Lögrétta - 08.05.1912, Blaðsíða 1

Afgreiðslu- og innheimtum.:
ARINBJ. SVEINBJARNAR80N.
Liaugaveíí 41.
Talsimi 74.
Ri ts tj ó r i:
ÞORSTEINN GÍSLASON
Pingholtsstræti 17.
Talsimi 178.
M 24.
Reykjavík 8. maí 1913.
VII. árg.
I. O. O. F. 93539-
Þjóðmenjasafnið opið sunnud., þriðjud. og
fimtud. kl. 12—2.
Lækning ók. f læknask. þrd. og fsd. 12 I.
Tannlækning ók. (í Pólthússtr. 14) 1. og 3.
md. ( mán. 11—I.
Landakotsspítali opinn f. sjúkravitj. io1/’
—12 og 4—5.
íslands banki opinn 10—21/. og 57*—7-
Landsbankinn io1/.—2V*. Bnkstj. við 12—1.
Lagadeild háskólans ók. leiðbeining 1.
og 3. ld. ( mán. 7—8 e. m.
Landsbókasafnið opiö hv. virkan dag kl.
12—3 og 5—8.
Heilsuhælið opið til heimsókna 12—1.
Lárus Fjeldsted'
Yflppjettarmálafæpslumaður.
Lækjargata 2.
Heima kl. 1 1 — 12 og 4—7.
•X arðskj íilíii
6- insi í.
Kl. um 6 á inánudagskvöldið 6.
þ. m. fanst hjer í Reykjavík allsnögg-
ur jarðskjálftakippur. Titringurinn
stóð yfir l/2—3/4 mín., en ekki var
hann svo mikill, að skemdir yrðu á
nokkru.
í g.ner átti Lögr. tal við Björgvin
sýslumann Vigíússon á Etra-Hvoli í
Rangárvallasýslu. Hann sagði hrist-
ing þar hafa verið mikinn. Hengi-
lampi fjell niður þar í stofunni og
brotnaði. Móhraukar, sem upp var
hlaðið þar skamt frá, hrundu allir um
koll. Kvenmaður var að brynna kúm
við lind þar í túninu, og varð lindin
öll gruggug við hristinginn, en kýrn-
ar urðu óðar af hræðslu. Einnig
fældist hestur, sem þar var í túninu.
Frá Næfurholti, sem er efsti bær
í Rangárvallasýslu og nærri Heklu,
sagði sýslumaður verri frjettir. Þar
hrundi bærinn og kona lærbrotnaði.
Heyrst hafði og, að barn hefði slas-
ast eða farist, en fullvissu um það
hafði sýslumaður ekki fengið.
Fleiri slík slys hafði hann ekki
frjett um, svo að vonandi er ekki
mikið um þau. Tveir smærri kippir
höfðu fundist þar eystra aðfaranótt
þriðjudagsins, en þó ekki stærri en
svo, að þeir vöktu ekki þá, sem
sváfu.
Sýslumanni virtist hreyfingin vera
frá austri til vesturs. Ekki kvaðst
hann hafa orðið var við sprungur í
steinsteypuveggjum. En úr hlöðnum
veggjum höfðu steinar hrunið.
Bjarni Þorkelsson bátasmiður kom
í gærkvöld frá Eyrarbakka. Hann
segist hafa verið að raða smíðatól-
um sínum niður í koffort og kassa,
er hann „heyrði þyt, eða öllu held-
ur þungan dyn, sem kom frá há-
austri til landnorðurs, og að augna-
bliki liðnu hefst smíðaskúrinn og hús-
ið upp norðanmegin og ljek á reiði-
skjálfi, er varði um það bil fulla mfn-
útu", og lagði hann sig allan við að
komast eftir, hvaðan jarðbylgjan
kæmi. Um kvöldið kl. 11 varð hann
aftur var við hreyfing, sem kom úr
sömu átt og hin fyrri. Eftir mönn-
um, sem voru úti á víðavangi þarna
eystra, meðan á jarðskjálftanum stóð,
segir Bjarni, að varla hafi verið stætt.
Manni mætti hann, sem verið hafði
á leið niður Kambana um kl. 10 í
gærmorgun, og þóttist þá hafa fundið
þar titring.
Enn eru sagðar þessar fregnir að
austan : Á Brekku í Holtum hrundi
fjós og eitthvað af bæjarhúsum. Á
Ægissíðu tvö útihús. í Garðsauka
eitthvað af útihúsum. Skörð hrundu
í túngarða á Selfossi. Á Kirkjubæ
á Rangárvöllum skektist íbúðarhús.
