Lögrétta - 03.04.1912, Blaðsíða 4

66
LOGRJETTA
dan$ka
smjörlihi cr be5h.
Ðiðjiö um \egund\rnar
-Sólcy’* M IngóHxir " M Hehla " eóa Jsafold”
Smjðrlihið flœ$Y einungi$ f'ru :
Oífo Mönsfed h/f.
Kaupmannahöfn og/frö$um
i Danmðrku.
I <3Tý fiomið
mikid af nýjum PÁSKAVÖMJM til
r
Arna Eiríkssonar,
Austurstræti 6.
Til dæmis:
Stubba^irz. Fliincll. Barnapeysur.
—Gardínutau, ......—
hvít og mÍ8lit, feiknamikið úrval.
Chasimir-sjöl, mesta úrval í bænum.
Vetrar- og Vorsjöl, eitt af hverjum lit.
Rekkjuvoðir. Léreft o. m, fl.
Verðið er viðurkent að vera það bezta í bænum.
Komið í tíma.
Páskarnir nálgast.
Reykjavík.
Ný mynd í Bíó. Þar var verið
að reyna nýkomna mynd í gærkvöld,
sem heitir „Herfang mormónans" og
er lengsta og stærsta myndin, sem
þar hefur verið sýnd, enda er það
heil saga. Mormónaprestur er á ferð
og tælir stúlku frá góðu heimili til
þess að flýja með sjer. Heima á
hann konu, sem verður illa við, er
hann kemur með þá nýju. Með eldri
konunnar hjálp er svo sú nýja frels-
uð frá honum. Ýms æfintýri á flótt-
anum eru sýnd og eins heima hjá
mormonaprestinum. Einnig er sýnd
skírn í musteri mormóna í Utha.
Mannalát. Dáin er hjer í bæn-
um 28. f. m. frú Sigríður Þorkels-
dóttir, ekkja síra Þorkels heitins Bjarna-
sonar prests á Reynivöllum, en dóttir
Þorkels Runólfssonar þurrabúðar-
manns hjer í Rvík. Frú Sigríður var
fædd 21. jan. 1835, merk kona og
vel látin.
Aðfaranótt síðastl. sunnudags dó
hjer í bænum frk. Laufey Guðmunds-
dóttir (Helgasonar frá Reykholti), nál.
25 ára.
Um Signrð Breiðfjörð talar Sig-
hvatur Grímsson í Iðnaðarmannahús-
inu á morgun, eins og auglýst er
annarstaðar hjer í blaðinu. Sighvatur
man Sigurð og mun hafa frá ýmsu
að segja, sem bæði þyki fróðlegt og
skemtilegt.
Eftirhermnr. Bjarni Björnsson
leikari hefur skemt mönnum með því
í tvö kvöld í Bárubúð, að herma
eftir ýmsum, sem verið hafa hjer á
leiksviðinu. Honum tekst þetta all-
vel, og aðsókn var mikil. Einnig
var þar gamanvísnasöngur o. fl.
100 þús. br. segja þeir, sem best
vita, að bærinn misti við það, ef
lýsisbræðslunni yrði bolað í burt, eins
og um er talað af miklum móði í
síðustu ísaf. Útgerðarmenn og sjó-
menn eru stólpar bæjarfjelagsins, og
bæjarmenn og bæjarstjórn ættu að
gera þeirri stjett sem mest til hag-
ræðis í stað þess að amast við fram-
takssemi hennar.
Gjaldkeramálið. Magnús Guð-
mundsson kand. jur. hefur verið skip-
aður ransóknardómari í gjaldkeramál-
inu í stað bæjarfógeta, er bað sig
undanþeginn vegna embættisanna.
Um mannskaða á íslandi, eink-
um druknanir og hugsanleg varnar-
ráð við þeim, ætlar Guðmundur land-
læknir Björnsson að tala núna um
páskana, einhvern daginn, og rennur
ágóði af þeim fyrirlestri í samskota-
sjóðinn handa ekkjum og börnum
þeirra, sem fórust á „Geir".
Samskotin. Lögr. heíur tekið á
móti 10 kr. í samskotasjóðinn frá
Júl. Havsteen amtmanni.
Furðnlegt mætti það virðast
þeim, sem ókunnugir eru öllum hög-
um ísaf. á síðari árum, að hún skuli
láta hafa sig til að flytja á eigin
ábyrgð aðrar eins greinar og þá, um
reikninga Landsbankans, sem um er
talað í annari grein hjer í blaðinu,
þar sem rangfærðar eru jafnvel tölur
úr opinberum reikningum, sem allir
eiga aðgang að.
