Lögrétta - 02.10.1912, Blaðsíða 2

192
L0GRJETTA

YEFNAÐARVÖRDTERSL.

Th. Thorsteinssdn'
hefur fengið mikið af allri
Smávöru.
Leggingum. Bróderingnm. Ullarbolum. Sokkum
og m. m. fl.
fiður. Sunn. Sængurðúkur.
Tvisttau, Ljereft
og alla nauðsynlega vefnaðarvöru
er best að kaupa hjá
Th. Th.

I
Lögrjetta kemur út á hverjum miö
vikudegi og auk þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð als á ári. Verð: 4 kr. árg.
4 ísiandi, erlendis 5 kr* Gjalddagi 1. júli.
frá Kanada.
Enski verkfræðingurinn A.E. Cleary,
sem hjer var um tíma í sumar og
ferðaðist hjer um, skoðaði námur o.
fl., ritaði i. sept. grein í enska blað-
ið „Morning Post" og kom þar fram
með uppástungu, sem ísland snertir
og vakið hefur allmikla athygli. En
uppástungan er sú, að gera Reykja-
vík að millistöð í hveitiflutningum
frá Kanada til Bretlands.
Hann setur fram uppástunguna í
sambandi við breytingu, sem er að
verða á þessum flutningum nú, eða
væntanlega verður bráðlega.
Kanadamenn eru að koma á járn-
brautarsambandi norður að Hudsons-
flóanum, og hefur sú brautarlagning
lengi verið ráðgerð. Ætlað er, að
sú braut verði fullgerð 1916. En þá
styttist flutningaleið frá miðhluta og
vesturhluta Kanada stórum til sjávar.
Og með því að vöruflutningar eru
miklum mun ódýrari á skipum en
eftir járnbrautum, þá er ætlað, að
aðalvönjflutningar frá miklum hluta
Kanada beinist að Hudsonsflóabraut-
inni, en síðan taki þar við skipaflutn-
ingar austur eftir. En skipaleið er
eigi talin ísfrí frá Hudsonsflóa nema
5 mánuði ársins, frá júní til nóvem-
ber. A þessu tímabili þurfa því
flutningar að ganga greiðlega og
skipaferðir að vera örar, svo að ísfrí
höfn sem næst útflutningsstöðvunum
er mikils virði. En á þessari leið
verður Reykjavíkurhöfn næsta ísfría
höfnin. Aðalskipaleiðin iiggur ekki
mjög langt hjeðan frá.
Það er þetta, sem A. E. Cieary
bendir á, og stingur jafnframt upp á
að hjer verði kornvörurnar, sem að
vestan flytjast, lagðar upp. Hann
skýrir frá, að nú eigi að fara að gera
hjer fullkomna höfn, og yfir höfuð
finst honum staðurinn álitlegur til
þessa, og gerir jafnvel ráð fyrir, að
hveitið yrði malað hjer. Hann segir,
að kornskipin að vestan gætu farið
S ferðir milli Ameríku og íslands á
sama tíma og þau fari 3 ferðir milli
Ameríku og Englands.
Þetta er uppástunga, sem mikils er
Um vert fyrir Reýkjavíkurbæ, ef hún
kæmist í framkvæmd. Til hreyfiafls
handa hveitimyllum hjer, ef til kæmi,
er hæst að liugsa sjer rafmagn frá
stóru fossunum austan fjalls, sagði
maður, sem Lögr. mintist á þessar
uppástungur við.
Vjelarbátur frá Bornhölmi
kom hingað að bryggjunni sfðastl.
iaugardagsmorgun og hafði lagt það*
an á stað, þá nýsmíðaður, 10. sept-
ember. Bátstjóri heitir Larsen, og
Var við 3ja mann. í bátnum er 12
hesta Bornhólmsvjel og skriðhraðinn
6—7 mílur á vöku,
Báturinn fjekk ill veður í hafi,
varð að láta reka f heila $ daga, og
tafði þetta förina. Annars hafði hann
reýnst mjög vel í ferðavolkinu,
Hanh er smíðaður hjá Hansen í
Svaneke á Bornhólmi eftir fyrirmynd,
sem Júl. Schou steinhöggvari hefur
gert hjer heima og sent út. Vjelin
er gerð hjá Herm. Blem í Bornhólmi.
