Lögrétta - 27.03.1918, Page 2

LÖGRJETTA
go
LÖGRJETTA kemur út á hverjum miS-
vikudegi, og auk þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð alls á ári. Verð kr. 7.50 árg. á
Islandi, erlendis kr. 10.00. Gjalddagi 1. júli.
hann máls á því, hve æskilegt væri
fyrir allra hluta sakir, aS dönsk
sveitaheimili stæöu þessum ungu,
heimilislausu fslendingum opin aö
sumrinu og mæltist til að þeir, sem
því máli vildu sinna, gerSu sjer að-
vart sem fyrst.
AS loknum aSalræSunum tókuýms-
ii til máls, til fyrirspurna eSa til aS
láta í ljósi ánægju sína yfir starfsemi
fjelagsins, árna því heilla og heita
því fylgi sínu og fulltingi. MeSal ann-
ara talaSi þar amtmannsekkja frú
AstriS Stampe Feddersen af hlýleika
miklum í garS hinnar íslensku þjóS-
ar og ágætum skilningi. SkoraSi hún
fastlega á fundarmenn aS minnst þess
jafnan, aS hjer væri um sjerstaka pjóS
aS ræSa meS eigin sögu, tungu og
þjóSerni og því samkvæmt gera sjer
aS fastri reglu aS nefna hana ávalt og
ótvírætt sem fjórSu þjóSina af NorS-
urlandaþjóSunum fimm.
Fundurinn var hinn ánægjulegasti
í alla staSi og bættust fjelaginu marg-
ir nýir fjélagar á fundinum.
(Lausl. eftir „Höjskolebladet").
Stríðið.
Stórorustur að vestanverðu.
Hin mikla sókn Þjóöverja á vestur-
vígstöövunum, sem lengi hefur staS-
iS til, er nú komin i algleyming. Sim-
fregn frá 21. þ. m. sagSi ÞjóSverja
gera áhlaup á 50 enskra mílna svæSi
noröan frá Scarpe suöur aS Oise, en
þaS er svæöiö, sem mest hefur veriS
barist á áöur. Er þetta sagt hiS
stærsta áhlaup sem nokkru sinni hafi
veriö gert. Næsta dag er sagt frá
stórfeldri sókn frá ÞjóSverja hálfu
víSa á herlínunm': hjá Scarpe, St.
Quentin, Reims, í Champagne, hjá
Verdun og í Lothringen, og áhlaupi
á stöSvar Breta hjá Chambrai. I fregn
frá „Central News“ í London, til
ViSskiftafjelagsins hjer, var sagt, eft-
ir opinberum tilkynningum enskum,
aS orusta heföi geisaS á allri bretsku
herlínunni 21. þ. m. langt fram á
kvöld. 23. þ. m. er sagt, aS orustur
harSni alt af. ÞjóSverjar hafi tekið
16000 fanga og 200 fallbyssur. 24.
segir fregn frá „Central News“ eftir
opinb. tilkynningum, aS Þjóöverjar
hafi rofiS fylkingar Breta hjá St.
Quentin, en bretski herinn haldi und-
an meS fullu skipulagi til stööva^sem
hann eigi fullbúnar aS baki sjer. Sama
dag segja Khafnarskeyti eftir fregn-
tim frá Berlín aS Vilhjálmur keisari
stjórni sjálfur sókninni á vesturvig-
stöövunum. Her Rupprects prins hafi
tekiS 15000 fanga og 250 fallbyssur
og her þýska krónprinsins 10000
fanga og 150 fallbyssur. Þá er sagt,
aS Þjóöverjar hafi fariS yfir Oise
fyrir vestan La Fere og frá mikilli
framsókn bæöi austur hjá Verdun og
noröur hjá Chambrai og sje nú barist
á línunni milli Bapaume og Peronne.
Fregn frá kvöldinu 24. þ. m. segir,
aS Þjóöverjar skjóti á Paris úr 120
kilómetra fjarlægö meS 15 mínútna
millibili. Daginn eftir er sagt, aS
ÞjóSverjar telji 3. og 5. her Breta
sigraða. Bretski herinn haldi undan
hjá Peronne og ÞjóSverjar hafi tekiS
Ham og Chauny, þar fyrir sunnan.
