Lögrétta - 12.05.1923, Blaðsíða 4

I
L OGPJET T A
Lögrjetta.
Þeir, sem enn skulda fyrir
t’dri árganga Lögrjettu, eru vin-
samlega ámintir um að gera skil.
Afgreiösla blaösins og reiknings
nald er nú í Austurstræti 5, og
gjaldkeri J>ess er Sigfús Jónsson.
Þangað greiðast nú allar skuld-
ir blaösins, bæði eldri og yngri,
Gjalddagi yfirstandandi árs er
1 júIL
gangsbykkju handa krökkunum
ifl að leika sjer að). Þá þarf
þjóð mín og þetta blessaða, við-
. ikvæma þing, ekki lengur að
gkammast sín fyrir mig eða mína
ætt. Bara að jeg hefði haft það
Bvona hjer um árið. Þá væri
ríkissjóður fslands 10 krónum
iátækari, jeg 10 krónum ríkari og
Sslenskri menning betur borgxð.
Páli Valdimar Guðmundsson
Kolka.
-----o------
HeÍBiisstyrjöldin
1914—1918.
og eftirköst hennar.
Samtíma frásögn
Kftír Þorstein Gíslason.
III. hefti af því riti er nú
nýkomið út. I. hefti kom út í
ágúst I fyrra, en II. í október.
Dráttur á útkomu III. heftis hef-
ir stafað af prentvinnuteppunni
í vetur.
Efni III. heftisins er þetta: 1.
•Rússneska byltingin (frh. frá II.
hefti), 2. Frá síðari hluta sum-
ars 1917, 3. Pólland, 4. Borgara-
Biyrjöld í Rússlandi, 5. Rússar
semja vopnahlje, 6. Finnland, 7.
Til ársloka 1917, 8. Á vestur-
vígstöðvunum, 9. Friðarsamning-
arnir ið austan, 10. Ukraine, 11.
Frameftir árinu 1918, 12. Borg-
arastyrjöldin í Finnlandi, 13.
Bókn Þjóðverja á vesturvígstöðv-
unum vorið og snmarið 1918, 14.
Lýsing á vesturvígstöðvunum, 15.
Ymislegt frá vori og sumri 1918,
16. Finniand eftir borgarastyrj-
rtldina, 17. Rússland og Síbería,
1’8. í toyrjun 5. ófriðarársins, 19.
Sökin mikla (yfirlit yfir ófrið-
inn), 20. Bandaríkjamenn í
Frakklandi,21. Friðarræður Wil-
sons, 22. Undanhald Þjóðverja á
vesturvígstöðvunum, 23. Friðar-
umleitanir, 24. Búlgaría gefst upp,
25. Tyrkir gefast upp, 26. Aust-
urríki og Ungverjaland gefast
npp, 27. Vopnahlje milli Þjóð-
verja og bandamanna, 28. Stjóra-
arbylting í Þýskalandi, 29. Sig-
urvegararnir, 30. Ýmislegt um
ói riðarlokin, 31. Frá Ukraine, 32.
Frá Arabíu, 33. Þingkosningar
í Englandi.
Eins og sjá má á þessu, er nú
frásögnin komin framyfir ófriðar-
lokin, en í næsta hefti verður
sagt frá eftirköstunum. Þetta
Iiefti er jafnstórt hinum fyrri,
12 arkir, og er það, sem út er
komið af verkinu, 576 bls. —
Menn geta fengið IH. hefti hjá
Steindóri Gunnarssyni prentsm.-
stjóra og hjá höfundinum.
-------------o------
Erí. sfmfregnir
Khöfn 6. maí.
Skaðabótamál Þjóðverja.
Símað er frá Berlín, að Eng-
land og Ítalía hafi beiðst nokk-
i urra skýringa á einstökum at-
I riðum í skaðabótatilboðum Þjóð-
verja. ítalía virðist einkanlega
vilja gera tilboð Þjóðverja að
samnin gsgrund vel li.
Stjómarbylting ráðgerð.
Símað er frá Miinchen, að upp-
víst hafi orðið um ráðagerðir
til að gera Bayern og Austurríki
að einu konungsríki með sam-
þykki Frakka. Margir ráðherrar
í Bayern eru riðnir við þetta
• samsæri með Frökkum.
Khöfn 8. maí.
Skaðabótamálin.
