Lögrétta - 21.02.1912, Blaðsíða 3

LOGRJETT A.
55
^ænðanámsskeiðið
á Hvanneyri.
(Niðurl.). Mánudag kl. 11 setti
skólastjóri námsskeiðið og flutti um
leið kvæði frá Kristleifi Þorsteins-
syni bónda á Stóra-Kroppi í Reyk-
holtsdal og er kvæðið að sjá ann-
arstaðar í blaðinu. Kristleifur bóndi
gat ekki sótt námsskeiðið í þetta
sinn, en sendi kvæðið í sinn stað.
Var því útbýtt á milli allra náms-
skeiðsmanna.
Þessir fyrirlestrar voru fluttir:
Halldór Viljálmsson skólastjóri:
Næringarefni (tveir fyrirlestrar).
Jarðvegsrannsóknir (norskar).
Páll Zóphóníasson kennari:
Samvinna.
Búreikningar (tveir fyrirl.).
Landshagsskýrslur.
Páll Jónsson kennari:
Efnajafnvægi.
Eldsneyti (tveir fyrirl.).
Kálmeti.
Sig. Sigurðsson ráðanautur:
Framræsla.
Grasbýli.
Feiti í mjólk.
Áburður og áburðarhiröing.
Búskaparsyndir.
Búnaðarmál á síðasta þingi.
Ingimundur Guðmundss. ráðan.:
Hrossarækt (þrír fyrirl.).
Jarðeignarjettur og ábúð.
Nautgriparæktunarfjelög.
Á víð og dreif.
Halldór Jónasson cand. phil.:
Rafmagn (tveir fyrirl.).
Stjórnarfyrirkomulag.
Sólkerfið.
Verksvið vísindanna.
Á víð og dreif.
Á undan öllum fyrirlestrunum
voru sungin ýms ættjarðarkvæði.
Leiddu skólapiltar sönginn og hafa
margir þeirra ágætis hljóð og læra
þeir og á Hvanneyri að beita hljóð-
um sínum rjettilega.
Fyrirlestrarnir voru góðiroggagtiT
legir og vel tekið eftir.
Mikið var og að græða á kvöld-
fundunum. Mörg nauðsynjamál
bænda þar tekin til meðferðar, svo
sem ullarsölumálið, skógræktarmál-
ið o. s. frv. Höfðu yngri bændur
og bændaefni gott af að hlusta á
gömlu bændurna tala af reynsl-
unni, — því þarna var saman kom-
ið mannval myndarbænda úr ein-
hverju blómlegasta hjeraði landsins.
Fjör var mikið og kátína á ferð-
inni; jók það og á skemtunina, að
næstsíðasta daginn komu læknar
hjeraðsins og skemti annar þeirra
með söngrödd sinni.
Aðalgagnið, er jeg liygg að menn
hafi af að sækja þetta námsskeið,
er, að koma á svona myndarlegt
heimili, sjá öll þau fyrirmyndar-
húsakynni, bæði fyrir menn og
skepnur, sjá búskapinn rekinn af
eins miklum myndarskap og hjá
9i
Halla
(athugul).*
Hvað var það, sem þú ætlaðir að tala
við mig um?
B j ö r n :
Við vorum helst til áköf bæði tvö
•seinast þegar við töluðumst við. Eigum
við að láta það falla í gleymsku?
Halla:
Er það viðvlkjandi Kára — þetta,
sem þú setlar að tala við mig um?
B j ö r n :
Nei það var viðvíkjandi þjer og
mjer.
Halla
(glöð):
Jeg hjelt þá hefðir fengið brjef og
sönnun fyrir því, að grunirinn um Kára
væri gripinn úr lausu lofti.
B j ö r n:
Alt bfður síns tíma. Hefurðu talað
um það við hann?
H alla:
Jeg sagði þjer, að jeg mintist ekki á
það.
Bj örn:
Jeg mátti vita það — úr því að hann
skólasljóra, sem hefur þó mikið á
sinni könnu: er bæði skólastjóri
og bústjóri.
