Lögrétta - 28.04.1920, Síða 3

LÖGRJETTA
3
þess aö fljetta hnyttnar smásögur inn
i frásögnina, því honum sje þaS
kappsmál, aS skapa þaö rit, sem ekki
sje látiS standa á bókáhillunum og
safna ryki, heldur sem skuli verSa
lesiS, lesiS meS ánægju af ungum og
'gömlum, rit sem i sannleika geti orS-
iS veraldarsaga handa almenningi.
Myndirnar eru afbragS, bæSi aS
vali og prentun. Auk beinlínis sögu-
legra mynda af mönnum, minnis-
merkjum, borgum o. s. frv., verSa
í bókinni eftirlíkingar af hinum bestu
sögumálverkum allra landa.
Sagan er ein hin mesta mentalind
mannkynsins, og sú undirátaSa, sem
cll önnur þekking í rauninni hvilir
á, þótt menn geri sjer þaS sjaldan
lióst. FróSleiksfúsir íslendingar munu
gripa fegins hendi viS tækifærinu ti!
þess aS eiguast þetta ágæta sögurit,
er fæst meS þeirn kjörum, sem sjald-
an bjóSast nú á timum. í þvi hafa
peir ljóst yfirlit sögunnar frá elstu
tímum, er mcnn grilla í, óg alt til
Jæss tíma, er nú stendur yfir.
Hefti þau af báSum bókunum, sem
lit eru komin, eru til sýnis í bóka-
verslun Ársæls Árnasonar.
íslands Lýsing Þorv. Thoroddsens,
hin minni,
kom út á dönsku hjá Aschehoug í
haust, og hafSi frú Björg Blöndal
þýtt. Er NorSurlandaþjóSunum meS
þeirri ^þýSingu gefinn kostur á hinni
bestu bók í sinni röS, sem skrifuS
hefur veriS um ísland, og má gera
ráö fyrir, aS útgáfan verSi til þess
aS auka til muna þekkingu Dana og
NorSmanna á landi okkar og okkur
sjálfum. Ýmsum fslendingum mun og
þykja gaman aS eignast bókina í þýS-
ingu, þótt þeir eigi hana á frummál-
inu. Fyrir þá sem óæfSir eru í dönsk-
rnni, en hafa í hyggju aS fara til
Danmerkur, er hún mjög heppileg til
lesturs, því hún gefur svör viS mörg-
um af'þeim spurningum, sem ávalt
rignir yfir mann þegar út yfir álinn
kemur, en ljettara aS gvara á dönsku
þegar lesiS hefur veriS á því máli.
Bókin fæst hjá Ársæli Árnasyni bók-
sala.
Snæbjörn Jónsson.
KosniDBarnar l Danmifrkn.
Þær fóru fram 26. þ. m. Simfregn
írá í gær segir svo frá úrslitunum:
Vinstrimenn fengu 350 þús. Og 400
atkv., JafnaSarmenn 300 þús., Hægri-
menn 201 þús., Radikali flokkurinn
(Zahle) 122 þús. og 100, Atvinnu-
rekendaflokkurinn 29 þús. og 300,
aSrir 20 þús. — Vinstrimenn fá 48
þingsæti, JafnaSarmenn 42, Hægri-
menn 28, Zahleflokkurinn 17 og At-
\innurekendaflokkurinn 4. — Frá
Færeyjum vanta enn fregnir ’ um
kosningaúrslitin.
ÁSur var fjölmenni þingflokkanna
þetta: Vinstri 46, JafnaSarm. .39,
Zahlefl. 32, Hægrim. 22, Atv.rek.fi.
i- ÞaS er Zahleflokkurinn, sem nú
hefur oröiS harSast úti. Allir hinir
þingflokkarnir hafa unniö sæti á hans
kostnaö.
f tilkynningu frá sendiherra Dana
hjer segir, aS engar óeirSir hafi átt
tier staS viö kosningarnar. Blöö
v irfttrimanrta og íhaldsmanna telji
lcosningarnar bera vott um, aö kon-
ungur hafi veriö í samræmi viö þjóö-
arviljann, er hann vjek ZahleráSa-
neytinu frá völdum. Búist sje viö, aS
F C. Christensen myndi nýtt ráöa-
ueyti í þessari viku.
