Lögrétta - 08.07.1925, Page 2

2
LÖGRJETTA
Smásöluverd
raá ekki vera hærra á eftirtöldura tóbakstegundum, en hér segir:
“V lncLlsir.
Pikant (Spaan & Bertram) .... Kr. 27.30 pr. 7, ks.
Buitengewoon .... — 23.60 — 7* •—
Excellent .... — 21.30 — V. —
Amsterdam Bank .... — J9.55 — 7. —
Torpedo (Naseman & Co.). . .... — 19.55 — V, —
Nasco Princesas . . .... — 17.85 — 7* —
Americana . . .... — 13.50 — V, —
La Diosa . . .... — 10.95 — 7« —
Utan Reykjavíkur má verðið vera því hærra, sem nemur flutn-
ingskostnaði frá Reykjavík til sölustaðar, en þó ekki yfir 2°/0.
Iiandsverslun íslands.
varhugavert að bændur tækju
stórlán til nýyrkju með þelm
vaxtakjörum, sem þeir eiga nú
við að búa. Menn eru þó að vona,
að eitthvað rofi til með Rækt-
unarsjóðslögunum nýju. En það
fá allir sjeð að eigi landbúnaður-
inn að búa áfram við láns- oð
vaxtakjörin, sem hann hefir orð-
ið að þola um undanfarin ár,
þarf engan speking til að sjá
endalokin fyrir.
Eða getur nokkrum skynbær-
um manni komið til hugar, að
landbúnaður norður við íshaf
þoli sömu vaxtakjör og fiskiveið-
ar, sem reknar eru með fuil-
komnustu nýtísiku aðferðum á
bestu fiskimiðum heimsins.
þetta hefði þing og stjórn átt
að sjá fyrir löngu og þá jafn-
framt að gjöra þær ráðstafanir,
sem að haldi hefðu komið, til
þess að jafnvægið á milli at-
vinnuveganna hefði ekki raskast.
Og jeg verð að ásaka þingmenn
sveitakjördæmanna fyrir sljóar
aðgerðir í þessum málum. það
voru einkum þeir, sem þarna áttu
að standa á verði.
En það er fleira, sem reynii
að drepa dug og þrótt úr íslensku
bændastjettinni. Framleiðslan
var mjög óhagstæð á undanföm-
um árum. Á stríðsárunum var
tíðarfar þó sjerstaklega erfitt,
ræktarjörðina kól svo í minnum er
haft og dýrtíð á öllum aðkeypt-
um vörum heltók hverja fram-
faraviðleitni. Að vísu komst
sjávarútegurinn í hann krappan
á þeim árum, svo við sjálft lá, að
hann sýndi þessari þjóð í tvo
heimana, fjárhagslega. En strax
og rofaði ofurlítið til fyrir hon-
um aftur, gjörðu peningamálin
hann að kjöltubarni sínu.
Fiskimarkaðurinn hefir tekið
stórstígum framförum á síðustu
árum. Verkun fiskjarins hefir
batnað svo, að nú skipar íslenski
fiskurinn öndvegissessinn á
heimsmarkaðinum.
En kjötið, aðalframleiðsla
bænda? það er saltað og sent út
til Norðurlanda og selt þar,
venjulega fyrir sárlágt verð.
Ekki þykir það heldur lostætt
svona verkað nje er í hávegum
haft, gæti jeg tilfært ura það
nokkur dæmi, ef þess væri þörf.
Menn vissu það fyrir löngu, að
saltkjötsmarkaðurinn var úreltur
og matarkenjar fólksins hafa
ekki minkað. Og verði enn drátt-
ur á breyttum og endurbættum
kjötmarkaði, þ. e., að koma því
kældu eða frosnu á heimsmark-
aðinn, murkast í sundur ein að-
allíftaugin í íslenskum land-
búnaði.
þá er það mjólkurframleiðslan,
sem næst ber að athuga.