Mönnum gleymist ekki sú sjón,
að iíta Hvanneyri, en það vill bera
við, að ræðurnar og heilræðin falli
í gleymsku.
Svo eru það skemtanirnar og
fjörið, sem vikan sú arna setur í
fólkið; 'hún er sannkölluð önnur
»jólavika«, eða »sæluvika«, eins og
Kristleifur bóndi kemst að orði í
kvæði sínu. Pað er mikilsvert at-
riði, því sketntanir og bjartsýni er
nauðsynlegt í lífinu.
Óefað verða þessi námsskeið til
að auka traust á skólanum og
aðsókn. Bændur, er voru á náms-
skeiðinu í fyrra vetur, sendu syni
sína nú í liaust á skólann.
Síðasta kvöldið sýndu skólapilt-
ar leiklimi undir stjórn Einars Jóns-
sonar ráðsmanns. Fór leikfimin
Ijómandi vel fram, voru piltarnir
mjög vel samæfðir og mátti furðu
kalla, þar sem helmingur þeirra
(neðri bekkingar) hafði eigi notið
kenslu nema það, sem komið er af
vetrinum. — Á leikfimina horfðu um
300 manns og voru allir hrifnir af
að sjá svo efnilega og hrausta
drengi. Merkisbóndi, er var við
staddur, komst svo að orði, er sýn-
ingin var úti: »Anægjulegri stund
en þessa mun jeg ekki eiga ólif-
aða«. — Mikill íþróttaáhugi er í
piltum; leikfimi er þar einu sinni
á dag; auk þess styrkja þeir lík-
ami sína með æfingum Möllers
(»Mín aðferð«). Taka þeir allir
þátt í henni, gera það á kvöldin
áður en þeir ganga til hvílu. Næg
eru húsakynni til þessa og í kjall-
ara nýja skólahússins eru ágæt
baðáhöld, er piltar nota mikið. —
Glímuflokk hafa þeir og í miklum
blóma.
íþróttaáhuginn nær og til kven-
fólksins á staðnum. Stúlkurnar
þar stunda og leikfimi undir stjórn
Einars. Einar er sigldur og lief-
ur lært leikfimi og hefur mikinn
áhugaáöllum íþróttum. Frá skól-
anum munu koma drengir, hraustir
á sál og líkama, og þess þarfnast
landið okkar framar öllu öðru.
Á eftir leikfimi var slegið í dans;
var þar hið mesta fjör og gleð-
skapur. Dansaðir voru þar síðast
svokallaðir sænskir söngdansar, er
húsfreyjan á Hvanneyri lærði, þá
er hún var í Svíþjóð sumarið 1910.
Hefur hún svo kent heimilisfólki
sínu dansana og fengið skáldin
okkar til að yrkja við lögin; dans-
ar þessir eru skemtilegir og fjör-
ugir og aðalkosturinn við þá er,
að allir taka þátt í þeim. Þetta
eru hringdansar.
Daginn eftir sunnud. 4. febr.
hjeldu allir heim til sín, glaðir og
ánægðir.
Áður en námsskeiðinu var slitið,
útbýtti Páll Jónsson kennari spurn-
ingabálki meðal allra bænda, er
námsskeiðið sóttu. Á svörunum
vill hann byggja innlenda reynslu,
92
er ekki strokinn. — Sýnist þjerjeg vera
orðinn ellilegur?
Halla
(forviða):
Mjer sýnist þú altaf vera samur og
jafn.
Bj ö rn:
Jeg var ekki nema tveim árum eldri
en bróðir minn. Það var mikill skaði,
að hann fjell frá — bæði fyrir þig og
mig. Það er nú svo, að maðurinn og
konan eru sköpuð hvort öðru til aðstoðar.
Halla:
Jeg er ekki sorgarklædd.
Björn:
Það ertu ekki. — En þú syrgir hann
samt — svo vel þekki jeg þig. Jeg er
ekki blindur. — Jeg sá þú varst honum
góð kona.
H a 11 a
(horfir á hann, þögul og athugul).
