Lögrétta - 13.09.1913, Blaðsíða 2

156
L0GRJETTA
Fundnir peningar
má segja að það sje, þegar maður kemur inn í
fata- og sKóverslun Ediuborgar og kaupir
t. d. fatuad, sem kostar 22 krónur, á 15
krónur, skó eða stígvjel, sem kosta 9 kr.
75 aur., á 5 kr, 25 aur.; þá eru 7 Krónur
og 4 Kr. 50 aur. sem fundnir peningar.
Konur jafnt sem karlar ættu að sjá sjer hag í
því að koma, skoða og kaupa, þegar útsalan byrjar í
versluninni Edinborg
máiiudaginn 15. september.
m m
31. Frumvarp til laga um hag-
Stofu íslands.
1. gr. Það skal falið sjerstakri
stofnun að safna skýrslum um lands-
hagi íslands, vinna úr þeim og koma
þeim fyrir almennings sjónir. Stofn-
unin nefnist hagstofa Islands, og
stendur beinlínis undir ráðherranum.
2. gr. Þessi eru meginatriði lands-
hagsins, sem hagstofunni bsr eink-
anlega að rannsaka: 1. Fólksmagn:
a, manntöl; b, fæðingar; c, hjóna-
bönd; d, heilsufar; e, manndauði; f,
fólksflutningar. 2. Dómsmál, þar
með talin einkamál, sáttanefndarmál,
sakamál og lögreglumál. 3. Atvinnu-
vegir: a, landbúnaður; b, iðnaður;
c, fi-kiveiðar; d, siglingar og versl-
un; e, bankar, sparisjóðir og aðrar
alsherjar lánsstofnanir. 4. Efnahag-
ur landsmanna: a, tekjur af eign og
atvinnu; b, virðingarverð jarðeigna
og þinglesnar veðskuldir á þeim; c,
virðingarverð húseigna með lóðum
og veðskuldir á þeim eignum; d,
verðmæti skipa og báta og veð-
skuldir, er á hvila. 5. Stjórnmál: a,
notkun kosningarrjettar; b, starfs-
menn þjóðfjelagsins. 6. Fjárhagur
landsins, sýslutjelaga og sveitarfje-
laga, gjafasjóðir og styrktarsjóðir.
7. Þjóðareignir til almenningsnytja:
a, vegir og brýr; b, ritsímar og tal-
símar; c, póstflutningar, 8. Fræðslu-
mál: a, barnafræðsla; b, unglinga-
skólar og aðrir alþýðuskólar. 9.
Tryggingarstíirfsemi: a, líftrygging;
b, heilsutrygging; c, eignatrygging.
— Áuk skýrslna um framangreind
atriði vinnur hagstofan að skýrslum,
er hjer eftir kunna að verða lög-
boðnar eða fyrirskipaðar af lands-
stjórninni, eða hagstofan sjálf óskar
eftir í samráði við hlutaðeigandi
stjórnarvöld.
3. gr. Hagstofan á að aðstoða
landsstjórnina með hagfræðisútreikn-
ingum og skýringum, er hún óskar
eftir, og gefa henni álit og yfirlýs-
ingar, þegar þess er leitað. — Lands-
hagsskýrslur skulu koma út svo fljótt
sem unt er, jafnóðum og þær eru
tilbúnar frá hendi hagstofunnar. —
Árlega skal gefa út stuttan útdrátt
úr helstu landshagsskýrslum síðasta
árs, með þýðingum á eitthvert hinna
þriggja aðal-mentamála.
4. gr. Öll þau störf viðvíkjandi
söfnun og móttöku landshagsskýrslna,
sem samkvæmt gildandi lögum,
reglugerðum o. fl. nú hvíla á stjórn-
arráði íslands, hefur hagstofan á
hendi eftirleiðis. — Heimilt er hag-
stofunni að fyrirskipa, að skýrslur,
sem hingað til hafa verið sendar frá
hreppstjórnarvöldum eða einstökum
mönnum til sýslumanns, sjeu sendar
beint til hagstofunnar, og getur hún
endursent til leiðrjettingar skýrslur,
er henni þykja ófullnægjandi, heimt-
að frekari upplýsingar, með þeim
viðurlögum, sem lög greina um van-
rækslu í því, að inna af hendi lög-
mælt skýrsluskil.
