Lögrétta - 14.08.1912, Blaðsíða 1

Afgreiðslu- og innheimtum.:
ARINBJ. SVEINBJARNARSON.
l.auiínvGK 41.
Talsimi 74.
Ri ts tj o ri:
PORSTEINN 6ÍSLAS0N
Pingholtsstræti 17.
Talsimi 178.
M 41.
Reykjavík 14. ágúst 1913.
VII. árg.
Coopers fjárbaölyf
drepur áreiðanlega kláðamaur og útrýmir allskonar óþrif-
um — bætir og eykur ullina.
Pað borgar sig vel að baða úr því.
Pantið í tíma
hjá G. Gíslason Hay Ijtd.
Reykjavík eða Leitli.
I. O. O. F. 931689.
KB 13. 9. 8. 31. 9. G.
Þjóðmenjasafnið opið virka daga kl. 12—2.
Lækning ók. ( Iæknask. þrd. og fsd. 12—1.
Tannlækning ók. (í Pólthósstr. 14) 1. og 3.
md. ( mán. 11—1.
Landakotsspítali opinn f. sjúkravitj. io’/.
—12 og 4—5.
Islands banki opinn 10—21/* og S1/.—7.
Landsbankinn io1/.—21/., Bnkstj. við 12—1.
Landsbókasafnið opið hv. virkan dag kl.
12—3 og 5—8
Heilsuhælið opið til heimsókna 12—I.
Lárus Fjeldsted.
Y flrrj ettarmálafœrslumaOur.
Lækjargata 2.
Heima kl. 1 1 — 12 og 4—7.
Bækur,
innlendar og erlendar, pappír og allskyns
ritföng kaupa allir í
Bókaversl. Sigfúsar Eymundssonar.
Ólympiufararnir
komnir heim.
Ferðasaga þeirra.
Róstur Tið Dani.
Þeir komu allir heim á laugardags-
kvöld, nema Halldór Hansen; hann
varð eftir í Höfn vegna lasleika; er
hans von innan skams. Fimm komu
á Bothníu, þeir Axel Kristjánsson,
Guðm. Kr. Guðmundsson, Kári Arn-
grímsson, Magnús Tómasson og Sig-
urjón Pjetursson. Hallgrímur Bene-
diktsson og Jón Halldórsson komu
litlu síðar á Vestu; höfðu farið kring
um land.
Ferðin út.
Þeir fóru hjeðan á Bothníu X 3. júní
— allir nema Sigurjón Pjetursson og
Jón Halldórsson, sem voru farnir áður.
Hinir 6 komu til Khafnar 22. júní;
þar dvöldu þeir í 3 daga. Siðan
hjeldu þeir til Stokkhólms allir átta
og einir síns liðs, urðu ekki Dönum
samferða; komu þeir til Stokkhólms
25. júní og fengu þar gott og ódýrt
húsnæði, sem Jeikstjórnin sænska
hafði útvegað þeim.
í Stokkliólnii.
íþróttamennirnir dvöldu í Stokk-
hólmi frá 25. júní til 17. júlí.
Það var ekki fyr en 6. júlí að leik-
mótið hófst með viðhafnarmikilli há-
tíðagöngu inn á leikvöllinn.
Landar okkar sátu ekki um kyrt;
þeir hlupu og glímdu á hverjum degi
°g bJuggu sig sem best undir Stokk-
hólmsglímuna.
Glímurnar.
Tveim dögum eftir að þeir komu
til Stokkhólms, glfmdu þeir til sýnis
í fárra manna viðurvist; en þar voru
margir helstu mennirnir úr yfirstjórn
leikanna og gast þeim svo vel að
glímumönnunum, að blöðin höfðu
þegar orð á því, að glíman íslenska
mundi vekja mikla eftirtekt á leik-
mótinu.
Þeir komu nú 2var fram á leikvöll-
inn.
í fyrra sinn glímdu þeir sunnudag-
inn 7. júlí, að kveldi dags, kl. 7V2,
og var þá fáment á sjónarpöllum;
en öllum viðstöddum fanst mikið um
þessa íslensku íþrótt og var því af-
ráðið að glíma aftur (sbr. grein frá
frjettaritara Lögrjettu í Stokkhólmi í
37. tbl.); skyldi þá glíma um bikar-
inn, sem landar okkar f Danmörku
höfðu gefið fyrir forgöngu Svein-
bjarnar Sveinbjörnssonar í Árósum.
