Ingólfur - 01.11.1911, Qupperneq 1

IX. árg.
44. blað.
k $
IKTOÓLFUR I
kemur út elnu sinni í viku að minsta £
kosti; venjulega á þriðjudðgum. *
Árgangurinn kostar 3 kr.j erlend- ^
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund- ±
in við áramót, og komin til útgef- J
anda fyrir 1. október, annars ógild. |
Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn- ±
^ ar Egilsson Laugaveg nr. 38. — J
J Má finna á afgreiðslunni frá kl. ▼
1 11-12. ¥
* Afgreiðsla og innheimta í Kirkju- I
J stræti 12 kl. 11—12 og 4—5 hjá J
J P. E. J. Halldórssyni, lækni. J
- ti tiiimi ,ni.....i.M.i.i.iintiiiiiiinnu t± aU.
Kosningin í Reykjavík.
Loksins er bin ógnrlega fcosninga-
alda riðin yfir landið. í marga mán-
uði hafa staðið af henni dunur og dynk-
ir, eem óðum hafa magnast eftir því
sem aldan færðist nær, þangað til ajálf-
nr bresturinn kom þ. 28.
Aldan er riðin yíir, og nú ern *em
óðast að streyma að fréttirnar af þeím
ummerkjum aem hún hefir eftir sig
látið.
Hvergi munn þessar kosningar hafa
verið sóttar eins fast og í höfuðstað
landsins. Nærri því dagsdaglega vorn
fuudarhöld hjá báðnm flokkum upp á
síðkastið, og þar gert alt ti! að ha!da
saman hjörðinni, svo að ekkeit skyldi
villast af fénaðinnm út fyrir landamæri
flokkanna. Síðustu dagana rigndi niður
„fregnmiðum“, sem stráð var út um
alla borgina, inn á hvert heimili og á
hvern húsvegg, þar sem hvor flokkur-
inn nm sig jós yfir þingmannsefni hins
ókvæðisorðum og hrakyrðum. Orð eins
og „faDtur" eða „ósannindi“ og „lýgi“,
þóttu ekki nógu sterk. Þessi orð voru
búin að missa lit, voru búin að misia
innihald í hinni svæsnu og æsln bar-
áttu, svo að menn fóru að finna þörf-
iná á einhverjum nýjum orðum, sem við
mætti hafa um það, sem virkilega var
lýgi og ósannindi. Ef alt hefði verið
satt og rétt, sem hvor flokkurinn sagði
nm þingmannsefni hins, þá er aannast
að segja, að fénaðurinn hefði ekki verið
öfutdsverðnr af því, að mega ekki fara
yfir landaroærÍD.
Vér andbanningar sátnm að mestu
leyti hjíS, og horfðnm á bina bakbítast
og rífast. Flokkaríg þeirra töldum vér
oss óviðkomandi. Floklcsdeilumálið, sam-
bandsmálið, vissum vér, að ekki gat
komið til greina á næsta þingi. Um
þingmannaefni beggja flokkanna vissum
vér það, að margir innan flokkanna voru
óáDægðir með þan. Hinsvegar banð
flokkurvor, andbanningaflokkurinn, fram
til þingsetu tvo v&linkunna heiðursmenn,
Reykjavík, miðvikudaginn 1. návember 1911.
sem enginn bafði nema gott til að segja,
enda reyndist það svo, að hvorugur flokk-
nrinn treystiat til að óvirða þá á neinn
hátt. Það virtist því ekki vera ósenni-
legt, og ekki óeðlilegt, að allir þeir
mörgu kjósendur, sem voru óánægðir
með þingmánnscfni síns flokks, og allir
þeir mörgu kjósendur, sem eru oss and-
banningum sammála í aðalmáli voru
bannmálinu, teldu sér ekki enungis
heimilt, heldur jafnvel sjálfsagt, að fara
út yfir laudamæri flokkanna og fylgja
oss að málum við þessar kosningar, enda
voru þeir ekki fáir sem hétu oss lið-
sinni sínu og tryggu fylgi.
Úrslitin nrðu sannast að segja alt
önnur en vér höfðum búist við, og ekki
getum vér talið þau kjósendum höfuð-
staðarins til mikils heiðurs, þó vér könn-
umst hinsvegar fúslega við það, að úr-
slitin hefðn getað orðið ennþá miklu
verri.