Nú á síðustu árum hefir vakn-
að mikill áhugi fyrir áveitum í
stórum stíl. Má þar helst til
nefna Skeiðaáveituna og Flóa-
áveituna, sem nú er verið að
framkvæma. Gefi þær mikinn
grasauka er það engurn vafa
bundið, að þetta er byrjun að
stórstígum jarðabótaframkvæmd-
um hjer á landi. Víða hagar
þannig til, að hægt er að gera
áveitur á svipaðan hátt frá jök-
ulánum og jafnframt er reynsla
fyrir því, að bergvatnsáveitur
hafa gefist vel. En áveiturnar
verða hefndargjöf, ef markaður-
inn fyrir mjólkurafurðirnar helst
í sama horfi og verið hefir. Jeg
fæ ekki betur sjeð en að mjólkur-
þörf Reykjavíkurbæjar sje full-
nægt nú sem stendur, með
m j ólkurframleiðslu nærliggj andi
sveita, svo ekki verður þangað að
flýja með aukna afurðasölu aust-
urhjeraðanna.
það virðist því tímabært að
nefna ostagerð, og niðursuðu á
mjólk í sambandi við stóráveit-
urnar, ef þær eiga að bera sig
fjárhagslega. Smjörgerð höfum
við lært, sem orðin er samkepnis-
fær á heimsmarkaðinum. Og síð-
ast en ekki síst, stórbættar sam-
göngur við áveitusvæðin.
það er óviðunandi fyrirkomu-
lag á þjóðarbúskapnum, að flytja
inn vörur fyrir stórfje, sem við
höfum nóg af hráefnum í, ein-
ungis vegna þess, að okkur
skortir áhugann og þekkinguna.
En eins og búskap bænda er nú
komið, dugar ekkert kák eða
látalæti til að bjarga honum við,
það þarf glöggan skilning og
góða samvinnu þings og .þjóðar
til að skera í burtu meinin, sem
þjaka honum.
Einn galli hefir löngum verið
fylginautur Islendinga, hann er
sá, að hafa ótrú á öllu nýju og
ekki eru nema 14 ár síðan einn
okkar mætasti búnaðarfrömuður
taldi smjörlíkisgerð mjög var-
hugavert fjárhagsfyrirtæki vegna
erlendrar samkepni. Nú eru víst
allir sammála um það, að ís-
lenska smjörlíkisgerðin er fylli-
lega samkepnisfær og stendur
ekki að baki útlendu smjörlíkis-
gerðinni. En svo er um alla hluti.
Fyrst verða menn að trúa því að
hitt eða þetta sje hægt, annars
verða allar þjóðnýtar fram-
kvæmdir settar á höggstokkinn
Landbúnaðurinn.
Flestum mun það ljöst, hve'
miklum erfiðleikum annar aðal-
atvinnuvegur þjóðarinnar, land-
búnaðurinn, er háður. Sá at-
vinnuvegurinn, sem fleytti þjóð-
innni yfir hungur, drepsóttir og
aðra óáran á liðnum öldum, varð-
veitti hana fyrir andlegri og lík-
amlegri glötun.
Nú er þol hans orðið svo lam-
að, að til vandræða horfir. Flest-
ar stórstígar framfarir verða á
sviðum annara atvinnuvega,
Landbúnaðurinn hjarir í flestum
bygðum landsins við þrotlausa
kyrstöðu, svo litlu munar frá
landnámstíð. Eldgos, sandblást-
ur, fellisár og rányrkja hafa
hrjáð hann, en lífseigur hefir
hann verið og lifað getur hann,
vaxið og þroskast þó við erfið-
leika sje að etja, ef alþjóð nær að
leika sje að tja, ef alþjóð nær að
skilja rjettmætar kröfur hans.
Landbúnaðurinn hjer á landi
er og verður altaf miklum erfið
leikum háður og er það mjög
vegna dutlunganna í íslensku
veðuráttufari, en þess gæta
menn ekki sem skyldi, þegar ver-
ið er að átelja okkur íslensku
bændast j ettina fyrir sinnuleysi
i nýyrkjumálunum.
En hver eru þá fyrstu skil-
yrðin fyrir því að fram úr rætist
fyrir þessum atvinnuvegi, sem
þrátt fyrir alt strit sitt hefui
haldið uppi meginstörfum þjóð-
fjelagsins, ef hinum atvinnuveg-
unum hefir hlekst á.
