Lögrétta - 15.07.1908, Page 3

L0GRJETTA.
127
Næsta dag kl. 4 var fjölmennur
fundur haldinn á Akranesi og flutti
ráðherra þar enn langt og snjalt er-
indi um frumvarpið. Með því talaði
einnig Þorsteinn Jónsson á Grund þar
í kaupstaðnum. En móti mælti Kr.
Jónsson dómstjóri og Ól. Ólafsson
fríkirkjuprestur.
Þrjár tillögur komu fram á fund-
inum: ein var traustsyfirlýsing til ráð-
herrans og meðmæli með sambands-
lagafrumvarpinu, önnur um það, að
breyta skyldi frumvarpinu, en hin
þriðja vildi enga atkvæðagreiðslu hafa
á fundinum.
Þegar bera skyldi upp tillögurnar,
varð þjark um það, hverjir kjósendur
skyldu hafa atkvæðisrjett, því menn
voru þarna komnir víða að úr kjör-
dæminu. Mótstöðumenn frumvarpsins
vildu að Borgfirðingar, sem heima
eiga fyrir ofan Skarðsheiði, væru úti-
lokaðir frá atkvæðagreiðslu. Reiddust
þeir af þeim mótmælum og gengu út
og með þeim fjöldi annara fundar-
manna, þar á meðal skrifari fundar-
ins, enda litu menn svo á, að fund-
inum væri lokið og engin atkvæði
yrðu greidd. En menn Kr. J. sátu
eftir og fengu þá borna upp tillögu
sína um breytingar og samþykta með
einum 30 atkv. og þó sagt, að þau
muni ekki einu sinni öll hafa verið
frá kosningabærum mönnum. En á
fundinum höfðu verið á annað hund-
rað kjósenda.
Það var fljótfærni af fundarmönnum
yfirleitt að ganga út af fundinum, en
sitja þar ekki og greiða atkvæði um
málið, hvað sem einstakir menn sögðu.
Þá mundi meðhaldstillaga frumvarps-
ins hafa sigrað. En reyndar sýnir at-
kvæðagreiðslan nú hvort sem er álit
fundarins: Mótstöðumenn írumvarps-
ins hölðu þar ein 30 atkv.
1 Snæfellsnessýslu.
Þar hjelt Lárus H. Bjarnason laga-
skólastjóri fund á Þverá 7. þ. m. og
skýrði fyrir fundarmönnum sambands-
lagafrumvarpið, en til andmæla voru
þeir síra Sigurður Gunnarsson í Stykk-
ishólmi og Bjarni frá Vogi. Með
frumvarpinu greiddu 29 atkvæði, en
einn á móti.
Annan fund hafði Lárus haldið á
Búðum og þar verið samþykt sama
tillagan og á Þverá, en um atkvæða-
tölu þar hefur ekki frjest.
í ltangárvallasýslu.
Þar var fundur haldinn í gær viðÞjórs-
árbrú og fóru þangað hjeðan: ráð-
herra, Jón Ólafsson og Björn Jónsson
ritstj.
Ræður hjeldu þar þessir: síra Egg-
ert Pálsson, Einar á Geldingalæk, sfra
Þorst. Benediktsson, Björn Jónsson,
Jón Ölafsson, H. Hafstein, síra Kjartan
Einarsson, Þórður í Hala, Sigurður á
Selalæk (frá Helli) og Björgvin sýslu-
m. Vigfússon. Á móti frumv. töluðu
þeir Þ. í H., B. J. og S. á Selal.,
hinir með. Fundurinn stóð frá kl. 12
til 7V2 um kvöldið og var þá meira
en helmingur fundarmanna farinn, en
þar voru talsvert á annað hundrað
kjósenda. Svohljóðandi tillaga var
borin upp í fundarlok:
„Fundurinn telur óráðlegt að hafna
kostum sambandslagafrumvarpsins".
Hún var samþykt með 26 atkv.
gegn 15.
Fundur þessi er í þeitn hluta sýsl-
unnar, er talinn hefur verið öðrum
fremur á bandi stjórnarandstæðinga.
