Lögrétta - 02.12.1924, Blaðsíða 4

4
LÖGRJETTA
Frh.
Jeg sá mörg vötn þar á heiðun-
um, þar á meðal Kvíslarvötnin
tvö. Jeg skoðaði ekki fleiri, af því
þess var ekki óskað. það er lang-
ur og vondur vegur upp að þessum
vötnum. Við náðum rjett háttum
að Torfastöðum, og daginn eftir
fór jeg út að Núpsdalstungu, var
þar nótt, og fór svo Björn bóndi
með mjer út að Bjargi. Fórum við
þaðan upp á hálsinn til að skoða
Bjargarvatn, og svo að Finnmörk.
þar er vatnslind, en ekki góð. Svo
fórum við að Fremri Fitjum. Jeg
skoðaði þar 2 vötn, Urriðavatn og
Aravatn, og tel jeg það helst, að
reyna að flytja þangað ein 50 þús.
bleikju silungssíli. Jeg gat svo illa
skoðað það, vegna þess, að stíflað j
var það upp á engið. Eins er um
Bjargarvatnið. Reynslan er jafnan
ólýgnust og vissust. Svo var nú
haldið heim að Bjargi. þá var þar
staddur sonur bóndans á Brekku-
læk og fór hann með mjer vestur j
yfir ána til að skoða þar fjórar
vatnslindir, og eru þær allar ónot- j
andi. Jeg fór svo heim að Brekku- j
læk. Bóndinn þar hafði dregið j
fyrir í ánni og var á heimleið með '
8 laxa alls, litla og unga, um 4 pd.
til jafnaðar og á að giska 3ja ára j
gamla. Ekki skoðaði jeg í maga
þeirra. Svo fylgdi sami maður |
mjer ofan að Miðfj arðaránni, og
þegar þangað kom, sá j eg í bakkan
um að austan fallega vatnslind. J
Hún er sú besta, sem jeg hefi
fundið í Vestur-Húnavatnssýslu.
Svo fór jeg heim að Bjargi og var
þar nóttina. þá var sunnudagur
að morgni og fór jeg út að Mel-
stað í Miðfirði til messu til sjera
Jóhanns Briem. þar var góð
messa, margt fólk, og þar kom til
mín Gunnlaugur frá Reynishólum
og bað mig að koma með sjer upp
á Hrútafjarðarhálsinn og skoða
þar 2 vötn. Fór jeg með honum,
skoðaði fyrst Álfhólsvatn. það er
djúpt og ekki ljótt, en þar hafði |
aldrei verið branda í, en eftir ,
minni litlu þekkingu fanst mjer að j
mætti reyna að setja í það nokkur ,
þúsund bleikjusíli í ein 4—5 ár, og
vita svo, hvernig færi. Svo fór j
nann með mig langa leið upp með j
svokallaðri Sveðjustaðaá. Mjer
leitst mikið vel á hana á allan hátt;
hún kemur úr Grenishólavatni og
rennur fossalaus út í Miðfjörðinn,
og sagði jeg bónda að reyna að ná
í sjóbirtings- eða laxasíli og láta 1
þau komast eftir ánni til sjávar. j
þetta þótti mjer ábyggilegt.
að ort sje rjett eftir að hann fór
frá völdum í fyrra sinn, og tilraun
hans til þess að koma sambands-
má’inu fram hafði strandað, og þá
vitaskuld með stjórnmálalífið í
baksýn, og eru þannig:
„Land mitt! þú ert sem órættur
draumur,
óráðin gáta, fyrirheit.
Hvernig hann ræðst þinn hvirfinga-
• straumur
hverfulla bylja — enginn veit.
Hvað verður úr þínum hrynjandi
fossum?
HÝað verður úr þínum flöktandi
blossum?
Drottinn, lát strauma af lifssólarljósi
læsast í farveg um hjartnanna þel.
Varna þú byljum frá ólánsins ósi.
Unn oss að vitkast og þroskast.
