Lögrétta - 28.01.1920, Page 2

2
LÖGRJETTA
LÖGRJETT'A kemur út á hverjum mi&-
v.kudegi, og auk þess aukablöð við og við,
Terð 10 kr. árg. á Islandi, erlendis 12 kr.
50 au. Gjalddagi 1. júlí.
koma þar í blaSinu 1. jan. síSastl.
Siálfsagt eru þau lesin af mikilli
g'ræðgi hvervetna, en samt er ekk-
ort sjerlegt á þeim a$ græöa, aö
minsta kosti ekki á þeim, sem þegar
eru komin hingað í Berl.tíöindum.
Þau eru ljett og lipurt skrifuð og
hkjast mjög algengum brjefum, sem
fara milli frænda og vina. Nikulás er
i öllum brjefunum ávarpaður meS
styttinafni, kallaSur Nikky, eSa
Nikki, sem viS mundum segja, og
rndir brjefunum stendur venjulegast:
Þinn einlægur vinur og frændi Willy,
cSa Villi, sem viS mundum segja.
Fyrsta brjefiS er samhrygSarvottun
nt af láti Alexanders III., föSur
Nikulásar. AnnaS er um sendiherra-
skifti í Berlín og ljósmyndabók, sem
Villi hefur sent Nikka í jólagjöf.
ÞriSja er um postulínsborSbúnaS,
sem hann sendir honum, gerSan í
J'ýskri verksmiSju, og er maSur send-
ui meS gjöfina og á aS raSa skraut-
iriu á borSiS hjá Nikka, eins og þaS
geti best fariS í 50 manna miSdeg-
isveitslu. Hnútur eru þarna til þýska
j íngsins og ensku stjórnarinnar, og
aS Iokum er Nikka boSiS aS vera viS
opnun KílarskurSarins. Næstu brjef
eru mest um „gulu hættuna" og er
V. illa viS uppgang Japana, þáS kem-
ur og fram, aS viSsjár eru' milli V.
og Englendinga. í. einu brjefinu er
mjög kvartaS yfir því, .aS rússnesk-
ur maSur, sem er boSinn til hátíSa-
haldanna út af opnun KílarskurSar-
ins, hafi notaS sjer þetta til þess aS
taka ljósmyndir og gera uppdrætti
af vigbúnaSi ÞjóSverja þarna og
þvkir V. þaS illa gert, en ber enga
sök á Nikka fyrir þaS. Um dóttúr
sína unga getur V. í einu brjefinu
og kallar hana vera úr kvikasilfri og
segir aS þún sje harSstjóri viS föS-
ur sinn. Á einum staS má sjá, aS V.
hefur haft á hendi einhverja milli-
göngu fyrir N., þegar hann trúlof-
aSist. Bismarck fær skammir í brjefi
xrá haustinu 1906 fyrir grein í Ham-
borgartíSindum, þá nýútkomna, sem
V. telur nærgöngula bæSi viS föSur
N. og afa sinn. Kallar V. Bismarck
óstýrilátan mann og illa innrættan.
Rjett "fyrir jólin 1897 hefur V. teikn-
aS mynd, sem á aS tákna Þýskaland
og Rússland standandi á verSi viS
Gula hafiS og boSandi sannleikans
og Ijóssins fagnaSarboSskap í aust-
urheimi. Þessa mynd sendir hann
Nikka í' jólagjöf og útskýrir hana í
einu brjefinu. Yfir höfuS virSist svo
sem Austur-Asíurnálin sjeu um þetta
leyti mjög rik í huga V., enda áttu
Rússar mjög viS þau á þessum ár-
um, og rjett á eftir reis ófriSurinn
milli þeirra og Japana. En Lögr. hefur
enn eigi sjeS brjefin lengra fram en
til þess tíma, og mun síSar minnast
á þau, sem þar fara á eftir.
