Lögrétta - 17.05.1916, Blaðsíða 4

88
LÖGRJÉTÍA
r
Asg. G. Gunnlaugsson & Co.
Austurstræti 1, Reykjavík,
s e I ] a:
Vefnaðarvörur. — Smávörur.
Karlmanna og unglinga ytri- og innrifatnaði.
Regnkápur. — Sjóföt. — Ferðaföt.
Prjónavörur.
Netagarn. — Línur. — öngla. — Manilla.
Smurningsolíu.
f
Vandaðar vörur. Sanngjarnt verð.
Pöntunum utan af landi svarað um hæl.
ið ferð hans, en gat fjárhagsins vegna
ekki veitt fje til verðlauna alstaðar,
veitti fje til verSlauna að eins í Dala-
og Snæfellsnesssýslum, 240 kr., þvi
aö þær sýslur höfðu ekki áður feng-
ið slíkan styrk.
Næsta haust er i ráði að hrútasýn-
ingar verði haldnar í Árness-, Rang-
árvalla-, Vestur-skaftafells- og Þing-
eyjarsýslum. Verður Jón Þorbergs-
son til leiðbeiningar á sýningunum
syðra, en Hallgrímur Þorbergsson í
Þingeyjarsýslu. Búnaðarsambandi
Austurlands hefur einnig verið heitið
styrk til nokkurra hrútasýninga.
L e ið b e i n i n1 g ar f e r ð ir í
sauðfjárrækt hefur Jón Þor-
bergsson farið í vetur fyrir fjelagið,
skoðað fje á fjölda bæja og haldið
fyrirlestra á mörgum stöðum: hjer
austan fjalls í Gullbringusýslu og í
Mýra- og Borgarfjarðarsýslum. Þess-
ar leiðbeiningaferðir virðast þegar
vera farnar að hafa sýnilegan árang-
ur.
Fóðurtilraunir sauðfjár
voru gerðar í fyrra vetur á 2 stöðum,
eins og getið er um í aðalfundar-
skýrslunni í fyrra. Þeim var haldið
áfram í vetur á sömu bæjum og meö
sama tillagi, 100 kr. á hvorum bæ.
Styrkur til verklegs
sauðfjárræktarnáms hjer-
1 e n d i s (í Þingeyjarsýslu) var veitt-
ur einum manni, Eyjólfi Sigurðssyni
á Fiskilæk, 50 kr. Þeim námsferðum
ætti að fjölga. Eyjólfur hefur nú
stofnað sauðfjárræktarfjelag í sinni
sveit (Leirárhreppi og Mela) og feng-
ið þangað kynbótahrút að norðan.
Búnaðarnámsskeið í Stykk-
ishólmi, sem Búnaðarsamband Dala
og Snæfellsness gekst fyrir, styrkti
fjelagið og sendi þangað 2 fyrirlestra-
menn, þá Sigurð búfræðing Sigurðs-
son og Jón H. Þorbergsson- Sama
stóð til að gera fyrir námsskeið Bún-
aðarsambands Vestfjarða í Barða-
strandarsýslu, en það námsskeið fórst
fyrir vegna veikinda í bænum, þar
sem átti að halda það.Námsskeið Bún-
aðarsambands Austfjarða styrkir fje-
lagið með fjárframlagi. Á bænda-
námsskeiðinu á Hvanneyri í vetur
voru 3 fyrirlestramenn af hendi bún-
aðarfjelagsins, þeir Jóhann Fr. Krist-
jánsson, leiðbeiningamaður í húsa-
gerð, Magnús dýralæknir Einarsson
og Sigurður búfræðingur Sigurðsson.
— Guðmundur kennari Hjaltason hef-
ur haldið nokkra fyrirlestra um bún-
aðarmál fyrir fjelagið.
Hússtjórnarkenslu hefur
fjelagið haft í vetur í Barðastrandar-
sýslu og Dalasýslu, alls 8 námsskeið,
2^/2—3 vikna og veitt styrk til tveggja
mánaða námsskeiðs á Eyrarbakka.
