Lögrétta - 02.02.1926, Blaðsíða 4

4
LÖGRJETTA
Verslunar- og viðskiftalíf var
fremur erfitt fram undir haust,
enda þótt skárri væri en næsta
ár áður. Matvörur og flestar aðrar
nauðsynjar dýrai' og vor- og sum-
arkaupeyrir í óvissu og heldur
lágu verði, nema smjör, sem al-
menningur hefur lítið af til sölu.
En með haustinu lækkuðu mat-
vörur mikið í verði og fjárverð
taldist dágott. Var mikill ljettir
að því, en iþá varð það meinið
margra, að þeir höfðu þegar dreg-
ið að sjer mestmegnis áður en
verðlækkun vai'ð. Eigi að síður
hefur þetta verðfall og dágóð
haustverslun dregið margan, og
svo það, að víða fjekst góð upp-
skera úr matjurtagörðum. Almenn
efnaleg afkoma manna því vel
bærileg og önnur líðan yfir höfuð.
Til fjárhagsbóta má það og nú
teljast, að í þetta sinn kom fjen-
aður eigi snemma á gjöf; lömb
eigi tekin fyr en á jólaföstu, en
eldri fjenaður eigi fyr en um jól,
því að þangað til var vetur mild-
ur og hagasæll.
Fjelagslíf ekki mikið áberandi;
fátt um opinbera fjöisótta fundr
enda fátt orðið um sveitafólkið;
varla eftir, á flestum heimilum,
nema einyrkjar með böm og far-
lama fólk. einkum að vetri til,
því að þá fer uppkomna unga
fólkið, einkum stúlkurnar, til að
sýna sig og sjá aðra í Reykjavík,
en slæðast heldur heim með sumr-
inu, aðailega um sláttinn. það er
orðið of lítið um sannnefndar
heimasætur hjer um slóðir. þrátt
fyrir fámennið eru þó stöku sinn-
um smásamkomur, mest unglinga,
til upplvftingar tvisvar eða þris-
var á vetri, og nokkrir eldri menn
með. Og til eru og ungmennafje-
lög, t. d. eitt mjög myndarlegt í
Holtahreppi, sem margt hefur vel
gert, þar á meðal nú síðast komið
upp, í samlögum við hreppinn,
góðu fundarhúsi, og laglegum
söngflokki við Marteinstungu-
kirkju, sem æfður er og haldið
saman eftir föngum. Kirkjur eru
einnig vel sóttar, og oft og víða
fram yfir vonir, er miðað er við
fámenni og örðugar ástæður heim-
ilanna, sjer í lagi að vetrarlagi. Og
kvöldhurvekjulestrar fara enn
fram á hverju heimili hjer, og
að því er best verður vitað í allri
sýslunni.
Heilsufar fólks alment dágott
alt árið liðna og ekki mjög margir
dáið; og helst eldra og fjörgamalt
fólk. Nokkurs af því óskast hjer
getið: Er þá fyrst að telja Krist-
inn Guðnason bónda í Hvammi í
Holtum, einkason hans, dáinn 28.
mars, 28 ára. Hann var ágætur
piltur, hvers manns hugljúfi og
því harmdauði.
þá verður og að nefna Odd
Jónsson, bónda í Lúnansholti,
mjog mætan og merkan bónda.
Hann andaðist 1. maí, rúmlega
66 ára. Hafði hann alla sína æfi
verið í Lúnansholti og búið þar
I um 40 ára skeið, mesta sæmdar-
búskap og jafnan verið sönn
sveitarstoð og bændaprýði, hóg-
vær, kyrlátur og góðmannlegur,
en drjúgur til dáða. Átti hrepps-
fjelag hans honum að þakka
margar og rnikiar og góðar tillög-
ur og fræðsluhjerað margra ára
stkólahaldi, alt jafnt Ijúflega og
vel int af höndum. Maklega var
hann því af öllum mjög vinsæll
og vel metinn ávalt og harmaður
dáinn.