Nú á síSustu tímum hefur annars
mest veriS talaS um Vilhjálm keis-
ara í sambandi viS útgáfu þýskra
stjórnarskjala frá byrjun heimsófriS-
arins. Þeim skjölum var safnaS af
manni, sem Kantsky heitir og heyrir
tii flokki hinna óháSu sósíalista. Hon-
um var faliS þaS haustiS 1918, er
stjórnarbyltingin varS í Þýskalandx,
aí rannsaka skjalasöfn hinnar eldri
stjórnar og valdi hann þá þessi skjöl
til birtingar, sem nú eru fram komin.
En útgáfan dróst af völdum stjórn-
r.rinnar. Þegar hann tók aS sjer verk-
ið, áttu 3 af flokksmönnum hans sæti
i stjórninni, en þeir fóru bráðlega úr
henni, eins og kunnugt er. Samt ljet
stjórnin Kantsky halda verkinu á-
fram, en dró útgáfu þess á langinn,
og fól loks öSrum mönnum aS sjá
11 m hana síSastl. haust. Skjöl þessi
áttu aS vera vopn í höndum núver-
andi stjórnar gegn eldri stjórninni,
íhaldsflokkunum og keisarafylgis-
mönnunum, og þaS, sem einkum átti
aS hafa áhrif keisaranum sjálfum í
ohag, voru ýmisleg ummæli, sem
hann hafSi skrifaS á jaSra margra
af símskeytum þeim, sem hann fjekk
frá forvígismönnum annara ríkja um
þaS leyti, sem heimsófriSurinn var
aö byrja. Margt af þessu virSist vera
nssaS upp í skeytingarleysi og at-
hugalítið, og því er ekki haldiS fram,
að þessar athugasemdir keisarans á
skeytajöSrunum hafi haft nein veru-
leg áhrif á rás viöburSanna. En þær
þykja sýna helst til mikla fljótfærni
og vöntun á stjórn á sjálfum sjer hjá
manni, sem jafnmikiö vald var í hend-
ur lagt og jafnmikla ábyrgS hafSi.
— Á símskeyti þau, sem Lichnowsky,
sendiherra ÞjóSverja í Lundúnum
1914, hefur sent V. um viSræöur sín-
gr viS Sir E: Grey hefur keisarinn
skrifað ýms óþvegin orS um Grey.
Ilann kallar það „þvaöur“ og ,lygi“,
sem eftir honum er haft, nefnir hanrt
„falskan þrjót“, og á einum staS segir
hann, aS maöur sá hljóti aS vera
„annaöhvort heimskingi eöa fábjániA
Þegar sendiherrann símar, aS sín
skoSun sje, aS Grey vilji, ef unt er,
balda sjer utan viS ófriSinn, gerir
keisarinn þá athugasemd á skeytið,
aS sín skoðun sje, aö Grey sje „falsk-
ur hundur, hræddur viS sína eigin
lymsku og sviksemi“. Þetta mun vera
það grófasta úr athugasemdum keis-
aráns á símskeytajöðrunum, en þó
iá stjórnmálamenn Itala þar litlu
betri útreiS, eru nefnd „þrælmenni“
og eitthvaS þar fram eftir götunum.
A skeyti frá Konstantín Grikkjakon-
ungi frá 2. ág. 1914, þar sem sagt er,
að Grikkland verði aS vera hlutlaust,
hetur keisarinn skrifað, að það skuli
ut á móti Rússlandi, ella sje veldi þess
á Balkan lokiS. — Þessar skeytaat-
hugasemdir keisarans voru komnar
út í enskum .blöðum og fleiri erlend-
i:m blöðum, áður en þýsku skjalaheft-
ir. komu út.
Síðustu frjettir.
Eins og áður hefur verið sagt fra
aföi Helferich fyrir skömmu hafið
ikafar árásir á Erzberger, er honum
. hafðij eins og fleiri gömulm stjórn-
málamönnum Þýskalands, vyriS stefnt
fyrir rannsóknarrjett. í varnarræðu
sinni dróttaði Helfferich stórkostleg-
urn svikum og fjárdrætti aS Erzberg-
ar, og eru nú risin út af þessu mála-
ferli, sem mikla athygli vekja og eru
talin hin stærstu þess háttar mál, sem
upp hafa kornið í Þýskalandi. Ann-
ars hafa engar nýjar fregnir komiS
trá Þýskalndi, en alt virSist vera þar
i uppnámi enn.
