Lögrétta - 26.01.1924, Side 4

4
LÖGRJETTa
kri. NÍmtreguu
Húll, 21. janúar.
Poincaré.
— pingmannamálstofa franska
þingsins hefir með 445 atkv. gegn
126, tjáð sig fylgjandi stefnu
Poincaré försætisráðh. í utanrík-
ismálum, segir í símskeyti frá
París.
Norðurheimskautslöndin.
Símað er frá Washington, að
flotamálaráðherra Bandaríkjanna
hafa lýst yfir því, að tilgangur
Bandaríkjanna með því, að senda
loftskip til Noi'ðnrheimskautsins
eje sá, að leggja heimskautalöndin
undir yfirráð Bandaríkjanna. —
Segir hann, að Ameríkumenn
verði að fyrirbyggja það, að lönd
þessi verði eign annara þjóða.
pess má geta í sambandi við
þetta skeyti, að Englendingar
hafa fyrir nokkru, þegjandi, og
án þess að leita samþykkis ann-
ara ríkja, slegið eign sinni á Suð-
urheimskautslöndin.
Kommúnista'óeirðir.
Símað er frá Hamborg, að við
hátíðahöld þau, sem haldin voru
í Itzehoe í Holstein, til minningar
um stofnun þýska ríkisins, hafi
kommúnistar varpað handsprengj
um á skrúðgönguna, er hún fór
um bæinn. Biðu 14 manns úr
skrúðgöngunni bana.
Róstur í Mexicó.
Símað er frá New York, að
Bandaríkjastjórn hafi sent her-
skip til Yera Cruz í Mexikó, til
þess að vernda borgara Banda-
ríkjanna og ógna mexikönsku npp
reisnarmönnunum, sem halda
borginni í herkví.
Norskt brennivínsgjald.
Símað er frá Kristjanía, að í
fjárlagafrumvarpi stjórnarinnar
sje gert ráð fyrir að 2 króna gjald
komi á hverja flösku brennivíns
(sem framleidd er í landinu). Er
áætlað, að skattur þessi muni gefa
ríkissjóði 33 milj. kr. tekjur á
ári.
Járnbrautarverkfallið í Bretlandi-
Prá Eimskipafjelagi íslands
hefir FB. fengið eftirfarandi
skeyti, sem bera með sjer, að
verkfallið er byrjáð, og að vöru-
flutningar eru algerlega stöðvaðir
í Húll, og að miklu leyti í Leith:
Verkfallið hófst síðastl. sunnu-
dagsnótt. Allir vöruflutningar og
kolaflutningar hafa stöðvast.
Leith., 21. janúar.
Járnbrautarverkfaillið hófstum
miðnætti á sunnudagsnótt. Vöru-
fiutningar ganga mjög treglega
hjer, en von um að eitthvað rætist
«ir því.
Khöfn, 22. jan.
Stjómarskifti í Englandi.
Símað er frá London, að van-
traustsyfirlýsing sú, sem Ramsy
Mac-Donald, foringi bretska verk-
mannaflokksins í þinginu, bar
fram á þriðjudaginn var, gegn
Stanley Baldwin og ráðuneyti
hans, hafi verið samþykt í nótt
sem leið með 328 atkvæðum gegn
256.
Stanley Baldwin, sá sem tók
við stjóra þeirri af Bonar Law,
er mynduð var eftir fráför Lloyd
George, og að lokinni samvinnu
íkaldsmanna og flokks Lloyd Ge-
orge, fór jafnskjótt og atkvæða-
greiðslunni var lokið á fund kon-
ungs og beiddist lausnar.
Enska verkfallið-
Lestarstjóraverkfallið,sem hófst
í fyrrinótt, bakar almennu.gi
ýmsa örðugleika. En búist er við,
aX- sættir komist á von bráðar.
Danska krónan fellur.
Ákaft gengishrun hefir orðið á
dönsku krónunni á kauphöllinni
í Khöfn í dag og í gær. pað er
fullyrt, að í dag hafi gengisjöfn-
unarsjóðurinn danski eytt tveim
þriðju hlutum af eign sinni til
þess að stöðva gengislækkunina,
er þegar svo var komið, var gjald
eyrisverslunin gefin frjáls. prátt
fyrir þau ummæli blaðanna og
bankanna, að engin hætta væri á
ferðum, heldur erlendur gjaldeyr-
ir áfram að hækka, og er nú sem
hjer segir: Sterlingspund krón-
ur 26.75. Dollar 6,37. Franskur
franki 27,85. Belgiskur franki
26,25. Svissn. franki 109,80. Pe-
seti 80,85. Líra 27,85. Florina hol-
lcnsk 235,50. Sænsk kr. 164,85.
Norsk kr. 87,85.
London 23. jan.
Enska verkfallið.