Þeir hafi nú tekiS 30000 fanga og
600 fallbyssur. Frá París er þá sagt,
aS íbúarnir sjeu rólegir og stjórnin
hafi ákveöiS, aö engar breytingar
skýldu gerSar á lifnaöarháttum borg-
arbúa þrátt fyrir skothrjöina. Fregn
frá „Central News“ 25. þ. m. segir,
aS Þjóðverjar hafi veriS hraktir aft-
Ur yfir Somme-fljótiS og að orustur
geisi enn á öllu sóknarsvæöinu af
hinni mestu grimd.
Siðustu fregnskeyti, frá í gær, ségja
aö ÞjóSverjar hafi tekiö Bapaume,
Peronne og Nestle, og að her banda-
tnanna sje nú kominn til sömu stöðv-
anna á þessu svæði, sem hann var í
1916. ÞaS er og sagt þar, að varhar-
her Parísarborgar berjist nú í orust-
unni hjá Noyon, sem 6r noröan viö
Oise, suður frá Ham og Nestle.
ÞaS, sem mesta athygli vekur i
öllum þessum fregnum er það, að
Þjóðverjar skjóti á París úr !2o kíló-
tnetra fjarlægS, því til þess þarf
l
miklu kraftmeiri stórskotavjelar en
áöur hafa fariS sögur af í ófriönum.
í byrjun ófriöarins þóttu þaö hin
mestu undur,- er sagt var, aö stór-
skotavjelar ÞjóSverja drægju 35 kíló-
metra.
Jafnframt því sem þessi mikla sókr.
hófst gerðu ÞjóSverjar flotaárás hjá
Dunkerque.er eigi faraþónánarisögur
af. En í ensku fregnunum er sagt frá
miklum loftárásum frá hálfu Breta.
Flugvjelar þeirra hafi varpaS niöur
28 tonnum af sprengjum, þar af 2ýj
tonni á hafnarvirkin í Brúgge. í nánd
viö Mannheim haföi oröiS mikil loft-
orusta og segja ensku fregnirnar, aS
Þjóðverjar hafi mist þar 7 flugvjelar
af 32, er þátt tóku í orustunni, en af
sínum vjelum vanti 2. Fi*egn frá
„Central News“ í gær segir, aö 69
þýskar flugvjelar hafi verið skotn-
ar niöur, en 10 enskar flugvjelar hafi
horfið. 14 tonnum af sprengjum hafi
veriS varpað niöur á Köln, Metz og
fleiri þýskar borgir á svæöinu þar
í grend. — Flugvjelarnar eru notaöar
til njósna og leggja sig aö sjálfsögSu
einkum í hættu meöan stendur á ann-
ari eins sókn og hjer er um aö ræöa.
Aðrar frjettir.
í síðasta tbl. var sagt frá byrjandi
misklíS milli Hollendinga og banda-
manna út af því, að bandamenn gerSu
þaö að skilyrSi fyrir aöflutningsleyfi
til Hollands, aö þeir fengu verslunar-
flota þeirra í sína þjónustu. Hol-
lendingar ljetu þaö eftir, aö leigja
þeim skipin meö þeim skilyröum, aö
þau yröu ekki vopnuö og ekki notuö
til herflutninga nje hergagnaflutn-
inga. En þetta virðist ekki hafa verið
nóg, því síöari fregnir segja, aS bæöi
í Bandaríkjunum og Englandi hafi
skip Hollendinga, sem þar voru fyrir,
veriS gerð upptæk, en burðarmagn
þeirra sje 1 milj. tonna, og haföi þetta
vakið miklar æsingar í Hollandi. Ein
fregnin sagöi, að búist væri við að
Holland lenti út af þessu máli í ó-
íriöinn, en síðari fregnir segja þó,
að málin muni veröa afgerö án þess
aS svo langt sje fariS.
AS austanveröu er sagt, aS sam-
komulag sje fengiS milli Rúmena og
miðveldanna og Pólverja og miðveld-
anna. Eitthvert þjark stendur um það,
hvort Ferdínand Rúmena-konungur
eigi aS vera viö völd áfram eöa ekki.