Þessi kosningaúrslit hafa kent oss
það, að hér í bæ eru miklu flairi Júd-
asar, en vér höfðum búist við. Þau
hafa ennfremur kent oss það, að flokks-
böndin eru svo mögnuð hér enn, að
málefnin verða að engu við hliðina á
þeim.
Eu það er fjarri því, að þessi kosn-
ing höfuðstaðarins sé á nokkurn hátt
ósignr fyrir það málefni, er vér sett-
um hæst. Það er fjarri því, að nokk-
nð megi ráða um fylgi vort andbann-
inga af atkvæðatölu þeirra Halldórs
Daníelssonar og Guðm. Finnbogasonar.
Þessi kosningaúrslit sýna í því ofni
ekki annað enn það, að í herbúðum
vor andbanninga er fjöldi mans, sem
heflr talið það meira um vert, að koma
í veg fyrir að pilitík Björns Jónsgonar
fengi nokkurn styrk, heldur en það, að
greiða nú atkv. andstæðingum Þræl&lag-
anna og eiga það á hættu sð stuðla ef
til vill á þann hátt, þó óbeinlínis sé, að
kosningu dr. Jóns og M. Blöndahls.
Yér teljum víst, að þetta hafi ráðið at-
kvæðum margra þeirra manna, sem í
hjarta sínu fylgja oss að málum.
Sannleikurinn mnn vera sá, að þe«s-
nm úrslitum mun aðallega hafa ráðið það
hatur og sú fyrirlitning, er menn hafa
fengið á ólánspólitík hr. Björns Jóns-
aonar og hans klíku. Vér andbanning-
ar höfum þar orðið milli steins og sleggju
og höfum því óverðskuldað orðið fyrir
nokkru af skellunum. Vér sjáum það
nú, þótt um seinan sé, að það var
bárnaskapur að ætla sér að bera ákveð-
ið málefni til signrs gegnnm allan
þennan flokks eld. Vér sjáum það nú
að í þeirri baráttu hlutum vér að verða
undir.
Það er vor yflrsjón að sjá þetta, ekki
fyrir; en yflrsjónin liggnr í því, að vér
höfðum skakka hugmynd um pólitiek-
an þroska og pólitískan móral kjósenda
og má hver lá oss það, sem vill.
Kosningadagurinn í Reykjavík.
Fyrsti vetrardagur rann upp yfir höf-
uðst&ðinn, kaldur og hrádagalegnr og
andandi köldum gu*ti framani alIaSjálf-
stæðismenn. Göturnar voru hélaðar um
morguninn og það var ekki fjarri því
að vera einsog einhver jólablær yfir
öllu.
Undireina þeg&r út var komið nm
morguninn urðu fyrir manni álnarlang-
ir „fregnmiðar" frá báðum flokkunum
á hverju götuhorni, með ógurlega stór-
nm itöfum og ennþá stærri orðum. Á
einum miðanum stóð eitthvað í þá átt-
ina, að frelsi íslands og sjálfstæði væri
undir þvi komið að Magnús Blöndahl
og dr. Jón yrðu kosnir. Á öðrnm mið-
anum stóð eitthvað á þá leið, að sómi
íslands og æra væri í veði, ef próf. L.
H. B. og Jón sagnfræðingur yrðu ekki
kosnir. Aumingja ísland, það sýndist
ekki verða hjá því komiat, að það færi
í hundana, hvernig sera færi; og anm-
ingja kjósendurnir, það var von að þeir
væru á báðum áttum með það, hvar
þeir ættu að setja krossinn.
Á skrifstofum flokkanna var ekki
lítið um að vera. Smalarnir þutu þar
inn og út einsog maurar úr hól, og
hlupu hver í kapp við ann&n til þess
að ná í þá, sem enn voru veilir, og hafa
siðasta orðið við þá, áður en þeir færu
til kosninganna.