í Vestmannaeyjum hafði hristing-
urinn verið mikill.
Síðustu fregnir að austan segja,
að hrunið hafi bæjarhús bæði í Vatna-
görðum og á Galtalæk, en þeir bæir
eru báðir nálægt Næfurholti. Einnig
er sagt, að á öllum bæjum í Hvol-
hrepp hafi einhverjar skemdir orðið,
nema Dufþekju. — Barnið í Næfur-
holti, sem um er getið hjer á undan,
er sagt dáið.
Jarðskjálftamælirinn sýndi kippi við
og við í 20 mínútur. Stefna jarð-
skjálftans var frá suðri til norðurs.
Kola-einkasalan.
I.
Herra ritstjóri!
Má jeg biðja yður um að ljá
eftirfarandi línum rúm í blaði yðar.
Herra kaupmaður Thor Jensen
hefur í síðasta tölubl. Lögr. beint
að mjer þeirri spurningu, hvers
vegna jeg hafi ekki viljað undir-
skrifa mótmæla-yfirlýsingu þá gegn
kola-einkasölunni, sem liann og
nokkrir aðrir kaupmenn hafa búið
lil og látið birta í blöðunum. Jafn-
vel þó mjer beri engin skylda til
þess að gera hr. Th. Jensen grein
fyrir skoðun minni í þessu máli,
þá skal jeg þó svara spurningu
hans. Svar mitt í fám orðum er
þetta: Jeg skrifaði ekki undir mót-
mælin vegna þess, að jeg í öllum
aðalatriðunum aðhyllist stefnu fjár-
málanefndarinnar í þessu máli. Jeg
álít að þessi leið, samningsleiðin,
sje sú heppilegasta fyrir alla hlut-
aðeigendur. Fyrir landsjóð er það
greiður og kostnaðarlítill vegur til
að auka tekjur sínar, og fyrir lands-
menn verða kolin ekki dýrari en
þau myndu verða með því fyrir-
komulagi á sölunni, sem nú er, og
ódýrari en þau myndu verða, væri
innflutningstollur lagðnr á þau.
Kaupmenn missa verslun einnar
vörutegundar, en sem kaupmaður
kýs jeg það heldur en að sætta
mig við alment farmgjald, sem lík-
legt er að annars mundi verða lagt
á allskonar vöru. Engar þær að-
finslur að samningnum, sem jeg
hef heyrt getið um, eru svo mikil-
vægar, að ekki megi ráða bót á,
áður en gengið er frá samningnum
að fullu.
Um það, hvernig jeg gegni eða
eigi að gegna störfum minum sem
breskur ræðismaður, ætla jeg ekki
ekki að deila við hr. Jensen. Það
er mál, sem engan varðar nema
mig og bresku stjórnina.
Umhyggju hr. Jensens fyrir hag
firmans Copland & Berrie (1908)
Ldt. skil jeg ekki; hingað til hefur
hann og hans fjelag ekki borið vel-
ferð okkar fjelags sjerstaklega fyrir
brjósti.
Kviksögur ýmsar lref jeg heyrt,
sem og hvaðan þær sjeu sprotnar,
en þar sem þær eru ósannar að
öllu, læt jeg þær sem vind um eju--
um þjóta.
Asgeir Sigurðsson.
II.
Par eð jeg lief lieyrt ýmsar sög-
ur um afskifti mín af kola-einka-
sölumálinu, álít jcg rjett að jeg
skýri frá því opinberlega, hver þau
eru.
Á meðan fjármálanefndin hjelt
fundi sína síðastl. sumar, var jeg
aí nefndinni beðinn að benda á
áreiðanlegt kolaverslunarfjelag, sem
tekið gæti að sjer að byrgja landið
með kolum samkvæmt samningi,
ýmsum skilmálum bundnum þar
að lútandi. Jeg fann lil þeirrar
ábyrgðar, sem á mjer hvildi, því
að mínu áliti varð það verslunar-
hús, sem jeg mælti með, ekki að-
eins að vera mjög öflugt fjelag
fjárliagslega og versla í mjög slór-
um stíl, heldur ætti einnig forstöðu-
maður þess að vera ráðvandur og
sanngjarn maður.
tísrðamann!
Þegar þið komið til lleykjavíkur og þurfið á Fatnaði eða
Fefnaðarvöru að halda, þá lítið inn í
■W' Austurstræti 1.
Þar er mikið úrval af: Kavlmanna- og unglinga-fatnaði, Ferða-
jfikkuni, Stormfötum og Höttum, mjög þægil. á ferðalögum.
Regnkápur, Olíukápur, (síðkápur), allar stærðir.