Smíðin á öllu kvað vera sem best
vönduð. Stýrið er úr járni, sem
mun fátítt. Báturinn á að fara til
Keflavíkur.
Bátstjórinn hafði áður komið hing-
að til lands fyrir 20 árum, þá mat-
sveinn á skipi. -Hann og fjelagar
hans fóru heimleiðis í gær.
Úr Amerík.ubrjefi.
Útdráttur úr brjefi frá íslendingi í Ameríku, dags.
22. júlí 1912, búsettum nálægt Winnipeg.
„ . . . Og það er langt frá því að
jeg sje hrifinn af því, sem jeg hef
sjeð í 'Ámeríku. Mjer þykir það ekki
stórkostlegt. En jeg skal skrifa þjer
seinna meira um það. En jeg mun
letja landa mína til Ameríkuflutnings,
eftir því sem jeg ber saman Ame-
ríku og ísland og efnahag og vel-
lfðan landa minna á báðum stöðun-
um o. fl.....Hjer er mörg plágan:
ofsahiti, flugubit o. m. fl. Jeg vann
3C2 dag 1' Winnipeg við trjesmíðar.
Þá komst hitinn upp í 112 stig Fahren-
heit, það er 40 stig á Reaumur. Þá
duttu tveir menn niður á strætunum
vegna hitans. Annar dó strax, en
hinn Iá með óráði þegar jeg fór úr
Winnipeg. Þá duttu og hestar niður
steindauðir á götunum. Fólk getur
varla sofið á nóttunum fyrir hitasvækj-
unni, og þó liggur maður allsber með
eitt Iínlak ofan á sjer. Svo kvelja
flugurnar mann á daginn, stinga mann
svo að maður bólgnar á handleggj-
um, höndum og hálsi. Kýr missa
málnyt, því þær hafa engan frið
fyrir flugunum og öðrum skorkvik-
indum, hvorki nótt nje dag, svo þær
eru á einlægum fljótta að Ieita sjer
að griðastað fyrir varginum. Þetta
er sönn lýsing, bæði af minni eigin
reynd og sögusögn margra landa
okkar hjer í þessu bygðarlagi. Margir
eru fleiri ókostir hjer, en þáætlajeg
ekki að telja upp núna. En eins
hef jeg orðið var í ríkum mæli hjá
mörgum landa okkar hjer: sárri þrá
heim og gremju yfir því, að hafa
nokkurn tíma farið hingað. Jeg skil
öiduna undir niðri hjá fólkinu, þó það
segi ekki margt. Hún segir þetta:
hjer er jeg nú búinn að slíta mínum
kröftum í 10—20—30 ár. Hjer hef
jeg verið öll þessi ár föðurlandslaus,
og því mun það best, að jeg endi
æfi mína hjer í þessari útlegð. —
Þetta er andinn undir niðri. Jeg hefði
viljað skrifa þjer miklu meira en þetta,
en tíminn er naumur . .."
Stríð á galkanskaga.
Símað frá Khöfn í morgun:
„Hernaðarútboð komið fram í
Búlgaríu, Serbíu, Grikklandi ogMonte-
negró.
Georg Grikkjakonungur í skyndi
farinn heimleiðis". (Hann hafði um
tíma dvalið í Khöfn).
I r Barðagtrandasýslu
er Lögr. skrifað 15. sept.: „Hjer f
sýslu er komin upp megnasta óánægja
út af því, að þing og landstjórn skuli
hafa slept Vog-Bjarna svona, eins og
ráða má af blöðunum að gert hafi
verið, því þó ekki sje krufið til mergj-
ar athæfi hans en aðeins litið á er-
indisbrjefið og lauslega yfir háttsemi
hans, þá sjest ekki annað fyrst og
fremst en að sá maður beri nauða-
litla virðingu fyrir sjálfum sjer og
starfi sínu. Góð er ræða Valtýs, og
þökk sje honum fyrir hana. — Hjer
vestra kvað hafa komið til mála nú
í seinni tíð, að skotið yrði saman
nokkrum krónum, sem svaraði far-
gjaldi til Ameríku handa Bjarna. Von-
andi, að hann þiggi það. En þá
verður hann líka að gera gefendum
þann greiða, að fara alfarinn og koma
aldrei aldrei aftur. Þessi hreyfing
kvað vera mest í Dalasýslu.