Er blaðið fjötrað á skuldaklafa hjá
bankastjórunum f verður mörgum að
spyrja. Eða hvers vegna lætur það
misbrúka sig svo herfilega?
Lögr. skal ekki að svo stöddu
neinar skýringar á því gefa. En víst
er það, að ísaf. flytur hugsunarlaust
og dómgreindarlaust hverja vitleysu,
sem í hana er fleygt úr þeirri átt.
Sögukort
fyrir börn og unglinga til notkunar við
lestur mannkynssögunnar. Bókav. Guðm.
Gamalíelssonar).
Er til nokkurstaðar í víðri veröld
svo nefnd „siðuð“ þjóð önnur en
íslendingar, sem ekki á landabrjef til
notkunar í barnaskólum á sínu eigin
máli?
Er það ekki háborin háðung fyrir
okkur, með allan þjóðernisrembinginn
og alla kenslumálalöggjöfina, að neyða
barnaskólabörn okkar til að not-
ast við dönsk landabrjef? Væri okk-
ur ekki sæmra að hætta að böglast
við landafræðiskenslu.
Hvað segir landstjórnin um þetta?
Eða kenslumálaráðanauturinn? Hvað
segir almenningur um það? eða halda
menn að kostnaður slíkrar útgáfu
mundi aldrei vinnast upp?
Og þó að menn komi nú ekki
auga á minkunina, þá væri mönnum
þó ætlandi að koma auga á töfina,
sem af þessu leiðir. Krakkaskinnin
eru að þvælast áfram í landafræði,
sem er — að nafninu — á íslensku,
en fara svo í landabrjefin og finna
þar ekki annað en dónsk nöfn —
alt önnur nöfn en eru í bókinni. Þau
leita t. d. að Grikklandi, Spáni,
Frakklandi eða Svíþjóð, en finna
á endanum Grcekenland, Spanien,
Frankrig og Sverig — o. s. frv.
Hvað skyldu Danir segja um það,
ef farið yrði að bjóða börnum þeirra
landabrjef á þýsku?
Guðmundur Gamalíelsson hefur nú
gert ofurlitla tilraun til að ljetta af
okkur þessari vansæmd, með því að
gefa út ofurlítil sögukort á íslensku.
Það lá að, að einhver slíkur maður
tæki sig fram um það, sem stjórn-
inni bar að gera.
Þessi sögukort eru auðvitað ekk-
ert frábrugðin venjulegum sögukort-
um, sem börnum eru ætluð, að öðru
en því, að nöfnin eru íslensk. Og
jeg fæ ekki betur sjeð en þau fari
prýðilega á pappírnum, ofan á landa-
litunum.
Og ekki er kostnaðurinn nein lif-
andi skelfing, fyrst Guðm. Gamal.
getur selt eintakið á 25 aura. Von-
andi græðir hann svo á þessu, að
hann sjái sjer fært að leggja út í
útgáfu stærri landabrjefa með íslensk-
um nöfnum.
Á kápunni voru prentuð ártöl
ýmsra merkra söguviðburða, sem
kemur sjer vel fyrir börnin.
Annað höfuðhneykslið er það, að
í þessum landabrjefum, sem börnun-
um er skipað að kaupa og nota, eru
4 eða 5 kort yfir Danmörku, en eitt
dæmalaust ljelegt — eða þá ekkert
— yfir ísland. Helmingur Ianda-
brjefabókarinnar er um Danmörku.
Auðvitað, því að hún er ætluð d'ónsk-
um börnum. En íslensk börn hafa
ekki með meiri fróðleik að gera
um Danmörk en önnur lönd. Þau
þurfa á fróðleik um ísland að
halda. En hann er engan að finna
í dönsku kortunum.
Morten Hansen hefur bætt úr þessu
með korti sínu, sem nú er notað í
barnaskólum — og er jafndýrt öll-
um dönsku kortunum!
Nú hefur sami bóksali (Guðm.
Gamal.), gefið út nýjan smá-uppdrátt
af íslandi og selur hann á 25 aura.
Hann er ekki lagður mörgum lit-
um. En hann hefur tvo höfuðkosti
fram yfir Hansens. 1) Nýju eld-
hraunin eru miklu skýrari. 2) Rit-
símalfnan er öli dregin á hann.
Annars er fremur hroðvirknislega
gengið frá honum. T. d. vantar
nafn Heklu. Engin vötn eru á Arn-
arvatnsheiði nema Arnarvatn. Eng-
in Fiskivötn nema Þórisvatn. Hverf-
isfljót, Skeiðará og Hornafjarðarfljót
vantar alveg (nema ósana). Fleira
slíkt mætti til tína. En í aðaldrátt-
um er það glögt og fjöllin yfirleitt
skýrt teiknuð.