Símað er frá Berlín, að búist
sje við því, að Cuno fcanslari
rauni svara orðsendingu ítala og
Breta, um nánari skýringar á
skaðabótatilboðunum, með meiri-
háttar ræðu í ríkisþinginu.
Reuters frjettastofa segir, að
ienska stjórnin muni senda Þjóð-
verjum sjerstakt erindi og hafna
slðustu tilboðum, en hinsvegar
stuðla að því, að samningar verði
byrjaðir aftur.
Ýms blöð ræða nú berlega um
stjórnarskifti í Þýskalandi.
Ríkishankinn þýski hefir enn
á ný sett stórar fjárhæðir á pen-
ingamarkaðinn til þess að bæta
gengi marksins.
Rússneskar kröfur.
Símað er frá London, að ráð-
stjórnin í Rússlandi krefjist þess,-
að Japanar viðurkenni rjett
Kússa (?) til fiskiveiða víð strend-
ur Síberíu.
Sýningin í Göteborg.
Símað er frá Göteborg, að sýn-
iagin þar hafi verið opnuð í dag.
Er þetta stærsta sýningin, sem
haldin hefir verið á Norður-
löndum.
-------o------
Dagbók.
6. mai
„Rökkur“, II. hefti ÍI. árgangs
mánaðarrits þessa, sem, Axel Thor-
steinsson, hefir gefið út í Vestur-
h»*imi, og ætlar að halda áfram með
Ijer heima, er nú komið út. Flytur
þsð serbneska sögu, Forlög, framhald
af sögunni Frægðarþrá og Víðsjá.
Afgreiðsla ritsins er á Spítalastn'g 7.
7. maí.
Tveir menn drukna. Nýlega vildi
það slys til í Hvallátrum á Breiða-
firði, að tveir menn druknuðu. Aðal-
steinn Ólafsson, elsti sonur bónd-
ans og fyrirvinna heimilisins. Hinn
h*et Magnús Níelsson, og var um
þrítugt og efnismaður.
Níutíu og eins árs varð í gær
Pjetur Einarsson frá Felli. Hann
er enn ern en er orðinn sjóndapur.
„Esja“ átti að fara hjeðan á
morgun. En burtför hennar hefir
verið frestað til föstudagskvölds kl.
11, vegna heimferðar austan- og
horðanþingmanna sumra.
Hnýsuveiði hefir verið óvenjulega
mikil á Eyjafirði í vor. Hafa vjel-
bátar komið með um 20—30 hnýsur
úr hverri ferð. porskafli hefir og
verið sæmilegur þar. Öfluðu bátar
á færi um 4000 pund af góðum
þorski fyrir norðangarðinn.
Hjónaband. Gefin voru saman í
fcorgaralegt hjónaband í fyrradag
ungfrú Fríða Proppé og Páli Ste-
fánsson stórkaupmaður. Hjónin fóru
brúðkaupsferð til útlanda með Botniu.
„pingtíðindi“. I umræðunum á
þingi, kemur stundum fyrir ýmis-
legt merkilegt og smáskrítið, meðal
annars ýms orð, sem sumir þing-
menn nota. Fyrir nokkru hjelt til
dxmis einn háttvirtur þingmaður, sem
mikinn áhuga hefir á ullariðnaði,
dálítinn ræðustúf um mann, sem
bann sagði að væri „ullariðnaðar-
málanámsnemi“, og í umr. um eftir-
litsmanninn, sagði sami þingmaður,
stm líka er bankafróður, að hjer
væri um að ræða stofnun
óþarfs „embættiseftirlitshandahófs-
nýgræðingseftirlitsmanns". —- pegar
þessu var mótmælt, sagði sami hátt-
virti þingmaður eitthvað á þá leið,
að hann mundi standa við hina fyrri
skoðun sína, að hjer væri um áð
ræða „embættisnýgræðingshandahófs-
mannstofnunartoppfígúruhrófatildurs-
óþarfaómyndarstarfsemi/ ‘. Er þessa
getið' hjer til ,,uppbyggingar“ fyrir
þá, sem vænt þykir um „ástkæra
ylhýra málið“ og jafnframt sem
nokkurs' konar fyrirspurn til hins
háa alþingis um það, eins og þar
stendur, hverjum standi það nær,
en sjálfu því, að vemda og fegra
svo dýran arf, sem er tunga feðra
vorra. x.