þá ber næst honum að telja
eiginkonu hans ágæta, Ingiríði
Árnadóttur, Ámasonar frá
Skammbeinsstöðum, systur Páls
lögregluþjóns í Rvík og þeirra
mörgu systkina. Hún fylgdi bónda
sínum vonum bráðar, dáin 9. des.
síðastl., 68 ára að aldri. Hún var
og mætiskona í hvívetna, bónda
sínum samlynd og samtaka um
allar nytsemdir bæði fyrir heim-
ili og sveit og naut því líka sömu
vinsældar og virðingar og maður
hennar. þau hjón áttu 3 böm á
lífi eftir sig: Jón Eirík, sem nú
býr eftir á föðurleifð sinni,
kvæntur maður; Halldóra gift
kona í Hjallanesi og Ingiríður,
| sömuleiðis gift og búandi í Holts-
| múld/öll vænleg til uppbyggingar.
þá verður að geta þess manns,
j er margir munu kannast við,
í Árna JJórðarsonar, sem einnig dó
í Lúnansholti, 16. ágúst, 93 ára
gamall, kendur oft við býsna bráða
lund. Hann hafði langa æfi verið
á faraldsfæti um allar nágranna-
sýslur hjer, og þá notið mjög
gestrisni og góðsemdar margra.
Var hann og yfirleitt þakklátur
fvrir það. Hann hjelt góðri heilsu
og göngukröftum fram á efstu ár,
en varð rúmlægur aðeins síðustu
missirin. Að öllu var þessi maður
grandvar og ráðvandur, og guð-
hræddur var hann mjög, á gamla
vísu. Er merkilegt og gott að
minnast þess um svo víðförlan
mann, að aldrei bar hann ófriðar-
orð á milli, en margoft vinarorð.
En einkennilegur var hann um
ýmislegt og minnisstæður þeim,
er nokkuð þektu. Hann átti nokk-
ur (4) böm, sem sögð eru efnileg.
þá má og geta móður Daniels
bónda Danielssonar frá Kaldár-
holti, Jóh. V. kaupm. á Eyrar-
bakka og þeina systkina fleiri,
Guðrúnar Sigurðardóttur, sem dó
13. júlí, 72 ára, hjá syni sínum,
Daníel, í Guttormshaga, góð
manneskja og hvíldarþurfi eftir
margháttað erfiði langrar æfi.
En loks skal svo talin ekkjan
Guðríður Eyjólfsdóttir, móðir
Jóns sál. læknis Jónssonar* (frá
I-Ierru), Guðríðar rjómabústým,
Eyjólfs rakara o. fl. Hún andaðist
að Hvammi á Landi, 25. okt., þar
sem hún nú dvaldi síðast í góðu
skjóli dóttur sinnar, 76 ára gömul.
Hún var gæða og myndarkona,
eins og hún átti kyn til, prúð-
mannleg í framkomu og hin virðu-
legasta, en mjög var hún mædd
orðin bæði af missi vina og frænda
og langvarandi heilsuleysi.
Og enn óskast einnar látinnai*
merkiskonu getið: Guðrúnar Jóns-
dóttur, eiginkonu ólafs fyrv,
hreppstjóra Jónssonar, alkunnugs
sæmdarmanns, bónda í Austvaðs-
holti í Landhreppi.
Hún andaðist 16. nóv. sfðastl.
eftir langa vanheilsu en vægt
dauðastríð. Hún var áður gift
Hannesi St. Stephensens presti,
en misti hann eftir stutta sambúð.
Einn son, Magnús, átti' hún eftir
hann; en sá sonur er nú nýlega
dáinn, en lætur eftir sig nokkur
böra. Nokkru síðar giftist hún
ólafi, sem þá var einnig ekkju-
maður eftir mjög stutta sambúð
við fyrri konu, og hóf með honum
búskap og hjúskap í Austvaðs-
holti, þar sem hún síðar, ásarnt
manni sínum, hefur gert garðinn
frægan, svo sem margir kannast
við. Nutust þau hjón þar bæði vel
og lengi, í ástúðlegri sambúð og
góðu efnalegu igengi í 40 ár. þau
eignuðust 7 böm, en mistu eitt;
hin öll uppkomin, og flest farin að
búa og eru giftuvænleg.