Þetta kort gæti með dálítilli end-
urskoðun orðið góður grunnur undir
sögulegt og stjórnarlegt kort af ís-
landi, sem væri við barna hæfi. Þeir
uppdrættir ættu að losa okkur við
eitthvað af Danmerkurkortunum í
skólabókunum, um leið og nöfnin
þar fengju íslenskan búning.
Eftir því sem jeg veit best, verð-
ur mentaskólinn einnig að notast við
landabrjef með útlendum nöfnum,
bæði við sögulestur og landafræði.
Væri nú ekki vert að styrkja Guðm.
Gamalíelsson ríflega af landsfje til
þess að gefa út öll þessi landabrjef
á íslensku, sem skólarnir þurfa á að
halda?
G. M.
M Ijalatói til iiik
Fráfall Ingimundar Guðmunds-
SOnar. Hann druknaði í Hvítá 14. f.
m., og hefur áður verið skýrt frá láti
hans hjer í blaðinu.
Líkið fanst í vikunni sem leið og
var jarðað að Hvanneyri á laugardag
síðastliðinn.
Snæfellsnessýsla. Þar er settur
sýglumaður Sigurjón Markússon kand.
jur.
Landhclgisbrot. Franskur botn-
vörpungur var tekinn nýlega við veið-
ar í landhelgi nálægt Vestmannaeyj-
um og sektaður. Hafði verið fullur
af fiski, sem að sjálfsögðu hefur verið
upptækur.
Aug'lýsing’.
Skuldabrjef tilheyrandi bændaversl-
uninni Einar Markússon & Co. í Ól-
afsvík m. a. 800 króna skuldabrjef
Hjálmars kaupmanns Sigurðssonar í
Stykkishólmi, útg. r5/6 1910, sem jeg
samkvæmt dómi hef haldsrjett í, verða
seld, ef kaupandi býðst og viðunan-
legt tilboð.
Engin ábyrgð tekin á greiðslu.
Eftir 9. þ. m. mun reynt opinbert
uppboð á tjeðum skuldabrjefum; væri
því æskilegt að fá tilboð innan þess
tíma.
Reykjavlk 1. apríl 1912.
Einar M. Jönasson
yfirrjettarmálafærslum.
frá 14. maí verður Lauganes-
mjólkin seld í Bankastræti 7.
Telefón 193.
Góð íbúð. 3 herbergi og eldhús
til leigu frá 14. maí. Afgr. vísar á.
Cocolith,
sem er best innanhúss í stað panels
og þolir vatn og eld,
útvegar með verksmiðjuverði að
viðbættu flutningsgjaldi
G. E. J. Guðmundsson
bryggiusm. í Reykjavík.
Aðalumboðsmaður fyrir sölu
á Cocolith til íslands.
Jarðerför Laufeyjar Guðmundsdóttur verð-
ur á priðjudaginn 9. p. m. Byrjar á heimiii
hennar, Laufásvegi 44, kl. II*/*
wmmmmmmmm^mmmmmmmmm
Dóttir okkar elskuleg Ragna Magnea Jóns-
dóttir Skeving andaðist 27. mars. Jarðarfdr-
in fer fram frá heimili okkar, Barónsstig 18,
laugardag 6. april, kl. 12 á hád.
Jón Magnússon. Hólmfríður Pálsdóttir.
Alþýðufrœdsla stúdentafjel.:
Sigliyatur Grimsson Borgflrðingur
flytur erindi um
Sigurð Breiðfjörð skáld
í Iðnaðarmannahúsinu á skírdag 4.
þ. m. kl. 5 síðdegis.
Inngangur kostar 10 aura.
Oddur Gíslaðon
yfirrjettarmálaflutningsmaður,
Laufásveg 22.
Venjul. heima kl. 11—12 og 4—5.
Eggert Claessen
yfirrjettarmálaflutnlng8maður.
Pósthússtræti 17. Venjulega heima kl. 10—11
og 4—5. Talsími 16.
Athygli karlmannanna
leiðist að því, að við sendum til
allra 3V4 mtr. 135 cmtr. breitt, svart,
dökkblátt og grádröfnótt nýtýsku
fínullarefni í falleg og sterk föt fyrir
aðeins 14 kr. 50 au. Fataefnið send-
ist burðargjaldsfrítt með eftirkröfu,
og má skila því aftur, ef það er
ekki að óskum.
Thybo Mölles Klædefabrik,
Köbenhavn.
Prentsmiðjan Gutenberg
146
K á r t
(heldur höndunum á henní fosttlftl).1
Jeg sýni þjer það alt of sjaldan. Jeg
gleymi því. Þú verður að segja mjer
til, þegar það er eitthvað, sem þú vilt
að jeg geri fyrir þig (kyssir hana). Við höf-
um lifað saman í sorg og gleði (sieppir henni).
