Lögrétta - 23.03.1910, Blaðsíða 3

L0GRJET1 A.
59
Síra Haraldur Níelsson presta
skólakennari hefur opinberlega prjedikað
hjer í bænum lærdóma andatrúarmanna,
og eftir það svarið prestaeið sinn hjer
í kirkjunni. Ef sá maður, sem þetta
hefur gert, ætlast til þess, að almenn-
ingur telji hann bera sjerlega virðingu
fyrir sannleikanum yfir höfuð, þá hefur
hann mikið traust á heimsku mann-
anna.
Það er ómerkilegt mál, sem orðið
hefur að deiluefni milli okkar síra H.
N., svo ómerkilegt, að tæplega er orð-
um um það eyðandi. Hann neitar því í
ísaf., að rjett sje skýring mín í athuga-
semdinni aftan við vottorðasafn hans í
13. tbl. Lögr.* og ritar um þetta langt
mál. En það, að hann hafi talað orð-
in, sem þar eru eftir honum höfð, tal-
að þau eins og þar er frá skýrt, — það
er satt og verður satt, hversu oft sem
hann neitar því og ber það af sjer.
Má vel vera, að hann hafi verið 1 ein-
hverju dáleiðslu-ástandi eða »millibilsá-
standi« og að einhver af öndum hans
hafi notað talfæri hans honum ósjálf-
rátt — um það segi jeg ekkert. En
það eitt er víst, að orðin talaði hann.
Jeg hlffði honum við því í athugasemd-
um mínum, að lýsa »tillitinu« hans,
sem þar er minst á. En til þess að
gera mönnum ljóst, hvernig mjer kom
það fyrir sjónir, verð jeg að láta þess
getið, að jeg hef ekki sjeð augnatillit,
sem nákvæmlega líkist því, annarstaðar
en hjá huglitlum hundum, þegar komið
er að þeim og þeir eru eitthvað að
hafast að, sem þeir vita, að þeir eiga
ekki að gera. Það þýðir hjá þeim:
sFyrir þetta verð jeg barinn«. Jeg
lagði líka þýðingu 1 það hjá síra H. N.
Um ýms af þeim atriðum, sem sr.
H. N. nefnir og við erum tveir einirtil
vitnis um, ber hann fram staðlaus og
tilefnislaus ósannindi, en um hitt, sem
fleiri eru til vitnis um, beitir hann út-
úrsnúningum. Orðin, sem hann segir
að um sig sjeu sögð 1 4. tbl. Lögr.,
þar sem þrætan hefst um »Pastors«-
greinina, eru sögð um E. Hjörleifsson,
og getur hver maður sjeð það, sem
fletta vill upp blaðinu. En þessi óráð-
vendni er engin misgáningur hjá sr. H.
N., því við höfum lesið greinina saman
og jeg hefi sagt honum þetta og sýnt
honum það. Um viðtal okkar á götu,
sem hann minnist á, er líkt að segja.
Þar kom hann fram eins og flón, og
dettur ekki ofan yfir okkur gamla
kunningja hans, þó því bregði fyrir
stundum. En ókunnugum til upplýsing-
ar skal þess getið, að sr. H. N. er
taugaveiklaður maður, þýtur upp reiður
oft og tíðum, ef orðinu hallar, skelfur
þá og nötrar eins og hrísla og froðu-
fellir af heiptaræði, en veit að Kkind-
um sjálfur lítið um, hvað hann segir,
þegar svo stendur á. I þetta sinn
fnæsti hann eins og kettir gera, þegar
þeir eiga 1 höggi við sjer sterkari
IflSKlIIl.
Innkaup á útlendum varningi, gegn fyrirfram greiðslu
og sölu á isl. afurðum, annast fljótt og vel
A. G-uðmundsson,
2. Commercial Street, Leith.
skepnur. Við gengum saman langan
veg og jeg dáðist að því við hann, hve
prestlegur hann væri. Rjetta meðferð-
in á honum hefði þá verið sú, að jeg
hefði stungið honum ofan í einhvern
skaflinn, sem við gengum hjá, til þess
að kæla 1 honum. En það gerði jeg
ekki, enda reiddist jeg ekki við hann;
hitt var öllu heldur, að mjer blöskraði,
hvernig maðurinn gat látið út af jafn-
lítilsverðu efni og þrætumál okkar var
og er í mínum augum.