Frá bolsjevíkum og her þeirra
koma nýjar og nýjar sigurfregnir
f byrjun þessarar viku er opinberlega
tilkynt, aS bolsjevíkar hafi unniS úr-
s’itasigur í Ukraine og haldi nú óSum
tii Odessa. Um sama leyti segir rúss-
i.eska stjórnarblaðið Pravda, aö bol-
sjevíkar sjeu einráðir í bllum norður-
Iduta Síberíu. Ekki er enn auöiS að
sjá meS vissu hvaöa afstööu banda-
menn ætla að taka til Rússlandsmál-
anna. Annaö veifið er sagt, aS þeir
hafi í hyggju aS taka aftur upp full
viðskifti við Rússa, en hitt veifiS eru
þeir aS hugsá um að senda her til
Kákasus og stefna þá öllum miSjarS-
arhafsflota sínum inn í Svartahaf.
Og nú síSast er sagt, aS senda eigi
Foch til Póllands og mun hann þá
eiga aS hafa á hendi stjórn þeirrar
andstöðu, sem sagt er, aS Pólverjar
sjeu aS undirbúa gegn frekari fram-
gangi bolsjevík.a
í Bretaveldi steSja einnig aS ýms
vandræði, einkum út af írsku málun-
um. írar eru sífelt óánægðir og gera
upphlaup og óspektir og viröist síð-
asta miðlunartillaga Lloyd George
ekki hafa sefaS þær. Seinast í síð-
t stu viku var t. d. Redmond lögreglu*
stjóri í Dublin myrtur. French lá-
varður hefur, eins og kunnugt er, ver-
ið landsstjóri á írlandi undanfarið,
en ekki ráðið við neitt, og'segja nú
síðustu fregnir, aS búist sje viS því,
aS hann segi af sjer.
UndanfariS hefur veriS haldiS i
Khöfn verkamannaþing NorSurlanda.
Eru ekki komnar frá því aðrar fregn-
ir en þær, aS jafnaSarmenn hafi þar
neitaS allri samvinnu viS bolsjevíka,
tn þeir eru all-liðsterkir á NorSur-
löndum, nú orSið, einkum í Noregi.
í febrúarbyrjun er ráSgerður sam-
eiginlegur fundur NorSurlanda, þar
sem ræSa á þátttöku þeirra í þjóSa-
bandalaginu.
Clemenceau hefur nú sagt af sjer
formensku friöarráðstefnunnar.
Eins og oft hefur verið getiö um
áður, hefur þaS veriö í ráöi, að banda-
menn krefSust þess, aS fá Vilhjálm
keisara framseldan. En aldrei hefur
orðið úr því, fyr en nú í síðastliðinni
viku. Var þá Hollendingum send
krafa um framsaliö, aöallega bygS á
því, að koma ætti fram ábyrgS á
þendur keisaranum fyrir brot á al-
þjóðarjetti, en ekki, eins og áður vax
lögS aöaláhersla á, vegna þess aS
hann ætti sök á ófriSnum. En Hol-
lendingar hafa nú svaraS, og neita
að framselja keisarann. Vísá þeir tif
margra alda laga og landsvenju og til
þjóöarheiðurs síns og segja Hollend-
ingum aldrei hafa veriö þann veg far-
. ið, aS þeir bregSist þeim, sem í nauö-
iim sínum hafi leitaS verndar hins
frjálsa stjórnskipulags landsins. Sagt
er aS öll þýsk blöö hafi tekiS þess-
um svörum Hollendinga með fögnuSi.
Ln bandamenn hafa þó sent þýsku
stjórninni ávarp, og skorað á hana
að hlutast til um framsaliS, en Bret-
um hefur verið falin frámkvæmd
málsins.
nthuoa^emðir um ]ún Hrason.
Jeg hef veriS svo heppinn enn sem
komið er, að hafa fengiö yfirleitt
væga dóma um ritgerS mína um Jón
Arason. HafSi jeg þó engan veginn
búist viö því, að hún kynni að þykja
xdveg hrukkulaus. Jeg hef enn ekki
sjeð athugaserndir gerðar við neitt í
íitgeröinni, nema í tveim blöSum.