Einnig hefur það heitið að borga
kenslu alt að 6 vikna tima í vor á
Siglufirði og heitið styrk til alt að 6
vikunámsskeiða í Reykjavík fyrir
húsmæður, sem Kvenrjettindafjelag
fslands gengst fyrir. Á mjólkurskól-
anum á Hvítárvöllum hefur verið til-
sögn í matreiðslu i vetur, eins og í
fyrra.
Mjólkurmeðferðarkensl-
an á Hvítárvöllum. Um hana
verður að visa til skýrslu kennarans,
sem kemur út í Búnaðarritinu.
Slátrunarnám si’s’k e i ð var
haldið í haust. Sóttu það fáir. Þau
námsskeið falla nú niður um sinn-
Vefnaðarnámsskeið var
haldið í haust í Rangárvallasýslu,
að tilhlutun sýslunefndarinnar og með
styrk frá henni. Búnaðarfjelagið veitti
styrk til þess í eitt skifti, 200 kr. til
áhaldakaupa.
Utanfararstyrku r var veitt-
ur þessi: Til búnaðarháskólanáms
Gunnari S. Hallssyni, Lúðvík Jóns-
syni og Niljóni Jóhannessyni 200 kr.
hverjum, til garðyrkjuháskólanáms
Ragnari Ásgeirssyni og Sigmari Gutt-
ormssyni 200 kr- hvorum og til verk-
legs búnaðarnáms 1 ár i Noregi Árna
Guðmundssyni, Einari Jósefssyni og
Magnúsi Kristjánssyni 100 kr. hverj-
um. Af vöxtum gjafasjóðs C. Liebe
voru enn fremur veittir þessir utan-
fararstyrkir: Guðrúnu Jóhannesdótt-
ur til hússtjórnarnáms í Noregi 200
kr., Edvald Bóassyni til búnaðarnáms
í Noregi 200 kr. og Lofti Rögnvalds-
syni til verklegs búnaðarnáms í Dan-
mörku 100 kr.
Valtý Stefánssyni búfræðiskandídat
var heitið 600 kr. styrk á ári í 3 ár
til bóklegs og verklegs náms erlendis
í því er litur að vatnsveitingum og
öðrum mannvirkjum til jarðræktar.
En þann styrk var fyrst byrjað að
greiða á þessu ári.
G u 1 b r a n d s-h úsagerðin. —
Búnaðarþingið í fyrra ákvað að fela
Guðjóni Samúelssyni, fræðimanni í
húsagerð, að spyrjast fyrir um þá ný -
stárlegu húsagerðaraðferð, sem þá
voru nýlega komnar fregnir um hing-
að. Fór hann til Noregs meðal annars
í þeim erindum, og greiddi því bún-
aðarfjelagið honum nokkurn hluta
ferðakostnaðarins. Fjelagið hefur
fengið skýrslu frá honum og er álit
hans um það mál einnig prentað í ísa-
fold i vetur. Ekki hvetur hann til
aðgerða í þá átt að svo vöxnu máli,
en telur ástæðu til að gera nokkrar
smátilraunir með íslensk húsagerðar-
efni. Á fjelagið von á frá honum
nánari tillögum um það mál.
L j á i r. í sambandi við utanför
Metúsalems Stefánssonar er þess get-
ið í áðalfundarskýrslu í fyrra, að gerð
hafi verið tilraun til að fá sýnishorn
af betri ljáum frá Bretlandi. Þau til-
mæli hafa verið endurnýjuð. Einnig
hefur verið skrifast á við verksmiðju
eina í Vesturheimi um að fá þaðan
nokkra ljái til reynslu. Úr hvorugri
áttinni hefur fjelagið enn fengið
sýnishorn. Ekki er þó enn með öllu
vonlaust um þau.