Hryggir það þig, að Arnes ætlar niður
í bygð?
Halla:
Þú sást aldrei lækinn, sem jeg fann
uppi við Hofsjökul. Hann spratt upp í
mosaþúfu og rann í hring; barmarnir
voru grænir, en sandauðn umhverfis. —
Það var örskamt þaðan, sem hann spratt
upp, og þangað, sem hann hvarf niður 1
jörðina. Jeg gat gengið í kring um alt
renslið í þrjátíu skrefum. — Mjer virðist
mannsæfin líkjast þeim læk.
A r n e s
(kemur hlaupandi, náfólur — talar í hálfum hljóðum):
Það koma menn!
K á r i
(agndofa):
Hvað segirðu?
í 147
Halla
(gengu að Arnes):
Ertu að leika þjer að því að ’hræða
okkur?
A r n e s :
Jeg (segi ’.satt.
H al 1a:
Þá hafið þið logið — þið)sögðust hafa
haft gott útsýni.
Kári:
Það lá ský sunnan á fjallinu. — Jeg
vildi ekki gera þig órólega.
A r n e s :
Þeir eru rjett á hælunum á okkur. —
Þeir skildu hestana eftir fyrir utan hraun-
ið. — Þeir eru níu saman. Þið verðið
að flýja samstundis.
Halla:
Jeg flý ekki frá Tótu. ’
Kári:
Það þýðir ekki að veita viðnám —
við yrðum borin ofurliða. Þú verður að
treysta miskunnsemi mannanna. Þarna
koma þeir. — Hlauptu 1 guðs nafnil
148
Halla
(cr að því komin að hlaupa)v
Rödd Björns
(grimm)t
Takið þið nú bölvaða refinal
Halla
(hrekkur saman):
Það er Björn l (ógurlegt æði myrkvar andliti
á henni — hún grípur Tótu — röddin cr hás og ger-
breytt). Hvolpinum skulu þeir ekki ná.
Tó ta
(hrædd og yfirkomin af svefni)í
Mammal
Halla:
Vertu óhrædd. (Grátandí). Jeg skal sýna
þjer regnbogann yfir fossinum (hieypur —
hverfur niður í gljúfrin).
K á r i
(hefur 3taðið agndofa — hleypur á eftir heuni):
I guðanna bænum —!
(Barnsóp heyrist niðri í gljúfrunum).
Halla
(kemur upp á gljúfrabarminn).
K á r i:
Hallal Hallal
149
Björn
(kemur hlaupandi — hrópar):
Flýtið ykkur.
Halla
(æpir að honurn):
Djöfull!
(Þegar Kári sjer Björn, trylliet hann — veður að
honuttl — vegur hann á loft og fleygir honum óþyrmi*
iega — grúflr sig yfir hann og ætlar að kyrkja hatin).
Einn af liði Björns
(kemur stökkvandi — gtípuf um kverkarttar á Kára):
Sleptul
K ár i
(sleppir Birni — sprettur upp og slítur sig lausan
-“ slær manninn flatan).
Annar af Iiði Björns
(ræðst á Arncs — hrópar):
Jeg hef náð einum þeirral
A r n e s:
Ekki ennþá. (slær hann flatann — hrópar til
Kára). Hlauptu upp á jökulinn — mundu
eftir Höllul
(Fleiri menn koma inn. — Arnes lemur frá sjer sem
óður væri).
(Kári og Halla hlaupa), }
Halla
(snýr sjer við á hlaupunum — æpir):
Djöfulll
tS6
B j ö r n
(er sestilr upp — teynir árartgurslaust að standa
á jfætur):
Hlaupið þið eftir hinum. — Sá, sem
nær öðruhvoru þeirra fær fimmtíu ríkis-
dali.
(Sumir hlaupa — hinir berjast við ArnCs),
Arnes
(yfirunninn — við Björn)t
Veistu hvað þú ertl — Þú ert morð-
ingi — þú ofsækir menn eins og óarga
dýr. — Þú drapst barn Höllu.
B j ö r n :
Bindið þið hann.
(Þeir hinda Arnes).
A r n e s :
Hendur mínar eru bundnar — en þær
eru ekki ataðar saklausu blóði. Þú sást
ekki Höllu koma upp úr gljúfrunum
— tómhenta. — En þú verður krafinn
til reikningsskapar. — Aldrei framar á
æfi þinni muntu líta glaða stund.
B j ö r n :
Stingið þið upp 1 helvítis kjaftinn á
honum.
Arn e s:
Þú getur varnað mjer máls. — En það