Önnur þessara greina er góSgjarn-
legur ritdómur eftir Tryggva rit-
stjóra Þórhallsson í „Tímanum“ þann
24. des. 1919. Þar oröar hann aS eins
ema athugasemd. Jeg þykist nú hafa
fundiS lausn þess, sem gaf tilefni til
þeirrar athugasemdar, og mun af-
henda „Tímanum“ þá athugun, með
því að þar má teljast varnarþing
hennar.
Hin greinin er í síSasta tölublaöi
Lögrjettu og er eftir BarSa GuS-
mundsson. Hjelt jeg í fyrstu, aS þaö
væri dularnafn, er skyldi tákna þaS;
að höf. vildi, vera jafnfimur í and-
legum vopnaburöi sem nafni hans
forðum í veraldlegri herneskju. En
síöan hef jeg heyrt, aS höf. heitir svo.
Ekki kann jeg deili á manninum,
hvorki um fæðingarár, ætterni nje
oöal, en svo segja mjer fróöir menn,
aS hann stundi nám í latínuskólanum
og sje söguhneigður maður. Þetta hiS
síSara kemur og aS sumu leyti í ljós
í grein hans. En hiö fyrra miður.
Hann virðist vera hinn mesti Biblíu-
Björn um ártöl og ættartalnaþulur,
en miður gætir annara söguvísinda
hans, og geta til þess legiS eðlilegar
crsakir. Athugasemdir þær, sem hann
gerir, eru aS vísu fáar og marklitlar,
en svo undarlega látsaralegar eru
þær aS orSbragði, að jeg get ekki
stilt mig um aS taka þær til ihugunar
lítils háttar. Eru þær allar þræddar
bjer í þeirri röö, sem hann hefur sett
þær.
1. Fæðingarár Jóns Arasonar. ÁS-
ur en jeg vík nánara aö þessu efni,
má þykja hlýöa aS leiSrjetta nokkur
ummæli hr. B. G., sem standa í sam-
bandi viö þaö.
Jeg hafði getiö um tilgátu Árna
Magnússonar um fæöingarár Jóns
biskups meS þeim orSum, að „lík-
lega“ hafi Árni sett þaS „eftir eigin-
ágiskan“. Hr. B. G. hefur oröiö star-
sýnt á þetta. Honum fer líkt sem þeim
meinlætamönnum, er sögur segja, aS
hafi lagt á sig þá þraut, aö horfa á
naflann á sjálfum sjer löngum tímum
saman; þeim varS erfitt aS sjá ann-
aö. Þessi setning hefur fengiS svo
á hann, aS hann er ýmist starblindur
eöa fær sjónhverfingar; þegar hann
er starblindur, sjer hann ekki annaö
en þessa meinlausu setning, en þegar
sjónhverfingarnar koma yfir hann,
gerist hann frumlegur, og þá flögra
fyrir hugskotsskjá hans orS eins og
„undraverö ónákvæmni“, „leiö mis--
sögn“, „ónákvæmni og athugunar-
levsi“, „f áheyrS ónákvæmni“ og „mein-
ieg ónákvæmni“. Eins og menn sjá af
þessu orðasafni hr. B. G., hnígur ekki
andagift hans mjög á þá sveif aö
vera margbreytinn í orðum. — Ef
mig hefði grunaö, aS nokkur meSal-
greindur maður, skynbær á íslenska
tungu, gæti misskiliS þessi orS, sem
áöur vöru greind, og jafnvel dirfst
aö ætla, aS jeg segði þau til niörun-
-ar Árna Magnússyni, þá myndi jeg
hafa oröaS setninguna einhvern veg-
inn á þessa leið: „Árni Magnússon
heldur, aö Jón Arason sje fæddur
1480, en færir þó engin rök fyrir
þvi.“ Þetta táknar sem sje setning-
in. Sannleikurinn er sá, að Árni
Magnússon er svo merkur fræSimaS-
ur, aS jafnvel órökstuddar athuga-
semdir frá honum eru ætíS íhugun-
arverðar. Þes^ vegna tók jeg upp
athugasemd hans, sem er ósamhljóða
skoðun allra annara, en til þess aö
sýna, að jeg skildi ekkert eftir, sem
um þetta stóS á blaSinu, og aS heim-
iídir væru þar ekki hermdar, ljet jeg
þess getiS, aS „líklega" heföi Árni
sett þetta „eftir eigin ágiskan.‘‘
Þegar hr. B. G. kemst á bls. 20—-
21, fær hann þar á móti ,eitt sjón-
hverfingakastiö, og sjer nú alt öfugt.
