetta hljóta ámæli hinna ofatækisfylstu
bannmanna, en vér vonum að hann láti
það ekki á sig fá. Oas dylst það ekki,
að aéra Sigurður getur verið jafn ákveð-
inn bannmaður eftir sem áður, þó hann
nú komi fram með frestnnarfrumvarp
þetta, og oaa dylat heldur ekki það, er
hér er ekkt um neina tilalökun að tefla
af hendi bannmanaa; en oss er það
jafnfiamt ljóat, að þessi þingmaður og
aðrir bann-þingmenn, sem látið hafa í
ljóai að þeir aðhyltuat freatun á fram-
kvæmd laganna, bera fyrir brjósti hag
landsins, og osa andbanningum er það
Ijúft að taka hönþum aaman við þá, þó
þeir fari ekki avo langt, sem vér hefð-
um á kosið og talið réttast: að heimta
algert afnám laganna.
Þingræðisgrýlan.
Vér höfum tekið það fram áður hér
í blaðinu, að samkvæmt þeirri venju
sem tíðkast hjá öllum þingræðiaþjóðum,
á hver aá ftokknr, aem tekst á hendur
þá ábyrgð að fella atjórn frá völdum,
að takaat á hendur líka þá ábyrgð, að
mynda úr sínum hóp hið Dýja ráðaneyti.
Ef fleiri flokkar enn einn hjálpaat að
nm að fella atjórnina, þá er venjan sú,
að aá flokkurinn myndi nýju atjórnina,
er fékk aína vantraustsyfirlýaingu aam-
þykta, þ. e. þá vantraustayfirlýaingu, er
hann hafði orðað. En hvergi mun það
hafa viðgengist nokkru ainni hjá nokk-
urri þingræðisþjóð, að stuðningsflokkur
sýnt fram á hverau afar ójafnt og rang- þeirrar stjórnar er felld var, hafi verið
látlega þetta gjald kæmi niður, að meatur hafður með í ráðum, er tilnefna skyldi
fyrir
sjófarendur.
Vitinn á Öndveröarnesi er í
ólagi. — Til bráðabirgða er
kveykt þar á Ijóskeri, er sýn-
ir fast hvitt ljós.
Stjórnarráð Islands
31. marz 1911.
pólitík flokkaina, þá er það engnm
vafa bundið, að Skúli Thóroddsen
hefði með því brotið á móti þing-
ræðis reglunni. Það var ekki nóg
með það, að flokkurinn átti að fá að
aitja áfram við völd á þann hátt, að
þola Sk. Th. sem ráðherra, nei, hann
hann átti að fá að ráða líka, abr. út-
nefningu konungkjörinna þingmanna, og
ef til vill fleira. Það er því undarlegt,
að það skuli einmitt vera blöðin þjóð-
viljinn og ísafold, sem hæst hrópa um
þingræðisbrot.
Botnvörpusektirnar.
hluti þesa yrði greiddur af nauðsynja-
vörum, að það af þeirri áatæðu gerði
lifnaðarháttu alla miklu dýrari, að þetta
kæmi þyngst niður á fátæklingum,
engin trygging er fyrir því, að Iögin
verði haldin nema með afar brotamikilli
og koanaðarsamri tollgæalu. Alt þetta
gerir það að verkum, að farmgjaldið
er með öllu óhæft til að koma í staðinn
fyrir áfengiatollinn, enda hefir jafnvel
Björn Jónaaon í bréfi aínu til flokks-
manna sinna talið.það „neyðarúræði".
Það má því telja mjög vafaaamt, og
En með þvi að borga þau útgjöld með jafnVel óliklegt, að farmgjaldafrumvarp
atyrknum leyair félagið annað fé, aem
avo er notað til undirróðurs.
„Bindindiaaameining Norðurlands"
fékk eina og vant er 300 krónur á ári,
með aama akilyrði. Enginn veit hvar
þetta félag er eða hvað það atarfar, en
peningarnir eru ekki miklir og ekki
ver varið að minata kosti en peningun-
um til Goodtemplarafélagains. J.
Kosning gæslust]óra
í efrl deild.
Á laugardaginn var fór fram í efri
deild koaning gæaluatjóra deildarinnar
við Landabankánn í stað Kr. Jónsaonar. . . ., ... ,
KoBDÍngnnDÍ lnnk nro, aí ail>ingi.m.anr «et* tagsf ““állð
J6n ÓUbnon v.r koainn meS 7 atkv. °S »' notk'im sk>'Meml’ »« »»
þetta verði aamþykt. En á eÍDhvern
hátt verður að afla landsjóði tekna;
kröfurnar fara jafnan vaxandi en ekki
minkandl, útgjoldin aukast með hverju
ári eins og eðlilegt er, og tekjurnar
verða að geta orðið þeim nokkurnveg-
inn samferða, ef vel á að vera.
