Ingólfur - 20.06.1911, Blaðsíða 2

98
INGOLFUR
hjartnæmri bæn til guð* fyrir háikól-
anum, konungi vorum, iamþegnum vor-
um í Danmörkn, öllum Norðnrlöndam
og fóiturjörðinni. Hann endaði ræðu
sína á latínu: Floreat univer»ita> Ia-
lendiæ (blómgiit há‘kóli íslands). Að
siðustu var seinni hluti háikólakvæðis-
ina sunginn og var athöfninni þar með
lokið. Snati.
Skrúðgangan.
Hún hófat, er háakólaaetningunni var
lokið. Fjöldi barnaakólabarna var í
broddi farar og héldu þau öll á íalenzk-
um amáfánum. í þeasari akrúðgöngu
aáat Dannebrog hvergi, heldur eintómir
íalenskir fánar. Þar voru atúdentar
með fána ainn og margt annara félaga
og stétta. Meðan blómaveigar voru
lagðir á leiðið, beið öll fylkingin. En
er því var lokið, helt hún áfram för-
inni og staðnæmdi8t á Auaturvelli. Þá
flutti Jón aagnfræðingur Jónsaon ræðu,
er birt mun verða í næata blaði.
Búkmentafélagsfundur kl. 4.
Bókmentafélagadeildin hér í Reykja-
vík hélt fund til minningar um Jón
Sigurðason í hátíðaaal mentaakólans.
Staður þeaai var valinn vegna þeaa að
þar starfaði Jón meat hér á landi, sat
þar sem sé á öllum þingum frá því
hann fyrst kom á þing og þangað til
hann dó. Nú hangir þar mynd Þór-
arina Þorlákaaonar af Jóni í öDdvegi.
Foraeti félagaina, prófe-aor B M Ól-
aen, hélt minningarræðuna og rakti
starfaemi Jóna í þarfír félagaina, og
lýati því hvernig félagið óx undir hinni
löngu atjórn hans. Jón gekk í félagið
1835 eða 1836 og var kosinn varafor-
seti í Hafnardeildina 1837; 1840 var
hann kosinn akrifari og var það til
1851, er hann var koainn foraeti; en
foraeti var hann frá þeim tíma til dán-
ardags. Vottur um voxt félagsina und-
ir stjórn Jóna er það að félagar aem
sem voru um 150 1850, voru 794 1877
í stjórnartið Jóns gaf Bmfél. út sam
tala om 1650 prentaðar arkir eða sem
avarar 26400 blaðaíðam í Skírniabroti,
og af þeaaum 1650 örkum gaf Hafnar-
deildin ein út meir en 1400 arkir.
Handritaaafn félagains var þegar Jón
tók við ein 37 en 1277 rétt eftir lát
Jóns. Alt þetta aýnir dugnað og hylli
Jóna en líka það að Bmfél. fékk aðal-
aðaetur aitt í Kaupmannahöfn og var
Jón andvígur öllum tilraunum til þeaa
að flytja þungamiðjuna inn í landið.
Er það að vísu mjög akiljanlegt, en
ekki í fylsta samræmi við atefnu Jóna
að öðru leyti. Annara var þesai bar-
átta ekki að fullu hafín þegar Jón dó,
því að flestir vildu hlífa Jóni; en úr-
slitum heimflutningamálsins er lýat á
öðrum atað í blaðinu i dag.
Á fundinum voru lögði fram tvö
minnningarrit um Jón Sigurðaaon. Ann-
að heitir „miuningarrit aldarafmælia
Jóns Sigurðsaonar 1811 — 1911,“ og er
aafn af bréfum Jóns, mikil bók, 624
bls. Regiatur og athugaaemdir vanta þó
enn; varð ekki tími til þeas að koma
þeim út fyrir aldarafmælið, en mun
koma innan skamma. Hitt er 2.
— 3. hefti 85 árg. Skírnis, sem er ein-
göngu um Jón. í honum eru þeaaar
ritgjörðir: „Frá uppvexti Jóna Sigurð-
sonar og fyratu afakiftum hanaaflanda
málum“ eftir Þorleif H. Bjarnason
adjunkt, ágrip af æfl Sigurðar prófaata
Jónsaonar á Rafnaeyri eftir Odd Sveins-
son, um víaindastörf Jóna eftir Finn
Jónsson prófeaaor, um Jón sem atjórn-
málamann eftir Kl. Jónason landritara
og um Jón og Bókmentafélagið eftir
B. M. Ólsen prófesaor. Ennfremur eru
þar endurminningar um Jón eftir B. M.