ÞaS kvaS jafnvel svo ramt aS því,
;.ð einn maður, sem las þetta, sem
næst kemur hjá hr. B. G., spurði mig,
alvarlegur í bragSi, hvort ekki myndi
umtalsmál aS gera lestur að skyldu-
námsgrein í latínuskólanum og próf-
grein við stúdentspróf, eins og sagt
cr að skrift sje. Jeg sagði, aS jeg
hjeldi, aS prófað væri í lestri viS inn-
tökupróf í 1. bekk, en hann hjelt þá,
aS mönnúm gæti fariö svo aftur á
skemra tíma en 6 árum, aS menn
gleymdu þessari íþrótt. Hvarf hann
svo frá mjer, að jeg gat ekki sann-
fært hann um þaS, að hr. B. G. myndi
vera bæöi vel læs og skrifandi, og
aS þessi staöur, sem hann benti mjer
á, væri sprottinn af sjóndepru hr. B.
G., sem hann gæti ekki gert að.
Á þessurn staS vílar hr. B. G. ekki
við að herma það, að eg segi, að Jón
Arason hafi, þegar hann var á 3., 2.
eSa jafnvel 1. ári, rólað oftlega heim-
an aS frá sjer og að Munkaþverá, í
því skyni að fá góðgeröir hjá Einari
ábóta, frænda sinum. Og ekki nóg
meS þaö; jeg á líka aS segja, aS
drenghnokkinn hafi á sama reki ver-
íð að snuSra í skruddunum á Munka-
þverá. ÞaS var mikiS, aS jeg skyldi
ckki segja, að Jón litli hafi spilaS
á orgel í Munkaþverárkirkju, þegar
hann var á 3. árinu, eða veriS for-
söngvari þar þá. ÞaS játa vist allir,
eS Jón Arason var mikilmenni til
likama og sálar, og síst sæti á mjer
aS reyna til þess að draga af honum
nokkuS þaS, sem verða má honum
til heiðurs.
En jeg neyðist þó til þess aS mót--
mæla þessu, þó aS mjer þyki þaS
leiðinlegt. Jeg hef sem sje ekki sagt
eitt orö, sem hr. B. G. vill láta mig
hafa sagt í þessari lofdýrSarrollu um
Jón Arason, hvorki um rölt hans til
þess aS fá góögerSir á Munkaþverá,
nje um bókagrúsk hans þar, þegar
hann var á 3. árinu, nje um organslátt
hans, nje um söngstjórn hans á sama
aldri.
Þetta eru alt sjónhverfingar hr.
B. G.
Jeg veit ekki, hvort hr. B. G. grill-
ir þaS sjónaukalaust, en aöra góða
menn, sem nenna því, vil jeg biSja
aö slá upp skruddunni á bls. 20—21.
Þar stendur: „Er m æ 11, að Jón
hafi oftlega komiS heim í klaustriS
vegna hungurs .... “ „Enn e r þ a 8
og s a g t, þótt óliklegt sje, aS
Einar ábóti hafi beSiS hina munk-
ana leynilega að gefa Jóni litla
irænda sínum sinn bitann hver.
„En 1 í k 1 e g t er, aS Jón hafi notið
F.inars ábóta, frænda síns, bæöi hjá
munkunum og ábótum þeim, sem fyr-
ir klaustrinu stóSu s í S a r. ÞaS er
og allsennilegt, aS Jón hafi á þ e s s-
u m f e r S u m (þ. e. feröum síðar
cSa eftir daga Einars) sínum aS
.Munkaþverá fengiS einhverja nasa-
sjón af bóklegum fræSum.“
Þarna er nú alt tilefniS frá minni
1 álfu til sjónhverfinga hr. B. G., og
er þaS þar meS úr sögunni.