5. gr. Hagstofunni stýrir hag-
stofustjóri og einn aðstoðarmaður,
skipaður af ráðherra. Vanalega hafa
þeir einir rjett til þessara starfa, er
lokið hafa háskólaprófi í stjórnfræði.
— Hagstofustjóri hefir að Iaunum
3000 kr., en aðstoöarmaður 2500 kr.
6. gr. Til stofnsetningar hagstof-
unnar veitast alt að 3000 kr. af
landssjóði. — Laun starfsmanna og
árskostnaður til húsaJeigu, ljóss og
ræstingar, svo og til aukavinnu,
prentunarkostnaðar og venjulegs skrif-
stofukostnaðar veitist á fjáriögunum
fyrir hvert ár.
32. Um friðun fugla og eggja.
1. gr. Þessar fuglategundir skulu
íriðaðar vera árið um kring: 1. Erlur.
2. Steindeplar. 3. Þrestir. 4. Músar-
rindlar. 5. Þúfutitlingar (grátitlingar).
6. Auðnutitlingar. 7. Sólskríkjur(snjó-
titlingar). 8. Svölur. 9 Starrar. 10.
Óðinshanar. 11. Þórshanar. i2.Rauð-
brystingar. 13 Sendlingar. 14 Lóu-
þrælar. 15. Hrossagaukar. 16. Tildr-
ur. 17. Sandlóur. 18. Jaðrakön. 19.
Keldusvín. 20. Heiðlóur. 21. Tjald-
ur. 22. Stelkar. 23. Vepjur. 24. Hegr-
ar. 25. Svanir. 26. Æðarkongar. 27.
Kríur. 28. Hettumáfar. 29. Haftyrðl-
ar. 30. Snæuglur.
2. gr. Þessar fuglategundir skulu
ekki vera friðaðar á neinum tíma
árs: Valir, smyrlar, hrafnar, kjóar,
skúmar, svartbakar, hvítmáfar, grá-
máfar, helsingjar, skarfar, súlur, svart-
fuglar, ritur, álkur, sefandir, topp-
andir, himbrimar og hrotgæsir.
3. gr. Aðrar fuglategundir skulu
friðaðar svo sem hjer segir: a. Rjúp-
ur alfriðaðar á tímabilinu frá 1. fe-
brúar til 20, sept., og auk þess alt
árið 1915 og úr því 7. hvert ár. b.
Sýslunefndum veitist heimild til að
ákveða friðunartímann fyrir fýl, hverri
f sínu hjeraði, þó má friðunartíminn
ekki byrja síðar en 20. mars og ekki
enda fyr en Ió. ágúst. c. Lundi frá
10. maí til 20 júní........d. Allar
fuglategundir, sem hjer hafa ekki
verið taldar, nema friðaðar sjeu með
sjerstökum lögum, skulu friðaðar vera
frá 1. apríl til 1. ágúst. e. Ernir
skulu friðaðir 5 ár frá því lög þessi
koma í gildi, en síðan ófriðaðir og
teljast undir 2. gr.
4. gr. Fyrir hvern fugl, sem frið-
lýstur er í lögum þessum, skal sá,
er brotlegur verður, gjalda 2 kr. sekt,
er tvöfaldast við ítrekun brotsins, alt
að 32 kr. Brot gegn 3. gr. e. varð-
ar 25 kr. sektum.
5. gr. Egg þeirra fugla, sem tald-
ir eru í 1. gr., skulu friðuð vera,
nemu kríuegg. Ennfremur skulu
rjúpnaegg og arnaregg vera friðuð.
