Lögrétta - 24.03.1920, Blaðsíða 3

LÖGRJETTA
3
Borgarstjóra á aS kjósa hjer í bæri-
um í maíbyrjun n. k., og er framboös-
frestur til 15. apríl. Launin eru um
13.500 kr. samtals.
Kauphækkun hafa verkamenn og
verkakonur í Rvík nú fengiö, meö
samkomulagi vinnuveitenda og verka-
lýösfjelaganna. Karlar hafa kr. 1.30
um tímann, en konur 85 aura fyrst
um sinn.
Lausar kennarastöður eru nú 5 viö
barnaskólann á Akureyri og umsókn-
arfrestur til 15. júní.
Skólar hafa nú margir veriö opn-
aöir aftur.
Dánarfregn. 26. f. m. andaöist i
Khöfn Ólafur H. Finsen, sonur Hil-
tnars Finsens, áður landshöföingja.
59 ára, fæddur 26, febr. 1861, stúdent
frá latínuskólanum hjer 1879, en tók
iögfræðispróf viö Khafnarháskóla
J885 og gegndi síðan ýmsum embætt-
um í Danmörku. Kona hans var Inge
Bojesen, dóttir S. Bojesens kammer-
iierra, og lifir hún mann sinn.
Söngvar um Suður-Jótland. ÍKaup-
m.höfn er nýútkomin mjög skraútleg
bók, seni hefur inni aö halda kvæði
rm Suður-Jótland, gefin út af Suöur-
Jótlandssjóðnum, með formála eftir
Vilh. Amdersen prófessor. Húin er
prentuð í 500 eint. og kostar eint.
35 kr.
Úti um heim.
Óeirðir í Þýskalandi.
Um það bil, sem síðasta blað kom
út, komu útlerid skeyti mjög óreglu-
lega, vegna símabilunar erlendis, og
.voru því þá engar fregnir komnar unt
þýsku gagnbyltinguna, þó hún yrði
12,—13. þ. m. En þá var símað frá
Berlín, að ný stjórnarbylting væri
hafin þar, að gömlu jafnaðármanna-
stjórninrii hefði verið hrundjð, og að
Hbert forseti væri flúinn, en Kapp
laridsstjóri í Königsberg væri orðinn
kanslari og forsætisráðherra í Prúss-
landi. Síðar kom sú fregn, að það
væru aðallega sjálfboðar úr liði Lutt-
witz hershöfðingja, ásamt Döbernitz
liðinu, sem gengist hefðu fyrir bylt-
ingunni og síðan hefðu ýmsar aðrar
deildir, bæöi úr sjó- óg landhernum
slegist í liö með þeim. Orsökin var
talin — eins og sjá mátti af fregnun-
u n á undan ■—- sívaxandi óánægja
með stjórnina og þingið, sem Erz-
berger-málaferlin og umræðurnar um
uppfyllirig friðarsamninganna höfðu
magnað. Einnig virðist eftir skeytun-
um að dæma einhver misklíð hafa
verið farin á undan milli stjórnarinn-
ar og einhverra úr hernurn, líklega
Lutwitz sjálfs, og er svo að sjá, sem
harin hafi verið sviftur stöðu sinni
og einhverjir aðstoðarmenn hans
teknir fastir. En hvernig svo sem þau
nánari atvik hafa verið, sem hrundu
tddunni af stað, þá var það tilkynt
hátíðlega á götum og gatriamótum
í Berlín fyrnefndan dag, að Kapp
væri tekinn við völdunum og Lutt-
witz við herstjórninni, og væri nú
mynduð stjórn reglu, frelsis og frarn-
kyæmda. Jafnframt var því lýst yfir,
að nýja stjórnin væri fjarri því að
vera afturhaldsstjórn, hún fylgdi
fullu þingræði og mundi láta kosn-
ingu fara fram þegar kyrt væri orðið
um aftur, þó þingið væri nú rofið
og hún neyddist til að'taka sjer ein-
veldi til bráðabirgða. Ennfremur lýsti
stjórnin því yfir, að hún væri andvíg
bvi, að taka upp aftur keisarastjórn,
en mundi þvert á móti láta kjósa for-
seta á löglegan hátt, þegar friður
íengist til þess. En þangað til því
yrði við komið, var haft á orði að
utnefna Hindenburg sem forseta, og
var þá taiið, að bæði hann og Luden-
^dorff mundu leggjast á sveif með
byltingarmönnum. En raunin varð þó
önnur á, því Hindenburg krafðist
þess, að nýja stjórnin legði þegar
niður völdin, eri afstaða Ludendorffs
kom ekki til greina, því hann er að
sögn austur í Rússlandi og hefur
ekkert til ntálanna lagt, svo heyrst
hafi.