I sambandi viS þetta vil jeg biöja
hr. B. G. aS snúa sjer til sjera Jóns
Halldórssonar í Hítardal, Finns bisk-
tps Jónssonar og sjera Janusar Jóns-
sonar, sem allir hafa rannsakaS sögu
löaustra og ábóta á íslandi. Hann
verður aS eiga viS þá um dánarár
I.inars ábóta. Jeg tek enga ábyrgð á
j-ví, og tel mjer þaS óskylt, en trúi
enn eins og áSur því, sem þeir segja,
þangað til hr. B. G. eSa einhver ann-
í.r sannar, aö ábótinn hafi ekki dáiö
1487. Jeg get ennfremur bætt því við,
nS maSur, sem hr. B. G. sjálfur telur
heimild sína aS einu atriöi í grein
sinni, sem sje dr. Jón Þorkelsson, tel-
tr fortakslaust Einar ábóta andast
1487 (sjá registur viS Dipl. Isl. VII.,
bls. 845).
MeS þessum inngangi komum
,,vjer“ þá, hr. B. G. og jeg, að aðal-
efninu, fæSingarári Jóns biskups Ara-
senar.
Jeg þykist hafa veriS mikill láns-
maður, aS jeg fór ekki aS burSast viö
aS „rannsaka“ þetta atriSi, heldur
liet mjer nægja aS vísa til skoðana
inanna úm þetta, þeirra er mjer voru
kunnar. Úr því aS hr. B. G., annaS
e;ns ártalatröll, kemst í bótnleysu
meS „rannsókn‘‘ sína, þá er hætt viS,
c.S mjer meS minni „ónákvæmni" ö.
s. frv. hefSi orSiS hált á þessu. Jeg
skal nú játa það, aS þaS er alla tíma
fróðlegt aS vita fæSingarár og dánar-
ár mikilmenna, en ekki skilst mjer,
aS sú vitska breyti nokkuS sögu-
gangi eSa skilningi sögu. Og aö vaöa
elginn eftír óvissum ártölum og ná
þó engri niðurstöðu, þaS kalla jeg
verr faríö en heirna setiö. En niður-
staða hr. B. G. er sú, aö Jón Arason
geti „naumast veriS fæddur eftir
1481.“ Þetta má sannarlega kalla aS
reikna meS „nákvæmninni 1:71“, og
cr ekki aS undra, þótt hr. B. G. saki
mig um ónákvæmni. Jeg ætla mjer
nú ekki þá dul „aS reyna að ráða þá
gátu“ til nokkurrar hlítar, hvernig
hr. B. G. kemst aS þessari harSná-
kvæmu niðurs-töSu, því aS einmitt
í þessari lotu kemur eitt flogiS yfir
hann, svo að hann gerist nú allmyrk-
x.r í máli og minnir nú í senn bæði
á þebversku Sfinxina frægu og hof-
gyðjurnar í vjefrjettinni í Delfi, eftir
því sem þeim er lýst.
Mjer skilst, að ástæður hr. B. G.
sjeu tvær.
Fyrst er þaS, að Jón Arason á ekki
aö hafa getaö verið prestur á Helga-
stööum áriS 1507, nema því að eins,
aS hann sje ekki fæddur 1484, og
„gæti þá naumast veriö fæddur eftir
1481.“ Ekki sjest, hvaöan B. G. hef-
or þessa vitsku. Jeg vil samt, þó aö
hann nefni þaS ekki, vera svo góS-
gjarn aS ætla, aS hann hafi eitthvert
veður af því, sem í kristinrjetti ka-
þólskra manna (kanóniskum rjetti)
var kallaö „ætas canonica,‘‘ en
j aö táknaSi aldursskilyrði þau, sem
kirkjan setti fyrir því að menn gætu
tekiö vígslur. Þessi vígslualdur, ef
svo má kalla, var misjafn, eftir því
hver vígslan var; til forvígslu eða
undirbúningsvígslu skyldu menn vera
7 ára, til subdjáknavígslu 21 árs, til
djáknavigslu 22 ára, til prestsvígslu
24 ára og til biskupsvígslu 30 ára.