6. gr. Fyrir hvert friðað egg, er
tekið er, skal sá, er brotlegur verður,
greiða 1 kr. sekt, en fyrir arnaregg
skal greiða 10 kr. sekt...........
Fjárlögin.
í morgun samþykti efri deild þau
óbreytt eins og neðri deild skildi
við þau eftir eina umræðu í fyrra-
dag. Þykir rjett að gefa ítarlegt
yfirlit yfir þau, þótt áður hafi verið
minst á ýms atriði þeirra hjer í blað-
inu. Tekjurnar eru áætlaðar 3,718,-
470 en útgjöldin 4,035,183 kr. 85
aur., svo tekjuhallinn er 316,713 kr.
85 aur. Greiðslur af lánum lands-
sjóðs 450,284 kr. 05 aur. — Til
æðstu stjórnar landsins, 106,000 kr.—
Til alþingiskostnað 65,000. — Til
landsreikninga yfirskoðunar 2,400
kr. — Til útgjalda við dómgæsluna
°g lögreglustjórnina o. fl. 257,130
kr. — Til útgjalda við læknaskipun-
ina 365,329 kr. 80 aur., þar af eru
laun 192,400 kr.; til holtsveikisspítal-
ans, 95,894 kr. 80 aur.; til geðveikra-
hælisins á Kleppi 42,035 kr.; til
heilshælisins á Vífilstöðum 53,000
kr. — Til póstmála 291,000 kr., þar
af 35.000 f. á. til pósthúsbyggingar
í Rvík. — Til vegabóta: Stjórn og
undirbúningur vegagerða o. fl. 21,500
kr.: Borgarfjarðarbraut 20,000 kr.;
Reykjadalsbraut 15,000 kr.; Eyja-
fjarðarbraut 20,000 kr.; Húnvetninga-
braut 30,000 kr.; Skagfirðingabraut
20,000 kr.; Grímsnesbraut 20,000 kr.
og til viðhalds flutningabrautar
22,000 kr.; Stykkishólmsvegur 16,000
kr.; brú á Eystri-Rangá 18,000 kr.;
brú á Ljá í Dalasýslu 3,000 kr.;
brú á Fáskrúð í Dalasýslu 10,000
kr.; brú á Hamarsá 11,000 kr.; brú
á Síká í Hrútafirði 4,000 kr.; brú á
Langadalsá 8,000 kr.; til þjóðveg-
ar í A-Skaftafellssýslu 5,000 kr.; til
að setja dragferju á Blöndu hjá
Löngumýri 1300 kr.; til Hvamms-
tangavega 2000 kr.; til að gera ak-
færan veg frá Kópaskeri að Jökulsár-
brú 2000 kr,; til akvegar í Svarfaðar-
dal 4,000 kr.; til Keflavíkurvegar
(endurgreiðslu) 5,600 kr.; til stein-
steypubrúa á Miðfjarðará og Hölkná
6000 kr.; til Grindavíkurvegar 5000
kr. o. fl. Alls er veitt til vegabóta
352,800 kr. — Samgöngur á sjó:
Til strandferða 120,000 kr*; til Eim-
skipafjelags íslands 40,000 kr.; til
bátaferða á flóum, fjörðum og vötn-
um 99,800 kr., alls 267,800 kr. —
Til hraðskeyta- og talsímasambands
249,000 kr. — Til vitamála 95,600
kr., þar af til byggingar vita á
Svörtuloftum 18,000 kr. og Ingólfs-
höfða 16,000 kr. AIIs er veitt til
samgöngumála 1,256,200 kr. — Til
kirkju- og kenslumála: Andlega stjett-
in 136,900 kr.; háskólinn 130,320
kr., mentaskólinn 82,640 kr.; gagn-
fræðaskólinn á Akureyri 42,400 kr.;
kennaraskólinn 28,800 kr.; stýri-
mannaskólinn 16,200 kr. Til bænda-
kenslu 59,900 kr. Til iðnfræðslu
15.200 kr. Til verslunarskóla 10,000
kr. Til húsmæðrafræðslu 2,400 kr.