Sorglegt er að frjetta um heilsufar
þingmanns okkar, og ilt þykir öllum,
að hann gat ekki setið á þingi. Nokk-
ur málefni kvað hann hafa haft með
höndum frá kjósendum, en ekki hafa
þau komið í dagsljósið að því er
sjest, og er það ilt. — En nú hefur
sú fregn flogið, að Björn ætli að af-
sala sjer þingrnensku vegna heilsu-
leysis. Því trúa hans menn og segja
að bæði sje, að hann finni starfs-
krafta sína svo lamaða, að hann þoli
ekki að standa í skærum við mis-
indismenn á þingi, og svo sýni þetta,
hverja virðingu hann beri fyrir kjós-
endum sínum. En andstæðingarnir
segja fregnina ósanna; Björn muni
reyna að lafa svona áfram; fyrir
kjósendum beri hann enga virðingu,
— og færa til ónota orð, er hann
hafi talað í þeirra garð og sýni lítils-
virðingu, ef sönn sjeu. Hverjir hafi
hitt naglann á höfuðið, sjest síðar.
En eitt kemur mönnum saman um,
og það er, að svo sje nú komið
ýmsra orsaka vegna, að enginn sýslu-
búi muni verða í boði, þó kosið
yrði . . .“.
ítalir ogf Tyrkir. A síðustu
útlendum blöðum er svo að heyra
sem það standi nú einkum fyrir full-
um friðarsamningum milli ítala og
Tyrkja að ítalir lýstu hertöku Trí-
pólis síðastl. vetur. Vegna þess þykj-
ast þeir ekki geta lagt niður ófriðinn
öðruvísi en svo, að þeir haldi land-
inu. Hins vegar þykist stjórn Tyrkja
ekki geta brugðist svo Aröbum í
Marokkó, að hún lýsi yfir afsali lands-
ins í hendur ítölum, meðan þeir haldi
uppi vörnum. Er það haft eftir her-
málaráðherra Tyrkja nýlega, er hon-
um voru í friðarumleitunum sagðar
viðbárur ítala, að hann hafi sagt
brosandi: „því taka þeir (ítalir) þá
ekki landið?". Hann kvað Tyrki
nú ekki hafa nema 2000—3000 manna
her þar syðra og það væru lands-
menn sjálfir, sem vörnum hjeldu mest
uppi. En ástandið þar er það, að
ítalir halda strandborgunum, en eiga
þar sífelt yfir höfði sjer árásir frá
flokkum Araba inni í landinu og
verða að njóta aðstoðar herskipanna
til þess að vera öruggir.
Balkanrósturnar. Simað er
frá Khöfn 27. f. m. að ófriðarhorfur
á Balkanskaga fari vaxandi, Bulgarir
og Tyrkir sjeu vígbúnir og smáor-
ustur daglega.
ísland erlendis.
Dáinn er 25. ág. síðastl. 1 Winni-
pegjónas Ikkaboðsson (Ólafsson), eftir
langvarandi þjáningar úr krabbameini
innvortis, fæddur 18. febr. 1865 að
Saurstöðum í Dalasýslu og þar upp
alinn hjá foreldrum sínum, en kvænt-
ist síðan Onnu Sveinbjarnardóttur
ekkju á Akranesi. Hún átti 4 börn
af fyrra hjónabandi og gekk Jónas
þeim í föður stað, en þau Jónas og
Anna eignuðust 4 börn, tvo syni og
tvær dætur, öll upp komin og mann-
vænleg, segir í „Lögb." frá 5. f. m.
í dánarfregn eftir Bjarna Magnússon,
sem minnist Jónasar mjög hlýlega.