Þegar svona var kornið, flýði
gamla stjórnin frá Berlín, eri lagði
þó ekki niður völdin og gekk svo
um hríð, að báðar stjórnirnarstörfuðu
og sendu út mestu mergð af fyrir-
skipunum. Hófust þá líka bardagar
og blóðböð á götum úti í Berlín og
viðar, því jafnaðarmanna-fylgismenn
gömlu stjórnarinnar vildu ekki láta
hlut sinn, þó nýja stjórnin hefði lagt
ltald á aðalmálgögn þeirra og reynt
að lama þá á ýmsan annan hátt. Þó
er ókleiTt að segja með vissu, hvernig
bvltingin hefur gengið í einstökum
atriðum, því fregnir voru strjálar og
sundurleitar. Þó er svo að sjá, sem
sumstaðar hafi alt verið með kyrrum
kjörum, t. d. í Hamborg og Bremen
og nýja stjórnin strax verið viður-
l end þar og einnig í Dresden. Sömu-
leiðis var sagt, að allur þýski herinn
mundi styðja nýju stjórnina. En
sumstaðar annarstaðar risu menn
ákveðið móti byltingunni, svo sem í
Stuttgart, og neituöu öllum samning-
um við Kapp-stjórnina. Þá sýnast og
fvlgismenn gömlu stjórriarinnar hafa
farið herskildi gegn ýmsum þeim
borgum, sem játast höfðu undir
nýju stjórnina, og var sagt, að þeir
hefðu t. d. þannig náð Hamborg aftur.
Vrar nú alt í uppnámi og æsingum,
blóðugir bardagar víða, verkföll og
verkmarinaóeirðir, viðskifti trufluðust
og blöð hættu að koma út. Er nú að
sjá svo sem einhverjar samningatil-
raunir hafi verið teknar upp, fyrst
fyrir milligöngu yfirhershöfðingjans
í Saxen, en alt árangurslaust. And-
stæðingar nýju stjórnarinnar kröfð-
ust þess, að hún segði þegar af sjer
skilyrðislaust, en Kapp neitaði fyrst
• stað. En þó fór svo, að lokum, að
bæði Kapp og Luttwitz drógu sig í
hlje, til aö forða borgarastyrjöld og
afskiftum erlendra ríkja. Því meðal
bandamanna — einkum Frakka —
komu frá upphafi fram mjög sterkar
raddir um það, að skerast í leikinn
með vopnum, en Lloyd George dró
úr því og vildi bíða átekta. Þó rieit-
uðu bandamenn að viðurkenna Kapp-
stjórnina og hótuðu að svifta Þjóð-
verja allri fjárhjálp ef ekki yrði stilt
til friðar. Þó tók gamla jafnaðar-
mannastjórnin ekki óbreytt við völd-
um aftur og var t. d. skipuð ný her-,
stjórn undir forustu Ric. Seechts
aður yfirmanns í herstjórnarráði Mac-
kensens. Jafnframt var þá ákveðið,
að nýjar kosningar skyldu fara fram
í júní, bæði þingkosningar og for-
setakosning. Nokkru síðar kom ríkis-
l'ingið aítur sarnan í Stuttgart.