Yfirsetukvennaskóli 8,000 kr. Til
kvennaskóla 28,600 kr. Til almennr-
ar barnafræðslu 159,800 kr. Til
unglingaskóla 42,000 kr. Til sund-
kenslu og leikfimi 5,400 kr. o. fl. —
Til vísinda, bókmenta og lista: Lands-
bókasafnið 39,920 kr.; landsskjala-
safnið 11,700; þjóðmenjasafnið 11,-
600 kr.; náttúrufræðisfjelagið 2,000
kr.; landsbókasafnshúsið 13,750 kr.;
til kaupstaða og sýslubókasafna 7000
kr; til Bókmentafjelagsins 4000 kr.;
til Þjóðvinafjelagsins 1,500 kr.; til
Fornleifafjelagsins 800 kr.; til Sögu-
fjelagsins 1,500 kr.; til útgáfu forn-
brjefasafns 1,600 kr.; til útgáfu al-
þingisbóka 2000 kr.; til Leikfjelags
Reykjav. 4,000 kr. Skáldin Ein.
Hjörl., Þorst. Erl. og Guðm. Magn.
2,400 kr. hver; Guðm. Guðm. 2,000
kr.; Vald. Br. 1600 og Guðm. Frið-
jónssvn 1,200 kr. (allir f. á.). Einar
Jónsson myndasmiður 1,800 kr. (f. á.).
Til að kaupa listaverk og málaverk
eftir íslenska menn 4,000 kr.; til
Jóh. S. Kjarval 1,000 kr. (f. á.); Guð-
jóns Samúelss. 600 kr. á ári; Rík-
harðs Jónssonar 1,000 kr. á ári;
Kristínar Jónsdóttir 400 kr. á ári;
Sigfúsar Einarssonar 1,100 kr. áári;
Magnúsar Einarssonar 300 kr. á ári;
Jóns Ólafssonar 3,000 kr. hv. á.;
ferðastyrkur til Jóns Jónssonar dó-
cents 1,200 kr. f. á.; til að gefa út
á þýsku „Rjettarstöðu íslands" eftir
Einar Arnórsson 4,000 kr. f. á.; til
Bjarna Jónss. frá Vogi til ritstarfa
1.200 kr. hv. á.; til Hannesar Þor-
steinssonar 2,000 hv. á.; Boga Mel-
steðs 800 kr. hv. á.; Guðm. Finnb.s.
600 kr. hv. á.; Brynjólfs Jónssonar
400 hv. á.; Bjarna Sæmundssonar
600 kr. hv. á.; Helga Jónss. 1,500
hv. á.; Helga Pjeturss 1,800 kr. hv.
á.; Sigurðar Guðmundssonar 6oö kr.
hv. á.; til Laufeyjar Valdimarsdótt-
ur 600 kr. hv. á.; til Þórarins Guð-
mundssonar 800 kr. f. á.; til Guðm.
Hjaltasonar 600 kr. hv. á.; til Sighv.
Gr. Borgfirðings 300 kr. f. á.; til
íþróttasambands íslands 1,000 kr. f.
á., 500 s. á.; til taflfjelags Rvíkur
il að senda mann á skakþing Norð-
urlanda 1914 400 kr. f. á. Allseru
veittar til vísinda, bókmenta og lista
187,770 kr. — Til verklegra fyrir-
tækja eru veittar 372,920 kr.; þaraf
til Búnaðarfjelags íslands 108,000 kr.;
til nýrra rannsókna til undirbúnings
áveitu á Skeið og Flóa 5,000 kr. f.
