Lögrétta - 19.04.1916, Blaðsíða 2

68
LÖGRJETTA
Besta sumar- eöa fermingargjöfin er
í ár eins og endrarnær góð bók.
Af bókum eru bestar gjafir: Islands-
saga Jóns Jónssonar, kr. 4.50, eða Úr-
valsljóð Matth. Jochumssonar, kr.4.50.
Bækurnar fást hjá öllum bóksölum í
- - - - - bænum. - - - - -
Bókaverslun Sigfúsar Eymundssonar.
LÖ(jKJETTA kemur út á hverjum mið-
vikuieyi og auk þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð alls á ári. Verð 5 kr. árg. á
íslandi, erlendis kr. 7.50. Gjalddagi I. júlí,
Eins og kunnugt er, þá eru þeir nú
aðalstyrkur landssjóðsins, og jeg tel
sjálfsagt og óumflýjanlegt, að á með-
an auðmagn þjóðarinnar er eða verð-
ur ekki eitthvaö talsvert meira en það
er nú, og á meöan kringumstæöur
landsmanna eru eitthvað svipaðar því
sem þær eru nú, þá hljóti þær að vera
aðalfóturinn undir tekjumagni lands-
ins.
En þó að tollaleiðin sje sjálfsögð,
þá er samt ekki sama, hvernig hún
er farin; það er ekki sama á hvað
eða hvernig tollarnir eru lagöir.
Það, sem jeg legg aöaláhersluna á,
er að tollarnir sjeu, eins og aðrir
skattar, aöallega lagðir þar á, sem
gjaldþolið er mest fyrir, og svo verð-
Ur jafnframt að hafa það í huganum,
að á meöal tollgæslan er engin, eða
jafnófullkomin og hún er hjá okkur
nú, þá verður að hafa fyrirkomu-
lagið þannig, að sem ljettast og ein-
faldast verði að framkvæma eftir-
litið.
Jeg hef heyrt ýmsa menn halda
því fram, að ekki geti komiö til mála
um annan toll en aðflutningStoll, að
útflutningsgjald eigi ekki að eiga sjer
staS. En mjer hefur æfinlega fundist,
hvar sem jeg hef heyrt þessar raddir,
að þá sjeu þær sagSar aS lítt athug-
uðu máli, heldur miklu fremur í þeim
tilgangi og í þeirri von, aS þær hljómi
vel x eyrum og falli aS vilja fólksins.
Mjer hefur aldrei komiS til hugar
að leggja það til, að hætt sje við að-
flutningstoll, þaö er síður en svo;
jeg tel hann einmitt sjálfsagöan á
ýmsum vörutegundum, en þaS er
vandaverk aS ákveSa, hvar hann á aö
vera.
Þennan toll má alls ekki leggja á
þær lífsnauösynjar, sem ómögulegt er
án að vera, jafnt fyrir ríka sem fá-
tæka.
ÞaS eru til sárfátækir menn, svo
fátækir, að þeir eiga engan skatt að
bera, eða geta engan boriö í einni
eða neinni mynd, og þessir fátæk-
lingar, sem tíðast eru fjölskyldumenn
eSa heilsubilaöir, þrá það oft mest af
öllu, að þurfa ekki aS vera upp á aSra
komnir. Þeir leggja svo mikiS á sig’
sem þeir orka, og neita sjer um alt,
sem þeir mögulega geta án veriS,
til þess aS glata ekki sjálfstæði sínu;
þessir menn kaupa ekki óþarfa, þeir
kaupa að eins óumflýjanlegustu lífs-
nauðsynjar, og slíkar vörur mega alls
ekki vera tollaöar.
Aöflutningstollur verður því helst
og sjerstaklega aS vera lagöur á mun-
aðarvöru, eSa á þær vörutegundir,
sem þeir mennirnir, sem betur eru
efnum búnir, láta eftir sjer aS kaupa,
og býst jeg viS að tóbakið yröi einna
fyrst fyrir, þaS er aö segja fyrir ut-
an vínið, ef það væri meS á mark-
aSinum, eða fengi komuleyfi þangaö,
einnig kaffiS, því það geta þó fátæk-
lingar neitaS sjer um aS miklu eða'
mestu leyti, en haft í þess staS ýmis
konar teblöndur, sem kosta mjög lít-
iS. Svo er margt fleira, sem rjettmætt
er að tolla. En aftur á móti tel jeg
ekki rjettmætt að tolla sykur, þvi eng-
inn getur samkvæmt þeim lifnaðar-
háttum, sem nú eru hjer, veriö án
hans, og kemur því sá skattur aS litlu
leyti á menn eftir efnum og ástæö-
um, heldur verður heimilisfaöirinn
vanalegast að greiSa hann því hærri
sem hann er meiri fjölskyldumaöur.