Guðrún sál. var orðlögð af-
bragðskona, bæði að mannkostum
og öðrum góðum hæfileikum, vel
á sig komin, greind, stilt og fyrir-
mannleg, og naut elsku og virð-
ingar allra þeirra mörgu, sem
hana þektu vel. En Hún var frem-
ur fáskiftin og hjelt sig mjög
heima, eins og fleiri, eða jafnvel
bestu konumar gera, og bygði
með því best upp sitt góðkunna
heimili, sem oft var næsta stórt,
og alt sitt fjelag. Er því eftir
hana stórt skarð, þótt öldmð væri
nokkuð, eða um sjötugt, og autt
og tómlegt fyrii ekkilinn, aldrað-
ann og lúinn. En' sú er þó rauna-
bótin, að hann má vel vita og
finna, að hinnar látnu, góðu konu i
og hans sjálfs er og verður jafn- j
an minst með hjartahlýju, heiðri
og þökk af öllum þeim mörgu, sem j
fyr og síðar hafa notið gestrisni
þeirra, manngæsku og hjálpsemi,
sem margreynd er og alkunn. Er
nú hinum aldraða og virðulega
öldungi,T ólafi í Austvaðsholti,
innilega óskað góðs og fagurs og
hvíldarsæls æfikvölds af öllum
kunnugum almenningi, sjer í lagi
þó sveitungum hans.
Blessuð veri svo mirinig allra
hinna góðu látnu og þeim óskað
gleðilegs nýárs.
4. jan. 1926.
0. V.
Erasmus Gíslason steinsmiður
á Vatnsenda í Flóa hefur verið
hjer í bænum frá því í haust, sem
leið, og bygt fyrir bróður sinn,
Gísla gullsmið og útvegsmann, á
Laugaveg 123, steinsteypufjós yf-
ir 10 kýr. Er það mjög vandað
og öllu þar haganlega ffyrir ikom-
ið. Básamir era í einni röð og
milli þeirra steyptar bríkur. Jatan
steypt og afmörkuð fyrir hvera
bás, en út í hana op frá básunum
ekki stærri en það, að kýmar
rjett geti smeygt hausunum þar
í gegn meðan þær jeta, svo að
þær geta engu slætt af heyinu.
Vatnsrás er neðan við jötuna og
kúnum þannig brynt, að opnuð eru
lok í jötubotninum við hvem bás.
— öðrumegin í húsinu er vot-
heyshlaða, 4 steinsteypuhólf, 7
álna djúp, og brunnhola undir
einu þeirra, sem tekur við öllu
vatni, sem sígur úr heyinu, og er
því úr brunninum dælt upp í járn-
kassa á hlöðulofti og það svo not-
að aftur og aftur við kælingu vot-
heysins. Á hlöðulofti er rúm ffyrir
þurhey, svo að í hlöðunni á að
rúmast fóður fyrir 10 kýr. Á loft-
inu er það hey, sem kúnum er ætl-
að í mál, látið í stóran meis, er
síðan sígur niður í gang aftan við
jötuna, og era hjól undir meisn-
um til þess að hægara sje að færa
hann um ganginn. Við enda fjóss-
ins er steinsteypt saffngryfja og
flórinn hreinsaður með ýtu út í
hana. Ofn er í fjósinu og liggur
pípa frá honum um það endilangt.
Á upphitunin að verja það raka
og hreinsa loftið.
Á næsta sumri verður vothey
Iátið í þessa hlöðu og eiga menn
þá hægt með að veita því hjer
Hefurðu keypt,
Arsrit Fræðatjelagsins
og1 safn þess nm ísland
og íslendinga?
Jörðin Brú
í Biskupstungum fæst til ábúðar
í næstu fardögum. Semja ber við
þorstein þórarinsson, Drambodds-
stöðum, sem gefur nánari upp-
lýsingar.
athygli, hvemig votheysgerð E.