Gef heill, sem er sterkari en Hel“.
Jeg hygg þeir sjeu fáir stjórn-
málamennimir í heiminum, sem
hafa beðið svo innilega bæn fyrir
landi sínu og þjóð og Hánnes
heitinn Hafstein hjer bað fyrir
sinni kæru íslensku þjóð. Hjer var
ekki um pólitískan bragðaref að
ræða, en um stjómmálamann, sem
vann af innri þrá, af hjartans þrá
fyrir land sitt og þjóð. Og að hann
hafi með stjómmálastarfi sínu
gert fátæka landið hennar ,,líf-
vænlegra“ en það áður var, eins og
hann sjálfur kemst að orði, svo
yrði „fýsilegt“ fyrir hana að
byggja það, „en minna freistandi
Gunnlaugur Eiríksson fór svo með
mjer alla leið að Staðarbakka, og
var jeg þar í góðum fagnaði.
Bóndinn þar heitir Guðmundur
Árnason. Um morguninn kom son-
ur bóndans á Búrfelli til að biðja
mig 'að koma þangað, og skoðaði
jeg þar vatnslind. Hún er allgóð.
Svo fór jeg nú í þriðja sinn upp á
Hrútafjarðarhálsinn til að skoða
þar vötn; eru sum þeirra nothæf,
en ekki leitst mjer' vel á þau.
Samt mætti með litlum kostnaði
reyna að láta bleikju silungssíli í
annað, en í hinu er urriði, sem jeg
hata saman við bleikju, því hann
er vargur í öllu síli. Á hálsinum
kom til mín bóndasonur frá
Happahlíð og bað mig að koma
með s j er þar nokkuð langt suður á
hálsinn. Skoðaði jeg þar Hlíðar-
vötn. þau eru tvö. Reynandi að
láta í þau bleikjusíli, ef þau reyn-
ast nógu djúp í vetur, því skilyrði
eru þar talsverð. Seinast kom jeg
að Hlíðartjörn, og tel jeg hana
óbrúkandi. Fór svo bóndinn frá
Happahlíð með mjer út að Staðar-
bakka; var jeg þar aðra nótt og
samdist með okkur Guðmundi, að
hann færi norður í Mývatnssveit í
haust til að læra að taka á móti
hrognum og frjófga þau og láta í
klakkassana og alla þá aðferð
skyldi hann læra af Mývetningum,
svo að hausti væri hann til taks að
taka á móti hrognum og gera þeim
skil öll.
Svo fór jeg út að Stóra Ósi til
Friðriks oddvita, var þar nótt, og
var hann mjög með því, að koma
þessu nauðsynlega klaksmáli
áfram. þar skoðaði jeg Miðfjarð-
arárósinn, og leitst mjer þannig á
hann, að ekki sje hægt að taka í
honum allan lax, sem í hann kem-
ur, fyr en áin fer að dreifa sjer í
kvíslarnar, en í þeim má taka eft-
ír vild sinni. þetta var mitt álit
urn veiði í Miðfjarðará. Á Ósi
skoðaði jeg mörg dý, sem bóndinn
vildi endilega að bygt yrði klak- i
hús við, en mjer leitst ekki vel á i
það, svo jeg sagði honum að senda
suður til Reykjavíkur eina þriggja
pela flösku af vatni úr einu dýinu,
til rannsóknar, og lofaði hann því. I
þaðan fór jeg út að Breiðabóls- í
stað í Vesturhópi. þar býr sjera
Lúðvík Knudsen; tafði eg þar lítið,
fór meðfram Vesturhópsvatni að
sunnan og austan, það er geysi-
stórt og vont að ná silungi úr því
nema helst með ádrætti og góðum |
útbúnaði. Fór eg um kvöldið að
Stóruborg; þar býr Aðalsteinn
Dýrmundarson, ættaður úr Skaga-
firði, og er þar fyrirmyndarheim-
BANN.