Jeg skal benda á nokkur, sem
mörgum þykja máli skifta.
Fyrsta og helsta skilyrðið er
að peningamálin sjeu ekki
„þrándur í Götu“ allra búnaðar-
framfara, en það hafa þau verið
fram á þenna dag. Peningamálin
eða rjettara sagt, fjármagnið
getur verið lífsafl með óstöðv-
andi gróðurmagni sje því vel
stjórnað, en það er helstraumur
sje því veitt um skakka farvegl.
Og enginn getur sagt með rjettu,
að fjármagnið hafi verið hag-
stætt landbúnaðinum á undan-
förnum árum og jeg tel mjög
Æfisaga Krists
Eftir Giovanni Papini.
(Ágrip.)
Frh. ------
Týndur og fundinn. Útivistin í
Egiftalandi varð ekki lönig. Móð-
ir Jesú reiddi hann sömu leiðina
til baka, og hvílandi á handlegg
hennar kom hann heim aftur til
föðurhúsanna, fátæka heimilis-
ins, þar sem hamarshögg og
þjalahvísl heyrðust alla daga
fram að sólsetri.
Hinir nafngreindu guðspjalla-
menn segja ekkert frá þessum
æfiárum Jesú, en hinir ónafn-
greindu jafnvel alt of mikið, og
frásagnir þeirra nálgast • það,
sem kallað er baktal og last-
mælgi. Lúkas, sá vitri læknir,
lætur sjer nægja, að skrifa, að
barnið hafi „vaxið og dafnað“,
svo að við sjáum, að Jesús var
ekki veikbygður og heilsuveill,
heldur hraustur og frísklegur
drengur, eins og eðlilegt er um
hann, sem átti að lækna aðra að
eins með því, að leggja hendur
yfir þá. Lúkas segir, að á hverju
ári hafi foreldrar hans farið til
Jerúsalem á hátíð hinna ósýrðu
brauða, sem var haldin til minn-
ingar um lausn Israelsmanna úr
Egiftalandi. Menn fóru til há-
tíðahaldanna í hópum, nábúar,
vinir og ættingjar, til þess að
gera ferðalagið skemtilegra. Og
fólkið var í góðu skapi á þessu
ferðalagi. Páskarnir í Jerúsalem
voru orðnir mikil hátíð, sem
sótt var af Gyðingum úr öllum
hjeruðum ríkisins.
Tólf páskar voru liðnir frá
fæðing Jesú. þegar samferða-
mannahópurinn frá Nazaret var
kominn á stað frá hinni helgu
borg, varð María þess vör, að
sonur hennar var ekki í hópnum.
Hún leitaði allan daginn. Hún
spurði kunningjana, hvort þeir
hefðu ekki sjeð hann, en enginn
vissi neitt um hann. Næsta
morgun sneri hún aftur til Jerú-
salem, gekk um götumar og
torgin og leitaði. Hún festi aug-
un á hverjum dreng, sem hún
mætti, spurði konumar í dyrum
húsanna um drenginn sinn, og
bað alla sveitunga sína, sem enn
vom eftir í Jerúsalem, að hjálpa
sjer til að leita að honum. Móð-
ir, sem týnt hefir bami sínu,
hefir enga ró fyr en hún finnur
það aftur. Hún hugsar ekki
framar neitt um sjálfa sig. Hún
finnur hvorki til þreytu, hita nje
hungurs. Hún dustar ekki rykið
af fötum sínum, lagar ekki hár
sitt og skeytir því engu, þótt
ókunnugt fólk horfi á hana með
forvitni. Augu hennar em óttæ
slegin og fyrir þeim hvarflar í
sífellu mynd barnsins, sem horf-
ið er frá hlið hennar.