Þrátt fyrir þaö, þótt svona hafi
snúist fyrir Zahlestjórninni nú, getur
varla hjá því fariS, aS hún fái góS
eftirmæli, því hún hefur oft Vel stýrt
milli skers og boöa á ófriöarárunum,
°g hjer á landi veröur hennar jafnan
vel minst.
Úti um heim.
Síðustu frjettir.
Ráöstefná bandamanna í San Remo
er nú aö ráöa fram úr Austurlanda-
malunum. Símfregn frá 26. þ. m. seg-
ir, Englendingum sje falin tilsjón
meö Mesopotamíu og Palestinu, en
Frökkum tilsjón meS Sýrlandi. Skor-
aS sje á Wilson forseta aö skera úr
um Armeníu. — Grikkir eiga aö hiröa
allar leifar Tyrkjaveldis í Evrópu,
aö Konstantínópel undanskilinni. ______
Fregn frá 24. þ. m. sagSi, aS samþykt
væri aS ráöinu í San Remo, að banda-
mannaríkin mættu hvert um sig
semja friö viS bolsjevíkastjórnina í
Rússlandi, en mótstaSa gegn þeim
friSarsamningum mun nú aö eins
æra frá fulltrúum Frakka í ráSinu.
—- RáSiS í Remo hefur sent ÞjóS-
verjum áskorun um, aö þeir verSi aö
íylgja afvopnunarákvæöum friSar-
samninganna, en jafnframt lýst óá-
nægju yfir aöförum Frakka gegn
þeim. ÞaS var símaS fyrir nokkru, aS
beir Nitti og Lloyd George vildu fá
j.ýska ríkiskanslarann til viStals í
Remo, en ekki er þess enn getiS, aS
iiann hafi fariö þangaS. En forsætis-
ráöherra Austurríkis, Renner, hefui
veriö þar.
Ný ráSstefna á nú aS koma saman
1 London til aö ræöa um endurreisn
MiS-Evrópu. — ÞaS er sagt, aS
þýska stjórnin sje aS semja utn mikil
matvörukaup frá Bandaríkjunum. —
■/erslunarnefnd frá Rússum á í næsta
mánuSi aS fara aS semja um viSskifti
viS vesturlönd álfunnar og verSur
miöstöS þeirra viSskifta í Khöfn.
Búist er viS allsherjarverkfalli í
Frakklandi 1. maí, segir fregn frá
26. þ. m. — Caillaux hefur nú ver-
iö látinn laus, dæmdur í 3ja ára fang-
elsi, en taliS, aS hann hafi fyrirfram
tekiS út hegninguna. — Kapp pró-
fessor hinn þýski hefur fengiS frið-
land í SvíþjóS.
Amundsen norðurfari er sagSur
hafa borist frá rjettri leiS í leiöangri
sínum, sem nú stendur yfir, og sje
íiúist við, aS hann komi til Alaska
í júlí í sumar.
Kolski ð kirkjibilanum.
Sbr. þjóðsögu.
Á kirkjubita sat Kölski forSum
og krotaöi niSur í þjettum orSum,-
meS hrosslegg á skóbót, þær
hugsanir manna,
tr helgisiöir og guöslög banna.
Hann skygndist jafnframt und
helgi-hjúpinn
og hlustaöi’ í sálna undirdjúpin:
í syndahugsanir hópum saman
hann hausinn rak — og þótti gaman.
F.n þaS var ekkert: aö1 þurfa aS rita
upp þyngsla-syndir — á grönnum
bita,
on hitt gat látið hann skjögra og
skjálfa
aö skóbótin dugði ekki undir þaS
hálfa.
Því það haföi’ ann illa mist úr
minni:
þótt mikil sje teygja í hráu skinni.
aS endalaust tognaö þaS ekki getur. -
Hann ákvaö næst að gæta sín betur.