Hreppsnefnd Seltjarnarnesshrepps bannar öll skot og rjúpnaveiðar
í afréttarlandi hreppsins, en takmörk þess eru þessi:
1. Bein stefna frá Engidalskvíslarfarinu við suðurenda Bolaöldu í há-
Blákoll,
2. Þaðan í nyrðri Sauðadalshnjúk,
3. Þaðan yfir syðri Sauðadalshnjúk í há-Ólafsskarð,
4. Þaðan eftir Bláfjöllum í hæstu bungu þeirra (sem liefir hæðartöl-
una 685 á uppdrætti herforingjaráðsins).
5. Þaðan í há-Kongsfell.
6. Þaðan í efri enda gljúfursins í Sandfellsgili, (sem er norðaustan í
fellinu).
7. Þá ræður gilgljúfrið,
8. Þá stefna úr neðri enda gilgljúfursins um Tvísteina um Þúfu (sem
er á melöldu norðan vegarins vestan Fóelluvatna) beii.t í nyrðri
Vatnakvíslina,
!). Þctðan eftir nyrðii Vatnakvísl upp nióts við Sel, milli þess og
Vatnaássins,
10. Þaðan í Nautapytt,
11. Þaðan upp eftir Engidalskvislarfarinu, þar til stefnan frá því við
■suðurenda Bolaöldu í há-Blákoll tekur við.
HreppHiefml Seltjarnaniesshrepps.
likðugrslai Darsleiis öíslasainr
er nú opnuð í
ITeltnsundí 3.
Þar fást allar útgáfubækiíi’ Þorst. Gíslasonar, Sigurðar Ki i-tjáns-
sonar, Ársæls Árnasonar, Guðm. Gamalíelssonar, Arinbj. Sveinbjaj nar-
sonar og Þór. B. Þorlákssonar o. m. 11.
Ailskonar ritföng, nappír og skrifbakur,
fyrir fullorðna og börn.
í Vcltusundi 3 er einnig
r
ili á flestan hátt. Um morguninn
íór bóndinn með mjer vestur að
Vatnsenda. Skoðaði jeg þar 4 sil-
unga svo litla, að 4 eða 5 þarf til
þess að vigta eitt pund, líklega
sjerstakt kyn; lítil áta í maga
þeirra. Svo fórum við vestur yfir
háls nokkurn, og var það vondur
vegur. Fórum að Syðri þverá í
Vesturhópi, þar býr Guðmundur
Árnason; þar skoðaði jeg vatns-
lind allgóða, þó þarf að rannsaka
vatnið eins og á Stóra Ósi. Svo fór
jeg heim að Stóruborg, og um
morguninn var bæði þoka og úr-
koma nokkur, og fór Aðalsteinn,
bóndinn, með mjer, fórum yfir
Víðidalsá; hún var þar stór og
ágæt fyrir laxagöngu. Hann j
fylgdi mjer svo upp á þjóðveginn, !
og þá var ferðinni heitið austui' í
Vatnsdalinn, og hjelt jeg svo
áfram að Karlsá. þar býr Bjöm
Sigfússon ættaður úr Mývatns-
sveit, gamall og óhraustur. þar
nitti jeg 2 þingeyinga, Sigurð
Baldvinsson búfræðing og móður
hans, og leið þeim þar mjög vel.
Tafði jeg þar lítið, hjelt fram að
Ási til alþingismanns Guðmundar
Ólafssonar; tafði þar nokkuð, og
fór Guðmundur með mjer fram
með Vatnsdalsánni; þá var þar
verið að draga fyrir lax, og sá jeg
fyrir hana að flýja þaðan“, eins og
hann einnig hefir sjálfur sagt,
þess ber land vort sjálft bestan
vottinn.
III.
Skáldið Hannes Hafstein þekkja
allir, eða ættu í það minsta að
þekkja hann. því að hann hefir
líklega kveðið meira af djúpvitr-
um heilræðum til þjóðar vorrar
en ef til vill nokkurt annað ís-
lenskt skáld á nítjándu öld.
