Lögrétta - 15.11.1916, Qupperneq 2

196
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA kemur út á hverjum mið-
vikudegi, og auk þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð alls á ári. Verð 5 kr. árg. á
lslandi, erlendis kr. 7.50. Gjalddagi r. júlí.
hreyfivjelum og fjórum vjelbyssum,
og auk þess með tækjum til þess aS
kasta frá sjer sprengikúlum. 8 menn
kvað þurfa á hverja af þeim flugum.
Þar eru loftskeytatæki og ljósverpir.
Hraði þessara vjela kvaS geta veriö
alt aö 210 km. á klukkustund. Einnig
er sagt frá nýrri flugutegund hjá
Frökkum, sem að eins er notuö til
njósna fyrir stórskotaliöiö og hefur
tvær hreyfivjelar. Þaö er tvíþilja og
heitir „Caudron-fluga“.
Af þessu má sjá aö flugvjelageröin
er í stööugri framför nú á stríöstím-
anum. Flugvjelarnar skifta nú mörg-
um þúsundum á orustustöðvunum.
SíÖustu frjettir.
Símskeyti til Lögr. 12. þ. m, segir
að blóðugir bardagar haldist á öllum
vígstöðvunum. En ekki er getið um
neina stórviðburöi þar i fregnskeyt-
unum hingaö síöustu vikuna. Helst
er það, að her Mackensens hafi nú
tekið alt Dobrudscha-hjeraöið, og
mátti búast við aö svo færi. Enska
blaðið „Daily Mail“ gerði nýlega ráð
fyrir, aö fara mundi um Rúmeníu
eins Og áður um Serbíu og Monte-
negró. Nýlega var sagt, að miklir bar-
dagar stæðu yfir á austurvigstöðv-
unum, fyrir vestan Lusk, en um á-
rangur þar hafa engar fregnir kom-
ið. Á vesturvígstöðvunum er í sífellu
barist. Ein símfregnin sagði fyrir fá-
um dögum, að Þjóðverjar væru þá
að skjóta á Reims af miklum ákafa.
Frá suðurvígstöðvunum sagði ein
fregnin, að ftalir væru að halda und-
an hjá Travigna, og önnur, að þeir
væru að skjóta á Póla, herskipahöfn
Austurríkis við Adríahaf.
Út af ákvæðum norsku stjórnar-
innar um hernaðarkafbáta i land-
helgi Noregs, sem áður liefur verið
frá sagt, hafa verið ýfingar milli
hennar og þýsku stjórnarinnar. Þýsk
blöð mótmæla því, að kafbátum sjeu
settar aðrar reglur af hlutlausum ríkj-
um en herskipum yfir höfuð og segja
að Norðmenn láti Englendinga ráða
fyrir sjer í þessu máli. „Hamb.
Fremdenbl.“ frá 22. október segir að
enginn norskur sjómaður hafi mist
lífið við þýska kafbátahernaðinn í
íshafinu. Kafbátarnir hafi annast um
að koma skipshöfnunum til hafna.
FORSETAKOSNING
BANDARÍKJANNA.
Hún átti að fara ram 4. þ. m. 10.
þ. m. komu hingað símskeyti, sem
sögðu Hughes dómara kosinn.
Síðan kom símskeyti, 12. þ. m.,
sem segir Wilson kosinn með 34 atkv.
meiri hluta, og það er staðfest af
skeyti, sem Mrg.bl. flutti í gær og
segir Wilson hafa fengið 269 atkv.,
en Hughes 235.
EYGEN CZERNEL.
Myndin hjer er af ungum lækni
ungverskum, Dr. Czernel, sem fræg-
ui er orðinn fyrir að hafa fundið
geril, sem valdur er að vissri tegund
taugaveiki. Hefur sú veiki nú í stríð-
inu mjög lagst á rússneska og tyrk-
neska hermenn. Meðal þeirra, sem
hún hefur orðið að bana, er hinn
gamli og frægi hershöfðingi Þjóð-
verja v. Goltz, sem andaðist austur
í Bagdad. Veiki þessi er talin ein
hin smitsamasta veiki, sem sögur fara
af, og þykir því mjög erfið viður-
eignar. — Dr. Czernel er búsettur í
Wien og er þar gerlafræðingur i þjón-
ustu stjónarinnar.