Þessi kappglíma var háð mánudag-
inn 15. júlí og er henni lýst hjer
í blaðinu í frjettabrjefi frá Stokk-
hólmi.
Halldór Hansen hafði meiðst á fæti
í fyrra sinni, gat ekki glímt og var
nú dómari og með honum tveir aðrir
íþróttameun, annar sænskur, hinn
enskur. Hallgrímur varð hlutskarp-
astur og hlaut bikarinn.
Grísk-rómversk glímn.
Sigurjón Pjetursson er lítt vanur
þessari glímu, sannnefndur viðvaning-
ur á við keppinauta sína, alla þaul-
vana. Hann var einn af 50. En
svo fóru leikar, að hann stóð uppi
einn af níu ; þá fjell hann fyrir ung-
verskum manni og var það slysa-
bylta. Hann fjell við ágætan orðstír.
Danirnir í þeim flokki voru allir falln-
ir í valinn á undan honum. Einn
dagin, sem mest var glímt, átti Sig-
urjón við finskan glfmumann, Wik-
lund að nafni, og stóð þeirra viður-
eign 1V2 klukkustund; segja sænsk
blöð, að það hafi verið lang-tilkomu-
mesta glíman þann dag.
Hlaup.
Jón Halldórsson þreytti hlaup á
skeiði, sem var 100 stikur; þar hlupu
5 í hóp og varð Jón þriðji maður í
sínum hóp og mátti því hætta við
svo búið. Við það má vel una. Hann
var líka viðvaningur, eins og Sigur-
jón, og kepti við sjer vanari menn.
Stjórn íþróttasambandsins bjóst ald-
rei við því, að hann mundi bera sig-
ur úr býtum. En hlaup er ágæt
Iþrótt og miklu vandameiri en alment
er haldið. Og það hefur komið í
ljós undanfarin ár, að þessi íþrótt á
prýðisvel við okkar hæfi. Jón Hall-
dórsson var sendur til að sjá og læra.
Er síst að vita, nema svo geti farið
leikar — einhvern tíma — að við
hlaupum af okkur alla keppinauta.
Þegar Halldór hafði meitt sig, kom
Jón í hans stað; hann er óvanur
glímum, en svo limamjúkur — segja
fjelagar hans — að engan grunaði að
hann væri viðvaningur.
Glímt í Múlmey.
Málmeyingar höfðu stórt íþrótta-
mót heima hjá sjer á eftir Ölymplu-
leikunum. Þeir buðu til sín mörg-
um útlendum íþróttamönnum og þar
á meðal löndum okkar. Fóru þeir
til Málmeyjar 17. júlí og dvöldu þar
í 3 daga í hinum mesta fagnaði sjer
að kostnaðarlausu. Þar glímdu þeir
3var og hlutu einróma lof. Þar fengu
þeir verðlaun, 3 silfurbikara; hlaut
Hallgrímur 1. verðlaun, Sigurjón önn-
ur, en þriðju Guðmundur Kristinn.
Svíar vilja ólmir læra íslenska
glímu. Strákarnir í Málmey voru
farnir að glíma á hverjum gatnamót-
um. — Þarna í Málmey glímdi Sig-
urjón grísk-rómverska glímu við sjer
þyngri menn og bar sigur heim;
hann vann þar önnur verðlaun.
Heiin ú leið.
Frá Málmey hjeldu þeir nú til
Khafnar 22. júlí og dvöldu þar nokkra
daga. Hallgrímur og Jón fóru þaðan
27. júlí, hinir 3. ág. Þeir glímdu
ekki í Khöfn. Þess var ekki beiðst
og þeir buðu það ekki.
Dómar um glímurnar og glímu-
mennina.
Hingað hefur borist allmikið af
sænskum blöðum. Þau lúka öll miklu
lofsorði á íslendingana, segja, að þeir
sjeu gervilegir menn og þreklegir,
fríðir sýnum og vel vaxnir, hvatlegir
og prúðmannlegir. íslensku glímuna
töldu allir mjög fagra og veglega
íþrótt og margir höfðu orð á því, að
hún bæri Iangt af grísk-rómversku
glímunni.
Einn enskur íþróttamaður segist
hafa horft á, er þeir glímdu í fyrra
sinn — um kvöldið; hann telur glím-
una þá fegurstu íþrótt, er hann hafi
sjeð á leikmótinu; segir hann líka,
að þessir ungu íslendingar hafi verið
svo íturvaxnir og limamjúkir, að sjer
hafi þótt — þarna í rökkrinu — sem
hann sæi Forngrikki að leikum.