ASalerfiSleikinn við aS leggja aS-
flutningsgjald á ýmiskonar óþarfa
vörur, sem í sjálfu sjer væri rjettlátt
og sjálfsagt að tolla, er aö alt of
margir eru því miður hneigðir til toll-
svika, og þess vegna er jeg hræddur
um aö ekki verði hægt aS framkvæma
nægilega vel eftirlitiö á mörgum slík-
um vörutegundum nema meö um-
fangsmikilli og kostnaSarsamri toll-
gætslu.
AS lögleiða útflutningsgjald hefur
tvo aöalkosti, og þá stóra. Stærsta og
aðalkostinn tel jeg þaö, að skattur
þessi kemur aö mestu leyti á menn
eftir efna-ástæSum þeirra og gjald-
þoli og alt af samkvæmt viSskifta-
veltu.
Það er tíðast aS vörumagn og við-
skifti manna eru aö mestu leyti í
hlutfalli viö það, hvaS þeir eru stönd-
ugir og efnasterkir. ÞaS kemur auS-
vitað oft fyrir, aS meira eSa minna
af þvi, sem menn hafa undir hönd-
um, er í skuldum, en viS því er ekki
hægt að gera. ÞaS veröur bara aö
lxaia þaS hugíast, að skatturinn sje
sanngjarn, enda getur þaö ekki kom-
iö til mála, aS skattur þessi sje svo
hár, aS hann dragi dug úr mönnum
meS aö auka framleiðslu sína, jafn-
vel þó meS skuldafje sje.
ÞaS er auövitaS altaf erfitt aö kom-
ast áfram með skuldafje, þaS vita
bæSi jeg og fleiri, sem þaS hafa
reynt. En jeg býst viS aS þaS verSi
hjer nú fyrst um sinn hlutskifti ýmsra
manna, og sem sagt, er ekki hægt viö'
því aö gera. En skattur þessi á ekki
aS hafa, og hefur ekki þau áhrif,
hvort það er hægt eöa ekki, enda er
þaö svo nú einnig viSvíkjandi hinum
gildandi lausafjárskatti, aö hann ligg-
ur jafnt á leigufjenaöi og ööru
skuldafje, eins og þar sem um hreina
eign er aö ræöa, og vegna þess skatts,
og jafnvel þó að hann væri talsvert
hærri, mundi enginn hika viS aö taka
lán til að fjölga ánum sínum, eöa bát-
unum, ef á annað borð von væri um
arösama framleiöslu.
Útflutningstollurinn hefur líka
þann annan kost, aS hann er fyrir-
hafnarlítill í framkvæmdinni, og
mjög lítil hætta á aö þar veröi kom-
iö viö tollsvikum. ÞaS er lítil hætta
á aS ull eöa gærur, kjöt eSa fiskur
verði sent út í fölsuöum umbúSum,
og þó enn síöur um hross eða annan
lifandi fjenaö. Þetta er mikill kpstur,
þegar veriS er aS reyna aS sneiða hjá
þeim kostnaSi, sem tolleftirlitiS hefur
í för meS sjer. ViS veröum aS hafa
þaS hugfast í allri tolllöggjöfinni, að
annaðhvort verður aö vera, aö tolla-
fyrirkomulagið sje svo einfalt og ó-
brotiS, aö ljett og fyrirhafnarlítiS sje
aö framkvæma eftirlitiS, eSa þá að
hafa svo fullkomna tollgætslu, að
erfitt veröi aS koma viS tollsvikum,
því þaS, að ljett og auSvelt sje aS
fremja tollsvik fyrir hvern óþokk-
ann sem vill hafa sig til þess, er afar
ilt og óholt, enda mun jafnvel fariS
að bóla á því, aö sumir telja það ekki
óþokkaskap, heldur sýna dugnað og
útsjón; aö minsta kosti mun þaS af
sumum ekki talin stór synd, þó aS
brennivínskút eða viskykassa sje
komiS í land svo lítiö beri á; jeg hygg
annars aS vínbanniö eigi því miöur
drjúgan þátt í aS æfa menn í tollsvik-
um.