Prestskosningar. Nýlega hefir herra
biskupinn hjer talið atkvæði frá 2
prestskosningum, póroddsstöðum í
Köldukinn og Breiðabólstað í Skóga-
strönd. A fvrra staðnum var kosinn
eand. theol. Ingólfur porvaldsson með
107 af 120 atkvæðum, en seinni
staðnum sjera Jón Jóhannesen með
51 af 68 atkvæðum. Báðar kosning-
arnar ern lögmætar.
Sænsknr aðalkonsúlL Hr. Helge
U edin símar Morgunblaðinu frá
Btokkhólmi, að John Fenger stórkaup-
r aður sje nýorðinn sænskur aðal-
k.msúll hjer, í stað Tofte fyrveranda
tankastjóra.
9. maí.
Ullariðnaður. petta var kveðið
undir umræðunum um ullariðnaðinn
í Neðri deild um daginn:
petta er illur iðnaður,
óhætt mun að segja,
Klemens einn og Eiríkur
ullarlopann teygja.
Bergenske Dampskipsselskab efnir
ti? skemtiferðar hingað til lands
í næsta mánuði, svo framarlega sem
næg þátttaka fæst. Til þessarar
ferðar hefir verið valið farþegaskipið
„Mira“, sem á stærð við „Gullfoss“
en er eingöngu ætlað til fólksflutn-
inga og heldur uppi farþegaferðum
milli Noregs og Englands. Farið
verður frá Bergen 6. júní og komið
við í Thorshavn í Færeyjum og í
Vestmannaeyjum og staðið við einn
dag á hvorum stað. Til Reykjavíkur
kemur skipið 11. júní og stendur hjer
við í fjóra daga, svo að farþeg-
unum gefist tími til, að ferðast austur
í sveitir í bifreiðum, eða til ping-
valla. Hjeðan verður farið 15. júní
að kvöldi, norður um land og komið
við á ísafirði, Siglufirði, Akureyri,
Seyðisfirð'i, Eskifirði, Norðfirði og
Fáskrúðsfirði, en þaðan verður farið
22. júní beint til Bergen.
Ásgeir Blöndal á Húsavík, fyrrum
læknir á Eyrarbakka kom hingað
með „Esju‘ ‘ um daginn og ætlar
xtð dvelja hjer um tíma.
Staka.
Allvel sást í orðadans:
ilt er að kljást við Bjarna,
Jónas brást og hetjur hans.
Hverjir fást til varna?
G.
10. maí.
Guðm. FriSjónssou ætlar að
skemta bæjarbúum með upplestri
kvæða í Nýja Bíó kl. 3 í dag, og
fylgir ræða hverju kvæði, og verð
ur þett'a nýnæmi. Aðalatrlðið er
Tim Hildiríðarsyni, og las hann
það áður upp á Akureyri. Það vakti
rtúkla athygli og ga£ blaðið D?ur-
ur í skyn, að kvæðið væri um
T. ma-mennina, en nú ætlar höf.
að bera það undir Reykvíkinga,
hvort þeim virðist einnig svo.
Aðgangur kostar 1 kr. og að-
göngumiðar verða seldir við inn-
gcinginn. Húsið opnað kl. 2y2.
Gefið þvi gaum
hve auðveldlega sterk ©g særandi efni ti
sápum, get komist inu í húðina um svita-
holumar, og hve auðveldlega sýruefni
sem eru ávalt í vondum sápum, leysa upp
fituna í húðinni og geta skemt fallega*
hörundslit og heilbrigt útlit. Þá munii
þjer sannfærast um, hve nauðsynlegt þaS
er, að vera mjög varkár í valinu, þegar
þjer kjósið sáputegund.
Fedora-sápan tryggir yður, að þjer eig-
ið ekkert á hættu er þjer notið hana,
vegna þess, hve hún er fyllilega hrein,
lans við sterk efni, og vel vandað til efna í hana — efna s«bb
hin milda fitukenda froða, «r svo, mjög ber á hjá FEDORA-
SÁPUNNI, eiga rót sína að rekja til, og eru sjerstaklegfe
hentug til að hreinsa svitaholurnar, auka starf húðarinnar og
gera húðina mjúka e:ns og flauel og fallega, hörundslitinn skír-
an og hreinan, háls og hendur bvítt og mjúkt.
Aðalumboðsmenn:
R. KJARTANSSON & Co.
Reykjavík. gími 1266.