Margt fleira er í grein hans, sem
ekki er annað en flangs í kringum
sannleikann og blekkingaleikur. En
ekki nenni jeg að vera að tína upp all-
an þann titlingaskít. AftUr á móti skal
jeg benda á eitt, og það er þefta: Ef
sr. H. N. trúir þvl, eins og hann hefur
margopt sjálfur sagt, að andar framlið-
inna manna noti oft talfæri jarðarbúa,
án þess að mennirnir viti neitt um það
sjálfir, sem talfærin leggja til, —hvern-
ig fer hann þá að harðneita þvl, að
þetta hafi getað komið fyrir um sjálfan
hann, þ. e. að hann hafi talað ósjálf
rátt, knúður af anda einhvers framlið-
ins manns, orð þau, sem jeg þykist
hafa heyrt hann segja? — Jeg sje ekki
hvernig hann fer að neita þessu af-
dráttarlaust, ef allar yfirlýsingar hans
um trú hans á andatal og ósjálfræði
eru teknar gildar.
Annars þykist jeg í byrjun þessarar
greinar hafa sýnt fram á það, að við-
skifti H. N. við sannleikann hafi ekki
ætfð verið sem hreinust. En nú skal jeg
enda með öðru dæmi, frá þeim tíma,
þegar hann var að ná í prestsembættið
við dómkirkjuna. Jeg efast ekki um, að
margt kirkjutrúarfólk hafi þá gefið hon-
um atkvæði sín, og, að hann hafi gert
það ánægt við sig, þegar hann talaði
við það. En hitt veit jeg, að hann fjekk
þá atkvæði flestra hinna svokölluðu „van-
trúarmanna" sem atkvæðisrjett höfðu, af
því að þeir töldu hann sín megin. Til
kjörfylgis sjer í þeirra hóp mun það
hafa verið, að hann ritaði þá nafnlausa
grein í Isaf., hlynta »vantrúarstefnunni«,
og hvíslaði þvf að þeim, sem honum
þótti við eiga, að þetta væri nú eftir
sig, en auðvitað mátti það ekki vitnast
meðal »trúuðu« kjósendanna. A þenn-
an hátt komst hann »í borg« maðurinn,
með sinn »sannleikann« í hvorum vasan-
um. F.n þar að auki hafði hann svo í
brjóstvasanum þriðja „sannleikann", anda
trúna sína, og dró auðvitað atkvæði á
hann líka.
Af þessu má sjá, að sr. H. N. hefur
ekki vílað fyrir sjer að kalla það »sann-
leika«, sem honum hentaði best að
skýra svo í svipinn, þótt um óendan-
lega mikilvægari málefni hafi verið að
ræða en þrætumál okkar.
P. G.
Stranð „£auru“.
Björgunarsldpið »Geir« hafði
komið inn á Blönduós í gær, og
voru þá talin lítil eða engin lik-
indi til, að »Laura« næðist á flot.
Frá þvi á laugardag hafði verið
hvast veður og brimgangur þar
nyrðra. En meðan »Geir« var á
Blönduósi, tók að lygna. Hann
fór aftur til Skagastrandar og
sýslumaður með honum, en síðan
hafa ekki fregnir komið af strand-
inu.
Með »Lauru« voru 40 farþegar,
flestir sjómenn af Isafirði. Liklega
flytur »Geir« þá vestur, ef björg-
unartilraununum hættir. Póst-
flutningurinn sendist landveg til
Borgarness.
Ljósmynd. Ekki ætla jeg
neitt að rjála við greinina hans
„Kára“ í síðasta tölubl. ísafoldar
með fyrirsögninni „Tryggvi í eldhús-
inu". Jeg skoða hana vera ógeðs-
legt skolavatn, sem þau systkinin
ransóknarnefndin og ráðherrann hafa
verið þvegin í.