Þær ástæSur, sem jeg hef heyrt
færðar fram gegn þeirri stefnu að
leggja á útflutningstoll, eru aöallega
tvær. í fyrsta lagi og sjer í lagi, að
slíkt fyrirkomulag muni draga úr
framleiöslu-framkvæmdum, og í öSru
lagi, aö útflutningstollur eöa annar
framleiSsluskattur sje hvergi starf-
ræktur meöal annara þjóSa.
Til fyrri ástæðunnar er því aS
svara, aö þaö getur aldrei komiS til
mála aö þessi tollur verði hafSur svo
hár, aS hann dragi úr mönnum að
auka framleiöslu sína. ViS hljótum að
mega treysta löggjafarvaldinu í því
tillliti; við hljótum aS mega treysta
því, aS þaS skilji þaö nægilega vel,
aS ef aS þessi skattur væri lagöur á
í svo frekum stíl, að hann drægi úr
framleiSslu-framkvæmdum manna,
hvort neldur væri til sjós eSa sveita,
þá væri það mjög óhyggilegt, fyrst
og fremst vegna hagsmuna einstak-
linganna, sem gjaldiS eiga aö bera,
og svo einnig vegna landsjóSsins, því
það skilja allir, aS þaS mundi verða
drýgra fyrir hann, aö umsetningin í
landinu yrSi sem stærst, og tekju-
stofninn þar af leiSandi sem mestur,
heldur en að gjaldiö væri skrúfaS svo
hátt, að það drægi dáö og dug úr
mönnum. Þessi ástæSa er því aS mínu
áliti svo fráleit og fjarstæö, og eink-
um þegar nú litið er á þaS, aS miklu
meiri hluti þingmanna er skipaSur úf
flokki framleiöenda.
HvaS viövikur hinni ástæðunni, að
þetta fyrirkomulag sje hvergi starf-
rækt i öðrum löndum, þá skal jeg
ekki fara mikiö út í þá sálma, því
jeg er því miður altof illa aS mjer i
löggjafarfyrirkomulagi annara þjóöa,
en þó þykist jeg vita, aö þetta muni
ekki satt vera.
Jeg skal ekkert um þaö segja, hvort
útflutningstollur er víöa eða nokkurs
staðar lagöur á, en þaS er víst, aS
íramleiösluskattur er hjá flestum, eöa
iíklega öllum menningarþjóöum, lagS-
ur á í einhverri mynd, því sá skattur,
sem framleiöendur bera, á hvaöa hátt
sem er, er oftast ekki annaö en fram-
leiðsluskattur, og t. a. m. hinn núgild-
andi lausafjárskattur okkar, — ekkert
er hann annaö en framleiSsluskattur.
Og tekjuskattur af hreinum aröi, sem
margir álíta rjettlátastan allra skatta,
hann er þó í flestum tilfellum ekki
annaS en hreinn og beinn framleiSslu-
skattur. Jeg álít líka alveg ófullnægj-
andi í þessu tilliti, eins og svo víöa,
aS blina á það, hvaö aörar þjóSir gera,
heldur reyna aS rýna eftir því, hvaö
best á viö hjá okkur sjálfum.
Þegar litiö er á þaö, hvort rjettara
muni vera, aS leggja útflutningsgjald
á framleiSsluafuröir, eSa skatt á
framleiöslustofninn, þá blandast mjer
aö minsta kosti ekki hugur um, aS
þaS er heppilegra aö fara útflutnings-
gjaldsleiöina.
Jeg skal t. a. m. taka dæmi af því,
aö þaö eru tvö skip, jafnstór og jafn-
dýr; þau heföu því bæSi auövitað
jafnan skatt, ef lagSur væri á þau
eignaskattur, en svo veröur þaö, aS
annaS skipiö fiskar ákaflega vel, en
hitt afarilla. Þá sjá þaö allir, aS þaS
skipið, sem vel fiskar, þolir hærri
skatt en hitt skipiö; einnig þolir skip-
iS eöa útgeröin þyngri skatt, þegar
fiskurinn er i háu veröi, heldur en
þegar verðlagiö er lágt. Þetta minnir
á þaS, aS þaS er heppilegra aö hafa
tollinn í hundraSsgjaldi af vöruverö-
inu.