G. reynist. Hann hefur, svo sem
kunnugt er, fundið upp sjerstaka
aðferð við heyverkun, sem ýmsir
bændur era nú að taka upp aust-
an fjalls og þar þykir gefast vel.
Hetfur hann unnið að því verki
með óþreytandi kappi og dugn-
aði, en þar er um að ræða mál,
sem vert er þess, að því væri al-
ment gaumur gefinn, eins og fyr
hefur verið minst á hjer í blað-
inu.
Sado, aukaskip frá Eimskipa-
fjelaginu, er nýkomið hingað frá
útlöndum og Austfjörðum. Með
því voru m. a. Jónas Gíslason
kaupmaður frá Fáskrúðsifírði og
Sveinn ólafsson alþm. Hjeðan fer
skipið til Vestfjarða, þá ferðina,
sem Gullfoss átti annars að fara.
Fisksala í Englandi. Síðustu
frjettir af henni eru þessar: Kári
seldi ffyrir 1093 pnd. sterl., Ver
fyrir 796, Skúli fógeti fyrir 781,
Snorri goði fyrir 1001, Ari fyrir
1136 og Karlsefni fyrir 1057 pnd.
sterl.
Sýslufundur Ámesinga. Honum
er nýlega lokið og var þar sam-
þykt að sýslan legði fram ffje til
þess að fullgera Eyrarbakkaspí-
talann. Einnig samþykt að byrja
á byggingu hjeraðsskóla næsta
sumar og þó eigi fullráðið, hvar
hann verði settur. — Skorað var
á þing og stjórn að flýta járn-
brautarmálinu.
Heilsufar. Á Eyrarbakka hefir
gengið taugaveiki. Hafa 10 veikst
og af þeim eru 3 dánir. Nú er sagt
að veikin sje stöðvuð. Mislingar
eru enn í Akureyri og þar í ná-
grenninu, en í rjenun.
Dr. Prince, sendiherra Banda-
rí'kjanna í Khöfn, á að fara það-
an í vor og verða sendiherra í
Belgrad. Er því líklegt, að það
farist fyrir, að hann komi hing-
að til lands bráðlega, eins og hann
hafði ráðgert.
Prentsmiðjan Acta.
manneskja — vjer þorum naumast að nefna hana kven-
mann —, og hún hafði aldrei logið. Hún var svo blíð, að hún
virtist vera veiklunduð, en hún var í raun og vera fastari
fyrir en granít. Hún kom við sjúklingana með dásamlega
fínum og hreinum höndum. það mátti segja að þögnin væri
í orðum hennar. Hún sagði nákvæmlega jafnmikið og
hún þurfti að segja, og málrómur hennar hefði haft sálu-
bætandi áhrif á skriftabam og þótt mikið til hans koma
í samkvæmissal. þessi fíngerða kona kunni vel við sig 1
vaðmálskjólnum; hún fann altaf hvað hann var óþjáll og
það minta hana á himininn og guð. En aðaleinkenni henn-
ar var það, að hún hafði aldrei logið, hvorki í litlu nje
miklu. Henni var það ljóst, að ógjörningur er að ljúga
lítilsháttar, að hver sem lýgur, er að fullu sekur um lýgi,
að Satan hefir tvö nöfn, Satan og liýgi. Og hún breytti
samkvæmt þessu. Aff þessu stafaði það, hvað hún var hvít,
jafnvel bros hennar og augmaráð var hvítt. það var ekki
ögn af köngulóarvef, ekki rykögn á þessari fannhvítu sam-
vitsku. I-Iún tók sjer nafnið Simplicia, þegar hún gekk inn í
st. Vincent de Pauls regluna. Simplicia frá Sikiley var
heilög kona, sem hefði heldur kosið að láta rífa af sjer
brjóstin, en segjast vera fædd í Segesta í stað Sagunt, þó
að hún hefði getað bjargað lífi sínu með þeirri lýgi. þetta
var rjettur vemdardýrlingur fyrir aðra eins sál og hún
hafði.
þessi guðhrædda systir hafði fengið ást á Fantinu.
Hún hafði ef til vill eitthvert veður af þeim hreinleika,
sem var inst í sál hennar. Hún hafði nærri því helgað sig
að fullu og öllu hjúkrun hennar.