En jeg vil gefa þá upplýsing að
síðari hluti greinar minnar í Lög-
rjettu, tölubl. 13 , um stóra bróðir
og litla bróðir, á að skoðast sem
tjósmynd af innra manni R. J.
raðnerra. Það er nú farið að tíðk-
ast, að setja myndir í blöðin af
ýmsum einkennilegum mönnum.
Tr. G.
Reykjavík.
Dáin er hjer á heimili sínu, í Ing-
ólfsstræti 18, síðastl. sunnudagskvöld
frú Ragnhildur Briem, ekkja síra
Eggerts Ólafssonar Briems, er dó
hjer í bænum fyrir nokkrum árum,
en systir frú Torfhildar Holm skáld-
konu. Mjög veik hafði frú Ragn-
hildur verið nú lengi undanfarið.
Hún var 67 ára að aldri. Jarðar-
förin fer fram á laugardag.
Jón Jónsson sagnfræðingur
heldur alþýðufyrirlestra á annan í
páskum og nokkra eftirfarandi sunnu-
daga, alls 5 fyrirlestra, um sögulegt
efni.
Áning heitir stórt og fallegt mál-
verk, sem Þórarinn Þorláksson mál-
ari hefur nýlega lokið við og ætlar
að senda á Charlottenborgarsýning-
una í Khöfn nú í vor. Málverkið
er úr Þingvallasveit og dregur nafn
af því, að á því sjest ferðamaður og
hestur hans, en maðurinn hefur farið
af baki og er að virða fyrir sjer
landslagið, sem málverkið sýnir.
Þetta mun vera annað stærsta
málverkið eftir íslenskan málara,
næst að stærð Heklumynd Ásgríms
hinni nýju, sem um hefur verið get-
ið hjer í blaðinu.
Yoðaskotið. Lögr. hefur verið
sent eftirfarandi:
„Skot það, sem varð barninu úti
á Vesturgötu að ba.ia, hljóp úr
byssunni í höndum drengs á 12.
ári, en var ekki af völdum barnsins
sjálfs. Þetta eru blöðin beðin að
leiðrjetta".
»Prospei’0« kom til Færeyja í
gær, og fer þaðan í dag áleiðis
hingað, ef veður leyfir. Hjeðan fer
hún svo í kringum land til útlanda.
H. Hafstein, bankastjóri, fer með
„Prospero" til Akureyrar, og verður
þar fyrst um sinn bankastjóri útibús
íslandsbanka, þar til nýr bankastjóri
er fenginn og Hafstein hefur sett
hann inn í starfið.
»Botilía« kom frá útlöndum í
nótt, hafði fengið vont veður síðustu
dagana. Með henni kom Sig. Magn-
ússon læknir, er verið hefur erlendis
um tíma og kynt sjer btrklaveikra
hæli á ýmsum stöðum; Einar Bene-
diktsson skáld; Kofod-Hansen skóg-
fræðingur; kaupmennirnir Egill Jak-
obsen, Garðar Gíslason o. fl.
Penlngabudda með talsverðu af
peningum os tveimur gullhringum týnd-
ist í gær í miðjum bænum. Skilist í
Bankastræti 6 gegn fundarlaunum.
20. mars 1910.
(á sextugs-afmælinu mínu).
Hvar mun jeg eiga elli-skjól?
örðugan gerir haginn;
lækka tekur lífsins sól,
líður á ævi-daginn.
Mjer finst jeg annars furðu-snjall
og fjandi-brattur vera.
En hjeðan afájeg að heita karl.
Hart er það að bera.
Jón Ólafsson.
Hvar d hann heima?
Á viðskiftaráðanauturinn okkar
heimili hjer í Reykjavík, eða á hann
það ekki? Jeg hef spurt ýmsa að
því, en enginn segist vita neitt um
það. Nú er niðurjöfnunarskráin
koinin og ekki er nafn hans þar að
finna. Hjer er ekki lagt á hann út-
svar. En hvar á hann þá heimili?