Sama er aö segja um sveitabúskap-
inn. Tvö jafnstór bú færa oft ólíkan
arS, og þar aö auki eru mikil áraskifti
aö því, hvaöa arö búin gefa, bæöi
vegna árferðis og verslunarviöskifta.
í góöum árum, þegar fjenaöur er
vænn og í háu veröi, þola búin aS
greiöa þyngri skatt en í illum árum.
Hross þau, sem höfS eru til heimilis-
vinnu, mega ekki vera skattskyld,
fremur en þá vagninn og plógurinn,
eöa önnur vinnuverkfæri, en aftur á
móti er í alla staöi rjett og viSeigandi,
aS leggja skatt á þau hross, sem höfS
eru fyrir útflutningsvöru.
Mjer hefur dottiS i hug aö leggja
til, aS af flestum útfluttum vörum
yrði útflutningsgjaldið 1—2 prócent
af söluverðinu, hærri álít jeg aö þessi
tollur megi ekki vera, aS undan-
skildum einstöku vörutegundum, sem
af sjerstökum ástæSum gætu boriS
hærri skatt, svo sem ef um gróSa-
fyrirtæki útlendinga væri aS ræSa,
eða eitthvað þvi líkt.
Jeg veit aö þetta veröur, eöa getur
oröiö, eitthvaS talsvert þyngra gjald
á sumum mönnum, en hinn núverandi
lausafjárskattur, en þaö er nú einmitt
þaö, sem jeg er aS leita eftir, á hvern
hátt við getum með sem sanngjörn-
ustu móti aukiö eitthvaS tekjurnar.
Eins og jeg hef áSur minst á, þá
geri jeg mjer talsverSa von um, aS
ef það gjald verður lögleitt, þá muni
þaö eiga drjúgan og góSan þátt i aS
auka tekjur landsjóðsins, án þess aS
það komi þó illa eöa harSneskjulega
viS nokkurn gjaldanda.
Bóndi, sem verslar meö frá búi sínu
segjum 2000 kr., hann veröur aö
greiSa í þennan skatt 40 krónur (þ. e.
a. s. ef tollurinn er 2 prócent af sölu-
verðinu, en annars minna) og er jafn-
framt laus viö lausafjárskattinn. Þessi
skattur yröi engum bónda ofvaxinn,
og gæti ekki haft nein lamandi áhrif
á framleiðsluframkvæmdir hans, og
því siður yröi þessi skattur erfiöur,
ef hann væri helmingi hærri eða
meira, því þaS stafar af því aS fram-
leiðslan, eöa veltan, hefur aukist aS
því skapi.
En þó aö þessi tollur sje ekki hærri
en þetta, þá vona jeg samt að það,
sem hann gefur af sjer muni aukast
mikiö í náinni framtið. Fyrst og
fremst vonast jeg eftir aö öll fram-
leiðsla aukist til muna, en þaö, sem
jeg þó sjerstaklega horfi á, er hinn
feykimikli áhugi og umbrot meö að
auka og útvíkka sjávarútveginn. ÞaS
er meS öllu ómögulegt aö gitska á,
hvaS hann lcann aö aukast og marg-
faldast á fáum árum, bæöi meö inn-
lendu og útlendu fje. Þaö er víst, að
íslendingar sjálfir munu leggja mikla
áherslu á að auka þessa framleiðslu
í stórum stíl, og þaö má líka gera
ráS fyrir því sem sjálfsögSu, aö ýms-
ir útlendingar muni leggja fram stór-
fje, annaðhvort sem einstakir, eöa þá
í fjelagi meö Jslendingum, til aö afla
fjár á hinum fengsælu fiskimiöum,
sem hjer er rióg af umhverfis strend-
ur landsins, og þaö sýnist ekki órými-
egt eöa óviSeigandi, aö þessir menn
greiddu einhvern skatt af afla þeim,
er þeir moka saman hjer í kring um
andið okkar.
Jeg heyri aö þaö eru til menn, sem
standa í þeirri skoðun, aö vegna tolls-
ins fengju menn lægra verö fyrir vör-
ur sínar, sem sendu þær út úr landinu,
heldur en þeir, sem seldu þær til
neyslu innan lands, en þetta er algerö-
ur misskilningur, svo framarlega sem
um eölilega og heilbrigSa verslun er
aö ræða, og út frá öSru vil jeg ekki
ganga, og get ekki gengiS.