Efnaran'nsóknir. Skýrsla
um þær er þegar komin út i Búnaðar-
ritinu, og er hún ekki endurtekin hjer.
Tilraunir með ostagerð
ogsmjörgerð. í ársfundarskýrsl-
unni 1914 er getið um gráðaostagerð
Jóns Guðmundssonar á Þorfinnsstöð-
um, sem búnaðarfjelagið hafði veitt
nokkurn styrk til. Tilraunir hans
hepnuðust furðu vel fyrsta árið, mið-
ur annað árið, en þriðja árið, 1915, á-
gætlega. Tilraunum þessum verður
haldið áfram, og hefur búnaðarfje
lagið heitið nokkrum viðbótarstyrk
til verkfærakaupa.
Gísli Guðmundsson gerlfræðingur
er að byrja tilraunir með smjörgerð,
aðallega í þvi skyni, að komast eftir
því, á hvern hátt smjörið verði best
fallið til að þola geymslu. Er það
afarmiklisvert vegna þess, að með
samgöngum þeim, sem enn eru, hlýt-
ur smjörið hjeðan oft að verða orðið
nokkuð gamalt, þegar það kemur á
markaðinn. Búnaðarfjelagið hefur
heitið dálitlum styrk til þessara til-
rauna (til mjólkurkaupa og tækja).
Innan skamms er von á leiðarvísi frá
Gísla um smjörgerð.
V otheysgerð. Skýrslur um
þær tilraunir frá þeim mönnum
eystra, nyrðra og vestra, sem við
hafði verið samið um þær, komu ekki
fyrir árið sem leið, nema ein úr Múla-
sýslum. En allmargar skýrslur hefur
fjelagið fengið síðan votheysgerðar-
skýrslurnar komu út í Búnaðarritinu
1912. Var í ráði að láta þær koma nú
i næsta hefti Búnaðarritsins. En þá
barst fjelaginu rækileg ritgerð um
votheysgerð eftir Halldór skólastjóra
Vilhjálmsson, og þótti rjett að láta
hana ganga fyrir. Er vonast eftir að
hún muni örva menn til framkvæmda
í þessa átt, og er ekki vanþörf á því.
— Biða þá hinar skýrslurnar næsta
árs.
Leiðbeining í húsagerð
t i 1 s v e i t a. Þau afskifti hafði fje-
lagið af henni árið sem leið, að það
veitti nokkurn styrk til þess, að Jó-
hann Fr- Kristjánsson ferðaðist í
fyrravetur um Borgarfjörð og skoð-
aði steinhúsin þar. Var ætlað að það
mundi verða að góðu gagni við störf
hans framvegis, að hann fengi færi á
að skoða að vetrarlagi mörg stein-
hús með ýmsri gerð og athuga galla,
sem í ljós kunna að hafa komið.
Kornforðabúr. Einu korn-
forðabúri var á árinu sem leið veitt-
pr styrkur til skýlisgerðar, þriðjung-
ur kostnaður, 115 kr. Það var í Borg-
arfjarðarhreppi eystra. Það hefur ekki
árað til að koma upp kornforðabúr-
um þessi árin. En muna ættu menn
efti þeim, þegar kornið lækkar aftur
i verði. Landið má ekki vera án korn-
forðabúra á einhvern hátt, d. m. k-
meðan heyásetningsmálið er ekki
lenga á veg komið hjá okkur en enn
er orðið, og jafnvel hvort sem er —
lika til bjargar fyrir m e n n i ísaár-
um. Hefur það sjest í vor, hversu
mikilsvert það var, að landið átti
nokkurt korn, sem senda mátti þang-
að, sem brýnust var þörfin. Hvernig
hefði farið, ef ís hefði verið fyrir
landi ?
Fjelagatal. Nýir fjelagar árið
sem leið voru 74, og það sem af er
þessu ári 45. Fjelagatalan alls er nú
komin eitthvað á 14. hundraðið.
Jón H- Þorbergsson fjár-
ræktarfræðingur hjelt fyrirlestur um
fjárdauðann 1914.