Ólsen, Þórhall biakup Bjarnaraon, Jón
Ólafaaou ritstjóra og Indriða Einarsiou
akifstofustjóra; þrjú kvæði um Jón: 2
eftir H. Hafatein og eitt eftir BQn. Þ.
Gröndal, og þrjár myndir. — Lok* var
lagt fram á fundinum frumvarp til rýrra
laga fyrir félagið og er þeirra getið á
öðrura atað í blaðinu í dag.
J.
íþrótainótið sett.
Kl. 5 var farið auður á iþróttavöllinn
nýja. Biskup aetti þar íþróttamótið
með atuttri en skörulegri tölu; laa aíð-
an upp aímskeyti er boriat hafði frá
Uogmennafélagi í Bergen avohljóðandi:
„Frændehilaen högtidadageD.“ Síðan
gengu fram undir fána öll þau félög,
aem ætla að taka þátt í íþróttamótinu:
kvenn ungmennafélagið, aíðan íþróttafé-
lag Reykjavíkur, Ungmennafélag Reykja-
víkur og aíðan fótboltamenn og sund-
menn og glímumenn og aýndu þesai fé-
lög ýmaar leikfimisæfingar.
Samsæti
fóru fram eins og til stóð um kvöld-
á hótel Reykjavík, Iðnó og Goodtemp-
larahúsÍDU. Á pallinum á íþróttavell-
inum var almennur dana. Skemti fólk-
ið aér einnig á ýmaa aðra vegu fram
á morgun.
Kvæðaflokkur
Sunglnn við háskólasetninguna.
Fyrri kafli.
I.
Kór.
Þú ljósains guð! á Iíknsemd þína
vér lítum allra fyrat
og biðjum: Lát þú ljóa þitt akína
á lítinn, veikan kviat!
Haf, heilög sól, á honum gætur,
gef honum kraft að feata rætur
og verm þú hann, svo vísir smár
hér verði aíðar atór og hár.
Vér þráðnm lengi þeaaa atundu
og þennan bjarta dag
aem signing yfir aæ og grundu
og sól — með bættum hag.
Hér menDÍng vor skal vaxa’ og dafna
og vorum bestu kröftum safna,
sem verði fyrir land og lýð
að lífæð menta’ á nýrri tíð.
Með áat til landa hvert verk akal vinna
og vernda góðan arf.
Að þeaaum vísi hlúa’ og hlynna
er háleitt, göfugt atarf.
Vor þjóðarást skal honum hlúa,
því hér akal rækt til landsina búa.
í faatri trú sé framtíð hana
þér falin, guð vora ættarlanda!
H.
Sóló.
Öld fylgir öld
í eilífðar keðju;
sumrinu vetur,
sólunni nótt.
Kynslóðir fæðaat,
kynslóðir deyja.
Eilíf er gáta
upphaf og lok.
Kór.
Þótt mannanna þekking aé markað avið
og mælt vér ei geiminn fáum,
til ljóasins að aannleika leitum við
avo langt aem með huganum náum.
Hver veit þá, er þeirrl líkur leit,
hve langt vér að endingu sjáum?
Sóló.
Mest þráir viaku
margfróður andi ;
aírýnið auga
■jón þráir meat.
Ætíð mun opna
undrandi huga
þekkingin áður
ókunnan heim.
Kór.
Vér trúum á gildi roenta’ og mátt:
að markið í æfí lýða
aé, þekking og víaindi’ að hefja hátt
með hugajónum nýrra tíða.
Vér trúum á aannleibans aigurmátt,
— það sé, fyrir hann að atríða.
Síðari kafli.
I.
Kór.
Tóm var í tíma
týndist aérhvert orð;
Ginnunga gríma
grúfði yflr storð.
Send frá goðheim Saga
aólar kom úr átt,
leiddi ljóaa daga
lofta á hvolfið hátt;
færði í mannheim mentaljós,
myrkrin rak frá fjalli’ og ós,
vakti alls bina háa hróa,
hörpuatrengjaslátt.
Hjarn var í heimi,
hjörtu manna kól.
Geislandi’ í geimi
guðleg brauat fram aól,
friðarboðskap færði,
feldi brand úr hönd,
mildri mannúð hrærði
mannsins hjarta’ og önd;
kveykti loga kærleikans,
kendi áat til sérhvers manns.
Friður mannkyna frelsarana
færðist yíir lönd.
Ár voru alda
örlög heimi akráð.
Vísdómains valda
völva spann þann þráð.
Sambönd gímalda geima
gerði mund sú hög;
fyrir foldar heima
félagabandalög.
Lögum hlýðir lífsins hjól,
lögmál bindur jörð við sól.