Lithatien kvaö eiga aS verða sjer-
stakt konungsríki. í Finnlandi er
framsókn af hálfu Hvítu hersveit-
anna, og þó eigi nærri því, aö landiS
sje friöað enri. Rússar hafa opinber-
lega samþykt, þ. e. stjórn þeirra, aS
ganga aS friðarskilyrSum Þjóðverja,
en fullkomiS fylgi hefur stjórnin ekki
haft til þess, því margir standa í
móti og lýsa samningana ógilda. Sá
heitir Joffe, sem tekiS hefur við útan-
rikismálunum í stað Trotzkys, og er
það einn af fulltrúum Rússa frá fund-
unum í Brest Litovsk. Alt er enn
mjög á reiki i Rússlandi og viöa
uppreisnarástand. Ein fregnin segir,
aö þýskir herfangar i SuSur-Rúss-
landi hafi risið þar upp og lagt undir
sig heilar borgir.
Floti Rússa i Odessa kopist undan,
er Þjóöverjar tóku borgina, og til
Sevastopol. En skip bandamanna,
sem i Odessa lágu, hafa Þjóðverjar
gert upptæk.
í enskum fregnum segir, aS haf-
skipafloti bandamanna og hlutlausra
þjóöa hafi minkað frá ófriöarbyrjun
til ársloka 19I7 um 2)4 milj. tonna,
en Bretar hafi mist skipastóls sins.
BorgarastyrjÖldin í Finnlandi.
ÞaS eru ógurlegar sögur, sem sagS-
ar eru i útlendum bloöum af borgara-
styrjöldinni í Finnalndi í vetur, og
er það sorglegt, aS um leiö og hið
langþráöa frelsi fjekst, undart yfir-
ráSum Rússa, skyldi geta risiö upp
önnur eins óöld í landinu af voldum
landsmanna ájálfra. Upptökin má
rekja til hinna rússnesku hersveita,
er sátu í landinu og beittu þar alls
konar yfirgangi. Til þess aS verjast
honum mynduöil finskir bændur viS
Austurbotna VarnarliSssVeitir, er
þeir vopnUöu meS hverju því, sem
fyrir hendi var, og rjeðust þær sveit-
ír sumstaðar á stöövar hinna rúss-.
nesku hermanna, sVo aS þeir hörfuSu
undan. Þetta var í fyrra sumar, er
kröfurnar voru smátt og smátt að
magnast meöal Finna Urri fullkomið
sjálfstæöí og vonirnar utti, aö nú
tttundi mega takast aö losna með öllu
undan yfirráðum Rússa. En svo
magnast Bolsjevíka-, Maximalista-
eða hákröfumanna-hreyfingin i Rúss-
landi og nær þar aö lokum yfirtök-
unum. En kenningar leiötoga þeirra
um gjörbylting í allri mannfjelags-
skipun heimsins náöi miklum tökum
á finska sósíalistaflokknum, og á
þann hátt komst á samband milli
hans og hinna rússnesku hersveita
í landinu, er voru þar boðberar þess-
ara nýju kenninga. Þá komu upp í
Finnlandi, eins og í Rússlandi, hinar
svo nefndu RauSu hersveitir, sem eru
borgaraliS Bolsjevíkanna, er berjast
á fyrir því, aö koma fram þeirri þjóö-
fjelgsbyltingu, sem fyrir þeim vakir.
Þessar RauSu hersveitir í Finnlandi
fengu vopn hjá rússneska hernum og
voru því ægilegar fyrir þá, sem í
móti þeim stóöu, og höfðu lítil eSa
engin vopn fyrir sig að bera. Þessir
flokkar, sem risu til mótBtöSu gegn
RauSu hersveitunum og Rússahern-
um, voru kallaSar Hvítu hersveit-
irnar.
ÞaS var þó ekki svo, aS allur finski
sósíalistaflokkurinn hallaðist aS Bol-
sjevíkakenningunum og styddi að
stofnun RauSu hersveitanna. Kosn-
ingar til þingsins fóru fram í byrjun
október í haust, og höföu sósíalistar
veriö þar í meiri hluta áöur, en mistu
nú þann meiri hluta, án efa meðfram
, vegna sambandsins viS rússneska her-
inn. Flokkurinn fjekk 92 þingsæti,
en borgaraflokkarnir, er sameinuðu
sig móti honum, fengu 108. Á þing-
inu varS skörp deila milli flokkanna
í byrjun nóvembermánaSar. Sósíal-
istaflokkurinn sakaöi hinn flokkinn,
er tekiS haföi völdin í sínar hendur,
um aö hann væri of seinn í afgreiðslu
ýmsra mála, er fast kölluöu að, vegfna
ófriöarástandsins, og svo béitti hann
fyrir sig Rauðu hersveitunum til
þess að knýja fram allsherjarverkfall.