Þó var óeirðunum alls ekki lokið
með þessu. Verkföilin hjeldu víða á-
frant eftir sem áður, en til þeirra
hafði gamla stjórnin kvatt —: til áð
spilla með þeint fyrir hinni nýju, og
bardögunum ljetti ekki alstaðar.
Linkum lþetu nú óháðir jafnaðarmenn
til sin taka, og var því lýst yfir, í
ýmsum hjeruðum, að ráðstjórn —
eða bolsjevíkastjórn væri kornið á.
Var þess þá líka krafist, að komið
yrði upp verkmannaher, eftir rúss-
r.eskri fyrirmynd, að allar námur, raf -
magns- og gasstöðvar, yrðu teknar
undir ríkið ó. fl. Yfirleitt kornu verka-
menn fram með kröfur um þátttöku
; stjórninni og breyting á skipulagi
srjórnarinnar, sem að ýmsu leyti voru
a’veg í anda Lenins, end'a reru óháðir
jafnaðarmenn óspart uridir og hcfðu
cnda haft sig miklð í frammi frá
upphafi byltingarinnar. Virtist jafn-
vei svo um tinra, sem samkomulag
ætlaði að nást að einhverju leyti milli
þeirra og gagnbyltingamanria Kapps,
eða að rninstt kosti var þeim um eitt
skeið boðin þátttaka í hinni nýju
stjórnarmyndun. En til þess kom ekki
og beinari þátt i stjórninni eiga þeir
víst engan, en krefjast enn þá að kom-
ið verði á í Þýskalandi fullkomnu
'•áðstjórnarskipulagi. Það hefur þó
eriki orðið, en hins vegar hefur jafn-.
sðarmanriastjórn Bauers, eftir a.ð hún
kom aftur til valda, gengið að öllum
kröfum verkamanna, nenia um stofn-
un hersins,og taka verkmannafjelögin
þýsku nú opinberan þátt í stjórninni.
Öeirðirnar halda þó áfram viðsvegar
um Þýskaland, en af Luttwitz og
Kapp er það sagt, að sá fyrri hafi
fvrirfarið sjer, en sá síðari sje tekinn
höndum.
Það er auðsjeð á öllu, að þessi bylt-
ingartilraun þeirra Kapps og Lutwitz
hefur verið mjög svo flasfengin og
vanhugsuð. Berlinarfrjettir frá byrj-
un þessa mánaðar, í síðustu útl. blöð-
um, tala um gauragang og hávaða úr
þeirri átt, sem þessi byltirigaumbrot
kontu frá. En jafnframt er sagt, að
tilraunir þaðan til nmbyltingar geti
ekki náð tilætluðum árangri. Stjórn-
arblaðið ,,Vorwárts“ segir m. a., að
íillar aðrar leiðir sjeu ófærar en sú
ein, að láta miðflokkaria þrjá, sem
vjð völdin sjeu, halda þeim áfram.
Það megi tala um mannaskifti bg
breyíingar innan. þessara vjebanda.
En flokkar þeir, sem staridi til beggja
hliða miðflokkunum, sjeu alls ófærir
um það, hvorir um sig, að taka að
sier stjórnina. Hver sem því reyni að
sundra þeirri stjórnarmyndun, sem
komist 'hafi á með samtökum mið-
flokkanria, vinni þjóðinni óþarft verk.