Dóttir heima frá drottina stól
dómapekt fengu’ og lög.
Likn, þú hin ljúfa,
ljóaheims vænata dís;
björg jarðarbúa
beata, mild og vís!
Þegar þrotnar gæfa,
þín er hjálpin föl.
Hvað er sælla’ en svæfa
aærðra’ og veikra kvöl,
— vera mannkyna heilau-hlíf,
hrinda nauðum, bæta kíf,
græða mein og lengja líf,
létta heimaina böl?
II.
Kór.
Ó, vakið, vakið vættir landa!
aem vöktuð hjá fámennri, afskektri þjéð
á reynslunnar tíð, avo þar aldrei dó út
á arni hin heilaga glóð!
Verndið, hollvættir landains, í lengd og í
bráð
vorrar lifssögu dýrastan arf,
því með lotning við feðranna fornment
■kal háð
vort framtíðar-mennningar-starf.
Vakið vættir landa!
Vakið vættir lands!
Signið ljósvættir, heilöguhollvættirlanda,
vors híakóla menningar atarf!
Þú Ijós vors heims! þú heims vors Ijós!
þú heilaga, máttuga alvisku aól!
Send ylgeisla þína með vermandi vernd
yflr vaknandi menningar skjól!
Send viskunnar gætni með vegaögu-þor
og vaxandi þekkingar Ijós!
Send lærdómains þroska með lífitrúar-vor
og liatanna aíungu róa!
Heilög sannleiks sól!
Heilög aannleika aól!
Breið þú aannleikans heilaga, himneska
sól
yfir háskólann yl þinn og ljós!
Þ. O.
Vorvísur
á 100 ára afmæli Jóns Sigurðssonar.
[í síðaata blaði hafa nokkrar slæmar
prentvillur alæðat inn í kvæði þetta,
og prentum vér það því hér upp aftur,
um leið og vér biðjum höfundinn og les-
endur blaðaina velvirðingar á því.]
Sjá roðann á hnjúkunum háu;
nú hlýnar um strönd og dal,
nú birtir í býlunum lágu,
nú bráðna fannir í jöklasal.
Allar elfur vaxa
og öldum kvikum hossa.
Þar sindrar á aægengna laxa,
er sækja í bratta fosaa.
Fjallató og gerði gróa,
Grund og flói skifta lit.
Út um sjóinn aólblik glóa,
syngur ló í bjarkaþyt.
Hér aumrar svo aeint á stundum!
Þótt aólin hækki ainn gang,
þá spretta’ ekki laufin í lundum
né lifna blómin um foldarvang,
því næturfrost og nepjur
oft nýgræðinginn fella —
sem hugans kul og krepjur
oft kjark og vonir hrella.
Alt í einu geiilar geyaaat,
Guð vors lands þá akerat í leik,
þeyrinn hlýnar, þokur leysast,
þróaat blóm og laufgaat eik.
Nú skrýðist í skrúðklæði landið
og skartar sem best það má.
Alt loftið er ljóðum blandið
og ljósálfar dansa grundunum á.
Gleymt er gömlum meinum
og gleymt er vetrar atríði.
Menn muna eftir einum
sem aldrei fyrniat lýði.
Þó að áíöll ýmia konar
ella aundri og veiki þrótt —
minning hans: Jóns Sigurðsionar
safnar allri frónakri drótt.
Sjá! óskmögur íslands var borinn,
á íalanda vorgróðrar atund,
hana von er í blænum á vorin,
hans vilji’ og starf er i gróandi lund.
Hann kom, er þrautin þunga
■tóð þjóðlífs fyrir vori,
hann varð þeas vorið unga
með vöxt í hverju apori.
Hundraðaata vor han« vekur
vonir nú um íslands bygð,
nepjusúld og sundrung hrekur,
■afnar lýð í dáð og trygð.
H. H.
Bannreynsla annara þjóða.
Osa heflr bori»t úrklippa úr dönaku
blaði, þar ■em «agt er frá afnámi bann-
laganna í Alabama í Ameríku. Blaðið
segir «vo:
„Frá Alabama er,»krifað:
Nú hefir þá greftrunarbjöllunum ver-
ið hringt yfir þessu banni, sem ekki
auðnaðist lengri æfl en 2 ár — «tytst
æfl sem nokkurt rikja-bann í Banda-
rikjnnum heflr átt.
Löggjafarþingið í Alabama heflr með
58 atkv. gegn 45 í fulltrúaþinginu og
21 atkv. gegn 11 í efri málitofunni,
afnumið þetta ríkja-bann sem gekk í
gildi vorið 1909.