Aðeins eitt þeirra langar mig til
að taka hjer fram, en til þess að
geta það, verð jeg að segja ykkur
frá efninu í hinu mikla kvæði hans
„í hafísnum“.
Jeg heyrði hann lesa það upp í
Iðnaðarmannahúsi Reykjavíkur,
mig minnir árið 1916, og jeg man
það, að hann sagði oss fyrst frá
því, hvernig hafísinn „hjalaði við
rastirnar við Hom og við Langa-
nes“.
þessu næst sýndi hann oss skip
í ísnum, sem í fimm daga hafði
reynt að komast út, en árangurs-
laust.
Allan þann tíma hafði skips-
höfnin vakað og reynt að hefta
lekann á skipinu, og „þrívegis“
hafði það hepnast.
En svo voru allir orðnir aðfram-
komnir af þreytu, nema skipstjór-
inn einn.
Hann stóð hár og djarflegur við
stjórnarvölinn, þegar allir gáfust
upp, og hvatti menn sína til þess
að duga betur, því þá mundu þeir
bjarga lífinu.
Svo bar skipið að „borgarj aka“,
og með sjónaukann í hendinni
kleif skipstjórinn upp á hann og sá
frá toppi hans auðan sjó langt í
„norð-vestri“ og skipaði mönnum
sínum að reyna að halda þangað.
þeir hjeldu glaðir á stað, en
mundu svo eftir því von bráðar, að
skipstjórinn var eftir á hafísjak-
anum og ætluðu að snúa við til að
bjarga honum. En það vildi hann
ekki, til þess að eiga það ekki á
hættu, að skipið festist á ný í ísn-
| um, þegar það var nú komið svo
vel á stað, og bauð þeim því að
halda áfram, og því hlýddu þeir
hans „sjóvönu menn“ og björguðu
lífinu.
En skipstjórinn hneig, ásamt
hafísnum, í hina votu gröf.
Já, skipstjórinn fórst í hafísn-
um, og það verður aldrei metið til
fjár, sem hjer á landi hefir farist
í hafísnum eða af völdum hans,
| bæði fyr og síðar, og það bæði í
andlegum og efnalegum skilningi.
; Og þó segir Hannes Hafstein
oss, að það sje til annar ís, sem sje
i þúsund sinnum hættulegri lífi ein-
staklingsins og þjóðarinnar í
heild sinni, en hafísinn er, og
| hvaða ís það er, það fáum við að
vita í síðasta erindi þessa kvæðis
l hans, sem er þannig:
Öllum liafís verri er hjartans is,
er lieltekur skyldunnar þor.
Ef hann grípur þjóð, þá er glötunin vis,
þá gagnar ei sól nje vor.
En sá heiti blær, sem til hjartans nær
trá hetjanna fómarstól,
bræðir andans ís, þaðan aftur rís,
fyrir ókomna tíma sól.
Og spá mín er sú, að ef hin ís-
lenska þjóð skyldi eiga það eftir ]
að lenda í „hjartans ís“, þ. e. a. s.
ef hún skyldi eiga það eftir að
gleyma skyldunum við guð, náung-
ann og sjálfa sig, og á jeg þar eink-
um við það, sem henni er gefið
fegurst og tignarlegast, andlegt
líf sitt og mentir, að þá verði
Ilannes heitinn Hafstein ein af
þeim hetjum, sem, með þessum og
öðrum gullvægum spakmælum sín-
um sem skáld, megnar að bræða
þann ís, megnar að kenna oss að
gera skyldu vora á sama hátt og
hin glæsilega hetja gerði það, sem
hann hefir lýst fyrir oss í hinu
mikla kvæði sínu: „1 hafísnum“.
Sigurður Guðjónsson.
----0-----
Stúdentablað kom út 1. des. með
ýmsum ritsmíðum eftir háskóla-
ken^ara og stúdenta.
Bráðkvaddur varð Gísli Jónsson
útvegsbóndi í Grindavík 1. þ. m„ í
bifreið sem var á ferð milli Rvík-
ur og Keflavíkur.