Sigurjón Pjetursson samdi lýsingu
á glímunni; verður sá leiðarvísir gef-
inn út í Stokkhólmi með mörgum
myndum. Svíar vilja læra íslenska
glímu; þeim er það alvara. Glímur
verður vafalaust innan skamms al-
heimsfþrótt.
Sunúurþyklíja íslendinga ogDana.
Fróðleg sag-a.
Sigurjón Pjetursson ogr Fritz Hausen.
Frjettaritari „Lögr.“ hefur skýrt irá
þessari misklíð (36. tbl.— 17. júlí), en
þar er ekki nema hálfsögð sagan.
Það er upphaf sögunnar, að Sig-
urjón skrifaði Ólympíu-nefndinni í
Stokkhólmi í haust, sem leið, og fór
þess á Ieit, að íslensk fþróttafjelög
fengju að senda menn til leikanna.
Svíar svöruðu á þá leið, að þeir
gætu ekki átt við okkur, af því að
við værum ekki sjálfstætt ríki og ætt-
um engan löghelgaðan fána — við
yrðum að leita til dönsku leiknefnd-
arinnar, og hún að flytja okkar mál.
Sigurjón sá nú fram á það—hann
er ekki stjórnmálamaður — að til þess
að eitthvað ynnist á, var um að gera,
að allir íslenskir íþróttamenn gengju
í eina fylkingu og legðust allir á eitt.
Gekst hann þá fyrir því, að stofnað
var íþróttasamband íslands. Var nú
þjarkað alllengi við sambandsstjórn
danskra íþróttamanna. Varð það
loks að sættum, að: 1. landar okkar
skyldu fá ættjarðarheitið (ísland) aftan
við nöfn sfn á leikendaskránni (ekki
Danmörk); 2. þeir skyldu ganga sjer
í hóp inn á leikvöllinn — ekki inn
á milli Dana — og bera fyrir sjer
merkisstöng með nafnspjaldi, er á
væri letrað: „ísland"; 3. þeir mættu
hafa íslenska liti á búningi sínum og
merki landsins (fálka).
Meira varð ekki heimtað, lengra
varð ekki komist, við þetta varð
að una.
Skömmu eftir áramót hafði Sigur-
jón farið utan og hafði sambands-
stjórnin hjer gert hann að fulltrúa
sínum. Þeir Dr. Valtýr Guðmunds-
son og Jón Krabbe skrifstofustjóri
urðu honum að miklu liði, og fyrir
þeirra tilstilli fengust þessi úrslit. Jón
Krabbe hefur stöðugt verið Sigurjóni
hinn þarfasti maður í þessari spaugi-
legu dansk-íslensku glímu.
Rjett áður en farið var til Svíþjóð-
ar fær Sigurjón Krabbe fyrir sig til
að finna innanríkisráðherrann danska
— til frekustu fullvissu, og lýsir þessi
ráðherra yfir því skriflega, að ekkert
geti verið því til hindrunar að Is-
lendingarnir hafi merki með áskrift-
inni „ísland" (sbr. Lögr. 17. júlí) og
gangi sjer, eins og t. d. Finnar.
Þegar til Stokkhólms kemur, finn-
ur Sigurjón Olympíu-stjórnina þar og
skýrir frá málavöxtum. En Svíar
vita þá ekki neitt. Er nú sfmað til
dönsku leiknefndarinnar og Krabbe,
og koma þá svör, er staðfesta fram-
burð Sigurjóns. Þótti honum nú sem
sínum málum væri komið í gott efni.
Nú leið og beið þangað til 6 júlí.
Þá áttu allar þjóðir að fylkja sjer í
skrúðgöngu inn á Ieikvöllinn. Hafði
verið útbýtt skrá yfir þessa þjóða-
fylkingu; skyldi Belgfa vera í hægra
fylkingararmi, þá Chili, þá Danmörk,
þá ísland, þá Frakkland o. s. frv.