Á morgun er fundur á Seljalandi.
Þangað hafði B. J. ætlað. En Jón Ól-
afsson kom heim snemma í morgun
og ráðherra er væntanl. heim í dag.
Björn hafði verið mjög æstur á fund-
inum og slegið út í fyrir honum, en
varla getur hann haft von um betri
för til Seljalands. Með honum er mið-
ill hans, Guðmundur, en hinn miðill-
inn, Indriði, er á ferð með Einari
Hjörleifssyni um Norðurland.
ísland erlendis.
Próf í lögum við háskólann í K.-
höfn hefur Lárus Fjeldsted tekið með
2. eink., en í læknisfræði, fyrri hluta,
Guðmundur Thoroddsen með I. eink.
Dáinn er nýlega í Khöfn Sigurður
Eiríksson, gamall smiður íslenskur, er
lengi hefur dvalið í Danmörku, og
var kvæntur danskri konu.
Vestanblöðin. Mótstöðumennsam-
bandslagafrumvarpsins eru að vitna
í þau sjer í hag. Og það er satt, að
komið hafa fram greinar í Vestan-
blöðunum móti málinu, en þær grein-
ar sýna líka flestar, að höfundarnir
skilja ekkert í því, sem þeir eru að
skrifa um. Líklega hafa þeir, þegar
þeir skrifuðu, ekkert haft fyrir sjer
hjeðan að heiman annað en fyrstu
rangfærslur ísafoldar. En hljóðið í
Vestanblöðunum mun breytast, þeg-
þau hafa kynt sjer málavöxtu. Síð-
asta blað af „Heimskr.", sem hing-
að er komið, og er frá 18. f. m.,
sýnir, að hún er þá farin að átta sig.
Hún tekur upp greinar eftir ýmsum
Ameríku-blöðum um málið og sýnir
með þeim, að þau telja ísland hafa
unnið mikinn sigur með sambands-
lagafrumvarpinu. Svo bætir ritstj.
„Heimskr." við frá sjálfum sjer:
»Þessar greinar, eins og margar
aðrar í hjerlendum blöðum um hið
sama efni, sýna glöggt, að íbúar
þessa lands fylgjast með athygli
og ánægju með í málum Islendinga,
að því er snertir sjálfstórnarbaráttu
þeirra, og það veldur Ameríku
og enskumælandi mönnum yfirleitt
hinnar mestu gleði, að vita, að ís-
landi verður ágengt í þessari baráttu.
Ameríkumenn kunna öllum þjóðum
betur að meta þjóðlegt sjálfsforræði.
Þeir hafa sjálfir gengið í gegnum
sama hreinsunareldinn, þó nokkuð á
annan hátt en íslendingar, og þeir báru
fullan sigur úr býtum, og af sætleik
þess sigurs hafa þeir neytt um meir
en aldar skeið. — Þess vegna er það
eðlilegt, að þeir allra þjóða mest sam-
fagni hverju því spori, sem Islend-
ingar fá stigið til stjórnarfarslegs
sjálfstæðis. Vjer teljum mjög tví-
sýnt, að Vestur-íslendingar sjálfir
láti sjer nokkuru annara um hagi
Islands í þessu efni, heldur en helft-
in af hinum mentaðri hluta ensku-
mælandi manna í þessari álfu“.
Dr. W. t. Knebel. Svo hjet þýski
jarðfræðingurinn, sem druknaði í
Öskju siðastl. sumar, ásamt öðrum
manni þýskum. Nú nýlega eru unn-
usta hans, frk. Ida Grumbkow, og
ungur, þýskur jarðfræðingur, H. Reck,
komin hingað til að leita hans og
farin norður í Öskju. Svo virðist
sem eitthvað þyki þeim ískyggilegt
um dauða þeirra fjelaga, því frk.
Grumekow segir, að eftir fregnunum
eigi þei'r að vera dauðir nálægt 10.
júlí, en að böggull hafi fundist í koff-
orti dr. K. með ljósmyndaplötum,
sem á hafi staðið 23. og 24. júlí
1907.