SKppfbsa
fP fttthjf-.gcíccourr^'^/ Roctþngn^
HtVbutcf
tfdeLasigrj.; W
fMiraumoní
-Hamcl •
lill&court^^
krflCoufO*
ftHransluý „J \
"dsMonti/ rs\cMfivroú
Sailly ASajlliliel
^//feillért
:v...■ -1
’/Avciuy 1
I
; v '■■■
frdettrs
lorlancourtW
'/Suzani\e/
/ ninP.hem'NN
^éricóurt’
'Jjur-Somjrfie Htí/z

/J^Barleux
ifZicv'r J&wsr
'VilJcrs-Carboi
mucmirr

jHértcvií
Á myndinni hjer er sýndur laiidvinningur bandamanna í orustunum við
Somme. Hin mikla sókn þeirra þar byrjaði 2. júlí og myndin hjer sýnir
árangurinn eftir rúmlega þriggja mánaða viðureign, snemma í október.
Skálínurnar sýna það svæði, sem unnist hafði frá 2. til 26. júlí, en lóð-
rjettu línurnar sýna það, sem unnist hefur frá 26. júlí og nokkuð frarn í
október.
YFIRRÁÐHERRAMORÐIÐ
í WIEN.
Þess er áður getið, að yfirráðherra
Austurríkis, Stúrgkh greifi, var myrt-
ur 21. f. m. Hann var staddur í veit-
ingahúsi í Wien, sat þar með öðrum
manni. Gekk þá að honum Adler rit-
stjóri, sem setið hafði þar skamt frá,
og skaut á hann þremur skammbyssu-
skotum, og fór eitt gegnum höfuð
hans. Yfirráðherrann var þegar ör-
endur, en Adler var gripinn. Hann er
talinn geðveikur. Hafði hann verið
á jafnaðarmannafundi kvöldið áður,
deilt þar hart á stjórnina og ráðið til
uppþots, en aðrir mæltu í móti hon-
um og fjekk hann ekki fundinn á sitt
mál. Hafði hann þá sagt, að þótt þeir
eklci vissu, hvað þeir ættu að gera,
þá vissi hann, hvað hann ætti að
gera. En úr því varð þetta. Fritz Ad-
ler er fæddur 1879, af góðum ættum,
faðir hans ríkisráðsmaður. En Adler
yngri hefur verið mjög æstur jafnað-
armaður. Tímarit, sem hann gaf út,
var gert upptækt í byrjun stríðsins,
en siðan stofnaði hann annað, vís-
indalegt mánaðarrit, sem haldið hef-
ur fram kenningum jafnaðarmanna.
Hann segir enga hafa verið í vit-
orði með sjer um morðið.
Prjettir.
Veðrið. Eftir frostakafla óg norð-
anátt um tíma að undanförnu, sner-
ist veðrið til þíðu nú í byrjun vik-
unnar. Hefur síðan verið 6—9 st. hiti
á daginn.
Klukkan á að færast aftur um 1 klt.
í nótt, sem kemur; verða þá vísirarnir
færðir á 12 þegar hún er 1.
Dáinn er nýlega í Hafnarfirði Jörg-
en Hansen áður kaupmaður þar, fað-
ir þeirra Ferd. Hansens kaupm. í
Hafnarfirði og J. Hansens bókhald-
ara hjer í bænum, dugnaðarmaður á
sinni tíð oe vel látinn.
Silfurbrúðkaup áttu í gær Jón
Einar Jónsson prentari og kona hans
Sigurveig Guðmundsdóttir.
Bjarni Ásgeirsson frá Knararnesi
er nýfarinn hjeðan til útlanda til þess
að kynna sjer búskap í Danmörk og
víðar á Norðurlöndum.