ÞaS stóS í viku, og voru þá framin
ýmis konar hryöjuverk. I þeim óeirS-
um klofnaöi sósíalistaflokkurinn. 60
menn af þingflokknum lýstu sig and-
stæöa framferði Rauðu hersveitanna,
cg þessi meiri hluti þingflokksins
haföi að baki sjer alla húsmanna-
stjettina, og reyndar allan þann
verkalýS í bæjunum, sem heyrði til
hinum föstu verkmannafjelögum. En
meginlið RauSu hersveitanna var alls
konar leysitigjalýöur, er safnast haföi
samn frá ýmsum hlutum landsins í
suöurbæina, og ætlaS aS fá þar at-
vinnu viö viggirSingar, og auSvitaS
lögSu suöurbæirnir sjálfir til drjúgan
skerf af atvinnulausum mÖnnum, því
þar er fjölmennið mest. Fangelsin
höfSu veriS opnuö, og þjónusta t
RauSu hersveitunum stóS aö sjálí-
sögSu opin þeim, sem þaöan komu
og ekki áttu um marga kosti að velja.
I þinginu áttu RauSu hersveitirnar
32 fylgismenn, er vörðu framferSi
þeirra og töldu nauðsynlegt, aS þeim
væri haldiS uppi. Þessi minnihluta-
flokkur innan sósíalistaflokksins kall-
aði sig Anorkósyndikalista. Öll blöS
flokksins úti um landið fylgdu 60
manna meiri hlutanum aS málum. En
í Helsingfors tóku Rauöu hersveit-
irnar meS vopnum i sínar hendur aS-
alblaö flokksins, sem heitir „TyÖmí-
es“ (þ. e. VerkmaSurinn). Meiri hlut-
inn stofnaöi þá nýtt blaS, sem heitir
„Työn valla“ (þ. e. Vinnunnar vald)
og hjelt því þar fram, aö Finnland
væri nú orðið frjálsasta land heims-
ins, svo aS þar ætti aS vera hægt
að koma fram hvers konar breyting-
um sem vera vildi á stjórnskipulegan
hátt, án byltinga og borgafastríðs.
Þetta var skömmu fyrir áramótin,
og nú virtist svo um tíma, sem alt
ætlaöi aS fara aS lagast. Rússnesku
hermennirnir voru smátt og smátt aö
fara úr landi, 0g þaö þótti sýnilegt,
að Anarkósyndikalistarnir ætluðu aö
verða undir. En þá ákveSa þeir í
nánu samráöi viS Bolsjevíkastjórnina
í Petrograd, að láta til skarar skríða,
hefja uppreisn og stjórnarbyltingu á
sama grundvelli ög 'Bolsjevíkar í
Rússlandi. Nú voru þeim send vopn
frá rússnesku stjórninni og hermenn
Rússa sem enn voru í Finnlandi,
fengu skipun um þaö frá henni, aö
sitja kyrrir. UrSu nú RauSu hersveit-
irnar enn ægilegri en fyr, og nú kúga
þær sósíalistaflokkinn allan til aS
fylgja sjer. Minni hlutinn frá þvi 1
haust fjekk nú alveg yfirhönd í
flokknum. En borgaraflokkarnir risu
upp í móti, og hófst svo í Finnlartdi
hiö blóöuga borgarastríö, sem staöiS
hefur yfir næstliðna mánuSi og ekki
er til lykta leitt enn.
1
1
I
I
Nýjar bælmr:
Schiller: Mærin frá Orleans. Rómantiskur sorgarleikur. Dr. phil.
Alexander Jóhannesson þýddi. Verð óbundin kr. 4,00, í bandi
kr. 5,50.
Quðm. Finnbogason, dr. phil.: Vinnan. Kostar óbundin kr. 3,00.
Murphy: Börn, foreldrar og kennarar. Þýtt hefur Jón Þórarins-
son fræðslumálastjóri. Kostar óbundin kr. 3,00
Quðm. Guðmundsson: Ljóð og kvæði. Nýtt safn. Innb kr 7,00
og kr. 11,00.