Þú ræöur, kæri, en reyna má það,
að renna augunum til aö sjá þaö,
nvort kreptur enn þá á kirkjubita
hann Kölski húki og sje — aS rita.
Halldór Helgason.
Frjettir.
Tíðin. Gott veSur fram yfir helgi,
'n frá mánud. noröanátt meö kulda.
Iíafís er enginn viS land og fyrri
fregnir um, nálægö lians voru orð-
■tni auknar.
Prentlistarsprettur. ÞaS er aö kenna
gleymsku hjá Lögr., aS sú grein birt-
ist ekki fyr en nú.
Trúlofuð eru Brynleifur Tobíasson
kennari og ritstjóri á Akureyri og
Irk. Sigurlaug Hallgrimsdóttir.
Ný bændaför. Búnaöarsamb. Suö-
urlands ráSgerir nú aÖ gangast fyr-
R þv>. a® flokkur sunnlenskra bænda
fari í sumar komandi kynnisför um
Noröurland, austur aÖ Jökulsá á
Fjöllum. Ráögert er, ag lagt veröi
a stað 13. júní og verði Sprengisand-
ur farinn til baka.
Elliðaárnar hafa næsta sumar veriS
leigöar fjelagi hjer [ bænum fyrir
T0510 kr.
Landsbókasafnið. ioö ára niinn-
ingarrit þess, eftir Jón Jacobson
bókavörS, er nú komiS út, mjög
vandað rit og merkilegt sögurit, meö
mörgum myndum. Veröur nánar get-
iö um þaB síSar.
Sextugsafmæli átti Borgþór Jós-
efsson bæjargjaldkeri 22. þ. m. .
Silfurbrúðkaup áttu 22. þ. m. Axel
Tulinius f.yrrum sýslum. og frú hans, ‘
(kiSrún dóttir Hallgr. sál. Sveinsson-
ar biskups.
Suðurjótskt kvöld hjelt Reykja-
víkurdeild norr. stúdentasamb. síS-
asta vetrarkvöld. J. E. Böggild sendi-.
herra flutti erindi um SuSur-Jótland,
Jón biskup Helgason las upp kvæSi
cftir V. Rördam, P. Halldórsson söng
suSurjótsk lög, og síðan var dansaS
fram á morgun.
Eimreiðin. Tvöfalt hefti af henni
cr nýkomiS út, fjölskrúðugt og vel úr
garöi gert. Árni Pálsson bókavöröur
’skrifar þar um Jóhann skáld Sigur-
i'Snsson, Snæbjörn Jónsson um bolsje-
víkastefnuna í Rússlandi, Har. Níels-
son prófessor um merkilegar myndir
íiá íslandi, sem geymdar eru í Brit.
Mus. frá för J. Banks hjer um land
•i 18. öld,og margt er fleira girnilegt
til fróöleiks í heftinu. Smámyndir
fylgja af þeim, sem í heftið skrifa.
Pistill úr ísafjarðarsýslu í öndv.
apríl 1920.....„Ekki minnist jeg aö
nafa sjeö í Lögrjettu, eSa öSrum
blöSum pistil hjeðan úr sýslu, og ber
þó sitthvaS til tíSinda, sem vel er í
írásögur færandi. — Annars gera
inenn altof lítið að því, aö senda
blöðunum frjettaskýrslur; meö þvt
inóti fer margskonar fróðleikur for-
göröum, sem samtíSarmönnum og
teinni tíma þykir vænt um aö vita.
Sagnaritun væri t. d. langtum auS-
veldari ef þessa væri meira*gætt. Sje
þetta gert á. 2—3 mánaða fresti, af
.-kilríkum mönnum í hjeraSi hverju,
er þetta auSvelt mjög, en þegar lang-
tr timi líSur á milli er ýmislegt
gleymt og huliö, svo ekkert samræmi
verSur í frásögninni. — Eftirfarandi
iínur eru eigi hripaSar til þess aö
bæta ýr þessu, en aS eins látiö fjúka
það, sem í huganum tollir í svipinn.
TÍSarfariö — fyrst menn minnast
á þaS — hefur mátt heita' í meðal-
lagi taliS frá í lok mars síSastliðins.