Horfurnar á því, að járnbra itar
verkfallinu linni bráðlega eru nú
betri en áður, vegna þess að fram-
kvæmdarnefnd verkfallsmanna
hefir skorað á stjórnir járnbraut-
arfjelaganna bretsku, að boða
verkfallsmenn á samningsfund. —
Innan verkalýðsfjelaganna er það
álitið, að þessi áskorun verði til
þess, að farið verði að semja om
sættir í málinu, og talið sennilcgt
ao samningarnir hefjist þegar í
dag.
Matvælaflutningum og póst-
flutningum er haldið uppi nokk-
urnveginn reglulega, en farþega-
fiutningur gengur í mesta ólestri.
Hafnarborgirnar í Suður-Wales
eru farnar að finna til afleiðinga
■verkfallsins, og siglingarnar tefj-
ast, ef ekki kemst bráðlega sam-
komulag á.
Khöfn, 23. jan.
Lenin dáinn.
Samkvæmt opinberri tilkynn-
ingu stjórnarinnar í Moskva varð
Lenin bráðkvaddur á mánudags-
kvöldið var. Banamein hans var
blæðing að heilanum. í hinni op-
inberu tilkynningu segir, að al-
rússneska ráðsþingið og samband
sovjetstjórnanna muni gera allar
nauðsynlegar ráðstafanir til þess,
að tryggja, að stefna stjómarinn-
ar verði framvegis í fullu sam-
ræmi við það, sem hann hjelt
fram.
Líkið verður flutt á fimtudag-
inn frá bænum Gorki, þar sem
Lenin andaðist, og til Moskva.
Verður það almenningi til sýnis
þar. Lenin verður jarðaður á
laugardaginn-
Lenin, eða Vladimir Iljitsh Ul-
janov, var fæddur 1870 og las
iögfræði. Hann fór snemma að
fást við stjórnmál, og var 1895
sendur í útlegð til Síberíu, en
flýði þaðan og til Sviss og var
þar í tíu ár, og starfaði við blaða-
ménsku. Hann tilheyrði bolsje-
vikaflokknum svo nefnda alla tíð,
frá því er jafnaðarmannaflokkur-
inn rússneski klofnaði skömmu
eftir aldamótin síðustu. Hanntók
á ýmsan hátt þátt í rússneskum
þjóðmálum, bæði byltinguuni
1905 og aftur 1917, uns honum
tókst það að ná völdum í landinu
sjálfum, ásamt Trotzky, í nóv.
1917, og hefir hann og flokkur
hans ráðið þar síðan, og eru þau
mál öll alkunnug.
Svíar og alþjóðasambandið.
Símað er frá Stokkhólmi, að í
báðum deildum sænska þingsins
hafi komið fram frumvarp um,
að Svíar segi sig úr alþjóðasam-
bandinu.
Enska stjórnin mynduð.
Símað er frá London, að Ram-
say Mac-Donald sje búinn að
mynda ráðuneyti sitt. Er hann
sjálfur forsætisráðherra og utan-
ríkisráðherra; John R. Clynes er
formaður neðri málstofunnar, Hal-
dane lávarður forseti efri málstof-
unnar (lordchancelor), Philip
Snowden er fjármálaráðherra,
Arthur Henderson innanríkisráð-
herra, Thomas nýlenduráðheira,
Stephen Walsh hermálaráðherra,
C'helweston flotamálaráðherra,
Sidney Webb verslunrmálaráð-
lierra og Sidney Oliver Indlands-
ráðherra.
Khöfn, 24. jan. FB.
Norðurheimskautslöndin.
Símað er frá New York, að
stjórnin í Canada hafi í undirbún-
ingi orðsendingu til stjórnarinn-
ar í Washington, viðvíkjandi
þeirri fyrirætlun Bandaríkja-
stjórnarinnar að leggja Norður-
heimskautslöndin undir sig. —
C'anadamenn gera tilkall til eign-
arrjettar yfir þessum landsvæð-
um.
Rússnesk þjóðarsorg.
Frá Moskva er símað, að þjóð-
arsorg sje um alt Rússland i til-
efni af fráfalli Lenins, og að hún
haldist í heilan mánuð.
Öll deiluefni milli flokkanna
innbyrðis hafa verið lögð í lág-1
ina. pað er talið, að andlát Len-
ins hafi stómm aukið fylgismönn-
um hans starfsþrek og fylgi.
Ráðuneyti Mac Donalds.
Símað er frá London, að ráðu-
neyti Ramsay Mac Donalds hafi
haldið fyrsta fund sinn í gær,
eítir að hafa verið í konungsnöll-
inni, Buckingham Palace og tek-
ið formlega við stjórn af Staniey
Baldwin og hinu fráfarandi ráðu-
neyti hans. Á þessum fyrstafundi
ráðuneytisins var rætt um mál
þau, sem bráðastra aðgerða þarfn-
ast og um stefnuskrá stjómarinn-
ar, sem lögð verður fyrir þingið
þegar það kemur saman aftur, 12.
fcbrúar.