Bj ö rn.
Jeg játa það, að sumt af því, sem þú
sagðir seinast þegar við töluðum saman,
var sannleikur. En við erum öll breysk.
Og síðan móðir mín sáluga dó, hef jeg
engan þekt annan en þig, sem hefur
BÆKUR,
nýkomnar í Bókaverslun Sig. Jónssonar:
Eimreiðin XVIII., 1. hefti.
Tímarit kaupfjelaganna V., 3. hefti.
Nýjar kvöldvökur VI., 1. hefti.
er hjálpi honum við kensluna í
jarðræktarfræði þar við skólann.
Námsskeiðið fór hið allra besta
fram, og blessuð tíðin gerði og sitt
til; alt hjálpaðist að.
Einn á námsskeiðinu.
Deilumál í Svípjód.
Þar stendur nú yfir hörð stjórn-
málarimma út af hervarnamálum.
Staaffs-ráðaneytið hefur tekið þá
ákvörðun, að fresta byggingu her-
skips, sem síðasta þing hafðisam-
þykt að byggjast skyldi og veitt fje
til. Núverandi þing, eða meiri hluti
þess, styður ráðaneytið í þessu.
Sven Hedin.
En hægrimenn eru æfir og hafa
vakið megna æsingu meðal almenn-
ings út af málinu, svo að nú eru
hafin samskot til þess að útvega fje
til skipsbyggingarinnar. Mikla at-
hygli hefur vakið pjesi, sem hinn
frægi landkönnunarmaður Sven
Hedin hefur skrifað um málið:
»Ett varningsord«. Þessum pjesa
hafa hægri blöðin útbýtt í liálfri
miljón eintaka. Höf. varar við
Rússum. Hann segir, að sá tími
hljóti að koma, að Rússar sjái sig
neydda til þess að ná í liöfn fyrir
vestan sig, sem ekki sje háð ísa-
lögum. Nú sem stendur sje land-
ið umlukt frá öllum hliðum. En
það hljóti að fara að líða að því,
að kröfur komi fram um greiðari
aðgang til hafsins, og þá sje bæði
Svíþjóð og Noregi hætta búin.
Þetta er ástæðan til þess, að Sven
Hedin vill styrkja hervarnirnar sem
mest. Hann er í pjesanum mjög
fjandsamlegur gegn Rússum, en
lika harðorður í garð Norðmanna.
Kosniiigar|eítur kvcnna
í Svíþjöð, Það er nú ákveðið,
að Staafif, yfirráðherra Svía, leggi
innan skams fyrir þingið lagafrum-
varp um kosningarjett kvenna.
93
þorað að segja mjer sína skoðun hrein-
skilnislega.
Halla:
Þú hefur víst sjaldnast spurt um skoð-
anir annara.
B j ö r n :
Má vera, að þú hafir rjett fyrir þjer.
En mjer skilst svo, sem það muni vera
tvenskonar lund 1 hverjum manni (þcgir).
Halla:
Hefur þú heyjað vel í sumar?
B j ö r n :
Þolanlega. — Jeg hef að minsta kosti
nóg handa sjálfum mjer. Skilur þú
ekki hvað það er, sem jeg vil tala við
þig um — eða viltu ekki skilja það?
Halla:
Þú sagðir það væri mikilsvarðandi mál
— annað veit jeg ekki.
B j ö r n :
Fögur orð eru mjer ótöm; — gætirðu
hugsað þjer að verða konan mín?
H a 11 a
(hlscr).
B j ö r n
(roðnar):
Er það svo hlægilegt?
Kveðja
til Bændanámsskelðsins á Hvann-
eyri 1912.
Oss Borgfirðingum brosir við
hin bjarta „sæluvika".
Vjer setjumst hjer á mentamið,
þess mikla djúp að stika,
og draga’ úr því hin dýru ráð,
sem dugi hölda skara,
að bæta hjörð, að laga láð,
að lifa, græða, spara.