SumariS að vísu votviSrasamt mjög
Taman af, svo til vandræöa horföi
meö heyþurk og fiskjar lengi vel.
Þó rættist sæmilega úr þessu aö
iokum, svo aS heyfengur mun hafa
oröið í meöallagi, eSa vel þaö, víöast
bvar. Haustiö afar milt og hagstætt
svo aö fje var ekki tekiö á gjöf fyr
en undir og um jól sumstaðar, og er
slíkt óvanalegt lijer í sýslu. Síöan
um hátíðir hefur mátt heita óslitin
stormatiS og úrfella og fönn meS
því mesta sem hjer hefur sjest. Nú
i byrjun apríl viröist vera aö hlýna
í veðri hversu lengi sem það helst.
Hey eru víöa mjög tekin aö þverra,
cn þó munu bændur viöast í Inn-
djúpinu komast af-á sumarmál. Hins
vcgar eru sagSar afar bágar horfur
t Austur-BarSastrandarsýslu í þessu
efni. — AflabrögSin hafa verið ó-
minnilega góS alt undanfariS ár, og
hefur fiskur gengiS á grunniS þar
sem hans hefur ekki orðið vart um
mannsaldurs skeið, t. d. í Inndjúpinu
Vafalaust má þaö þakka þvi, aÖ tog-
araveiSi hefur veriS nær útilokuS
hin síðari ófriöarár. Hagur útgerö-
armanna og sjómanna yfir höfuö
mun því vera í besta lagi nú sem
stendur, einkum í útræöisstöðunum
Bolungarvík og Hnífsdal. Stór-vjel-
bátaútgerð margra ísfiröinga mun
aftur á móti standa á veikum fótum.
Yeldur því aöallega aö sala síldar-
innar hefur til þessa farið forgörS-
um, og er ekki sjeS fyrir endann á
því öfugstreymi enn þá.
Lítiö er um fjelagsskap í sýslunn!
til almennra framfara. — ísfirSing-
ar — og þar með kanpstaðarbúar —
stofnuöu fyrir 3 árum fjelag i því
t kyni aö halda uppi ferðum meö góS-
um bát um Djúpiö. Hafa framkvæmd-
ír í því veriö mjög hægfara hingaS
til. Nú í vetur tók fjelagsstjórnin
loks rögg á sig og festi kaup á ein-
v.m 'vjelbáta ísfiröinga, stórum og
vel bygðum, og mun hann eiga aö
hefja feröir um Djúpið eftir sumar-
málin. Nú fyrir stuttu er og hafin
hreyfing, er menn hafa átt fyrst upp-
tök aS í Vestursýslunni, um aö stofna
fjelag i því skyni, aö kaupa vöru-
flutningaskip fyrir VestfirSi. Var
kosin 5 manna nefnd á ísafirði i
byrjun febrúar til þess aS safna fje
i þessu skyni. Hefur þegar fengist
loforS fyrir allmiklu fje í kaupstaðn-
um, en veruleg gangskör er ekki enn
þá gerS meS fjársöfnun út um sýsl-
una. En væntanlega verSur þátttaka
VestfirSinga yfir höfuS svo almenn,
aS unt verður aS kaupa — eSa láta
smíSa — 1 skip. En vitanlega veltur
alt á fjárframlögunum hve stórt þaö
getur orSiö. Er þetta tvímælalaust
nauSsynjamál hið mesta, þvi bæSi et
mikil þörf á aukning íslenskra flutn-
mgaskipa, og svo er umhleSslan á
vörum í Reykjavík og flutningskostn-
aður þaðan til hinna ýmsu landshluta
svo’gífurlegur, og færir þar af leiS-
andi verS vörunnar svo fram, aö
ohæfilegt er. Þar viö bætist og að
umboÖssalarnir reykvíksku hafa nær-
felt alla vöruverslun í hendi sjer, meS
r.úverandi ferSa-fyrirkomulagi, og
þykir VestfirSingum a. m. k. mál til
komið, að ljetta því helsi af háls:
sjer.