Blöðin hafa í einu hljóði tekið
mjög vel á móti nýju stjórnmni
og fara lofsyrðum um Ramsay
Mac Donald fyrir það, hve fljótur
hann hafi verið að mynda stjórn
sína. Spá mörg þeirra ráðuneyt-
inu langra lífdaga, ef að Mae
Donald takist að inna stjórnar-
störf sín af hendi í framtíðmni
með eins mikilli stundvísi og
stjórnarmyndunina.
Frönsku blöðin taka ráðuneyti
MacDonalds fremur fálega. Li-
bert (?), sem talar í naini
franskra þjóðemissinna, telur
ráðuneytið hallast að þjóðverjum.
London, 24. jan. FB.
J ámbrautarverkf allið.
Forstjórar jámbrautarfjelag-
anna hjeldu í gær fund til þess
að ræða um, hvort boða skyldi
framkv. nefnd verkfallsmanna á
samningaráðstefnu, en komust
ekki að neinni niðurstöðn um
hvort gera skyldi það eða ekki.
Ein af afleiðingum verkfalls-
ins er sú, að alvarlegur kolaskort-
ur er orðinn í Liverpool. Er þar
yfirvofandi, að skipaferðir verði
að stöðvast að nokkru leyti.
Áttatíu þúsund kolanámumenn
í Suður-Wales ganga nú atvinnu-
lausir vegna verkfallsins, og bú-
ist er við að þúsundir námuverka
manna í Suður-Yorkshire Vcrði
búnir að missa atvinnu síua í
vikulokin.
1 gær var gerð tilraun til að
renna af sporinu einni af lestum
jLondon & Northeastern brautar-
fjelagsins.
Osannindi hrakin.
Með því að sá krittur hefir
gengið manna á milli í Rangár-
vallasýslu, að sjera Eggert próf-
astur Pálsson hafi fengið mig
undirritaðann til, að bjóða mig
fram til þingmensku við síðustu
þingkosningar, og þar með sýnt
sviksemi við samframbjóðanda
sinn, hr. Einar Jónsson á Geld-
ingalæk; þá lýsi jeg því hjermeð
yfir, að þetta er hin fáránlegasta
lýgi, og sjera Eggert, ásamt hin-
um frambjóðendunum, var ókunn-
ugt um framboð mitt, áður en
það var afhent yfirkjörstjóranum.
Herru, 7, janúar 1924.
Helgi Skúlason.
DAGBÓK
22. jan.
Kappmót í flatningu 'fiskja og bcit-
ingu fór fram á Isaf um síðustu-mán
aðamót. Yar viðstatt kappmótið mik-
ill fjöldi fólks. Keppsndur voru 21
við beitinguna, en 12 við flatning-
ima. prenn verðlaun voru veitt í
hvoru. I. verðlaun voru fánastengur
úr kopar, fallegir gripir, er voru um
300 kr. virði hvor. Gaf þá fjelagið
,,Bylgjan“. Um iþá á að keppa
þrisvar. Kr. 25 fylgdu hvorum grip.
Ií. verðlaun voru kr. 50.00 og III.
verðlaun kr. 30.00. Peningaverðlaun-
in gáfu ýmsir vjelbátaeigendur á
ísafirði og í Hnífsdal. peir, sem
verðlaun fengu voru, í flatningu I.
verðlaun Baldvin Sigurðsson úr
Bolungarvík, II. verðlaun Jakob
Kristinsson á ísafirði og III. verð-
le.un Jóhannes Jónsson á Isafirði.
I beitingu fjekk I. verðlaun Jónas
Helgason úr Bolungarvík, II. Karl
Ingimundarson úr Hnífsdal og III.
Rögnvaldur Jónsson úr Arnarfirði.
Hefir áður verið haldið svipað kapp-
mót á Isafirði.
Activ kom í fyrrinótt með fisk til
Kveldúlfs, er 'fjelagið hefir keypt á
Austfjörðum.
Frá Akureyri er símað 20. jan.:
Lík stúlkunnar Sigríðar Pálsdóttur
frá Pórustöðum í Kaupangssveit,
sem hvarf hjeðan úr bænum 4. jan-
úar, fanst í dag í bátakvínni við
innri hafnarbryggjuna.
Frá Stokksejrri var símað í gær:
Róið var hjeðan á laugardaginn, en
varð varla vart. f dag er foráftu-
brim.