En þegar til kom og leggja skyldi
á stað, heimtar Fritz Hansen, for-
ingi Dana, að landar okkar skuli
ganga inni í miðri dönsku fylking-
ur.ni, en ekki í hóp sjer á eftir Dön-
um. Sigurjón snerist önugur við,
kvað þetta rangindi og samningsrof;
varð mikil háreysti út úr þessu;
spurði Hansen íslendingana, hvort
þeir vildu neita því, að þeir væru
danskir, en það kváðust þeir gera og
tóku þvert fyrir, sögðust lúta Dana-
konungi, en ekki dönskum íþrótta-
mönnum. Sigurjón náði nú í sænska
leikstjórann, en það kom fyrir eitt;
hann vildi, eins og gengur, síður
móðga þann máttugri, og sagði, að
Danir yrðu að ráða. Þá tóku ís-
lendingarnir það til bragðs, að fara
hvergi og gengu burt úr fylkingunni.
Upp frá því höfðu þeir ekkert með
Dani að sýsla. Glímudagana gengu
þeir fram undir merki sínu, fánalaus-
ir og óáreittir. Og Sigurjón var síð-
an kallaður á fundi og honum boðið í
veislur með öðrum þjóðaforingjum.
Skömmu síðar en þetta gerðist,
fer Hansen og kærir Sigurjón fyrir
sendiherra Dana í Stokkhólmi, finn-
ur það til saka meðal annars, að
hann og landar hans hafi neitað
að fylgjast með Dönum og ganga
undir danska fánanum. Var kæran
send til utanríkisráðherrans í Höfn.
Mikið þótti nú við liggj?..
Sigurjón ljet hart mæta hörðu;
skrifaði hann Jóni Krabbe skrifstofu-
stjóra og kærði Fr. Hansen fyrir of-
stopa, yfirgang og rangindi; sagði,
eins og satt var, að hann hefði ald-
rei neitað að ganga á eftir Dönum
og danska fánanum, og enda sagt
Fr. Hansen, að honum væri frjálst
að reisa upp danska ríkisfánann fram-
undan íslendingum inni á leikvellin-
um. En því hefði hann neitað, að
íslendingar væru danskir, og við það
kvaðst hann standa. Heimtaði hann,
að Fr. Hansen fengi ávítur fyrir at-
ferli sitt.
Ut úr þessu rifrildi hafði orðið all-
mikill blaðaþytur. Því nær öll sænsk
blöð drógu taum íslendinga. Sum
dönsk blöð þutu upp á nef sjer og
kváðu mál til komið að Danir færu
að segja íslendingum til siðanna.
„Politiken" sneri þó allri sökinni á
landa sína (sbr. Lögr. 24. júlí).
Og það er sannfrjett, aðleikslokin
urðu þau, að Fr. Hansen varð óþokk-
aður í Höfn af öllurn betri mönnum
og mikils megandi fyrir þennan of-
stopa sinn.
Sigurjón „fjell, en hjelt velli".
Hjer lýkur þessari sögu.
Hún er harla fróðleg.
Hann á þakkir skilið af okkur
herra Fritz Hansen.
Þessi Stokkhólmsrimma er mátu-
legur snoppungur á þá íslendinga,
sem vilja halda áfram að ganga í
stöðulaga-haftinu.
Og við hinir, sem viljum losna úr
haftinu, við sjáum þarna letrað með
stórum stöfum meginatriðið í sam-
bandsmálinu:
Okkur vantar, að Island verði
sjerstakt ríki og fái það táknað með
íslenskum ríkisfána.
Stokkhólmsfararnir okkar, þeir eiga
líka þakkir skilið, af öðru tægi, okk-
ar innilegustu og bestu þakkir, því
að þeir hafa verið þjóðinni til mikils
sóma. Þeir voru einir 8 og þó farn-
aðist þeim vel, af því að þeir hjeldu
allir saman sem einn maður og vör-
uðust allan innbyrðis flokkadrátt.
Þeir voru bara átta, en hjer erum
við áttatíu þúsund, og hvað ætli gæti
ekki unnist í sjálfstæðisbaráttunni, ef
við hættum að stæla um bannsetta
smámunina og legðumst allir á eitt.
Það er eins og þessi Stokkhólms-
för bendi á okkur, hvflík flón við
sjeum, að standa einlægt í sömu spor-
um og vera að hnakkrífast um það,
hvað við eigum að fara langt í næsta
sjálfstæðisáfanga. Það er eins og
'kallað sje til okkar, hvílfk börn við
erum, að leggja ekki allir upp í einni
fylkingu, einráðnir f því að skiljast
aldrei hver við annan, og fara blátt
áfram eins og heilvita menn, svo
langt sem komist verður með heilu
og höldnu.
G. B.
Eldsvoði í Noregi. 30. júlf
brunnu stórar pappírsverksmiðjur hjá
Drammen í Noregi. Tjónið talið
I */a milj. kr.