Ef um þær vörutegundir er aö
ræöa, sem ekki þarf nema einhvern
hluta af til notkunar í landinu sjálfu,
en hinn hlutinn, hvort hann er mikill
eða lítill, er sendur og seldur út úr
landinu, þá er það hiS útlenda mark-
aSsverS, sem þar skapar vöruveröiS,
ekki einungis á því, sem selt er til út-
landa, heldur einnig á því, sem haft
er til neytslu heima hjá okkur. Svo
sem til dæmis skal jeg taka, að þaS
sje einnar krónu tollur á hverri kjöt-
tunnu. MeS tilliti til þess verður kaup-
maöurinn, eSa sláturhúsiS, aö borga
einni krónu minna fyrir hverja kjöt-
tunnu og viS þaS lækkar jafnframt
hver kjöttunna, sem höfS er til neytslu
í landinu, um eina krónu. Þetta er hin
ákveSna afleiðing, ef verslunin er
heilbrigö.
ÞaS má auövitað deila um þaS,
hvort þaS sje rjett eSa ekki rjett, aS
hafa þann hluta vörunnar skattfrian,
sem hafður er til neytslu i landinu, af
því að vegna tollsins verði þessi vara
í lægra verSi manna á milli, og toll-
urinn skapi þannig einskonar tekjur
til handa ýmsum þeim mönnum, sem
ekkert framleiSa sjálfir, en neyta þó
meira eða minna þessarar vöru.
Jeg fyrir mitt leyti lít eindregiö svo
a, aö rjettast sje aS hafa allar slíkar
íslenskar framleiösluafurSir skattfrí-
ar, sem notaöar eru í landinu, þrátt
fyrir þaS, þó nokkrir menn eSa stjett-
ir í landinu hafi dálítinn hag af því.
ÞaS eru þó hagsmunir, sem allir lenda
í landinu, og þeir, sem þessa hags
njóta, hafa þá þvi fremur skattþol
á öSrum sviSum. En svo legg jeg sjer-
staka áherslu á þá ástæöu, aS jeg geri
mjer enga von um að hægt verði aS fá
skýrslu um innanlandseyðsluna svo
nokkur mynd veröi á.
En svo getur verið um þaö aö ræöa,
aS þaS sjeu hjer framleiddar vörur
(og kanske meö góöum arSi), sem að
öllu eöa mestu leyti eru notaðar i
landinu sjálfu, en slíkar vörur mega
ekki komast hjá skatti, því þaS skap-
aSi alt of mikið misrjetti á milli
manna. Jeg hygg, aö þar sem svo
stendur á, veröi aS leggja skattinn
á framleiöslustofninn en ekki fram-
leiðsluna.
ÞaS, sem jeg hef hjer sjerstaklega
í huganum, eru kúabúin í kaupstöö-
unum og í kring um þá. En sje nú
lagður eignaskattur á kýrnar eöa
aöra framleiðslustofna, þar sem likt
stendur á, þá má heldur ekki leggja
útflutningsgjald á þær afuröir, sem
framleiddar eru af slíkum stofnum,
þó eitthvaö af þeim kunni aö vera
sent út úr landinu, þvi sá skattur yröi
þá tvöfaldur.
AS endingu vil jeg minnast á eitt
atriði, sem svo margir hafa fyrir á-
stæöu gegn öllum tollum, jafnt bæöi
aöflutnings- og útflutningstollum, og
þaS er aö kaupmenn taki óeðlilega
mikiS fyrir aö greiöa tollinn, jafnvel
helmingi meira en sjálfu gjaldinu
nemur. En þetta er algeröur misskiln-
ingur, og er allra mesta furöa hvaö
hann á víSa heima.
Á þeim vörum, sem aöflutnings-
gjald hvilir á, veröur tollurinn einn
liSur af innkaupsveröinu, svo sem eins
og flutningsgjald, vátryggingargjald
og uppskipun; kaupmaöurinn getur
ekki fremur tvöfaldaö tollupphæSina
en hina liSina, sem mynda hið sanna
og virkilega verS vörunnar í samein-
ingu.
Og sama er aö segja um útflutn-
ingsgjaldiö, aö þaö veröur aukakostn-
aöarliöur viS aS koma vörunni í fult
verö, þangaö sem hún á aö fara.