Elías Stefánsson útgerðarmaður
kvað nú hafa keypt botnvörpuskipið
Eggert Ólafsson, sem áður var hluta-
fjelagseign og E. St. einn meðal eig-
endanna og framkvæmdastjóri út-
gerðarinnar. Nú er hann þá einn orð-
ir,n eigandi skipsins. ,
Mannfjöldi kaupstaðanna. Ibúar
Reykjavíkur voru um síðastl. áramót, I
segja Hagtíðindin, 14145, Akureyrar i
2090, ísafjarðar 1778, Hafnarfjarðar I
1766, Vestmannaeyja 1661, Seyðis- *
fjarðar 902.
Skipaferðir. Goðafoss fór frá New-
York 9. j). m. — ísland fór frá Leith
á laugard., væntanlegt hingað á morg- i
un. — Flóra fór frá Bergen áleiðis
hingað í gær. — Gullfoss kom til Ak-
ureyrar á mánud.
Hjálpræðisherskastalinn nýi var
vigður kvöldið 11. þ. m. eða sam-
komusalur hans, af Madsen major.
Kveðjusamsæti var sjera Sigurði
Gunnarssyni prófasti haldið í Stykk-
ishólmi 29. f. m. Hann er nú fluttur
hingað til bæjarins. Samsætið var
fjölment og afhenti eftirmaður hans,
sjera Ásm. Guðmundsson, honum að
gjöf frá sóknarmönnum silfurbikar,
sem í voru 1300—1400 kr. í gulli og
silfri, og flutti ræðu til heiðursgests-
ins. Ýmsar fleiri ræður voru fluttar og
kvæði sungið eftir sjera Lárus Hall-
dórsson á Breiðabólstað.
Matth. Þórðarsyni ráðanaut vikið
frá. Fyrir nokkrum dögum heyrðist
það, að ráðanaut Fiskifjelagsins væri
vikið frá stöðunni, eða stjórnin hefði
neitað að borga lengur út laun hans,
og er það talið víst, að grein hans um
ensku samningana valdi þessu. En
sje svo, þá á stjórnin ámæli skilið
fyrir afsetninguna. Því hvaða mál
snertir fremur það starf, sem ráða-
nautnum var falið, en einmitt þetta,
sem hann skrifaði grein sina um? Og
því átti hann að þegja yfir áliti sínu
á því máli? Vel má vera, að álit hans
sje í ýmsum greinum ekki rjett. En
það er annað mál. Hann hafði engu
að síður rjett til að koma fram með
það; enda þótt hann ætti laun sín und-
ir stjórninni og væri að nokkru leyti
hennar starfsmaður. Hún hafði ekki
leitað álits hans um málið, enda þótt
það lægi beinlínis innan verka-
hrings hans, þar sem ræða var
um upplýsingar um verðlag á vörum
erlendis. Þess vegna mun hann hafa
valið þá leið, að skrifa um málið í
blöð, í stað þess að senda stjórninni
brjeflega álit sitt,
Menn hafa ekki heyrt þess getið
áður, að nein óánægja væri yfir starfi
. hr. M. Þ. og skýrslur, langar og fróð-
legar, hafa iðulega birtst frá honum,
sem Lögr. hefur heyrt menn tala um,
að svo mikið taki fram t. d. skýrsl-
um fyrv. verslunarráðanauts, að ekki
sje saman berandi.
Flóabátur Breiðfirðinga hinn ný-
smíðaði, „Svanur“, kom ekki til
þeirra fyr en nú 12. þ. m. Hann er
smíðaður á Ring Andersens skipa-
smíðastöð í Svendborg, og kom full-
fermdur af vörum. í Lerwjck var
honum haldið í 10 daga. Hann fjeklc
vont veður á leiðinni, en sagt að hann
hafi reynst vel. Báturinn hefur 80 h.
a. Bolindervjel og á að geta farið 8-9
milur á vöku. Stærðin er 75 smál. og
rúm hefur hann fyrir 10 farþega.