Og margbreytt eru bændastörf,
þeir brautir mega ryðja,
hin holla fræðsla þeirn er þörf
öll þrifaráð að styðja,
svo ekki lífs við örlög stríð
um of að lýjist bökin,
er mikilsvert hjá verkalýð
að velja rjettu tökin.
Vjer eigum líka öflin mörg,
sem undir störfin ljetta.
Frá „dýnamiti" bresta björg,
svo burt má flytja kletta.
Við erðisdrátt hinn efldi jór
hið arga þýfi fellir;
hvar eggjárn plógsins yfir fór,
þar urðu sljettir vellir.
Það heljarafl og hitans auð
á hjerað vort hið fríða.
Þar grúinn hvera gaus og sauð
með guiumökkinn stríða,
þar mætti víðan vermireit
á vegum þeirra ala,
og gera frá þeim húsin heit
hjá höldum Reykjadala.
Og því vjer tryðum, þessi öld
svo þrautseig mætti vera,
á hverri sprænu hafa völd,
margt handarvik að gera,
og ljeti okkar löngu nótt
þar ljós í húsum gista,
sem væru’ í strauma veldi sótt
með vjelum töfralista.
Þú mentadrótt nú kom og kenn,
svo kafni’ ei góður vilji.
Oss þykir vert að vera menn,
sem viðgang tímans skilji.
í hug það festi hver og einn,
að hækka í sönnu gildi.
Við lærdóm þann sje leiðarsteinn
vor ljóssins faðir mildi.
Kr. Þ.
Ilcrtogiun af Fife dáinn.
Hann dó 29. f. m. í Assuain í
Austur-Afríku, og er því um kent,
að hann hafi veikst, er hann lenti
í strandhrakningunum við Marokkó
á skipinu »Delhi« í desember í
vetur. Hann var mágur Georgs
Bretakonugs, fæddur 1849,en kvænt-
ur 1889 Lovísu, elstu dóttur Ját-
varðar VII.
UI. Coiirmont. Jeg vildi mega
vekja athygli þeirra manna, er
kunna svo mikið í frönsku, að þeir
skilja mælt mál, á fyrirlestrum M.
Courmont’s á háskólanum um leik-
ritaskáld Frakka á 17. öld. Jeg
hefði átt að gera þella fyr, en bæði
er það tómlæti minu að kenna og
þvi, að jeg hef ekki haft tima til
að hlusta á hann til þessa. En nú
hef jeg gert það og iðrar mig þess
ekki. Maðurinn er skýr í máli,
talar mjög ljóst og skipulega og
hefur næman skilning á því, sem
94
Halla:
Þjer getur ekki verið þetta alvara.
B j ö rn:
Jeg tala af fullri alvöru, — og jeg sje
enga ástæðu fyrir þig til þess að efast
um það. Jeg er bráðum 48 ára gamall.
— En þú ert heldur ekkert barn. Og
við erum samboðin hvort öðru. — Ef þú
verður konan mín, fmynda jeg mjer að
það verði leit á annari eins eign, innan
hjeraðs.
Halla:
Er það til þess að sameina jarðirnar,
að við eigum að giftast?
B j ö r n :
Jeg dreg enga dul á það, að jeg vildi
gjarnan að landamerkjagarðurinn hirfi.
Hann hefur verið lár fyrri. Faðir minn
bjó á báðum jörðunum. En ekki var
það þess vegna, að jeg ákvarðaði, að
biðja þig að verða konan mfn. Það er
ekki gott að maðurinn sje einsamall. —
Og þú ert sú eina hjer í sveitinni, sem
jeg gæti hugsað mjer að taka mjer fyrir
eiginkonu. Þú ert forsjálniskona; — þú
ert hraust og kát — og í mínum augum
ertu falleg. Hverju svararðu mjer?
hann fer með. Þar að auki er svo
mikið andlegt verðmæti fólgið í
þessum fyrirlestrum, þar sem um
öndvegisskáld Frakka er að ræða,
að við ættum síst, er búum hjer á
hala veraldar, að láta tækifærið
ónotað til þess að auðga svolítið
anda vorn og víkka sjóndeildar-
hringinn. M. Courmont er nú að
lýsa einhverju langhelsta leikriti
Moliére’s, hræsnaranum Tartufe, og
fer honum það mjög vel úr hendi.