Bókavinurinn (Bogvennen) heitir
dálítið blað, sem Gyldendals bóka-
verslun í Khöfn gefur út, og er það
„bókmentatíðindi" hennar, meðmynd-
um af rithöfundum þeim ýmsum, er
samið hafa bækur þær, er þar koma
út, og svo upplýsingar um þá og
ritin. í ágústtölubl. bókavinarins í
sumar eru myndir af tveimur íslensk-
um rithöfundum, sem bækur koma
út eftir í haust hjá Gyldendal, og eru
það þeir Gunnar Gunnarsson og Jón
Trausti. Saga Gunnars, sem út á að
koma, heitir „Ormarr Örlygsson. Ur
sögu Borgarættarinnar". í grein, sem
Gunnar hefur skrifað þarna í blaðið
og myndinni fylgir, minnist hann á
æskuárin hjer heima. Hann er upp
alinn á Ljótsstöðum í Vopnafirði, en
fór að heiman 18 ára gainall. Hann
langaði út í heiminn, segir hann,
fanst tilbreytingalaust og hversdags-
legt þar heima í sveitinni. En þegar
árin liðu, fór hann að sjá lífið í bernsku-
átthögunum í nýju ljósi og komst á
þá skoðun, að því færi fjarri, að sveita-
fólkið hjer heima lifði eins hversdags-
brúkuð íslcnsk, alls-
konar borgsr enginn
betur en
Hclgi Helgason
(hjá Zimsen)
Reykjavík
legu lífi og honum hafði fundist í upp-
vextinum. — „Þökk sje landinu, ís-
landi", segir hann, „hinu kalda, hinu
brosandi landi".
Guðmundur Magnússon skáld segir
með myndinni frá dráttum úr lífi sínu.
Hann er, svo sem kunnugt er, fæddur
á nyrsta tanga landsins og á nyrsta
bænum þar, Rifi á Melrakkasljettu,
og ólst þar upp í fátækt. Frá svæð-
inu þar um kring segir hann þarna
að lýsingarnar sjeu í Heiðarbýlis-
sögunum. 18 ára gamall fór hann
burtu þaðan og til Austfjarða. Þaðan
segir hann „Borgir" ættaðar og ýms-
ar lýsingar í smásögum sínum. „Borg-
ir" eru nú að koma út í danskri þýð-
ingu, og heita þar „Imod Strömmen".
Svo segir þarna í blaðinu, að út komi
eftir hann á dönsku í haust „Safn af
sögum" þýddum af frú M. Löbner
Jörgensen, og mun það vera eitthvað
af smærri sögum hans.
Jóh. S. Kjarval málari. Maður,
sem um hann skrifar í „Austra",
segir, að hann hafi næstk. vetur feng-
ið aðgang að „Royal Akademy" f
Lundúnum og færir til ýms mjög
lofsamleg ummæli úr dönskurn blöð-
um um myndir, sem Kjarval hefur
haft til sýnis í Khöfn.
Enricó Cariisó
er einhver heimsfrægasti söngmaður,
sem nú er uppi. Hann er ítali, og
hefur farið víða um heim og alstaðar
hlotið hina mestu aðdáun fyrir söng
sinn. En jafnframt ganga altaf af
honum kvennafarssögur, sem líka
fljúga land úr landi. Hann er altaf
að trúlofa sig; blöðin segja frá gift-
ingafyrirætlunum hans og prenta upp
gömul ástabrjef frá honum. Nú á
hann í málaferlum í Mílanó út af
einu slfku æfintýri.
Reykjavík.
Landsbóbasafnið. Eftir skýrslu
landsbókavarðar hafa verið lánuð út
á lestrarsalinn árið 1911 alls 23364
bindi til 15288 iesenda. í mánuð-
unum nóvember—mars eru lesendur
á lestrarsalnum yfir 2000 á hverjum
mánuði, en hinum færri, fæstir í ág.:
267. Út úr safninu voru lánuð á
árinu 2622 bindi, en lántakendur
voru 240. Ritauki safnsins var 1964
prentuð eintök, þar af 1016 gefin.
181 handrit var keypt og nokkur
handrit gefin safninu.
Altaf nýtt og nýtt í Edinborgar-
auglýsingunni hjer í blaðinu.
„Snorri Stnrluson" sektaður.
„Fálkinn" hitti hann við veiðar í
landhelgi síðastl. laugardagsmorgun
og kom með hann inn hingað á höfn-
ina. Sekt 1400 kr., en veiðarfæri,
Jónatan forsteinsson.
Laugaveg 31. Sími 04.
Stærsta úrval af liúwf»ö»iium, allskonar g-ólf-
teppum, borðteppum, dívanteppum, hús-
gag-natauum, «'ardínulauum, fiðurheldum
ljereítum og sængurdúkunum eftirspurðu.
Gólfdúkar allskonar
Kolalíöríur, Taurullur, stórar og smáar,
og m. m. fleira.
Skólatöskur.