Þá var borin upp og samþykt með
samhljóða atkvæðum svolátandi til-
laga:
„Fundurinn skorar á landsstjórn-
ina að gera það sem auðið er til þess,
að sem minst vandræði hljótist af því
fyrir landið, að útflutningur á salt-
kjöti til Norðurlanda verður alger-
lega stöðvaður og Englendingar vilja
ekki ganga í kaupin.
Ennfremur skorar fundurinn á
landstjórnina að láta þegar í stað
rannsaka markaðshorfur í Englandi
fyrir kælt og freðið kjöt og sauðfje
hjeðan og gangast fyrir því, að til-
raunir í ]>ví efni, að opna oss slíkan
markað þar, verði byrjaður þegar
næsta haust.“
Till. var frá Eggert Briem,
bónda í Viðey, en orðunum „og sauð-
fje“ bætt inn í eftir tillögu Bjarnar
hreppstjóra Bjarnarsonar í Grafar-
holti.
Þá urðu nokkrar umræður um ný-
býlamálið milli þeirra Jóns H. Þor-
bergssonar, Jóhanns bónda Eyjólfs-
sonar í Brautarholti og Bjarnar
Bjarnarsonar, en engin ályktun um
það gerð.
Leynilögreglusaga
eftir
A. CONAN DOYLE.
„Það var leiðinlegt, frú Smith, því
að jeg þurfti á gufubát að halda og
jeg hef heyrt svo vel látið af — já,
hvað heitir hann nú aftur?“.
„A u r o r a heitir hann.“
„Nú, er það þá ekki gamli græni
báturinn með gulu röndinni, þessi hái
að framan?“
„Nei, nei. Hann er eins laglegur og
nokkur annar bátur á ánni. Hann
hefur nýlega verið málaður svartur
með tveimur rauðum röndum.“
„Þakka yður fyrir. Jeg vonast nú
til að þjer frjettið bráðlega af mann-
inum yðar. Jeg verð að bregða mjer
ofan eftir ánni bráðum, og ef jeg verð
var við Auroru, þá skal jeg segja
honum að þjer sjeuð óróleg hans
vegna. Sögðuð þjer ekki að reykháf-
urinn væri svartur?“
„Nei, hann er svartur með hvítri
rönd.“
„Ó, já, nú skil jeg. Það er skrokkur-
inn, sem er svartur. Verið þjer nú
sælar, frú Smith. Hjer er maður með
ferju, Watson. Við skulum láta hann
fíytja okkur yfir ána.“
„Aðalvandinn við svona fólk,“
sagði Holmes, þegar við vorum
sestir upp í bátinn, „er sá að láta
það aldrei gruna, að maður sje að
reyna að komast að neinu. Ef það
heldur það, þá þagnar það um leið,
og fæst ekkert orð úr því. En ef þjer
látið það altaf fá tækifæri til að leið-
rjetta það sem þjer segið, þá eruð
þjer viss með að fá alla hluti upp úr
því.“
„Nú sýnist máli liggja beint við,“
sagði jeg.
„Hvað vilduð þjer þá gera?“
„Jeg mundi fá mjer gufubát og
elta Auroru ofan eftir ánni.“
„Góði minn, það mundi nú verða
meira en litið verk. Hún getur leg-
ið hvar sem vill við báða bakka alla
leið ofan að Greenwich. Úr því að
kemur niður fyrir brúna, eru lend-
ingarnar svo margar, að þær skifta
þúsundum, og ómögulegt að botna í
þeim. Ef þjer væruð einn að leita,
mundi það verða langs tíma, margra
daga verk, að leita í þeim öllum.“
„Þá er að kalla lögregluna til
hjálpar."
„Nei. Jeg læt Athelney Jones lík-
lega vera við seinasta þáttinn. Hann
er ekki svo slæmur náungi, og jeg vil
ekkert það að hafast, sem gæti spilt
orði hans út á við. En nú langar mig
til að ljúka sjálfur við verkið fyrst
jeg er kominn svona langt.