Það sje hættulegt spil, að ætla sjer
að nota Erzberger-deilurnar til þess
í,ð hrinda skattamálunum aftur nær
gatnla horfinu. Jafnaðarmannaflokk-
tirinn hljóti af öllu afli að vinna á
móti því. En hjer sje um að ræða
mál, sem ekki ætti að þurfa nema
benda á, hverjar afleiðingar það geti
haft, til þess að hindra það. Scheide-
mann hefur í blaðagrein tekið í sarna
strenginn og sagt, að miðflokka sam-
steypan sje eina úrræðið. Hann snýr
sjer að íhaldsflokkunum og segir, að
það verði að segjast þeim skýrt og
skorinort, að verkamannaflokkurinn
láti ekki svifta sig aftur rieinu af
þeim rjettindum, sem hann hafi áunn-
tð sjer með stjónarbyltingunni. Það
sie heimska tóm, að láta sjer detta
slíkt í hug. Sigur, sem íhaldsflokk-
arnir ynnu, gæti ekki enst lerigur en
í rnesta lagi tvo eða þrjá daga. Og
sarna væri að segja um ráðseinræði,
e'ftir rússneskri fyrirmynd. Það yrði
ekki langlífara. Ef útfylking vinstri-
flokksins kæmist að með einræðis-
hugmyndir síriar, stæðu allir aðrir
saman á móti henni eftir nokkrar
klukkustundir.
Atkvæðagreiðslan í Suðurjótlandi.
í símfrjett frá Khöfn frá 16. þ.
m. segir svo af henni: Atkvæða-
greiðslan í Suður-Jótlandi í öðru um-
dæmi fór svo, að það voru greidd
13.025 dönsk atkvæði, en 48.148 þýsk.
f Flensborg voru greidd 8947 dönsk
atkv. og 29.911 þýsk atkv. Dönsku
blöðin segja, að úrslitin sjeu þjóðinni
mikil vonbrigði, og hafi hinar lituðu
i'rjettagreinar, sem sendar voru heim
þaðan síðustu vikurnar vilt mönnum
mjög sjónir um hug íbúanna. íhalds-
blöðin, „Köbenhavn“ Ferslevs-blöð-
in og „Kristeligt Dagblad" krefjast
þéss þrátt fyrir atkvæðagreiðsluna,
að Flensborg verði afhent Dönurn
vegna legu hennar og af fjárhagsleg-
um ástæðum, og brýna það fyrir al-
þjóðanefndinni, að dæma ekki dönsku
þjóðina eftir því áhugaleysi, sem
Zahle-stjórnin hafi sýnt í þessu máli.
„Berlingske Tideride" fara vægara ;
sakirnar og segja að eins, að úrslitin
sýni það, að danskt þjóðerni eigi erf-
itt uppdráttar. „Politiken" er mjög ó-
ákveðin í sínum ummælum, en segir,
að enginn efist um rjettsýni Jótlands-
nefndarinnar, og að rangt væri að
takn afstöðu með eða móti úrskurði,
•öem öllum sje ókunnur, en sem menn
viti að stjórnast muni af skilningi og
rjettsýni, þó hann ef til vill uppfylli
ekki hyllivonir þjóðarinnar. „Social-
demokraten“ álítur, að það sje beinrf
glæpur að krefjast Flensborgar Dön-
um til handa og algerlega gagnstætt
orðum friðarsamningsins og anda
hans. Það sje lajndrán að innlima
Flensborg í Danmörktt„og mundi það
færa með sjer mikla óhamingju í
íramtíðinni.
Nýrri fregnir segja, að fast sje
sótt af hægrimönnum í Danmörku o.
íl., að fá Flensborg n;eð umhverfi
hentíar, en að á fundum í Khöfn hafi
því verið mótmælt og talið sjálfsagt,
að atkvæðagreiðslan rjeði úrslitum.
Þess er áður getið stuttlega, að
skömmu fyrir atkvæðagreiðsluna í 2.
atkv.belti Suðut-Jótlands, voru full-
trúar sendir frá stórum fundi í Rends-
borg til stjórnarinnar i Berlín með
þá málaleitun, að hjeruðin Sljesvík-
Holstein fengju að nokkru leyti sjalf-
stjórn í santbandi við Þýskaland, og
hefði þessu verið vel tekið. Vakti
i'regnin um þetta rnikla eftirtekt í
Danmörku og komu fram ýmsar til-
gátur um, hvað undir þessu mundi
búa. En eftir því sem segir í síðustu
blöðum frá Khöfn er þessi sjerstöðu-
hreyfing í Sljesvík-ÞIolstein ekki ný.