Loks á þriðja degi fer hún upp
í musterið, skygnist um í görð-
unum umhverfis og kemur þá
auga á hóp gamalla manna inni
í súlnagöngum. þeir standa þar
•í forsælunni og tala saman. Hún
nálgast hópinn hálfhrædd og
með varygð. þessir menn vom í
síðum kápum og með síð skegg,
litu út fyrir að vera heldri menn,
sem lítil líkindi vom til að
skeyta mundu nokkuð ^uiíi vand-
ræði almúgakonu norðan frá
Galíleu. En alt í einu sjer hún
þama . í hópnum drehg, sem
henni sýnist vera Jesús. Og það
var hann. Hann stóð þarna með
Haxandi hár, tindrandi augu og
rauðar varir, og gömlu menn-
irnir voru að tala við hann um
lögin og spámennina. þeir spurðu
og hann svaraði. Og svo spurði
hann aftur, og þeir fræddu hann,
hissa á • því, hve svona ungur
drengur gæti verið vel að sjer
í guðs orði. María nam staðar,
starði á hann og ætlaði varla að
trúa sínum eigin augum. Hjarta
hennar hafði skolfið af ótta
meðan hún leitaði, og nú skalf
það af undrun. En hún gat ekki
stilt sig til lengdar og kallaði á
hann með nafni. Gömlu mennirn-
ir viku til hliðar, María þrýsti
drengnum þegjandi að brjósti
sjer og tár hennar runnu niður
vanga hans. Hún leiddi hann
burt með sjer. Og glaða móðirin
mintist nú sorgmæddu, leitandi
móðurinnar og sagði: „því gerð-
irðu þetta? Við faðir þinn höf-
um leitað að þjer og vomm orð-
in dauðhrædd um þig“.
En hann svaraði: „því vorúð
þið að leita að mjer? Vissuð þið
ekki að jeg verð að sinna málum
föður míns?“
Víst era þetta athugaverð orð,
ainkum er tólf ára drengur segir
þau við móður sína, sem hefir
leitað eftir honum í þrjá daga.
„Og þau skildu ekki þessi orð“,
segir guðspjallamaðurinn. En við
skiljum þau eftir margra alda
reynslu kristninnar, þótt þau í
fyrstu virðist hörð og ofmetnað-
arfull.
því vorað þið að leita að mjer?
Vissuð þið ekki að jeg get ekki
hörfið, að jeg mun aldrei hverfa
frá neinum þeim, sem vill hafa
mig í fylgd með sjer? Jeg er ekki
horfinn, þótt jeg reiki aleinn um
í eyðimörkinni, eða sje aleinn úti
á öldum hafsins, aleinn í Getse-
manegarði eða einn í gröfinni.
þótt jeg hverfi, kem jeg aftur,
og þótt jeg deyi, rís jeg aftur
upp. Sá, sem týnir mjer, verður
að finna mig aftur. — Og hver
er sá faðir, sem þið talið um?
það er faðir minn samkvæmt
lögum mannanna. En minn sanni
faðir er á himnum, sá faðir, sem
talað hefir augliti til auglitis við
forfeðurna og lagt orð sín spá-
mönnunum á tungu. Jeg þarf að
vita, hvað hann hefir sagt þeim
um mig, vita hans eilífa vilja,
þau lög, sem hann hefir sett
sinni útvöldu þjóð, og þá sátt-
mála, sem hann hefir gert við
alla. þegar jeg á að framkvæma
það, sem hann hefir fyrir skipað,
verð jeg að sinna þeim málum,
sem í sannleika em hans mál.
því hvað eru laganna og mann-
anna tímanlegu bönd á móti hin-
um dularfullu, andlegu og eilífu
böndum ?
Timburmaðurinn. Tíminn var
enn ekki kominn fyrir Jesús til
að fara burt. Rödd Jóhannesar
hafði enn ekki heyrtst. Hann fór
því heim til Nazaret með for-
eldrum sínum og hjálpaði föður
sínum við handverk hans. Jesús
fór ekki í neinn skóla, hvorki
hjá hinum skriftlærðu nje hjá
Grikkjum. En hann vantaði samt
ekki kennara, sem meiri voru
hinum lærðu mönnum: vinnuna,
náttúruna og hin helgu rit.
því má ekki gleyma, að Jesúsa
var verkamaður og alinn upp
meðal verkamanna, sem unnu
fyrir sjer með handavinnu sinni.
