Lögrétta - 14.02.1906, Blaðsíða 3

LÖGRJETTA.
31
Hamingja þjóðanna fer ekki eftir
höfðatölunni; hún fer ekki heldur eftir
t.ölu stóreignamanna, visindamanna,
listamanna.
Hamingja þjóðanna fer eftir þvi,
hvernig öllum fjölda landsmanna líð-
ur. eftir mentunarástandi og lífskjör-
um alþýðunnar.
Og mest mega þeir þó láta, sem
best líður; mesta verður að telja þá
þjóðina, sem hamingjusömust er.
Minsta þjóðin getur verið mesta
þjóð i heimi.
Stórþjóðagorgeitinn er ástæðulaust
mont — þeim iíður yfírleitt ver en
margri smáþjóðinni.
íslendingar standa oft býsna álútir
framrai fyrir útlendingum — því ættu
þeir að hætta; það er óþarfí; svo gott
sr ætterni þeirra, mentun og lífskjör.
Útlendingadekur er jafnlastvert eins
®g gestrisni við þá er lofsverð.
Berlín, í janúar 1906.
Af ferðum Myklestads.
Herra O. Myklestad kom hingað
til bæjarins úr skoðunarferð sinni
11. þ. m. Hann lagði af stað
norður 5. sept. í haust, og náði í
rjettirnar í Húnavatnssýslu og
Skagafirði og var þar hvergi vart
kláða, og kom til Akureyrar í lok
mánaðarins. Fyrri hluta desem-
bermánaðar ferðaðist hann um
Svarfaðardal. Ur þeirri sveit hafði
fundist kláðasjúk kind í sumar
sem leið, og einhver kláðagrunur
hafði komið upp í Ólafsfirði, og
fór fram böðun í báðum þeim
sveitum í nóvember og desember.
Síðari hluta desembermánaðar ferð-
aðist hann um Suður-Þingeyjar-
sýslu, og voru þá skýrslur komn-
ar úr allri sýslunni um desember-
skoðunina og hafði hvergi orðið
kláðavart.
Frá Akureyri lagði Myklestad af
stað í vestur- og suðurleið 2. jan.
og fór hann úr Strandasýslu um
Dali. í annan stað ferðaðist að-
stoðarmaður hans, Björn Guð-
mundsson frá Lóni í Kelduhverfi,
um vesturkjálkann og Snæfellsnes.
Liggja nú fyrir skýrslur frá des-
ember-fjárskoðuninni um allan
vesturhluta landsins, og Myklestad
jafnframt ferðast um Kjósarsýslu,
og hvergi orðið kláðavart nema á
einni kind í Blönduhlíð og annari
á Skaga í Húnavatnssýslu. A báð-
um stöðum var baðað á bæjunum
og næstu bæjum. Annarstaðar,
þar sem getið var útbrota, sem
einhver grunur gat leikið á, gengu
þeir Myklestad og aðstoðarmenn
hans úr skugga um það við að
skoða kindurnar, eða gærurnar, að
kláði hefði eigi átt sjer stað. Björn
Guðmundsson ferðaðist aftur um
Vesturland til að hafa eftirlit með
mars-skoðuninni.
Skýrslur eru ekki komnar frá
Suður- og Austurlandi. Myklestad
fer sjálfur í næsta mánuði austur
í Arnes- og Rangárvallasýslu til að
▼era þar við mars-skoðunina, en
aðstoðarmaður hans annar, Björn
Kristjánsson frá Lóni í Kelduhverfi,
fer nú austur og norður í sömu
erindum urn Skaftafells- og Múla-
sýslur. í Múlasýslum fer eigi nema
ein skoðun fram i velur, í febrúar-
mánuði.
»Seinasti maurinn«, segir Mykle-
stad, »er ekki hótið lífseigari en
hinn fyrsti. Bændur eru nú orðn-
ir öruggir um það, að kláðanum
verði með öllu útrýmt. Núkunna
menn að fara með hann, og fullur
áhugi á því að yfirstíga hann til
fulls, og ekkert efamál að það
tekst«.
HLin bliiðin.
í ávarpi hins nj7ja blaðs »Norðra«
stendur sú málsgrein:
»Vjer stöndum eigi nær þeim
sem með ofstopa vilja bæla niður
allar aðfinningar við stjórnina og
hennar gjörðir, lieldur en hinum,
scm með vanhugsuðum ærslum og
frekju vilja æsa alþýðumenn til
að umhverfa, ekki einasta þessari
stjórn, heldur öllum grundvelli rétt-
látrar stjórnar í landinu.«
Ávarpið heggur jafnt til beggja
handa gegn flokkshatrinu, eins og
það nú kemur fram, og hinum
slæmu meðulum, sem beitt er báð-
um megin. Nú tekur »ísafoId« í
síðasta tölubl. upp síðari helming-
inn af hinum tilvitnuðu orðum, og
ályktar svo með þeim dómi:
»Mundi nú flokkshatur og æsing-
ar geta komist á öllu hærra stig,
en lýsir sjer í þessum ummælum?«
Flesta menn furðar á þessari
spurningu er þeir lesa ávarpið, og
mörgum verður eflaust að hugsa
sem svo:
Maður, líttu þjer nær!