Bæði þýska ríkisstjórnin og prúss-
neska ríkisþingið 'hafa þegar lengi
haft á prjónunum löggjöf um sjer-
stiórnarfyrirkomulag handa hinum
prússnesku hjeruðunt alment, sjer-
staklega með tilliti til þeirra óska um
þetta, sem fram hafa komið i Sljes-
vík-Holstein. Frumvarp, sem fram
hafði kontið urn þetta, mætti yfir
l.öfuð góðum undirtektum, en strand-
éði á því, að margir voru hræddir
um, að það mundi gefa skilnaðar-
hreyfingunum, sem gert höfðu vart
við síg í Rínarlöndurium og Vestfal-
en byr undir vængi. í fyrra sumar
lagði prússneska stjórnin fyrir þingið
frumvarp um aukið hjeraðasjálfstæði
innan Prússlands. Það er enn eigi orð-
ið að lögum. En stjórnin hefur mælt
fast með því og jafnvel talið það lífs-
nauðsyn fyrir Prússland, að það næði
fram að ganga. Það er því skiljari-
legt, að málaleitanir Rensborgarfund-
arins fengju góðar undirtektir í Ber-
íín, og eftir þessu að dæma má telja
vist, að Sljesvík-Holstein fái einhvers
konar sjálfstjórn eða sjerstöðu. Á
þessa leið skýrir Berlíriar-fregnritari
blaðsins „Politiken“ málið.
Síðustu frjettir.
Frá Bandarikjunum er nú símað,
að öldungadeild þingsins þar, hafi
r.eitað að samþykkja íriðarsamning-
íina og endursent þá Wilson forseta.
Þá lýsti þingið því yfir um leið, að
Bandaríkin væru nú i fullum friði
við Þýskaland.*
Á írlandi eru enn þá stöðugar ó-
eirðir, og 21. þ. m. var símað, að
Sinn-Feinar hefðu þá skotið borgar-
stjórann i Cork. —■ Annars er sagt,
að nokkrar horfur sjeu á því, að
samkomulag muni fást um heima-
stjórnarfrumvarp stjórnarinnar.
I Bandaríkjablöðum hafði það
komið til tals fyrir skömmu, að rjett
væri að Bandarikin keyptu eyjar
þær, sem Bretar ættu við strendur
Ameríku og borguðu þær með hæfi-
legri fúlgn af vöxtnm og afborgun-
um sem þeir ættu annars að fá af
lánum sínum til Breta. En nú hefur
Lloyd George lýst því yfir, að engin
hæfa sje i þessu, en borgun lánanna
sje trygð á annan hátt.
Eins og oft hefur verið skýrt frá
ltjer áður, hafa undanfaril verið
miklar deilur i Bretlandi um rekstur
náma þar, einkum kolanámanna og
afstöðu verkamanna og ríkisins til
"þeirra. Kröfðust verkamenn þess þá,
að ríkið tæki að sjer rekstur þeirra
— svipað og þýskir verkamenn hafa
nú fengið framgengt hjá sjer — en
stjórnin var því andstæð. En nú hafa
námaverkmenn í Bretlandi samþykt
með 200 þús. atkv. meirihluta að
hefja verkfall til að knýja þetta fram.
En fullgild mun samþyktin þó ekki
talin fyr en allir verkamenn hafa
samþykt hana, en á allsherjarþingi
verkmannafjelaganna var verkfallið
fel.t með 2j4 milj. atkv. meirihluta.
Ekki er þetta þó svo að skilja að
verkmannafjelögin ætli ekki að halda
rnálinu til streitu, heldur ætla þau
því fram á annan, stjórnskipulegan
hátt.
í Suður-Afríku eru nú kosningar í
nánd og segja skeyti að „Daily
Chronicle" álíti, að þar sje í rauninni
kosið um það, hvort Suður-Afrika
skuli framvegis vera í sambandi við
Breta, eða ekki.
jxumenar eiga að fá Bessarabíu, en
sleppa þeim hjeruðum af Ungverja-
íandi, sem þeir hafa nú.