„Getum við þá ekki auglýst og
beðið um allar upplýsingar sem hægt
væri að fá?“
„Alt af batnar það! Þeir sæju þá
strax, að það væri verið á hælunum
á þeim og þeir mundu hafa sig af
landi brott þegar í stað. Eins og
sakir standa nú, er ekki ólíklegt að
þeir forði sjer, en þeir fara sjer ögn
hægara ef þá grunar ekkert. Jones
hefur hjálpað okkur vel þar, þvi að
hann hefur aðhafst nóg til þess, að
það kemur í blöðunum, og þá halda
bófarnir, að allir sjeu á rangri leið.“
„Hvað eigum við þá að gera?“
spurði jeg, þegar við vorum lentir.
„Fá okkur vagn, fara heim til okk-
ar, jeta morgunmat og sofa dálítinn
dúr. Það er líklegast að við megum
vera uppi kvöld. Vagnmaður! stans-
ið þjer við næstu símstöð. Toby skul-
um við hafa við hendina, því að vel
getur svo farið, að gagn verði að
honum enn.“
Við námum staðar við símstöðina í
Stóra Pjetursstræti og Holmes sendi
skeyti.
Hverjum haldið þjer að jeg hafi
verið að senda skeyti,“ spurði hann,
þegar við vorum komnir af stað
aftur.
„Það hef jeg ekki minstu hugmynd
um.“
„Munið þjer ekki eftir Baker street
lögreglusveitinni, sem jeg ljet hjálpa
mjer í Jefferson Hopes málinu?“
„JÚ,“ sagði jeg hlæjandi.
„Þetta er einmitt mál, sem þeir
mundu geta hjálpað afbragðs vel með.
Mistakist þeim, þá verð jeg að grípa
til annara ráða. En fyrst vil jeg
reyna þá. Símskeytið var til hers-
höfðingjans óhreina, hans Wiggins,
og jeg býst við að hann verði kominn
með herinn áður en við erum búnir
að borða.“
Klukkan var milli 8 og 9 og jeg
fann ákafan afturkipp eftir æsinguna
um nóttina. Jeg var máttlaus og
þreyttur, hugsunin þokukend og lík-
aminn linur- Jeg gat ekki hleypt í
mig öðrum eins áhuga og þeim, sem
hjelt fjelaga mínum uppi, og jeg gat
heldur ekki litið á málið eins rólega.
Alt fram að dauða Barthólómew
Sholto’s, var mjer nokkuð sama um
það alt, og jeg gat ekki fundið að
morðingjar hans væru mjer neitt við-
komandi, en með fjársjóðinn var öðru
máli að gegna. Hann, eða að minsta
kosti partur af honum, var eign ung-
frú Morstans. Svo lengi sem nokkur
von var um að geta náð honum, var
jeg reiðubúinn til að fórna lífi mínu
fyrir það. En það hlaut að verða til
þess, ef hann náðist, að hún yrði skil-
in algerlega frá mjer. En þá hefði
ást mín verið smásmugleg og sín-
gjörn, ef jeg hefði látið stjórnast af
þeirri hugsun. Ef Holmes var ákafur
að ná í sökudólgana, þá var jeg þó
tífalt ákafari að ná í fjársjóðinn.
Jeg fjekk mjer þegar heim kom
kalt bað og skifti um öll föt, og hresti
það mig framúrskarandi vel. Þegar
jeg svo kom ofan í borðstofuna aftur,
var maturinn á borð borinn og Hol-
mes var að hella kaffinu í bollana.
„Hjer er það komið,“ sagði hann
hlæjandi og benti á nýtt dagblað.
„Jones með allan dugnaðinn, og ein-
hver fregnritari, sem hefur alstaðar
nefið niðri í öllu, hafa hjálpast að við
það. En nú eruð þjer búinn að fá
nóg af málinu í bráð. Nú er best að
taka til matar síns.“
Jeg tók blaðið og las stutta grein
með fyrirsögninni: „Dularfult atvik
í Efri-Norwood“.