á.; til búnaðarfjelaga 44,000; til fyr-
Stakkar,
Buxur,
Doppur,
Skálmar,
og fleira, sem er nauðsyril. fyrir menn, er stunda botnvörpuveiðar, ódýrast
í Austurstræti 1.
s
Asg. Gr. (xiiimlaugsson A Co.
irhleðslu fyrir Holtsá 3,700 kr.; til
skóræktar 30,000 kr.; til húsabóta á
Vöglum 2,500 kr. f. á.; til sand-
græðslu 10,000 kr.; til dýralækn-
inga 10,400 kr.; til efnafræðisrann-
sóknarstofu í Reykjavík 8,200 kr.;
til Gísla Guðmundssonar til gerla-
rannsóknar 1,500 f. á.; til bygginga-
fróðs manns (Rögnv. Ól.) 2,500 kr.
hv. á.; til leiðbeininga í húsagerð til
sveita 1,000 kr. hv. á.; til iðnaðarnáms
6,000 kr.; til fiskveiðasjóðs íslands
12,000 kr.; til fiskifjelagsins 26,500kr.;
til samábyrgðarinnar 5,000 kr. f. á.; til
fiskimatsmanna 16,800 kr.; til síldar-
matsmanna 4,800 kr.; til sambands
íslenskra samvinnufjelaga og Slátur-
fjelags Suðurlands, til þess að launa
erindreka erlendis, er hefur með
höndum sölu og útbreiðslu landaf-
urða 4,000 kr. hv. á.; til erindreka
erlendis, er hefur með höndum sölu
og útbreiðslu sjávarafurða 4,000 kr.
hv. á.; til leiðbeiningar í ullarverkun
1,600 kr. hv. á.; til heimilisiðnarfje-
Iags Islands 500 kr. hv. á.; til ung-
rnennafjelaga 1,500 kr. hv. á.: til
Sveirts Oddssonar til bifreiðarferða
5,000 kr. f. á.; til Hjálpræðishersins
1,000 kr. f. á.; til Steingríms Jóns-
sonar til að halda áfram námi á
fjöllistaskóla 800 kr. s. á.; til Egg-
erts Briem til að nema rafmagns og
vjelafræði 600 kr. hv. á ; til Guðm.
sýslumanns Björnssonar og Snæ-
bjarnar hreppstj. Kristjánssonar 500
kr. hvers; til bryggjugerðar á Sauð-
árkróks 6,000; til framhalds brim-
brjótinum f Bolungarvík 20,000 kr.
— Til eftirlauna, styrktarfjár og til-
lags í elllistyrktarsjóð 163,800 kr. —
Lánveitingar úr viðlagasjóði eru
heimilaðar Reykjavikurdómkirkju 20,-
000 kr.; lán til bænda til girðingar-
efniskaupa 10,000 kr. hv. á.; 5,000
hv. á. handa þurrabúðarmönnum til
jarðræktar og húsabóta; 25,090 kr.
til sýslufjelaga, sem leggja fram á-
skilið framlag til landsímalagningar;
5,000 kr. til stofnunar smjörbúa; 14,-
000 til Rangárvallasýslu til aðkaupa
Stórólfshvol fyrir læknissetur; 5,000
kr. hv. á. til að koma upp korn-
forðabúrum til skepnufóðurs; Hóls-
hreppi í Norður-ísafjarðars. 20,000
kr. til framhalds brimbrjótnum í
Bolungavík; Hvammshreppi 5,000
kr. til að raflýsa Vík í Mýrdal;
Hvanneyrarhreppi 18,000 kr. til að
raflýsa Siglufjörð; Jóni Björnssyni &
Co. í Borgarnesi 7,000 kr. til bygg-
ingar ullarþvottahúss, og Árnessýslu
25,000 kr. til áveitu úr Þjórsá á
Skeiðin.
Aths. Sje eigi annars getið, er
fjárveiting talin eins og hún er bæði
árin samtals.
Milliþingaforsetar.
í e. d. í fyrra dag var Júlíus Hav-
steen kosinn milliþingaforseti með 11
atkv; en í n. d. gegnir Jón Ólafsson
forsetastörfum milli þinga.