Frá Þýskalandi koma fáar fregnir
aðrar en þær, sem sagt er frá ann-
arstaðar í blaðjnu, um byltinguna.
Um Erzberger-málin er þó sagt, að
Helfferich hafi verið dæmdur í 300
tnarka sekt, en þess ekki getið, hvort
niálin sjeu þar með útkljáð að fullu.
— Um forsetakosningarnar hefur
þess áður verið getið, að Hindenburg
rnuni verða í kjöri og annar fram-
bjóðandi óákveðinn. Þó er -sagt, að
komið hafi til tals, að bjóða fram
þingmann einn, dr. Pedersen frá
Hamborg, en alt mun það þó vera
óákveðið.
Annars er merkust af síðustu
iregnunum skeytið um stofnun
bandalags Austurlanda. Er þár sagt,
að fulltrúar frá Egiftalandi, Koreu,
Indlandi, Tunis, Marokko, Sýrlandi,
Gyðingalandi, Persíu, Armeníu,
Arabíu, Georgíu og Transkákasíu
liafi samþykt að mynda Bandaríki
Austurlanda í líkingu við þjóða-
bandalagið og ætli sjer að vinna að
! bróðerni þjóðanna án vopna. I sam-
bandinu eru kristnir menn, búdda-
trúarmenn og múhameðstrúarmenn.
Búist er við þátttöku fleiri ríkja og
hafa sendimenn verið gerðir út til
Tripólis, Tyrklands, Afganistan og
Mesópótamiu til vinnu fyrir sam-
bandið. Uppkast að lögum hefur ver-
tð gert og sent ríkjunum ftl athug-
unar og á síðan að halda almennan
stofnfund, þó ekki hafi enn þá verið
tilkynt opinberlega hvar hann verði
haldinn.
Þessi ríki, sem ætlað er að vera í
sambandinu, eru svo fólksmörg, að í
því verða um helmingur allra ibúa
jarðarinnar, ef ekkert skerst úr leik.
Samkomulagið milli bandamanna-
þjóðanna sýnist meira og meira vera
að fara út um þúfur. Nýlega voru
bift af ensku stjórninni skjöl, sem
sýndu meðferð Fiumemálsins og það,
sem fram hafði komið frá málsaðil-
um, hverjum um sig. Þar komu fyrst
íyrir almennings sjónir skjöl, sem
Wilson forseti hafði sent á Lundúna-
fundinn, er Nitti var þar til þess að
ræða um þetta mál. Wilson segir þar
með sterkum orðum, að Bandaríkja-
stjórn geti ekki lagt í sölurnar þau
grundvallaratriði, sem verið hafi
Jæss valdandi, að hún lagði út í ó-
friðinn, fyrir ógeðslega metorða-
girnd einnar bandamannaþjóðarinn-
ar; hún vilji ekki kaupa stundarró á
yfirborðinu við Adriahafið fyrir það,
að eiga á hættu að þar kvikni síðar
eldur, sem setji allan heiminn í bál.
Þar næst minnist hann á leynisamn-
inginn, sem gerður var við ítali í
Lundúnum þegar þeir fóru út í ó-
í'riðinn, og segir, eins og áður, að
harin viðurkenni hann ekki, telur
hann ranglátan og ósamrýmanlegan-
því skipulagi, sem framvegis eigi að
táða í heímirium. Hann leggur svo
mikla áherslu á þetta mál, að
hann segir að undir úrslitum
þess sje það komið, hvort
Bandaríkjastjórn eigi nokkra sam-
vinnu framar við Evrópuþjóðimar
um friðarmálin. Tilboðin, sem ítaltu
hafi verið gerð 9. des. síðastl., um
lausn Adriahafsmálanna, fari svo
hngt sem Bandaríkjastjórnin geti
fremst teygt sig, og ef það nægi ekki,
Jtá kveðst forsetinn hafa í hyggju að
kalla aftur samninginn við Þýska-
land og samninginn milli Frakklands
og Bandaríkjanna, sem nú liggi fyr-
ir senatinu, og láta svo stjórnir
bandamanna í Evrópu einar um að
ráða fram úr málunum þa?. — Áður
hefur verið sagt frá þvt hjer í blað-
inu,hvernig Nitti talaði í ítalskaþing-
ittu um lausn þá á Adriahafsmálun-
um,- sem ráðgerð hafði verið 9. des.
og Wilson vitnar hjer til.