LítiS er um landsmál rætt. Margir
brosa í kamp út af æsingunum á ísa-
firði, og vorkenna þeim fógetamönn-
um frumhlaup þeirra og fautaskap, út
af því einu, aS veröa undir í kosning-
unni. Reyndar munu þessar æsingai
mestar í munni nokkurra manna á
ísa'firöi, svo það er meS öllu rangt, aS
bendla alla kaupstaSarbúa þar viS.
En hinu trúa menn ekki,. aS fylgis-
menn hins kosna þingmanns hafi not-
aö verri meðul en fylgismenn sýslu-
manns — hvaS sem öðru líður. Og
ekki tekur þetta mál til sýslubúa.
Reykjavíkurkosningin í haust fær
flestum undrunar. Og enn þá undar-
legra er þaS, aS Jakob Möller skyldi
tiljóta kosningu í vetur gagnsóknar-
laust —■ aS honum ólöstuSum. Ber
þctta vott um afar-rýran stjórnmála-
þroska höfuSstaSarbúa. Ádeilugrein-
nr þær í Vísi, sem Reykvikingum
virðast falla svo vel í geð, virSast
nær öllum hjer um slóSir ofur-láusa-
lopalegar; ógrundaðar gdefsanir i
landsstjórn og landsverslun, reistai
mest á rangfærslum og útúrsnúningi.
— Ljósasti votturinn um álit lands-
manna í þessu efni, er þaö, aS þingiö
sneri sjer þegar til Jóns Magnússonar
um myndun stjórnar á nýjan leik,
sem honum og tókst. Menn hyggju
og gott til hinnar nýju stjórnar —
án þess að lasta aS nokkru liina frá-
farandi ráSherra, sem vissulega hafa
getiS sjer góöan orðstír. — En æski-
legra virðist, aS þingiS hefSi borið
gæfu til aö skapa nokkru samstæö-
£-ri stjórn. Helst mega ekki nema 2
fiokkar eSa flokksbrot stySja ráðandi
stjórn, og svo ákveSnir andstæðingar
á hina hliöina.
Heilsufar hefur veriS gott i þessu
iijeraSi síSan spönsku veikinni ljetti
af í fyrra. í svip man jeg ekki eftir
neinum nafnkunnum manni, er látist
hefur í sýslunni. En í IsafjarSarkaup-
staS hefur allmargt manna falliS frá
1 vetur. MeSal þeirra eru þeir bræður
Grímur og Árni Jónssynir, er getiö
liefur veriS um í blöðunum. Þeir voru
báðir fluttir suöur til Reykjavikur
með sams skipi og ljetust á sama staö
( i sama rúmi, að mælt er) meS nokk-
urra vikna millibili. Grímur í sept-
ember, Árni í nóvember. HöfSu þeir
dvalið á Isafiröi í rúm 40 ár, Árni
nokkuS lengur. Grímur var einn af
fjölfróSustu mönnum, er finnast, og
einnig söngfróður, málfræSingur aS
upplagi og stærðfræðingur mikill. En
ekki var hann umsýslumaður á sama
bátt og Árni bróSir hans. Árni var
iim 40 ára skeiS umsvifamikill maður
i sínum verkahring, en afskiftalítill
þar fyrir utan. Hann var forn i skapi
og svo sjerkennilegur í háttum og
íramgöngu, að hann átti fáa sína líka.
Var liann eflaust misskilinn af mörg-
um, því hann batt eigi bagga sina
cömu hnútum og hin yngri kynslóS,
og var frábitinn því, aS láta á sjer
L’era, en hugsaöi ráö sín og fram-
kvæmdir, án þess aS láta þaö uppi
— Þá ljetust og tvær konur í kaup-
staönum, fyrir hátíöarnar, Jósefína
Bjarnadóttir, kona Odds Guðmunds-
sonar bóksala og Ásthildur SigurSar-
dóttir, kona Ólafs kaupm. Pálssonai
(frá VatnsfirSi) all-vel gefnar og vin-
sælar; láta eftir sig mörg börn á
unga aldri. Ennfremur ljetst á ísa-
firði, eftir nýárið, Einar Bjarnason,
tjesmiSur, maður hniginn aö aldri,
dugnaða-maöur og húsasmiöur góöur
á yngri árum.