Einar H. Kvaran rithöf. hjelt síö-
astliðið sunnudagskvöld fyrirlestur
„um mótþróann gegn rannsókn dul-
arfullra fyrirbrigða". Var salurinn, í
Bárubúð, troðfullur, eins og jafnan,
er Einar flytur fyrirlestra. Á eftir
voru leyfðar frjálsar umræður og
stóðu þær yfir, ásamt fyrirlestrinum,
frá kl. 5 til 8-}4 um kvöldið. Meðan
umræður fóru fram stýrði Halldór
Daníelsson yfirdómari fundi. Ekki
tóku aðrir til máls, auk fyrirlesara,
en þeir Haraldur Níelsson prófessor
Nýjustu bækur:
GLÍMUBÓK. Gefin út af Iþróttasambandi Islands. Með 36
myndum. Verð kr. 2.75.
KNATTSPYRNULÖG. Gefin út af íþróttasambandi Islands.
Með uppdráttum. Verð kr. 0.50.
Fást hjá bóksölum.
Bókaverslun Sigfúsar Eymundssonar.

Nyjar bækur:
JÓN TRAUSTI: TVÆR GAMLAR SÖGUR. Verð innb.
4.00, í kápu 3.00.
SIGURÐUR MAGNÚSSON: BERKLAVEIKI OG MEÐ-
FERÐ HENNAR. Verð 1 kr.
JULES VERNE: DULARFULLA EYJAN. Verð kr. 0.60.
CONAN DOYLE: MORÐIÐ í LAURISTONSGARÐINUM
Verð kr. 0.70.
Fæst hjá bóksölum.
Adalútsala í Bankastræti 11.
t>ór. B. Þorláksson.
atæi
og Gísli Sveinsson lögmaður, hinn
síðarnefndi til andmæla hinum tveim-
ur. Er hjer ekki rúm til að rekja að
nokkru ráði efni fyrirlestursins nje
umræðanna, en þær fóru vel fram,
og er gott að menn greiði þannig úr
ágreiningsmálum sínum. Báðir máls-
aðilar hafa áður rætt þessi efni hjer
í blaðinu. Haraldur prófessor gat þess
þarna, að eftir að hann hefði haldið
fyrirlestur sinn um manngervinga-
fyrirbrigði, nú fyrir skömmu, hefðu
sjer verið sendar 300 kr. frá gefanda,
er ekki vildi láta sín getið, með þeim
ummælum, að fjeð yrði upphaf til
sjóðsmyndunar, sem verja skyldi til
þess að fá hingað góðan miðil frá
útlöndum, og kvaðst hann geyma fjeð
í því skyni og vænti, að einhverjir
yrðu til þess að auka þann sjóð.
Kosningin í Mýrasýslu. Af henni
ganga hjer slíkar sögur, að óhugs-
andi virðist annað, ef þær eru sannar,
en að sú kosning hljóti að verða ó-
nýtt af alþingi, þegar til kemur. Það
er sagt um tvo hreppstjóra þar úti á
Mýrunum, að þeir hafi riðið út með
kjörseðlana í vösunum, fært mönnum
þá heim til þeirra, og látið þá kjósa
þar, stungið síðan atkvæðaseðlunum
á sig og lagt þá svo fram á kjördegi.
Enginn efi getur á því leikið, að í
kosningalögunum er ekki ætlast til
þess, að kosning fari fram á þennan
hátt, þótt ákvæði laganna kunni að
vera óljós að sumu leyti um afskifti
hreppstjóra af kosningunum. Sög-
urnar segja, að annar hreppstjórinn,
sem þannig hafi farið að, sje hinn
nýkosni þingmaður Mýramanna, Pjet-
ur i Hjörsey.
Skallagrí*iur. Á sunnud. var tókst
björgunarskipinu Geir loks að ná
Skallagrími á flot, og dró hann síðan
it-n á höfn. Er skipið talið að mestu
óskemt, en á sjávarbotni hefur það
nú legið í 3 vikur.
Þrír menn drukna. 4. þ. m. fórst
bátur frá Kviabryggju við Grundar-
fjörð. Hann var á siglingu heimleiðis
úr fiskiróðri, en norðanveður hvast,
og hvolfdi bátnum. Fjórir menn
voru á honum og komst einn á kjöl,
Jón Ólafsson að nafni, og var honum
bjargað af vjelbáti frá Grundarfirði.