Vér vitum það nú reyndar, að margir
af bannmönnum hafa horft aig avo
blinda á bannlögin og þvingunarákvæði
þeirra, að þeir geta ekki greint né aéð
jafn einfalt mál og þetta; þeir geta
ekki hugsað aér að freata lögunum eða
alaka til í neinu, hvað aem í húfi er,
og það þótt fjárhagaleg velferð landaina
■é í veði. En allir þeir menn, sem
Jón Gunnarsson aamábyrgðarstjóri, sem
atjórnin setti til að gegna gæaluatjóra-
embættinu eftir nýjárið 1910, fékk 6
atkvæði.
það og viðurkenna, að einfaldaata ráðið,
sanngirnialegasta og eðlilegasta ráðið,
og liklega einaata tiltækilega ráðið til
að flrra landið fjárhagalegum vandræð-
um, er það að fresta framkvæmd
nýtt ráðaneyti, og það af þeirri áatæðu,
að þegar löggjafarþing gefur atjórn ainni
vantrauatsyfirlýaingu, þá gefur það um
leið vantrauatayfirlýaingu þeim flokki,
er styður slíka atjórn. Sá flokkur sem
atkvæði greiðir móti vantrauatayfirlýs-
ingu til atjórnarinnar, játast þar með
undir hennar pólitík; ef vantraustayfir-
lýsingin er aamþykt, þá er sú pólitík
dæmd, og þar með er stjórnarflokkur.
inn dæmdur jafnt eina og atjórnin sjálf.
Þegar vantrauatsyfirlýsingin til Björna
Jónssonar var aamþykt í vetur, með
aameinuðum kröftum Sparkliðsina og
Heimastjórnarmanna, áttu þá, samkvæmt
þingræðiareglunni, þeasir tveir flokkar
að koma aér aaman um tilnefningu hins
nýja ráðherra; en ráðherrann átti að
ajálfaögðu að taka úr hóp Sparkliðains,
vegna þeaa að þeir báru fram þá van-
traustsyfirlýaingu sem samþykt var.
Hver aá maður úr Sparkliðinu, semút-
nefndur var til ráðherratignar og trygt
hafði aér fylgi Heimaatjórnarmannanna,
var því orðinn ráðherra í fullu aam-
ræmi við þingræðiaregluna.
Alt tal blaðanna íaafoldar og Þjóðvilj-
ana um það.að Kr. Jónsaon hafi brotið
þingræðið er því þegar af þeaa-
ari áatæðu markleyaa ein. En það er
ljóat, af því, aem hefir verið sagt, að
ef Skúli Thóroddsen hefði tekið á móti
ráðherraútnefningu, með stuðningi
Björnsliðsins, orðið þeaa yaldandi að
aá flokkur sæti áfram við völd þrátt
fyrir það að meiri hluti þingsins (þar
á meðal Sk. Th ajálfur) hafði lýat óhæfa
Allir kaDnaat við þetta mál.
Á alþingi 1905 var aama aem orða-
og nmræðulaust tekið upp í fjárlögin
það ákvæði að 2/g hlutar botnvörpusekta
og andvirðis upptæka afla og veiðar-
færa akyldi greiða í rikissjóð, avo aem
tillag íalands til strandvarnanna. Þetta
var gert eftir tillögu þáverandi ráð-
herra, H. Hafsteina, aem akýrði avo frá
ar hann hefði lofað dönsku stjórninni
að bera þetta undir þingið.
Á alþingi 1907 var ákvæði þetta
aftur aamþykt umræðu- og mótmæla-
lauat.
En á alþingi 1909 var það felt burt
fyrir harðfylgi Björna Jónasonar, aem
litlu aíðar varð ráðherra.
Þá er Björn Jónaaon ráðherra kom
með fjárlögin til Kaupmannahafnar til
staðfeatingar varð umtal mikið um
þetta og þóttuat Danir vera gabbaðir,
avo að ráðherra sá aitt óvænna og lofaði
að flytja máJið aftur á næsta þingi;
Danir herma jafnvel upp á B. J. að
hann hafi lofað að bera fram sérstákt
frumvarp til laga um hlutdeild rikis-
ajóða í fiakiveiðaaektum. Þetta frv.
hefir bó ekki komið fram, en B. J.
flutti málið með því að taka ákvæðið
upp aftur í fjárlögin.
Atriði þetta kom svo til atkvæðavið
2 umræðu fjárlaganna; báðir fyrver-
andi ráðherrar og núverandi ráðherra
lögðu með ákvæðinu, en samt fór svo
að það var felt með 17 atkv. gegn 8.
Með því voru: Eggert Pálason, Björn
Jónsaon, Hannes Hafatein, Jóhannea
Jóhanneaaon, Jón í Múla, Jón Magnúa-
son, Jón Ólafsson, Pétur Jónsson.
Móti voru: Björn Þorlákaaon, Benedikt
Sveinaaon, Bjarni frá Vogi, Björn Kriat-
jánsaon, Björn Sigfúsaon, Einar Jónason,
Hálfdán Guðjónaaon, Jón frá Hvanná,
Jón Sigurðaaon, Jón ÞorkelssoD, Magnúa
Blöndahl, ÓI. Briem, Sig. Sigurðsson,
Skúli Thóroddsen, Stefán Stefánaaon og
Þorleifur Jónason.