Bogi Th. Melsteð sagnfræðingur
hefur ritað um sambandslagafrum-
varpið í „Háskólablaðið" danska 5.
f. m.
Glímumennirnir. 4. þ m. eru þeir
í Edinborg. Tvö blöð þar flytja þá
langar greinar um för þeirra. Það
eru „Edinburgh Evening News“ og
„Evening Dispatch". Þau lýsa ís-
lensku glímunum eftir viðtali
við Jóhannes Jósefsson og hið fyr-
nefnda flytur myndir af þeim Hallgr.
Benediktssyni, en hið síðarnefnda af
Jóhannesi einum.
Á laugardaginn var glímdu þeir í
Lundúnum.
Reykjavik.
Druknun. Á sunnudaginn var
druknaði Ingimar Hoffmann trjesmiður
í sundlauginni hjer austan við bæinn;
hafði fleygt sjer í laugina, en verið
ölvaður, og hefur að líkindum fengið
krampa. Hann lætur eftir sig ekkju
og tvö börn ung.
Próf í læknisfræði tók hjer í síð-
astl. mánuði Sigvaldi Stefánsson, með
2. eink.
Franska skemtiskipið, sem um
er getið í síðasta blaði, kom hingað
í síðastl. viku og hefur legið hjer á
höfninni síðan, en frú Heriot og gestir
hennar eru á ferð austur að Geysi og
Gullfossi.
Höfðinglegar gjaflr fengu ýmsar
líknarstofnanir hjer hjá þýsku ferða-
mönnunum á „Grosser Kurfúrst" um
daginn, svo sem holdsveikraspítalinn,
berklaveikishælið o. fl., samtals um
1700 kr., og gáfu sumir gestanna
IOO—200 rm.
Frá útlöndum hafa nýlega komið:
E. Claessen yfirrjettarmálaflm., M.
Blöndahl framkvæmdarstj., D. Öst-
lund ritstjóri (frá hástúkuþingi í Was-
hington í Bandaríkjunum), E. Cortes
yfirprentari, H. Bryde stórkaupm.,
Ó. Ólafssen konsúll, frúrnar E. Lund
og Chr. Bjarnhjeðinsson, Þorkell Þor-
kelsson kand. mag. og síra Hafsteinn
Pjetursson frá Khöfn (á leið til Húna-
vatnssýlu, í þingmenskuerindum að
sögn).
„Oceana“, þýska skemtiferðaskip-
ið, sem hingað hefur áður komið,
kom á föstudagskvöldið með 320 far-
þega, og voru þeir hjer í landi á
laugardaginn. Það hjelt síðan norður
á bóginn, somu leiðina og „Grosser
Kurfúrst", eða þar um bil.
Bæjarstjórnin. Fundur 2. júlí.
Samþ. að breyta í byggingarlóð 2
blettum úr erfðatestulandi Matth.
Matthíassonar kaupm., meðfram Óð-
insgötu 720 feral. að stærð, og með-
fram Skólavörðust. 350 feral., er hann
selur á I kr. 60 au. feralin.
Samþ. að sundkensla og sundeftir-
lit fari fram til 15. ág. bæði fyrir
pilta og stúlkur: . tyrir fjelagið „Ið-
unn“ frá kl. 7—9, annað kvenfólk
frá 9—12, en fyrir pilta úr því, og
að borga Páli Erlingssyni 100 kr. og
frk. Ingibjörgu Brands 50 kr. fyrir
starf þeirra þetta tímabil. Jafnframt
skorað á veganefnd að taka til íhug-
unar, á hvern hátt hreint vatn gæti
fengist í sundlögina og aðrar um-
bætur á henni.
Skýrt frá, að vatnsveitunefnd hafi
ákveðið að gera skúr til áhaldageymslu
og dvalar starfsmönnum í Rauðhól-
unum og smábrýr yfir árnar, þar sem
þörf er á.