En hinir þrir druknuðu: Sigurður
Ólafsson, formaður bátsins, bróðir
þess, sem af komst, barnlaus ekkju-
maður, Kristfinnur Þorsteinsson, er
lætur eftir sig konu og tvö börn ung,
og Ingvar Bjarnason, unglingspiltur.
„Sýður á keipum". Lögr. er skrif-
að: „Mjög góð þykir mjer saga Jóns
Trausta „Sýður á keipum“ í nýju bók-
ir.ni hans. Jeg held að það sje ein-
hver allra besta saga hans. Hin sag-
an þykir mjer einnig góð en þó ekki
eins. Karlarnir í fyrri sögunni eru
mínir menn.“
Fjárhagsáætlun Reykjavíkur fyrir
árið 1917 liggur nú fyrir bæjarstjórn-
inni til umræðu og eru þetta helstu
Nýja
Bókbandsvinnustofan
tekur að sjer alla vinnu, sem að bók-
bandi lýtur og reynir aö fullnsegja
kröfum viSskiftavina sinna. Bókavin-
ir, laitrarfjelöf og afirir ættu þvi að
koma þanja*. — Útvegar allar bækur
er fáanlefar eru.
Þimfkaltastmti í (Gutenberg).
Brynj. Magnússon.
útgjaldaliðirnir þar: til vegabóta 49,
400 kr.; til viðhalds vega 6000; til
götuljósa 7500; til snjómoksturs og
klakahöggs 8000; til vatnsveitunnar
37750, en tekjur af henni taldar 56000,
þar af 8000 af vatnssölu til skipa; til
að veita fátæklingum vinnu 30000,
en talið að af því komi inn 20000 fyr-
ir grjótmulning; til viðhalds og end-
urbóta á fasteignum 9000; stjórn bæj-
arins 18400; til fátækraframfæris
76300; til þurfamanna utan sveitar
18400; til Barnaskólans 53200; til
gasstöðvarinnar 40000, þar af 5000 til
aukningar, en tekjur af henni taldar
35000; til vaxta og afborgana lána,
annara en vatnsveitu, gasstöðvar og
baðhúss, 88000. — Mismunur á tekj-
um og gjöldum verður 287915 kr., er
jafnað verður niður.
Bókmentafjelagið. Þess var ekki
getið, er Lögr. sagði frá afmælishá-
tíð fjelagsins í sumar, að þá voru
þessir menn gerðir þar að heiðursfje-
lögum: Vilhelm Thomsen prófessor
í Khöfn, Axle Olrik prófessor í
Khöfn, J. E. Sars prófessor í Krist-
janíu, Hjálmar Falk prófessor í Krist-
janíu, Axel Kock prófessor í Lundi,
L. Fr. Láffler prófessor í Djursholm,
W. A. Craigie prófessor í Oxford,
Paul Hermann prófessor í Torgau,
R. C. Boer prófessor í Amsterdam,
Hugo Pipping prófessor í Helsing-
fors, Jón Jónsson prófastur á Stafa-
felli, Jón Þorkelsson þjóðskjalavörð-
m í Reykjavík.
Nýja altaristaflan í Víðidalstungu-
kirkju. Úr Húnavatnssýslu er Lög-
rjettu skrifað: „.... Seint í sum-
ar var afhjúpuð í Víðidalstungu-
kirkju ný altaristafla, sem frú Mar-
grjet Eiríksdóttir á Lækjamóti gaf
kirkjunni. Taflan er máluð af Ásgrími
Jónssyni málara, fallegt verk og vand-
að, sem á að sýna Krist, er hann
heldur fjallræðuna. Þegar altaristafl-
an var afhjúpuð, sem var á sunnu-
degi, rjett fyrir messu, afhenti gef-
andinn hana með svohljóðandi ræðu:
„Þessa altaristöflu, sem þið, hátt-
virtu sóknarmenn, nú sjáið afhjúpaða,
vil jeg hjer með afhenda að gjöf
söfnuðinum í núverandi Víðidals-
tungusókn og þá sóknarnefndinni til
umsjónar, hver sem hún kann að
verða.