Snæbjöm Jónsson frá Kalastöðum
á Hvalfjaröarströnd, sem dvalið hef-
ur árum saman í Englandi og víöar
erlendis, og oft hefur skrifað greinar
' i Lögr., kom heim hingaS í vor, og
Reikningur
Sparisjóðs Hafnarfjarðar
árið 1919
Innborganir:
1. Peningar i sjóði frá f. á. 15272,58
2. Borgað ai lánura :
a. fasteígnarveðslán 21815,00 21815 00
3. Innleystir víxlar 212306,00
4. Sparisjóðsinnlög 164764,73
5. Vextir:
a. af lánura 13851,19
b. aðrir vextir (þar
með taldir for-
■ vextir af víxlum
og vexiir af inn-
stœðu í bönkum) 6057,02 1999321
6. Innheirat fje 82848,47
7 Bankar og aðrir skuldunautar 65776,59
8. Ymislegar innborganir 20/1.08
Alls 584702,66
Útbo rganir:
1 Lán veitt
a. gegn fasteignarveði 124200,00
2. Vfxlar keyptir 246065,00
3. Útborgaðar sparisjóðsinnstœð-
ur 47363,42
4 Kostnaður við rekstur sparisj.:
a. laun 3450 00
b. annar kostnaður 586,50 4936 50
5. Greitt af skuldum sjóðsins:
a vextir 585 74
6. Útborgað innheimtufje 82848,47
7. Bankar og aðrir skuldunautar 64083,85
8. Ýmiskonar úthorganir 1666,87
9. í sjóði 31. desbr. 1919 - 13852,81
All» 584702,66
Ábati og halli árið 1919.
T ek j ur:
1. Vextir af ýmsum lánum 10104,46
2. Forvextir af vixlum (þar með
vextir af innstæðu i bönkum) 5473,01
3. Ýmsar aðrar tekjur 344,21
AIls 15921 68
Gjöld:
1. Reksturskostnaður:
a. þóknun til starfs-
manna 3300,00
b. Þóknun til endur-
| skoðenda 150,00
j c. Önnur útgjöld
| (húsaleiga.eldivið-
| ljós, ræsting, burð-
areyrir o. 6. 586.50 4o36i50
2. Vextir af skuldum sparisjóðs 585,74
3. Vextir af innstæðufje í spari-
j sjóði (Rentufótur 4%) 8941,25
4 Arður af sparisjóðsrekstrinum
á árinu 2358,19
Alls 15921,68
Jafnaðarreikningur
31. desember 1919.
A k t i v a:
1 1 Skuldabrjef fyrir lánum :
a. Fasteignarveðskuldar-
brjef 242580,00
b. Skuldabrjef fyrir
lánum gegn hand-
veði og annari
tryggingu 301,00 242880,00
2. Óinnleystir víxlar 79174,00
3. Rikisskuldabrjef, bankavaxta-
vaxtabrjef og önnur slík verð-
brjef 2000,00
4 Innieign í bönkum 15945,60
5. Aðrar eignir 263,00
6 í sjóði 13852.81
Alls 354115,4t
P a s s i v a:
i
1 1 Innstæðufjp838 viðskiftamanna 308466,07
2 Skuldir við banka 13827 97
3 Fyrirfram greiddir vextir 8762,64
4. Varasjóður 23058,73
AIls 354115,41
Hafnarfirði 31. desbr. 1919.
Einar Þorgilsson ■ Guðm. Helgason.
Sigurgeir Gislason.
Reikninga þessa, bækur, verðbrjef og
önnur skjöl, ásamt peningaforða Spari-
sjóðs Hafnarfjnrðar, höfum við undirritað-
ir yfirfarið og ekke t fundið athugavert.
Hafnarfirði 13. marz 1920.
Böðvar Böðvarsson. Ögm Sigurðsson.
cr nú oröinn aSstoSarmaÖur á 2. skrif-
slofu stjórnarráösins.