Hefurðu keypt
firsrií fræððíjÉps
og safn þess urn Island
og IslendingaV
Stuttar sögur.
Eftir Einar H. Kvaran
er nýjasta bókin. þar er safnað
saman Öllum smærri sögum E. H.
K. — Bókin er 22 arkir, í vandaðri
útgáfu og kostar 10 kr. óbundin,
en kr. 12,50 í skrautlegu bandi. —
Ágæt tækifærisgjöf.
Aðalútsala í
ISðlíðiiersl. ðorst. ðíslosonar,
Veltusundi 3.
þar einn lítinn. Svo fórum við
austur yfir ána, og þegar kom
heim undir túnið á Marðarnúpi, sá
jeg þar 2 ágætar vatnslindir, stutt
á milli þeirra og eru þær með þeim
bestu. Bóndinn þar heitir Jónas
Björnsson, og höfðu þeir komið
sjer saman um, að hann tæki á
móti mjer og' færi með mig upp á
Grímstunguheiðina.
Jeg var svo þarna um nóttina,
og um morguninn lögðum við á
stað frá Marðarnúpi upp á Gríms-
tunguheiði, og er það langur veg-
ur, en allgóður. Komum fyrst að
Úlfkellsvatni; það er nokkuð stórt
og er þar dálítill silungur, í vatn-
inu lágu net, en fundum ekki bát-
inn til þess að vitja um netin. Svo
var nú haldið lengra suður, að
Friðmundai-vatni; það er geysi-
stórt og vel fallegt, enda er þar
nokkur silungur, bleikja. þar var
bátur úr járni og net í vatninu, og
fór fylgdarmaður minn fram að
vitja um. Kom hann aftur með 3
silunga fallega, og skoðaði jeg' í
maga þeirra; fremur lítil en góð
áta. Svo var nú farið að halda til
suðvesturs, og á leiðinni kom gam-
all vegur eftir kaupafólkið hjer
áður, sem fóÁi kaupavinnu í Húna-
vatnssýslu. Jeg taldi víða frá 10
til 18 götur í röð. þarna fórum við
eftir þessum gamla vegi nokkuð
langt, og stefndum á Stórasand, og
á þessari leið er fjallið Krókur,
einstakur fjallahnjúkur. þarna
suður á heiðinni hafði bær verið,
sem hjet Rjettarholt, og er það
mikið löng leið frá almenningi að
búa þar, og einmanalegt.
Svo hjeldum við til suðvesturs
og komum þar að stóru vatni sem
heitir Eyjavatn. þar var járnbát-
ur og net í vatninu; svo var vitjað
um netin og voru í þeim 2 silungs-
bleikjur fremur litlar, á að gitska
"/3 úr pundi, orðnir úldnir og
ónotandi. Jeg skoðaði í maga
þeirra, og var þar sama silungs-
áta, smá, og mósvart og grænt slý.
Svo var haldið áfram til suðvest-
urs. þar komum við að djúpu vatni
sem heitir Refskeggsvatn. þar var
enginn bátur og ekkert net. Svo
var nú farið að halda til norðvest-
urs, og komum við þar næst að
Galtavatni, það er freinur fallegt,
svo að Svínavatni; það er stórt og
álitlegt. Niðurl.
þórður Flóventsson
frá Svartárkoti. .
-----o----
Fríkirkjunni hjer í bænum er nú
verið að breyta mikið. Er bygt við
hana kórhús og gert nýtt altari og
prjedikunarstóll, og aukið við sæt-
um í kirkjuna sjálfa, miðhvelfing-
in hækkuð og múruð innan öll
kirkjan og máluð. — Söfnuður-
inn á 25 ára afmæli á þessu ári.
Kemur út minningarrit nú um
áramótin.
Fálkinn er hættur hjer strand-
vörnum og farinn áleiðis til Dan-
merkur, en Fýlla kemur í staðinn.
Prentsmiðjan Acta.