Þetta aldurstakmark var þó' ekki for-
takslaust; þaS var hægt aS fá und-
anþágu frá þessu skilyrði (eins og
fleiri vígsluskilyrSum). Undanþág-
xrnar veitti páfinn, en til þess aS
Ijetta af sjer umsvifum og gera mönn-
um greiðari afgreiöslu þessara mála,
höfðu páfarnir víös vegar um krist-
in lönd umboösmenn, sem veittu und-
anþágur frá skilyröum um hinar
lægri vígslur, alt upp í prestsvígslu.
Páfanum og þeim, sem hann veitti
umboS. sitt til þess að veita undan-
þágur fyrir sína hönd, voru hjer vit-
anlega engin takmörk sett (sbr. nán-
ara síSar). Þó skal þess getið, sem
mestu varöar í þessu sambandi, aö
hverjum biskupi var, í umboSi páfa,
1 timilt við prestsvígslu, aS veita 1 árs
nndanþágu, ef prestsefniS aööSruleyti
fullnægöi þeim skilyrSum, sem sett
voru. — Jeg skal nú setja dæmiS upp,
svo aS hr. B. G. geti rifjaS upp fyr-
ir sjer frádrátt, ef hann hefur ekki
skömm á jafnlítilf jörlegri fræSi-
grein. DæmiS verSur svona: 1507
23. Og útkoman veröur þaS leiSa ár-
tal 1484, sem hr. B. G. er svo bölvan-
lega við. En ef hann vill vefengja
þaS, sem sagt er hjer um vígsluskil-
yröin, er til vitnis H e r z o g: Real-
Encyklopádie fúr protestantische
Theologie und Kirche, stórt rit í 22
t.indum (sjá þar greinirnar um A1-
ter og Kanonisches Recht).
Jeg býst ekki viö því, aS hánn hafi
nokkurt gagn af því aö fara lengra,
t d. i sjálf kirkjulögin.
Hr. B. G. viröist þessu næst skyndi-
Fga rjúka úr Sfinxarhamnum og
rakna viö úr vjefrjettarvímunni og
s;á, aS þessi röksemd sin, sem nú var
neftxd, sje þó ekki alveg einhlít. Hann
setur nú á sig spekingssvip, slær í
borðiö og segist „hafa viS hendina“*
gagn, sem dauðroti alla þá, sem í
meinleysi dirfast aö segja, að a 1-
m e n t s j e t a 1 i S, aö Jón biskup
Arason sje fæddur 1484. Gagnið,
sem hr. B. G. hefur „viö hendina,"
er dómur, dags. 8. júní 1502. ÞaS er
rjett, aS í dómi þessurn er nefndur
Jón Arason, er sje einn presta Hóla-
biskupsdæmis. En er þaö nú öldung-
is víst, að þessi prestur sje sá’ Jón
Arason, sem síðar varð biskup á Hól-
rm? Hr. B. G. fullyrðir það. En þó
aS hr. B. G. fullyrði eitthvaS, t. d,
að hann sje Víga-Barði sálugi end-
urborinn, þá eru nú ekki allir skyld-
ugir að trúa því. — En lítum þá á
dóminn. Hr. B. G. hefur sjálfsagt
tekiö eftir því, aS í dómurn, brjefum
og gerningum fyrri alda (og raunar
enn i dag oftsinnis) er mönnurn rað-
aS eftir mannvirðingum, alveg eins
að sinu levti, til þess að nefna dæmi
xir hans eigin lífi, og viS sætaskipun
eða próf x latínuskólanum mönnum
er raöaS eftir þekkingu og sá settur
neöstur, sem verst er aS sjer. Þessari
xeglu var fylgt mjög fast, fyrrum.
* ÞaS er liðlegt rnál, íslenskan, og
bandhægt. ESa er þaS ekki fágætt
rnál, sem alls ekki er misboSið með
því að taka þágufall nafnorös og
skeyta þar aftan viS greininum i þol-
fslli? Hvaö finst mönnum? Eða er
þetta að kenna vjefrjettarvímunni ?