Búist er við, að þingmennirnir
haldi þingmálafundi hjer í hjeraðinu
á næstunni. Einnig hefir heyrst, að
fundur verði haldinn út af lögum
þeim, sem samþykt voru á síðasta
þingi um friðun lax í Ölfusi. Eru
þeir, sem ofarlega búa við ána sár-
óánægðir með lögin, og vilja fá þeim
breytt. Telja þeir, að ákvæði laganna
um; að leyfa að láta laxanet liggja
yfir helgar, hefti göngu laxins upp
eftir ánni.
Talið er víst, að sýslufundur Ár-
nesinga verði haldinn rjett fyrir
þing.
Menn eru hjer sem óðast að búa
sig undir vertíðina. Annars er lítið
um vinnú, og hagur ýmsra þröngnr,
ef sjórinn bregst. pó bætir mikið úr,
að kartöflu-uppskera varð hjer með
allra besta móti í haust, og munu
nllir hafa nóg af artöflum fram á
vor.
23. jan.
Samverjinn, Aðsóknin að hohum
eykst dag frá degi. Laugard. komu
50. flest börn; mánud. 90, i gær 120,
þar af 10—20 fullorðnir. Af þessu
má sjá, að þörfin á starfsemi Sam-
vtrjans er mikil.
Úr Stykkishólmi var síináð 22. þ.
nl. að afbragðs tíð hefði verið við
Breiðafjörð stínnanverðan það sem
af væri vetrinum. Hefði sauðfjenað-
ur og hross óvíða kömið í hús og
mjög lítið verið gefið. Útræði var
sagt að væri þar ekkert, enda ekki
gefið á sjó í langan tíma.
Frá Sandgerði var símað nýlega,
að á yfirstandandi vertíð mundu 30
tií 40 bátar hjeðan og úr nálægum
stöðum stunda veiðiskap þaðan, en
um 20 frá ísafirði. Afli hefir Verið
tregur framan af, en góður síðusttí
viku. Bátar þeir, sem byrjuðu fyrst,
Nýtt símakort hefir Landssíminn
nýlega gefið út, allstórt og vel greini-
legt. Sjest á því hvar sími liggur
ná um landið, allar stöðvar og hvaða
flokks þær eru; sömuleiðis ioft-
skeytastöðvar. Ennfremur hvar eru
ritsímalínur, hvar talsímalínur og
hvar línur eru fyrirhugaðar o. fl. Er
þetta kort hið handhægasta til ytir-
lits yfir símakerfi landsins. Lands-
síminn hefir' nokkur eintök af því
tii sölu, og kostar stykkið 10 kr.
Togararnir. pessir hafa selt afla
sinn nýlega í Englandi: Ari fyrir
826 sterl. pd., Apríl fyrir 1240,
Hilmir fyrir rúm 1000 og Glaður
fyrir 830.
Úr Stykkishólmi var símað 23.
jan. PB.: Asahláka hefir verið hjer
í dag og í gær, og er jörð orðin auð
að kalla. Ofsarok hjer í gær; en
ekki hafa neinar skemdir orðið af
því, svo kunnugt sje. Á sunnudaginn
rjern bátar hjer og öfluðu dável;
einn þeirra fjekk 500 af fiski. En
mjög sjaldan hefir gefið hjer á sjó
undanfarið.
Frá Vík í Mýrdal var símað í gær
til PB: pýskur togari, ,,Amrunbank“
frá Geestemiinde, strandaði í Öræf-
unum 15. jan. Pregnir þær, er borist
hafa af strandinu eru mjög óljósar,
en sennilega hefir einn maður af
skipshöfninni drukknað. Mjög iítil
líkindi eru til, að skipið náist út
aftur. Skipverjar verða fluttir til
Hornafjarðar og sendir heim þaðan.
Ovenjumiklir vatnavextir eru í öll-
um ám hjer nærlendis, og vatnsflóð
hafa gert skemdir L nokkrum bæj-
um í Mýrdal.
25. jan.
Ofviðrið, sem geisaði hjer yfir að-
faranótt fimtudagsins var svo ákaft
áð re.ykháfar fuku af húsum á nokkr-
um stöðum og járn rifnaði af þök-
um og girðingar brotnuðu. Annars-
staðar að hefir ekki frjetst um nein-
ar skemdir, og frjettastofan hatði
ekki nein slík skeyti fengið.
—-------x---------
GENGI ERL. MYNTAR.
Khöfn, 24. jan.
Sterl. pd...............kr. 26.05
Dollar................— 6.19
Franskur franki .. .. — 27.90
Belg. franki..........— 25.25
Svissn. franki......... — 107.00
Líiur.................— 27.00
Peset.................— 78.55
Gyll..................— 229.30
Sænskar kr............— 160.00
Norskar kr............— 95.20
Reykjavík, 24. jan.
Sterl. pd...........kr. 33.00
Danskar kr............— 126.20
Sænskar kr. .. .. .. — 206.84
Norskar kr............— 110.61
Dollar .. ., ,, ,, ,, — 7.99