SCHANNONGS
minnisvarðar
«
enn meö niðursettu verði.
Skrifið beint til steinsmiðjunnar.
Verðskrá með^myndum ókeypis.
0ster-Fapimagsgade 42, Köbenhavn.
Vantraustsyfirlýsing. Eiríknr Ein-
arsson, 1. þm. Ámesinga, hefir komið
fram með vantraustsyfirlýsingu á
landstjómina og er ætlað, að hún
verði tekin til meðferðar á Alþingi
á morgun. Líklega verður þetta til að
lengja setu þingsins eitthvað.
„Sirius“ fer hjeðan norður um
land til útlanda kl. 6 síðdegis á
ir.orgun. Margir farþegar verða með
skipinu.
Frá Danmörku.
4. maí.
Forstjóri Veðurfræðisstofunnar
dönsku, C. H. Ryder, er látinn.
Var hann fæddur í Kaupmanna-
höfn 1858 og vann sem sjóliðs-
foringi frá 1879 til 1907, en það
ár var hann skipaður forstjóri
Veðurfræðisstofunnar. Ryder kap-
teinn tók þátt í vísindaleiðangr-
i/:.um til Grænlands árin 1882—
'83, 1886—’87 og 1891—’92. Hef-
ir liann skrifað ýms rit og rit-
gerðir um ísalög, hafstrauma í
r.orðurhöfum o. s. frv.
5. maí.
Landmandsbanken.
Nefnd sú, er sett var til að
lannsaka hann, hjelt á föstudag-
inn var síðasta opinbera rjettar-
Laldið. Þár lýsti málfærslumaður
ríkisins því yfir, að mál yrði höfð
að gegn Gliickstadt fyrir svik og
brot á b lutaf jela gslðguiram, banka
logunum og bókfærslulögunum;
gegn bankastjórunum Rasmussen,
Riis-Hansen og Rothe fyrir svik
eða sviksamlega breytni hliðstæða
broti á hlutaf jelagslögunum; gegn
Rasmussen að auki sjerstaklega
fyrir brot gegn sömu lögum;
g<*gn Harhoff og öðrum meðlimum
bf nkaráðs Landmandsbankans.nfl.
Richelieu, Friis, Eyber, Collstrup,
Heilbuth, Reimer, Stephensen og
Soime fyrir brot á hlutafjelaga-
logunum; gegn Prior forstjóra
íyrir svik og brot á sömu lögum.
Af ummælum dómstjórans er
ljóst, að minsta kosti mál Gluck-
stadt og Priors koma fyrir kvið-
dóm. Verjendur þeirra hafa beð-
ið um frest. Rannsókn í málunum
var lokið í gær, og átti þá rjett-
urinn að ákveða, hvort Gluck-
stadt yrði látinn laus úr fangels-
inu eða ekki.
. ' M
I. Einarsson og leiklistin.
Dr. K. Kortsen befir skrifað í
,.Köhenhavn“ langa og ítarlega
lýsingu ástarfi IndriðaEinarssonar
í þarfir leikritaskáldskapar og
leiklistar á Islandi. Bendir dr.
Kortsen sjerstaklega á það, að
júfnframt, að I. E. hafi staðið
á þjóðlegum, perscnulegum grund-
velli í leikritagerð sinni, hafi
hann einnig getað tileinkað sjer
erlendar hugsanir og mótast af
erlendum fyrirmyndum. Þó sjeu
hæði „Sverð og bagall“ og „Dans-
inn í Hrana“ fullkomlega þjóð-
leg leikrit og ta.lln hið besta,
er hann hafi skrifað.
Greinin gefur góða útsýn yfir
kjör leiklistarinnar á íslandi, og
endar með frásögn um tilraunir
þær, sem gerðar hafa verið til
þess að koma upp leikhúsi í
F.eykjavík, svo leikendurnir gætu
helgað því alla krafta sína.
TVmil Hannover,
forstöðumaður Kunstindustrimusæet
og Hirsehsprungs Museum í Kaup-
mannahöfn andaðist í síðasta mánuði
58 ára gamall. Hann er einkum
kunnur fyrir starf sitt í þarfir hins
femefnda safnS og má heita að það
sje hans verk. Snemma vann hann
sjer orðstír sem ágætur listdómari
og hefir ritað bækur nm ýmsa fræga
málara og verk þeirra.
/