Olíuföt, handa konum og körlum.
Ullarpeysur. Nærföt úr ull, bómull og ljerefti.
Af Vefnaðarvöru má nefna: Alklæði og (lömuklæði, fl. tegundir.
Reiðfatatau, viðurkent ágætt; Jlorgunkjóla- og Dagtreyju-tau,
Tvisttau, Flonell og Ljereft, o. m. fl.
Þið sparið tíma og peninga við að versla í
AUSTURSTRÆTI 1.
Virðingarfylst.
Ásg. G. Gunnlaugsson & Co.
Mid í SlajÉI tll sh.
Þar cð jeg hef afráðið að taka að mjer stöðn, er mjer
hefur boðisl erlendis, hætti jeg vershmum mínum á Hofs-
ós og Sauðárkrók, og eru húseignir mínar á báðum þess-
um stöðum, ásamt fiskhúsum á Selvík og fleiri stöðum á
Skagauum, til sölu, sem og verslunaráhöld, bátar og
bryggjur.
Sláturhús eru á Sauðárkrók og Hofsós.
011 húsin eru í ágætu standi.
Nánari upplýsingar gefnar þeim er þess óska.
Sauðárkrók 1. maí 1912.
L. Popp.
Af þeim verslunarhúsum, sem
mjer eru kunn, þá var fjelagið,
sem jeg mælti með, nfl. Jas. Mc.
Kelvie & Co., Edinburgh, það lang-
líklegasta til að uppfylla öll þau
skilyrði, sem sett voru. Hr. Mc.
Kelvie var mjer persónulega kunn-
ur, þar sem hann er einn af stjórn-
endur firmans Copland & Berrie
(1908) Ltd.
Jeg vil Ioks taka það fram, að
þó að lierra Mc. Kelvie sje einn
af stjórendum firmans Copland &
Berrie, eins og hann er í stjórn
margra annara fjelaga, þá hefur
firmað Copland & Berrie engin af-
skifti af þessu máli á neinn liátt.
Reykjavík, 7. maí 1912.
Geo. Copland.
Ferðasaga.
Eflir dr. Helga Pjelurss.
17.
Það er auðvitað margt verra.
Eins og t. a. m., að sjá börn sín
gráta, ef eitthvað verulegt amarað
þeim, eða vita — en jeg sleppi því.
En altaf þykir mjer skrambi leilt
að sjá prentvillur í ritgerðum min-
um, og finst það nokkurs konar
rógur og álygar á mig. En mjer
er mikið áhugamál, að menn haldi,
að jeg sje vel pennafær. Að lesa
og skrifa er þær íþróttir, sem jeg
hef lagt mesta rækt við, og þar
sem jeg hygg mjer fáa snjallari.
Jeg veit, að það er nokkur áhætta
að skrifa svona og geri það einmitt
þess vegna. Og hvergi biðst jeg
hlífðar, fari jeg með rangt mál.
En hvað prentvillurnar snertir, þá
veit jeg að prenturunum er nokk-
ur afsökun. Því að mjer hættir
við stundum að láta pennann rata
götu sína. Ymsar prentvillur eru í
greinum mínum í Lögrjettu 2. nóv.
og var mjer verst við þá, sem
breytir svo máli, að það er eins og
jeg sje að hrósa I. P. Míiller fyrir
það, sem jeg álít slæman galla á
honum og varla sæmandi svo vitr-
um manni; en það er, að honum
hættir við að gera of lítiðúrsumu
þvi, sem virðist ógagnleg vísindi.
En þó ekki væri annað, þá er það
upphaf að því, að fyrirlíta öll vís-
indi, og væru þá mennirnir illa
farnir. Vísindin miða til að efla
sannleilcsástina, en þess þarf svo
mjög með; öll lygi og allur mis-
skilningur leiðir á endanum til ills.
Mjer er illa við að sjá á sumum
vísindamönnum, að þeim finst þeir
nærri því þurfa að biðja afsökun-
ar á því, að þeir fáist ekki við
eilthvað fjevænlegra, og hafa ekki
nóg yfirlit til þess að sjá, hvað
þeir eru einstaklega vel komnir að
sínum vanalegu litlu verkalaunum.