Viö skulum t. d. segja, aö kaup-
maðurinn geti selt eitt kíló af ull,
komiS til Englands eða Danmerkur,
fyrir 2 krónur, og þá verður hann,
þegar hann kaupir ullina hjer, aö hafa
tillit til umbúSa og annars kostnaöar,
sem á hana fellur meSan hún er aö
komast þangaS, sem hún á aö fara,
og þar á meSal er útflutningsgjaldið;
hann hvorki þarf nje getur fremur
tvöfaldaS þann kostnaöarliSinn en
hina liSina, svo sem umbúSir, flutn-
ingsgjald og fleira. Svona hlýtur þaö
aS vera. Þetta er ákveöið lögmál í
allri versluninni, alstaSar þar sem um
eðlilega og heilbrigða verslun er aö
ræða, og alstaöar þar sem nægileg
verslunarsamkepni er, eSa þar sem
menn hafa kaupfjelagsskap í sæmi-
legri mynd, þar verður verslunin
nokkurnveginn heilbrigö.
Mjer dettur ekki í hug aö efast um,
aS margir kaupmenn sjeu talsvert
eigingjarnir, og vilji hafa sem mest-
an gróöa af verslun sinni, þar sem
þeir geta komiS því viö. ÞaS er í
sjálfu sjer ekki nema mannlegt og
náttúrlegt. ÞaS er sameiginlegt fyrir
alla, aS vilja hafa sem mest upp úr
atvinnu sinni, hverrar tegundar sem
hún er, en þaS er samkepnin og kring-
umstæöurnar, sem ráöa hvernig þaS
gengur.
Jeg þykist því vita, aS þar sem eng-
inn eöa ófullkominn kaupfjelagsskap-
ur er, og lítil verslunarsamkepni, þar
muni kaupmenn oft og einatt setja
óþarflega og óeðlilega hátt verS á
vörur sínar, en þaö kemur auövitað
alveg jafnt fram á tolluðum og toll-
fríum vörum. Þetta er hægt aö sanna
meS nógum dæmum, hvenær sem vera
skal.
Jeg geri nú ráö fyrir aS ýmislegt
af því, sem jeg hef sagt hjer, muni
mæta meiri eSa minni mótmælum;
þaS gengur svo vanalegast, og um
þaö tjáir ekki aö kvarta. En samt
vona jeg þaö, aö þeim mönnum fjölgi
óöum, sem skilja þaö og kannast viö
þaS, aS seint muni okkur ganga aö
komast áfram til menningar og mann-
virSinga, meöan viö göngum meS
hugann uppfyltan af barlómi og á-
ræðisleysi.
Hver einstakur maöur finnur glögt
til þess, að ef hann ætlar aö fram-
kvæma mikiS og láta mikið eftir sig
%gja> þá kostar hann þaS mikiS fje;
hann veröur því aö leggja á sig þung-
an skatt til aö geta framkvæmt hug-
sjónir sínar og fyrirtæki.
Og alveg þaö sama á viö, þegar um
þjóðfjelagið í heild sinni er aS ræSa;
þjóöin verður talsvert á sig aS leggja
til þess aö hún geti náö þeim andleg-
um og efnalegum þroska, sem hún
hefur ástæSur og hæfileika til.
t
Jónas Guðlaugsson
skáld.
„MorgunblaSinu“ var símaö lát
hans frá Khöfn í gær. Hann haföi
ekki alls fyrir löngu veriö á heilsu-
hæli í Noregi, og síöan hafSi frjetst
aö hann væri kominn á heilsuhæli í
Þýskalandi. Lasleiki hans stafaöi af
taugaveiklun, aS sögn , en um bana-
mein hans er ekki getið.
Á siöustu árum haföi Jónas verið
búsettur í Danmörku, og alt, sem
hann skrifaöi á þeim árum, skrifaði
hann á dönsku. En efniö í bæöi sög-
um hans og kvæöum, sem út hafa
komið á dönsku, er nær eingöngu
hjeðan að heiman. Og um íslensk mál
skrifaöi hann oft í dönsk blöö, nú að
siðustu mest í „Hovedstaden". Var
hann alt af boöinn og búinn til þess
aö taka málstað íslands, og átti hvaö
eftir anrtaö í ritdeilum við K. Berlin
prófessor, og ljet sig hvergi í þeirri