Getur ekki niðurjöfnunarnefndin eða
þá einhver annar gefið mjer upplýs-
ingar um það í Lögr.?
Spurull.
Netatjón hefur orðið alment í
veiðistöðunum hjer suður með Reykja-
nesinu nú undanfarandi. Hafa netin
lent í hnúta og sum rekið upp. En
fiskur er þar mikill.
Mkur ágæt herbergi
til leigu frá 14. maí í
Bakkabúð. Sömuleiðis mjög
aðgengileg búð fyrir hálfvirði. (3
UnDIRRITAÐUR selur cldfast-
an leir og síeina. og kaupir
gamalt látitn, eir og blý.
Bergstaðastræti 29.
Vald. l’aulseu.
Hjer með tilkynnist, að systir mín, ekkjufrú
Ragnhildur þorsteinsdóttir Briem, andaðist
hinn 20 þ. m., og er ákveðið, að jarðarför-
in fari fram laugardaginn 26. þ. m. frá heim-
ili hinnar látnu, Ingólfsstræti 18. Húskveðj-
an hefst kl. 12 á hádegi.
T. P. HOLM.
Gullbrjóstnál fundin, vitja má á
Grettisgötu $2.
204 201
»Hvað segirðu um annað eins og
þelta, Konráð?« spurði stórmeistarinn.
»Er ekki ræningjabæli hæfilegur dval-
arstaður fyrir annan eins ábóta og
þennan? Ekki er að furða, þótt guðs
hönd hafi yfirgefið oklcur og við miss-
um nú fótfestu á einum staðnum eftir
annan í landinu helga, þar sem slík
spilling þróast innan kirkjunnar og
hún hefur i þjónustu sinni aðra eins
menn og þennan ábóta í Jörfa. Og
hvað á maðurinn við, þar sem hann
talar um nýja töfradis frá Endor?«
Konráð mnnkur var betur að sjer i
þessum sökum en stórmeistarinn og
sagði honum, að þar sem þarna væri
talað um töfra, væri átt við holdlegar
ástir, og væri þetta algengt orðatiltæki
veraldarmanna um þær konur, sem
þeim litist vel á. En stórmeistarinn
var ekki ánægður með þá skýringu.
»Það er meira í þessu en þú hygg-
ur, Konráð«, sagði hann. »Þú ert of
saklaus til þess að sjá í botn á þessu
spillingarinnar og guðleysisins hyldýpi.
Bebekka frá Jórvik hjet stúlka, sem
lærði hjá Maríu gömlu galdranorn,
sem þú hlýtur að kannast við, og það
mun vera þessi stúlka, sem hjer er
um að ræða, enda skulum við nú
heyra, hvað Gyðingurinn segir um
það«. Síðan sneri hann sjer til ísaks
og mælti: »Það er dóttir þín, sem er
fangi Brjáns riddara frá Bósagiljum,
eða er ekki svo?«
»Jú, æruverði, hrausti herra«, stam-
aði ísak, »og það lausnargjald, sem
hægt er með sanngirni að krefjast af
fátækum manni------------«.
»ÞegiðuI« sagði stórmeistarinn. »En
hefur ekki þessi dóttir þin fengist við
lækningar?«.
»Jú, náðugi herra«, svaraði Isak og
jókst lionum nú aftur hugur; »hún
hefur mörgum hjálpað með þeirri góðu
gáfu, sem himnanna herra hefur þókn-
ast að veita henni«.
»Það er svo sem auðvitað«, sagði
stórmeistarinn, »að dóttir þin fremur
lækningar sinar með særingum og
notar við þær ýmis konar dulfræði«.
»Nei, nei, langt frá þvi, æruverði
riddari«, svaraði ísak; »hún notar
mestmegnis smyrsl, sem hafa dásam-
leg áhrif«.
»Hvar hefur hún lært þetta?« spurði
stórmeistarinn.
»Hjá gamalli konu af þjóðflokki
okkar, sem María hjet«, svaraði ísak.