Annað dæmi — í sjálfu sjer smá-
vægilegt — mætti nefna um leið:
Fyrir skemstu stóð i »Lögrjettu«
um brjef, sem »ísafold« flutti, að
þar hafi verið »nær ekkert orð satt.«
Sama daginn kemur svarið í »ísa-
fold« með yfirskriftinni: »Ekkert
ord satta — nœr alt satt? Skrítið,
að ritstjórinn skuli fella burt orðið
»nær,« þegar hann sjálfur þarf að
nota það í svarinu — játar, að það
hafi eigi verið alt satt i brjefinu —
en byggir svo einmitt árásina á
þessari »skýlausu neitun.«
Sjálfs síns vegna má ritstjóri
ísafoldar ekki hafa slíka aðferð.
Allir dæma hana á einn veg.
A.
JEfi Gapons presls.
Eftir sjálfan hann.
(Frh.). ----
Jeg fjekk heilsuna aftur smátt og
smátt. En sú skoðun festi rætur hjá
mjer, að jeg væri óhæfu)' til þess að
takast á hendur prestsstöðu Jeg fór
því að sækja kenslustundirnar i skól-
anum með minni reglu en áðu)', en
eyddi mestu af t.ímanum við kenslu-
störf, ogsvo i það, að heimsækjaolboga-
börn mannfjelagsins, einkum fátækt
verkafólk í nágrenninu. Jeg reyndi
áf veikum mætti að hjálpa þessu fólki
og fjekk það til að segja mjer æfi-
sögur sjna.r. Skólastjórnin skifti sjer
ekkert af þessu. Þó fjekk jeg að lok-
um að reyna, að hún hafði fyrirhugað
mjer hegningu. Þegar úti var náms-
tími minn í þessum skóla og jeg var
undir það búinn að komast inn á há-
skóla kirkjunnar, sagði jeg, að jeg
kysi heldur að fara í hinn almenna
háskóla og Ijúka þar námi. En í
burtfararvottorðinu frá skólanum var
mjer gefinn svo vondur vitnisburður
fyrir hegðun, að jeg sá að enginn há-
skóli raundi veita mjer viðtöku. Þetta
er ekki óalgengt bragð við rússneska
skóla. Fyrir mig hafði þetta þá þýð-
ingu, að það kollvarpaði öllum fram-
tíðarvonum mínum. Jeg tók mjer
það mjög nærri, og þegar jeg hugs-
aði til þess sem á undan var farið,
greip mig í fyrstu áköf hefnigirni. Til
allrar hamingju kom faðir minn þá
til borgarinnar, og mýktist skap mitt
undir eins og jeg sá hann og hugsaði
til þess, hve margt og mikið hann
hafði orðið að þola um dagana. Jeg
hjelt enn um hríð áfram kenslustörf-
unum og hafði á þann hátt ofan af
fyrir mjer. Einnig fjekk jeg ritstörf
hjá semstvónni þar í hjeraðinu. Fjekk
jeg þá tækifæri til þess að kynnast,
enn betur en áður eymd þeirri sem
bændafólkið á við að búa. Við þetta
rótfestist hjá mjer löngunin til þess
að helga verkalýðnum líf mitt og
krafta, og þá einkum bændastjettinni.
Nú hugsaði jeg mjer, að ef svo
færi, að mjer tækist að ná inntöku-
prófi við háskólann og komast i stú-
dentatölu, án tillits til veru minnar
á kirkjuskólanum, þá skyldi jeg ganga
inn í læknadeildina. Að entu prófi
ætlaði jeg svo að verða umferðalæknir
hjá bændunum og bæta þá jöfnum
höndum hin andlegu og likamlegu
mein þeirra. Þegar hjer var komið
hafði sjóndeildarhringur minn víkkað,
meðal annars við það, að jeg hafði
nú bæði heyrt og lesið um byltinga-
mannaflokkinn. Fyr en þetta höfðu
engin af leyniritum þess flokks borist
mjer í hendur. Af þaim fi æddist jeg
nú um það. að nokkrir menn og kon-
ur höfðu fyrir löngu eigi aðeins skilið
ástandið rjett, heldur líka lagt bæði
gáfur sinar og auð í sölurnar fyrir
heill almennings, og sumir jafnvel
lífið. Þótt þekking mín á starfi þessa
fámenna, óeigingjarna flokks upplýstra
manna væri þá mjög lítil, vaknaði
strax hjá mjer virðing fyrir því.
En nú kom atvik fyrir, sem breytti
áformum mínum. Jeg kendi um þetta
leiti meðal annars hjá rikismanni
einum i Poltava. Ein af dætrum
hans átti vinstúlku, sem komin var
af kaupmannafólki þar i hjeraðinu.