Um niðursuðu á mjólk er það
að segja, að igera má ráð fyrir
að hjer sje um nógan hverahita
að ræða til þeirrar iðnar og
svona mætti lengi telja. Smjör-
inu hefir verið sýndur mestur
sómi, sem vonlegt var og hafa
samlagsrjómabúin unnið þar
þarft og gott verk. Líka má
þakka þeim, hve heimagjört
smjör hefir batnað og öll með-
ferð á málnytu. Gera má ráð
fyrir að margur varpi þeirri
spurningu fram, hvort íslenskur
Iandbúnaður verði nokkurntíma
samkepnisfær við aðra atvinnu-
vegi og er því til að svara, að
nú er sj ávarútvegur á hámarki
frægðar sinnar, hvað allan út-
búnað snertir, en landbúnaðurinn
er eins og vöggubarn, sem er að
byrja að sleppa sjer á gólfinu,
allir vita að það vex og þroskast,
ef því endist líf og heilsa, en um
gæfu þess og gáfnafar sker fram
tíðin ein úr.
það er hart og það er órjett-
látt, að íslenskur landbúnaður
verði fótþurka annara atvinnu-
vega, að hann tapi æskulýðnum
jafnóðum og hann kemst á legg
í kaupstaðina, að hann rýrni
jöfnum skrefum og aðrir at-
vinnuvegir aukast, en þetta verð-
ur, sje ekki tekið alvarlega í
taumana.
það er tilgangslaust að vera
með tálvonir, þegar þetta liggur
beint fyrir.
Nú sem stendur hefir land-
búnaðurinn ekki bolmagn til að
bjóða á móti öðrum atvinnuveg-
um og þá einkum sj ávarútvegin-
um. Fólkið streymir þangað, sem
vinnan. er best borguð, og jeg
lái því það ekki. Enginn skilji orð
mín svo, að jeg vilji draga úr
eðlilegri þróun eða vexti sjávar-
útvegsins til þess að landbúnað-
urinn eigi hægra með að hamla
á móti erfiðleikunum. Nei, at-
vinnuvegirnir mega aldrei níðast
hver á öðrum. Landbúnaðurinn
verður að hefja nýja sókn, nýja
lífsbaráttu fyrir möguleikunum,
sem framundan liggja.
það þarf að veita nýjum kröft-
um inn í þingið, það er dauða-
synd landbúnaðarhjeraðanna, að
Hendur þær, sem síðar áttu að
blessa þá barnslega einföldu,
lækna þá líkþráu, gefa blindum
'sýn og vekja upp þá dauðu, en
síðar neglast fastar við kross-
trjeð, þær höfðu áður þreytst og
sveitst við vinnu, voru vanar að
fara með ýmisleg vinnutæki,
halda á hamri og nöglum, — það
voru hendur handverksmanns-
ins. — í
Jesús var af konungum kominn,
en ólst upp hjá handverks-
manni. Hann átti ekki heima í
hópi höfðingjanna, ekki í hinum
drotnandi hermannaflokki, ekki í
bræðrafjelögum auðmanna, ekki
í prestastjettinni. Hann fæddist í
lægri stjett. Neðar að mannvirð-
ingum voru aðeins taldir um-
renningar, betlarar, flóttamenn,
þrælar, glæpamenn og skækjur.
Og þegar hann hættir við hand-
verksmannastarfið og verður
andans starfsmaður, þá fellur
hann í áliti hinna betur settu af
því að hann umgengst hin ham-
ingusnauðu olnbogabörn mann-
fjelagsins, sem voru enn lægri að
mannvirðingum en allur almúg-
inn. Alt til þess er Jesús, áður
en hann stje niður í helvíti hinna
dauðu, kom inn í helvíti hinna
Iifandi manna, var hann fátækur
h an dverk smaðu r og ekkert
meira.
Fjórar eru þær atvinnugreinar,
sem elstar em og helgastar, en
það eru atvinnugreinar bóndans,
steinsmiðsins, járnsmiðsins og
trjesmiðsins, og innan þeirra var
handyerk það, sem Jesús stund-
aði. þessar fjórar atvinnugreinai
eiga dýpstar rætur í mannlífinu,
eru saklausastar og bestar. En
þær eru svo algengar, að við oft í