„Um tólfleytið í gærkveldi," stóð í
„Standard“, „fanst herra Bartholo-
mew Sholto í Pondicherry Lodge í
Efri-Norwood dauður í herbergi sínu,
og var þegar grunsamt um afdrif
hans, að þar væri ekki alt með feldu.
Að því er vjer frekast vitum, var
líkið óskaddað, en allmikið af ind-
verskum gimsteinum, sem látni hafði
erft eftir föður sinn, var horfið. Hin-
ir fyrstu, sem urðu þess varir, voru
herra Sherlock Holmes og Watson
læknir, sem komu til hússins ásamt
bróður hins látna, herra Thaddeusi
Sholto. Svo afarheppilega vildi til, að
herra Athelny Jones, hinn alkunni og
góðkunni leynilögreglumaður, var
staddur á lögreglustöðinni í Efri-
Norwood, og gat því brugðið strax
við, og var hann kominn á vettvang-
inn hálfri stundu síðar. Hann gerði
þegar, með sínum alkunna dugnaði
og kænsku, gangskör að því, að hafa
hendur í hári sökudólganna, og varð
árangurinn strax sá, að áðurnefndur
bróðir hins látna, Thaddeus Sholto,
hefur verið hneptur í varðhald. Sömu-
leiðis ráðskonan frú Bernstone, ind-
verskur þjónn, Lal Raó að nafni, og
dyravörður eða hliðvörður að nafni
Mc Murdo. Það var augsýnilegt, að
þjófurinn, eða þjófarnir, voru hús-
inu nákunnugir, því að herra Jónes,
sem er kunnur að því, hve strangvís-
indalega og afarnákvæmlega hann
hann athugar alla smámuni, reiknaði
út upp á vist, að bófarnir gátu hvorki
komist inn um glugga nje dyr, heldur
hlutu þeir að hafa komist inn um
þakglugga og á þann hátt komist inn
í herbergi, sem er næst þeirri stofu,
sem líkið fanst í. Þetta atvik, sem
herra Jones hefur sýnt mjög ljóslega,
sannar, að hjer hafa ekki venjulegir
bófar verið að verki. Og það, hversu
snarlega og hraustlega lögreglan hef-
ur skorist í leikinn, sýnir hver áhrif
einn hraustur og ráðandi andi getur
haft. Hjer er enn þá ein sönnun fyr-
ir þeim málstað vorum, að nauðsyn-
legt sje að dreifa leynilögreglumönn-
unum meira út um borgina, svo að
þeir sjeu ávalt sem fyrst við hend-
ina.“
„Er þetta ekki dýrlegt?“ sagði
Holmes og glotti yfir kaffibollanum,
„hvernig lýst yður á?“
„Mjer lýst svo á, að það hafi verið
hundahepni, að við vorum ekki líka
hneptir i varðhald og sakaðir um að
hafa drýgt glæpinn.“
„Þar segi jeg sama. Jeg þori ekki
að ábyrgjast okkur enn, ef annað
dugnaðarkastið skyldi koma yfir
hann.“
Þegar hann var rjett að sleppa orð-
inu, heyrði jeg að dyrabjöllunni var
hringt hátt, og rjett á eftir brýndi
frú Hudson mjög röddina eins og
hún væri í háa rifrildi.
fæst að eins í
Bankastræti 11.
Pór. B. Porisson.
Nokkrar húseignir
á góðum stöðum í bænum fást keypt
ar nú þegar. Mjög góðir borgunar-
skilmálar. Væntanlegir kaupendur
snúi sjer til SVEINS JÓNSSONAR.
Til viðtals í veggfóðursverslun Sv.
Jónssonar & Co., Kirkjustræti 8, kL
3—6 síbdegis.
Prentsmiðj an Rún.