Frá Ungverjalattdi.
Hjer í blaðinu hefur áður verið
sagt allgreinilega frá byltingunum í
Ungverjalandi. í haust, sem leið, tók
]tar við völdum maður, sem heitir
Karl Huszar. Hann var áður skóla-
kennari og síðan blaðamaður, en var
fyrst kosinn á þing 1910, og var þá og
jafnan síðan einn af helstu forsprökk-
um hins svo nefnda kristilega þjóð-
ntálaflokks. Þegar Bela Kun tók völd-
iri, t vor sem leið, var Húszar settur
í fangelsi, en honum tókst að strjúka
þaðan skömmu áður en Bela Kun
misti völdin, og flýði þá til Austur-
rikis. En litlu síðar kom hann heim
aftur, er Jósef erkihertogi hafði tekið
við ríkisforstöðunni, og varö kenslu-
málaráðherra í ráðaneyti því, sem
Stefan Friedrich sem æðsta valdhafa,
i sumar. Hugsun þessarar nýju stjórn-
ar var, að gera Ungverjaland að kon-
ungsriki og setja mann af Habsborg-
arættinni á valdastólinn, annað hvort
jósef erkihertoga, sem virðist vera
mjög vinsæll rnaður í landinu, eða
þá Karl fyrv. Austurríkiskeisara, og
stjórnin virtist treysta á stuðning frá
Englandi t þeim áformum. En friðar-
þingið í París mótmælti þeim ráða-
gerðum og vildi ekki heyra nefnt, að
nokkur maður af ætt Habsborgara
fengi ríki til forráða, og er sagt, að
Wilson forseti hafi einkum sett sig á
móti þessu. 23. ág. kom til Búdapest
boðskapur frá Clemenceau, forseta
friðarþingsins, er heimtaði, að Jósef
erkihertogi segði af sjer ríkisfor-
stjórastöðunni, og gerði hann það
þá, en Stefán Friedrich myndaði í lok
ágústm. nýtt ráðaneyti og var K.
Huszar þar enn kenslumálaráðherra.
Baridamenn neituðu að viðurkenna
Stefan Friedrirh sem æðsta valdhafa,
en hann skeytti þvi ekki og sat eftir
sem áður. Stóð svo um hríð. En
Rúmenar hjeldu þá enn miklum hluta
iandsins og voru viðsjár miklar með
öllum þeim flokkum, sem ráða áttu
fram úr framtíðarmálefnum ríkisins.
Albert Apponyi greifi, mikils metirin
stjórnmálamaður, tók sjer þá fyrir
hendur að reyna að koma á samkomu-
lagi við bandamenn og fulltrúa þeirra
í Budapest, Sir George Clerk. 17. nóv.
kallaði Clerk saman á fund flokks-
foringja og ráðherra Ungverja og
las fyrir þeim boðskap frá ensku
ítjórninni, sem Apponyi greifi þýddi
á ungrærsku. í boðskapum var sagt,
að ef Ungverjaland vildi fá frið, þá
yrði að myndast þar ráðaneyti, sem
allir flokkar styddu, og það yrði stð-
an að beitast fyrir þingkosningum,
Ef ekki tækist að koma þessu á, þá
kvaðst Clerk yfirgefa Budapest þá
sömu viku og yrði þá ekki framar
um friðarsarrininga að ræða. Hann
gekk svo af furidi, en Appongi greifi