Magnús Jónsson: Marteinn Lúther. Æfisaga. Innbundin kr 6,50,
óbundin kr. 5,00.
Jón Helgason, biskup; Kristnisaga, 3. bindi (lok miðaldanna og sið-
bótartíminn). Obundin kr. 8,oo-
Bækurnar fást hjá bóksölurh, eða beint frá
Bókaverslun Sigf. Eymundssonar, Reykjavík.
L====J
Stýrimannaskóla-málið
á ísafirði.
Eitt af þeim málum, sem fiskiþing-
ið 1917 hafði til meðferöar, var um
stofnun stýrimannaskóla á Isafirði.
Þar var samþykt áskorun til alþingis
með samhljóða atkvæðum, um að
samþykkja lög um stofnun stýri-
mannaskóla á ísafirði, sem veitti
sömu rjettindi og fiskiskipstjóradeild
stýrimannaskólans í Reykjavík. Mál-
ið var flutt á alþingi af erindreka
Fiskifjelagsins, hr. Matthíasi Ólafs-
syni, sem er þingmaöur, "og mælti
hann vel og skörulega með málinu.
Máliö komst þar í nefnd, (var vís-
að til mentamálanefndar), og hún,
nefndin, komst að þeirri niðurstöðu
einhuga, að drepa málið alveg. Og
þaö gekk mjög vel fyrir henni, sem
þó er eftirtektarvert, að nefndin meö
mjög lítiö vitlegu nefndaráliti og enn
Ijelegri framsögu, skyldi geta sann-
fært og leitt meö sjer 21 sál í neðri
deild, til að koma málinu fyrir kattar-
nef.
Að brýn þörf sje á stýrimannaskóla
á Isafirði, í því formi, sem aö framan
er sagt, er engum vafa bundið. Sjáv-
arútvegur er oröinn þar svo mikill
og stendur til að aukast meira, aö
þessi krafa er rjettmæt. Reksturs-
kostnaður þessa. skóla yröi lítiö
meiri árlega, en kostnaöarmismun-
ur nemenda vestra, við aö sækja
þann skóla og aö sækja skólann í
Reykjavík, og svo myndu fleiri hafa
tækifæri til að njóta þessarar kenslu
en annars mundu sækja skólann í
Reykjavík. Svo yrði þessi skóli
nokkurs konar mentunarhornsteinn og
þungamiöja áhugasamrar og ment-
aðrar sjómannastjettar, sem jeg álít
þann besta og traustasta grundvöll
undir öllum framförum ísjávarútvegi,
og aö vert sje aö treysta þennan
grundvöll sem mest og best, meö því
að uppakr sem best sjermentaöa sjó-
menn. Það var fiskiþingiS í engum
vafa um, þegar það sendi áskorun-
ina til alþingis, og taldi um leið sjálf-
sagt, aö skólastofnunin kæmist í
framkvæmd.
Sjávarútvegurinn er svo mikil pen-
ingalind fyrir landið, að það er ekki
ónauðsynlegt að þeir menn, er stunda
þá atvinnu, hafi sem besta sjerment-
un, sem svo leiöir af sjer, aö þeir
verSa miklu færari til starfans, og
framleiðslan eykst stórum viö slíkt,
og þar eö sjórinn hjer viö land er
álitinn, sem rjett er, ótæmandi gull-
kista, því þá ekki að gera alt, sejn
hægt er, til að ná úr henni sem mestu,
með öllu mögulegu móti. Það er vitan-
legt, að landssjóður fær mestan hluta
af tekjum sínum frá sjávarútvegin-
um, og útvegurinn veitir þar meö ríf-
legt fje til styrktar landbúnaðinum,
því er illskiljanleg framkomaþingsins
í þessu stýrimannaskólamáli og leið-
inlegt og hálfgerö minkun fyrir þjóð-
ina, aö slíkt skuli á prenti sjást, að
alþingi skuli hafa svona mikla van-
þekkingu til að bera í þessu máli,
að drepa þaS, sem 0g öðrum sjávar-
útvegsmálum sem fram komu á síð-
asta alþingi.