Sömul., að ákveðið hafi verið út-
Jlýja ljismyniastoju
hefur Magnús Gíslason sett á stofn
í Bankastræti 14.
Lágt verð, vönduð vinna
og fljót afgreiðsla.
boð á grefti fyrir pípum innanbæjar,
og að gefa húseigendum kost á, að
bæjarstjórn láti koma fyrir pípum frá
aðalpípunum inn í húsin og um þau
á kostnað húseigenda, og skyldi leggja
fram lista, er þeir geti skritað sig á,
sem þessa óska.
Bæjargjaldkera leyft að hafa skrif-
stofu fyrst um sinn á Laugaveg 11.
Fátækrafulltrúar skipaðir Gísli Jóns-
son kaupm. og Árni Einarsson versl-
unarmaður í stað Jóns Eyjólfssonar
og Bjarna Jónssonar.
Brunabótav. samþykt á íshúsi P.
J. Thorsteinssonar og Co. við Tjarn-
arg. 4580 kr.
Tollsvikin hjá Brauns verslun
„Hamborg", sem um var getið í síð-
asta blaði, reyndust vera þau, að hún
, hafði fengið 162 ‘g af vindlum og
19 ® af vindlingum, sem ekki var
sagt frá til tollsálögu. Verslunin fjekk
400 kr. sekt og verður að borga þre-
faldan toll, en hann er 1337 kr.
Gerill í ísaf. Maddama ísafold
dregur víða að föng til bús síns. Nú
ber hún á borð þann vísdóm, og segir
hann sendan sjer beint frá Parísar-
borg, að „holdsveikisgerillinn sje fund-
inn“, og rekur hún heimildir að þessu
tii franskra og enskra vísindarita.
En þessi vísdómur er reyndar ekki
nýrri en svo, að milli tíu og tuttugu
ár eru nú síðan holdsveikisgerillinn
fanst. Sá, sem fann hann, var frægur
læknir norskur.og hefði líflæknir mad-
dömunnar, Jensen hinn norski, því
fremur átt að vita þetta.
En úr því að maddaman er nú farin
að snúa athygli sinni að gerlatræð-
inni, þá ætti hún fyrst og fremst að
reyna að finna ósannindagerilinn í
sínu eigin holdi.
Ástæðan. Nýlega hatði einn af
góðkunningjum „ísafoldar" komið inn
á skrifstofu blaðsins, og kvartað um,
að sjer og fleirum þætti leiðinlegt,
að blaðið væri alveg hætt að færa
ástæður eða röksemdir fyrir máli sínu.
Ritstjórinn neitaði ekki, að svo væri,
en hafði sagt, að ástæðan væri sú, að
allir þeir, sem þá aðferðina vildu hafa,
væru nú búnir að yfirgefa sig, en
hinir, sem eftir væru, vildu ekkert
annað hafa en þetta.
Gantli sáttmáli — nýi sáttmáli
heitir ritlingur, sem nýkominn er út,
eftir Jón Jónsson sagnfræðing, og líka
er prentaður í heilu lagi í „Reykja-
vík“ í gær. Höf. sýnir fram á, að
sambandslagafrumvarpið, sem hann
kallar „nýja sáttmála", færi okkur öll
þau rjettindi, sem „Gamli sáttmáli"
áskilji okkur, og meira til.
Frá útlöndum komu í gær Bogi
Th. Melsteð sagnfræðingur, E. Schou
bankastjóri, Ól.J. Ólafsson tannlæknir
frá Chicago og kona hans o. fl.
Pýskir ferðamenn, 22 að tölu,
komu með Sterling. Þeir eru í ferða-
mannafjelaginu „Norður“ (Norden) í
Hamborg, og stendur tungumálakenn-
ari Peter Heinsen fyrir ferðinni. Hann
hefur áður í sumarleyfinu farið nokkr-
um sinnutn tneð ferðamenn til Nor-
egs og einnig til Ítalíu. Ef ferðin
gengur vel, ætlar hann oftar að koma
með ferðamenn til íslands um há-
sumarskeið, í því 5 vikna sumarleyfi,