»Þarna kom það!« sagði stórmeist-
arinn. »Og er ekki María þessi ein-
mitt galdranornin, sem alræmd er orð-
in meðal allra kristinna þjóða?«
Hann krossaði sig. »Hún var brend
á báli«, sagði hann, »og öskunni feykt
i allar áttir. Eins verð jeg að fara
með töfranorn þá, sem nú er mitt á
meðal okkar. Jeg verð að gera það
til frelsunar þeim heilaga fjelagsskap,
sem jeg er settur yfir. Jeg verð að
sýna, hvað á því segist, að hafa töfra-
brögð í frammi við hermenn liins
heilaga Musteris! Kastið þessum Gyð-
ingi undir eins út hjeðan úr klaustrinu
að orðtæki um þá, sem mikið drekka,
að þeir wdrekki eins og musterisridd-
arar«. Og kvennafarið keyrir úr hófi.
Þeir halda nú ekki aðeins við kven-
fólk af okkar kynflokki, heldur jafn-
vel við heiðnar konur og Gyðinga-
stelpur. En nú ætla jeg að hreinsa
Musterisregluna og reka vægðarlaust
burt alla þá, sem að hneykslinu eru
valdir«.
»Best er samt að hafa það hugfast,
að þessir leslir eru orðnir hjer að vana«,
sagði Konráð munkur. »Þú ættir að
fara að öllu með gætni og lægni«.
»Nei«, svaraði stórmeistarinn. »Alt
skal gerast undir eins, umsvifalaust og
vægðarlaust, annars er úti um must-
erisriddararegluna, hún veslast upp og
hverfur úr sögunni«.
»Guð gefi, að slíkt komi aldrei fyrir«,
sagði Iíonráð.
»En þá eigum við að verðskulda
vernd hans«, sagði stórmeistarinn há-
tíðlega. »Guðleysi núlifandi kynslóð-
ar hrópar til himinsins«.
í þessu kom riddarasveinn inn í
garðinn til þeirra. Hann var í gat-
slitnum fötum, því það var þá venja,
að riddarasveinarnir slitu út úr göml-
Um flíkum húsbænda sinna. Sveinn-
inn laut stórmeistaranum auðmjúk-
lega, en beið þess svo þegjandi, að
sjer yrði sagt að koma fram með er-
indið.
»Æruverði faðir«, sagði hann, er
stórmeistarinn hafði gefið honum bend-
ingu um, að hann skyldi tala, »hjer er
kominn Gyðingur og bíður utan við
hliðið; liann vill fá að tala við Brján
frá Bósagiljum«.
»Það var rjett gert af þjer að koma
með boðin til mín«, sagði stórmeist-
arinn. »En hvað er nú um Brján að
segja?« spurði hann og sneri sjer til
Konráðs munks.
»Það er vel af honum látið», svar-
aði munkurinn.
»Brjánn er mjög varahuga verður
maður«, sagði stórmeistarinn. »Þegar
hann gekk inn i reglu okkar, hafði
hann reynt mótlæti og vonsvik. En
nú er hann orðinn voldugur vjelasmið-
ur og leiðtogi meðal þeirra, sem mest
hættan stafar frá«.
Svo sneri hann sjer aftur til ridd-
árasveinsins og sagði: »Láttu Gyðing-
inn koma hingað inn til mín, Daníel«.
Sveinninn gekk út, en kom að vörmu
spori inn aftur og með honum Isak
gamli frá Jórvík. Gyðingurinn var
auðmjúkur og angistarfullur. Þegar
hann var svo sem fjögnr skref frá
stórmeistaranum, gaf Lúkas honum
bendingu um það með staf sínum, að
nú mætti hann ekki koma nær. ísak
fjell þá á knje og kysti jörðina til
merkis um auðmýkt sina og undir-
gefni. Svo reis hann á tætur, kross-
lagði hendurnar á brjóstinu, draup
höfði, horfði til jarðar og stóðframmi
fyrir stórmeistaranum með öllum þeim
auðmýktarviðburðum, sem titt var að
sjá hjá þrælum í Austurlöudum.
»Farðu nú út, Daniel«, sagði stór-
meistarinn við sveininn, »og láttu verði
vera við hjerna utan við garðshliðið.