BÚNABARFJEL. ISLANDS.
Umsóknir til búnaðarfjelagsins
nm styrk til nautgriparæktarfje-
laga 1514, með venjulegum skýrsl-
um, þurfa að vera komnar til fje-
lagsins fyrir lok febrúarmánaðar.
Umsóknir um styrk til búpen-
ingssýninga 1914 þurfa að vera
komnar til búnaðarfjelagsins fyrir 15.
mars. Á sýningum þeim, sem fje-
lagið styrkir, má ekki veita verðlaun
fyrir sauðfje frá öðrum bæjum en
þeim, þar sem fjeð hefur verið þrifa-
baðað veturinn áður. Þó þarf það
ekki að valda verðlaunasynjun, þótt
sauðir þrevetrir og eldri hafi verið
látnir óbaðaðir.
Umsóknir um styrk til jarða-
bóta 1914 er æskilegt að komnar
sje til búnaðarfjelagsins fyrir lok
marsmánaðar.
Umsóknir um garðyrkjukenslu
í gróðrarstöðinni í Reykjavík 1914
sje sendar Einari Helgasyni garð-
yrkjumanni fyrir lók janúarmánaðar.
Kenslutími 6 vikur, frá byrjun maí-
mánaðar. Nemendur fá 40 kr.
námsstyrk, og auk þess nokkurn
ferðastyrk þeir, sem langt eru að.
Umsóknir um plægingarkenslu
o. fl. hjá Alfred Kristensen f Einars-
nesi 1914 sje sendar honum fyrir
lok marsmánaðar. Kenslutími 6
vikur, frá miðjum maí. Kostir sömu
og áður.
Auglýsing
um
drátt i ingólfslotteríinu.
Samkvæmt beiðni Ingólfsnefndar
Iðnaðarmannafjelagsins hjer er öllum
mönnum, er það mál snertir, til
vitundar gefið, að lotterídráttur um
Ingólfshúsið við Bergstaðastræti, óháð
öllum veðböndum, fer fram föstudag-
inn 2. janúar næstkomandi kl. 10
árdegis í bæjarþingsstofunni hjer.
Nefndin heitir því að láta mála húsið
og gera við það, er aflaga kann að
hafa farið, áður en drátturinn fer
fram. Húsið er virt til brunabóta
á kr. 10347,00.
Bæjarfógetinn í Reykjavík,
21. júlí 1913.
Jón Magnússon.
jtf. jMagnús (JiíIím) læknir,
sjerfræðingur í húðsjúk-
Pinglok.
Fundur f samein. þingi hófst kl.
1 f dag. Tvö mál lágu þar fyrir
til úrslita: frumv. um að sendiræðis-
mönnum erlendra ríkja veitist leyfi
til að flytja inn vín til heimilisþarfa,
og frumv. um nýja seríu bankavaxta-
brjefa í Landsbankanum. Voru bæði
samþykt.
Var svo þingi slitið kl. 3r/a.
Pingrof.
Af samþykt frumv. um breyting á
stjórnarskránni leiðir það, að þing
verður nú rofið, nýjar kosningar
látnar fram fara og aukaþing næsta
sumar.
Stjórnarskrárbreytingafruinv. er
prentað hjer þannig, að menn geti
klipt það frá blaðinu.
dómum*
Viðtalstími kl. 9—11 árdegis.
Kirkjustræti 12.
íbrúkuð íslensk’alls-
borgar enginn
betur en
Helgi Helgason
(hjá Zimsen)
Reykjavík.
Eggert Claessen
yflrrjottarmálaflutnlngsmaður.
Pósthússtrœtl 17. Venjulega helma kl. 10—11
og 4—B. Talalml 16.
Oddur Gislason
yfírrjettarmálaflutnlngsmaður,
Lanfásveg 22.
Venjul. heima kl. 11—12 og 4—5.
Auglýsingum í „Lög-
rjetlu“ tekur afgreiðslan við
eða prentsmiðjan.