Að þessi stýrimannaskóli yrði til
þess aö ryra álit sjómannastjettar
vorrar, er bara fjarstæða. Skipstjóra-
efnin yrðu náttúrlega misjöfn, en
hreint ekki misjafnari tiltölulega, en
nú gerist irá þessum eina stýrimanna-
skóla, sem jrið höfum. Aö þetta dragt
frá stýrimannaskólanum x Reykjavík
eða rýri álit hans, er líka fjarstæða,
því það vakir fyrir ölluni sem þekk-
ingu hafa á þessu máli, áö skólinn
í Reykjavík eigi að vera nokkurs
konar æöri skóli fyrir sjómenn, unl
leið og hann veiti einnig þá fræöslu,
sem þessi ísfirski skóli átti að veita,
og aö Reykjavíkurskólanum verði
hlúö og hann fullkomnaður, sem best
má veröa. Þeir sem svo hafa tekið
1 próf af þessum ísfirska skóla, geta
fengiö framhaldsmentun á stýri-
mannaskólanum í Reykjavík, ef þeir
vilja, og geta gengið inn í æðri deild
hans, með því prófi, sem þeir hafa
hlotið þar vestra. Þetta skólafyrir-
komulag í þessari grein, yrði því líkt
og annað skólafyrii'komulag til al-
menm-ar fræðslu, og ef nauðsynlegt
er fyrir fi-amför og þroska þjóöar-
innar í heild sinni, að hún njóti sem
bestrar mentunar og fræöslu i al-
| yiennum fræðum, með sem hægustu
1 móti, þá hlýtur líka að vera nauðsyn-
legt fyrir sjómannastjettina, að geta
notið sinnar sjerfræðimentunar sem
best og með sem hægustu móti, til
fi-amfara og þroska sjávarútvegsins.
Að koma myndu kröfur annarstað-
ar frá af landinu um stofnun slíkrá
sjómannaskóla sem þessa, er mjög
*eðlilegt og sjálfsagt, og þá um leið
1 sjálfsagt fyrir alþingi og stjórn
að sinna þeim kröfum. Jeg á bágt
! með að sjá, að alþingi með framanrit-
að fyrir augum, geti sóma síns vegna
spyrnt broddunum við slíku máli sem
þessu til lengdar, sem leiðir af sjer
beinlínis og óbeinlínis aukna fram-
leiðslu, sem næst með aukinni sjer-
mentun á þessu sviöi, og þá um leiö
beinlínis auknar tekjur fyfir lands-
sjóö.
Það er ekki von að vel fari meö
mál sjómannastjettarinnar á alþingi,
þegar þar, næstum að segja, ekki sit-
ur neinn maður úr þeirri stjett. Um
sjávarútvegsmálin verða svo aö fjalla
landbændur og embættismenn, sem
einu sinni aldrei hafa difið hendi
sinni í sjó, hvað þá meira. Þeir standa
svo upp á þingfundum með miklum
rembingi, haldandi fram, að þeir
þekki svo sem þarfir og kröfur sjó-
manna og viti hvað best við eigi
og best sje fyrir þroska þessarar
stjettar 0g hvaS helst eigi að gera
til framfara sjávarútvegsins og aukn-
. ingar framleiðslu af sjávarafurðum.
Þeir fáu sem á þingi eru, sem halda,
með þekkingu og viti, svörum uppi
fyrir sjávarútvegsmálum og leiðbeina
vilja þingmönnum í þessu efni, kom-
ast ekki upp með slíkt. Heföi nefndin
og meiri hluti þingsins lagt niður
fyrir sjer rækilega, til hve mikilla
bóta það hefði verið fyrir sjómanna-
stjettina vestra, að þetta stýrimanna-
skolamál hefði náö fram að ganga,
og heföi nefndin og meiri hluti þings-
ins leitað álits Fiskifjelagsins og ann-
ara sjerfróðra manna um þetta mál,
þá hefði öðru vísi farið og málið
fengið heppilegri úrslit.
Jeg býst viö að þetta stýrimanna-
skólamál komi fyrir alþingi 1919, og
þá vona jeg að þingið, hvernig sem
það verður þá skipaS, hafi hlotið
æöri og betri skoöun á málinu, og
leggi meöal annars, til grundvallar
framgangi málsins, eitthvað líkt því
sem að framan er sagt.
Annars, ef alþingi lætur sig fram-
vegis sem að undanförnu litlu skifta
málefni sjávarútvegsins, sem þó ber
aöalgjaldabyröi landsins á heröum