Þið frönskumenn og Frakkavinir,
látið ekki tækifærið ónotað. Fyrir-
lestrarnir fara fram á mánudögum
og föstudögum kl. 6—7, og kenslu-
stofan rúmar um 10—20 manns í
viðbót við það, sem er.
Ág. Bj.
„Mín aðferð'.
Spurningar og svör.
Hverir eiga að læra æfingar I.
P. Mullers? Eru þær eingöngu
ætlaðar fyrir iþróttamenn? Nei,
nei! Þær eru ætlaðar fólki á öll-
um aldri, og ekki síður börnum
og gamalmennum en miðaldra fólki.
Er mögulegt fyrir ístrubelgi að læra
þær? Já. Þeim eru þær einkar
nauðsynlegar, því með þeim geta
þeir fengið af sjer óeðlilega fitu.
Hvað mega börn vera yngst, þeg-
ar byrjað er að kenna þeiin?
Þriggja til fjögra ára. Eru æfing-
arnar líka ætlaðan fyrir kvenfólk?
Já. En er mögulegt fyrir það, að
læra þær hjá karlmönnum? Já,
auðvitað. Eða hvers vegna ættu
þær ekki að geta það? Ja—þurfa
þærekki að veraklæðlausar við nudd-
æfingarnar? Og sussu nei I Þær geta
verið alklæddar. En eru æfingarnar
ekki fjandierfiðar? Jú, þær geta verið
það, en það má líka hafa þær svo
ljettar sem vill; verður það að fara
eftir slyrkleik hvers einstaklings.
Getur heilsulítið fólk þá lfka not-
að þær? Já, en við það er notuð
önnur kensluaðferð og læknisleyfi
þarf það að hafa.
Er nokkurt gagn að þessum æf-
ingum? Já, á sjúka hafa þær sömu
áhrif og læknislyf, en auðvitað
verða þær þó eigi notaðar sem
læknislyf við hvaða sjúkdómi sem
er. Hjá heilbrigðum efla þær þrótt,
auka fjör og líkamsfegurð, og sjeu
þær notaðar á morgnana um leið
og farið er á fætur, hafa menn
strax fengið sitt fulla fjör og var-
anlegan líkamshita, i stað þess, að
vera hálfsofandi og hálfkaldur fram
yfir miðjan dag.
Guðm. Sigurjónsson.
Hjer með tilynnist vinum og vandamönnum,
að okkar hjartkæra og yndislega dóttir, Þóra
Elisabet, andaðist 14. p. m., og er ákveðið, að
jarðanför hennar fari fram föstudaginn 23.
þ. m. kl. ll>/2 f. h frá heimili okkar, Vatns-
stíg 10.
Rvik 20. febr. 1911.
Róra Þ. Sigurðardóttir. Ari Þórðarson.
95
Halla:
Jeg verð að fá að hugsa málið. Þetta
kemur mjer óvænt. Þú skalt fá svar
eftir þrjá daga. — Ertu ánægður með
það?
Björn:
Mjer þykir eðlilegt þú viljir hugsa
þig um, áður en þú svarar. Okkur hef-
ur ekki altaf komið sem best saman. —
En nú getur þú ef til vill betur skilið
það en áður, að jeg vildi ekki þú hefðir
þjóf fyrir ráðsmann. Og þvl miður var
grunur minn sannur (lekur inmigiað brjef uPP
úr vasanum). Þetta brjef fjekk jeg 1 gær.
Halla
(tekur brjefið — les).
Björn:
Jeg get lánað þjer mann til að reka
fjeð heim fyrir þig í kvöld — því þú nýt-
ur ekki ráðsmannsins lengur. — Það er
svo heppilegt, að sýslumaðurinn er hjer
í dag.
Halla:
Jeg held þessu brjefi.
Björn:
Jeg veit þjer er ekki alvara.