Það var fríð og inndæl stúlka og hafði
fengið mjög gott uppeldi. í fyrstu
veitti jeg henni litla eftirtekt, en ekki
leið þó á löngu áður við urðum góðir
kunningjar. Hún var útskrifuð af
lýðháskóla, og það sem dró hugi okk-
ar saman var bæði nám okkar og svo
sameiginlegur áhugi á því, að iíera
eitthvað fyrir alþýð)ina. Hún hafði
kynst dálítið byltingamönnum og skoð-
unum þeirra, en að því er trúarlífið
snerti var hún þó ósnortin af þoim
kenningum. Yið töluðum oft um þetta
og jeg skýrði henni frá framtíðar-
áformum mínum. Hún sagði þá, að
sjer sýndist presturinn eiga miklu
hægra, aðstöðu heldur en læknirinn
til þess að vinna því máli gagn sero
mjer lægi á hjarta, „Læknirinn læknar
líkamann“, sagði hún, „en presturinn
sálina; og að því er mjer virðist þá
eru þeir miklu fleiri sem þurfa læknis
við handa sálunni en likamanum".
Jeg sagði henni, að trúarskoðanir
mínar væri ekki i samræmi við kenn-
ingar kirkjunnar, en hún gerði ekkert
úr þeirri ástæðu, sagði, að höfuðat-
riðið væri að reynast trúr — ekki
kirkjunni, heldur Kristi. Þetta, sann-
færði mig; jeg rjeð af að verðaprestur
og hún lofaði að giftast mjer. (Frh.)
Frá fjallatindum til fiskimiða.
„Norðri“ heitir nýja blaðið á Akur-
eyri, sem gefið er þar út af sama
fjelaginu og „Lögrjetta" hjer. „Norðri“
fer vel á stað. Hann er vikublað, í
dálítið stærra broti en nokkurt annað
íslenskt blað og frágangurinn hinn
besti. 4 tbl. eru komin hingað og
eru þar í meðal annars ritgerðir um
landsrjettindamál okkar eftir Guðl.
sýslum. Guðmundsson, ritg. um fjár-
mál eftir Pjetur alþm. Jónsson á Gaut-
löndum og brjef frá Jóni alþm. frá
frá Múla til Guðm. skálds Friðjórrs-
sonar, skylt að efni b)jefum Gríms
og J. Þ. í „Lögrjettu".
Sr. Jónas Jónasson á Hrafnagili
hefur fengið lausn frá próíastsstörfum
í Eyjafjarðarsýslu, en sr. Geir Sæ-
mundsson á Akureyii er settur þar
prófastur.
Hafís mikill er sagður hafa. verið
við Horn seint í desember, þó ekki
landfastur.
Á Hólaskóla eru í vetur 50 nem-
endur, 18 í efri deild og 32 í neðri.
Sigurjón Jóhannesson bóndi á Laxa-
mýri flytur til Akureyrar á næstkom-
andi vori, segja Norðanblöðin, og er
að láta reisa þar íbúðarhús handa sjer.
Haldið er að eldur hafi verið uppi
í Vatnajökli einhversstaðar um miðj-
an síðastl. mánuð. Austanblöðin segja
að eldbjarmi hafi sjest frá jöklinum,
og 13. f. m. fanst snöggur jarðskjálfta-
kippur á Rangárvöllum.
„Dagfari" heitir nýtt blað, sem farið
er að koma út á Eskifirði og segist
vera hreint „Iandvarnarblað“. Það
byrjar með árás á dr. Valtý Guð-
mundsson, ritstj. Þjóðólfs og Þjóðvilj-
ans o. fl. — Eigandi og ritstjóri er
Ari Jónsson cand. jur.
Póstafgreiðslan í Hornafirði er nú
flutt fra Borgum að Hólum í sömu
sveit og er Þorleifur Jónsson, hrepp-
stjóri þar, orðinn póstafgreiðslumaður.
Nýkomin blöð frá öllum landshorn-
um, sem ná fram yfir miðjan síðasta
mánuð, segja afbragðsgóða tíð um
land alt til þess tíma.
Frá nafni Stvkkishólmspóstsins, sem
úti varð nýlega, er ekki rjett skýrt
í síðasta blaði. Sá maður, sem þar
er nefndur, hætti póstferðum á þess-
ari leið um síðastl. áramót, en við
þeim tók Jón Björnsson í Borgarnesi
og var það vinnumaður hans, Marís
Guðmundsson að nafni, sem þessa
póstferð fór og úti varð. Með honum
var Erlendur bóndi Erlendsson frá
Hjarðarfelli í Miklaholtshreppi.
í Stykkishólmsbrjefinu í síðasta
blaði er getið um að þriðji maðurinn
hafi orðið úti þar vestra um sama
leyti og pósturinn. Sá maðnr hjet
Guðjón Þorgeirsson og var frá Saurum,
aldraður maður.
Maður datt. út af bryggju í Fáskrúðs-
fjarðarkaupstað nýlega niður í fjöru-
grjótið og beið bana af; hann hjet
Sigurður Oddsson.
3. f. m. andaðist á Seyðisfirði Ste-
fán kaupmaður Steinholt, f. 12. maí
1857, einn af duglegustu borgurum
Seyðisfjarðarkaupstaðar. Hann byrjaði
þar verslun 1895 og hafði jafnframt