Snemma um daginn sendi Sjálfstæð-
isiskrifstofan út hryssu eina til að agi-
tera. Dró hún á eftir sér vagn, en á
vagninum var heljarmikið léreft, sem
þanið var út á tvo vegn og þará voru
letruð nöfn frambjóðendanna með hring
fyrir framan, og kross í þeim hringnn-
nm, sem voru við nöfn þeirra M,
Th. S. BI. og dr. J. Þ. — Likabaugir
tvær, eða smábjöllur voru á vagninum
og glamraði ámátlega í þeim þegar hryss-
an tók fjörkippi. Vagninn var kallað-
ur „líkvagninn," en ekki er þe*s getið
að merinni væri neitt nafn geflð. Héit
hún nú áfram agitatiouaferð sinni um
bæinn og varð mönnum hvervetna star-
sýnt á merina. En skörnmu eftir &ð
byrjuð var kosningarathöfnin var hryss-
ann á ferð sinni stödd i Lækjargötunni
og lullaði i hægðum aínum; varð henni
þá litið við í fyr*ta sinn svo hún sá við
nöfn hverra krossinn var settur á léreft-
inu. Fyltist hún þá hinni mestu skelf-
ingu eins og vonlegt var, og tók á rás
og ætlaði aér að reyna að hlaupa und-
an þessum ófögnuði; en við þetta snögga
viðbragð valt vagninu um koll, svo að
nöfn þeirra dr. Jóns og Silfurbergs-
m&nnsins drógust óþyrmilega niður í
skítinn; þetta sáu margir Sjálfstæðis-
menn og þótti það mikill fyrirburður;
sló nú ótta miklum og óhug á liðið,
svo að sjálfstæði íslands var hin mesta
hætta búin. En gamli Björn bað Sjálf-
stæðismennina «ð kappkosta að likjast
óknyttastráknum, sem ekkert vildi gera
nema hann væri beðinn að gera það
Jarðarför Þ. Egilsson kanp-
manns fer fram frá heimill
hans í Hafnaríirði laugardag-
inn 4. nóvemher. Húskveðj-
an byrjar kl. 11 */, f. h.
„fyrir hana mömmu.“ Eins bað gamli
maðurinn nú Sjálfstæðiskallana að „gera
það fyrir hana mömmu“ að kjósa Sif-
urbergsmanninn og Dr. Jón, þó mein-
gallaðir værn. Og gerðu þetta sumir
fyrir hans orð.
Kosningaathöfninni var ekki lokið
fyr en um kl. 9, og höfðn þá kosið um
1700 manns af h. n. b. 2200 kjósend-
um, en margir voru ýmist dánir, veikir
eða fjærverandi, svo að ekki mun meira
en 200 manns hafa setið heima, afþeim,
sem hefðn getað neytt kosningarréttar
síns. Um kl. 10 var farið að telja sam-
an. Ingólfur hafði lánað hornherberg-
ið í norðurenda Barnaskólans, þar eem
gluggarnir vita út að tjörninni. Var
þar á efstu rúðurnar letrað með stór-
um stöfnm INGÓLFUR, en fyrir
neðan nöfn frambjóðendanna. Á hverj-
um hálftíma var síðan birtnr fyrir aft-
an nöfnin atkvæðafjöldi hvers fyrir sig.
Var stundum þéttur hnappur af áhorf-
endum fyrir framan þennan glugga Ing-
ólfs, og beið með áfergju og eftirvænt-
ingu eftir nýjum tölum. Þar voru sem
áhorfendur bæði Sjálfstæðismenn og
Heimastjórnarmenn og flokksleysingjar;
meðai arinsra mátti þar sjá um tíma
hr. Magnús Tb. S. Blöndahl. — Kl. 3*/a
var upptalDÍngnnni lokið. Og var þá
enn slæðingur af fólki fyrir utan glugga
Ingólfs.
Talið var upp inni í leikfimishúsinu
í Birnaskólanum, Af þingmannsefnun-
um vorn þar fyrst allir viðstaddir við
upptalninguna, nema Halldór Daníels-
son. lin þegar fór að líða á nóttina,
og það fór að verða ljóst hvað verða
vildi, þá olnbogaði dr. Jón sig út i
gegnum mannþröngina, þar sem hún
var þéttust, og hvarf; og skömmu síð-
ar fór Silfurbargsmaðurinn sömu leið.
Þegar upptalningunni var lokið sást
varla einn einasti Sjálfstæðismaður, þeir
vorn allir farnir að sofa á sínnm lár-
berjum.
Nokkur orð um iðnsýninguna.
Útbýting verðlauna.
Þegar iðnsýningin var opnuð næst-
liðinn 17. júni heyrði ég marga dást að
þvi, hvað öllu væri þar vel niður raðað,
og sýningin yfir höfuð góð.
Gleðiómurinn sem »ýning þessi vakti
hér í borginni erjnú að mestu dáinn út,
enda er nú allangur tími liðinn frá því
henni var lokað.
Það er furðu litið sem sést hefir í
blöðurn vornm um sýninguna, og hefði
hún þó fyllilega verðskuidað það, að