Mjer kemur til hugar maður, sem
hjet Jónas Hallgrimsson, sem svalt
á íslandi og í Kaupmannahöfn og
fór oftast á mis við það, sem hann
þráði mest og vænlegast hefði
verið til að efla lxann, okkur, sem
síðar lifum, til gagns og gleði, á
sama tíma, sem ýmsir misyndis-
menn og mörsugir þjóðarinnar
nutu þess, sem landið hafði best
fram að bjóða. Af dagbókum Jón-
asar og brjefum má sjá, að það
eru engar ýkjur, að hann hefur
soltið stundum í Kaupmanna-
höfn, ekki getað fengið sjer að
borða. En ekki þurfti mikið að
skína á þennan söngfugl, til þess
að hann kvakaði svo, að ennþá er
unun að. Þegar hann var í Sorö,
virðisthann hafakynstfríðri danskri
stúlku. Ástin fær hann til þess,
sem honum er ekki eiginlegt, að
skrifa dönsku í dagbók sína. »Min
hvide, min dejlige Hind«, kallar
hann þessa stúlku. En kossavís-
urnar yndislegu, sem víst eru frá
þeim tíma, eru á íslensku, eins og
kunnugt er. Vonandi, að hann
hafi komist svo langt, að kyssa
hindina sína. Ástleysið var Jqnasi
svo erfitt. Og það varhans eigin-
lega banamein. Eins og skiljan-
legt er: í slíkum mönnum er lífs-
þráin svo sterk. Og dauðinn er
svo erfiður og öll drög til hans.
En ástin er lind lífsins. Tilraun
til að sigrast á dauðanum.
Seint verður sá skaði bættur, að
engin íslensk stúlka skyldi bera
gæfu til að fá Jónas Hallgrimsson
til að lofsyngja ást og kvenfegurð.
Eins og hann gat lofsungið. Land-
ið sá hann í allri sinni fegurð, ís-
lenskan kvenmann aldrei. Það er
hægt að sjá það af kvæðum hans.
Gunnarshólmi er þar, og fleira,
sem varla fyrnist. En bestu kvæð-
in vantar. Því að kærari er mey
en mæri. Hvað mey er annars
fagurt orð. Það er svo mikil ást
í því. Og mikill er sá ójöfnuðnr,
að vilja taka það af konu, þó að
hún hafi unt manni faðmlags. Það
minnir á, hvað oft þver ástin, þeg-
ar það er fengið. Og er slíkt jþó
vanþakklæti, ef menn hafa sjest
svolítið fyrir áður en þess var far-
ið á leit. Mjer er stundum að
koma í hug, hvort muni vera sljó-
skygnara og kúgaðra frá því sem
vel var íslenskt, karlar eða konur
á íslandi. Jeg held nærri því, að
það sje kvenfólkið. Og ills viti er
það, að heyra má konur telja
mönnum það til hróss, að þeir
sjeu svarthærðir, og það þó hárið
sje raunar ekkinema dökkjarpt, og
mönnunum því gert rangt til. Það
er þessu skyldara en menn halda,
hvað hárprýðin liefur horfið ís-
lensku kvenfólki, sem fyrrum gat
hulið sig í hárinu sumt, þó að þar
komi auðvilað líka til ólti og hat-
ur á lofti og ljósi. Alnarlangt hár
og þaðan meira er nú víst ekki
til á íslandi, nema þar sem hár-
fegurð hefur legið fastast í ætt-
kvísluni. Og meiri hárprýði má
nú sjá annarstaðar, en svo var víst
ekki áður, þegar sólskin var meira
á íslandi og betur notað og heitar
var elskað og frjálsar. Því að slíkt
fer auðvitað eftir lífsafli, og hver
efast um, að það hafi verið meira
áður á íslandi. Og svo var ekki
ástin svívirt í lieiðni, eins og síðar
varð.
»Glögt jeg skil hví Geitskór vildi
geyma svo hið dýra þing—«,
segir Jónas. Svo mjög sem jeg dáist
að Jónasi, þá held jeg samt, að
þarna liafi hann ekki skilið eins
glögt og hann hjelt. Þó þori jeg
ekki að fullyrða, að jeg geri hon-
um ekki rangt til. Hann var svo
gamansamur innanum og þagði
yfir rnörgu, sem hann vissi.
Þessi kapítuli átti að vera um
prentvillur. En mjer rann fljótt
reiðin, og þá fór á þessa leið. Jeg
vona, að það verði fyrirgefið.
Aug. Sti'indberg er mikið veik-
ur, segja útl. blöð.
A. J. Balfour, enski stjórnmála-
foringinn, sem til skamrns tíma
hefur haft forustu íhaldsflokksins,
ætlar að taka við kennaraembætti
við háskólann í Glasgow, sem hon-
nm hefur verið boðið. Hann ætl-
ar að kenna þar heimspeki.
Sýningin í Kristjaníu 1914.
Norska þingið hefur veitt til henn-
ar milj. kr.