Madeleine vjek systur Simpliciu á einmæli og bað
hana með einkennilegum svip, sem systirin mintist síðar,
að gera alt sem hún gæti fyrir Fantinu.
Fantina beið á hverjum degi eftir Madeleine, eins og
hann væri sólargeisli, er færði henni hita og gleði. „Mjer
finst jeg aldrei lifa, nema þegar borgarstjórinn er hjema“,
sagði hún við systumar.
Hún hafði mikinn hita þennan dag. Hún spurði jafn-
skjótt og hún sá Madeleine: „Hvað er um Cosette?11 Ilann
svaraði brosandi: „Hún kemur bráðum“. Madeleine var
alveg eins við Fantinu og hann var vanur að vera; sá einn
var munurinn, að hann var nú, henni til mikillar gleði,
heila klukkustund í stað hálfrar. Hann minti systurnar á
það hvað eftir annað, að sjúklinginn mætti ekkert skorta.
Eftirþví var tekið að hann varð eitt augnablik mjög þung-
búinn á svipinn, en það var ofurskiljanlegt, því að lækn-
irinn haf'ði hvíslað að honum: „Henni fér mikið aftur“.
Hann hjelt síðan til borgarstjóraskrifstofunnar, og
skrifarinn sá hann athuga með mikilli gaumgæfni upp-
drátt af vegum í Frakklandi, sem hjekk á veggnum í skrif-
,-tofunni. Auk þess skrifaði hann nokkurar tölur með rit-
blýi á pappírsmiða.
Hann fór út í útjaðar bæjarins, þegar hann fór úr
borgarstjóraskrifstofunni, til Flæmingja, Ccaufflaer að
nafni eða Scaufflaire, eftir því sem Frakkar rituðu það,
sem leigði hesta og vagna.
Stytsta leiðin til Ccaufflaire var um umferðalitla
götu, þar sem presturinn í sókninni átti heima. Presturinn
var ágætismaður, vandaður og góðfús, að allra manna
máli. þegar Madeleine kom að prestshúsinu, var ekki
nema einn maður á götunni, og hann tók eftir því, að
borgarstjórinn staðnæmdist, þegar hann var kominn fram-
hjá, stóð kyr og sneri síðan við ogi gekk að dyranum á
prestshúsinu. þetta var hvorttveggja í senn dyr og hlið
og dyrahamar á. Hann greip snögglega í dyrahamarinn
og lyfti honum upp; þá hægði hann á sjer og stóð kyr,
eins og hann væri að hugsa sig um, og lagði hamarinn
síðan hægt niður, eftir nokkrar sekúndur, í stað þess að
berja að dyram með honum. þá sneri hann við og flýtti
sjer nú, en það hafði hann ekki gert áður.
Madeleine hitti Ccaufflaire heima, og var hann að
gera við attýgi. „Hafið þjer góðan hest, Scaufflaire ?“
spurði hann. — „Allir hestar mínir eru góðir, herra borg-
arstjóri", sagði Flæminginn. „Hvað eigið þjer annars við
með góðum hesti?“ — „Jeg á við hest, sem getur hlaup-
ið tíu mílur á einum degi“. — „Hamingjan hjálpi mjer“,
sagði Flæminginn, „tíu mílur!“ — „Já“. — „Með vagn?“
— „Já“. — „Og hvað fær hann að hvíla sig lengi eftir
feróalagið?“ — „Hann verður að geta lagt af stað morg-
uninn eftir“. — „Og á hann þá að fara jafnlangt?“ —
„Já“. — „Hamingjan hjálpi mjer! það eru tuttugu míl-
ur!“ Madeleine tók rniðann upp úr vasa sínum, sem hann
liaíði skrifað tölurnar á. Hann sýndi Flæmingjanum mið-
ann. þar stóðu tölurnar 2'/2, 3, 4. „þjer sjáið“, mælti
liann, „að þetta er samanlagt 9té míla“. — „Jeg hef það
sem þjer þurfið, herra borgarstjóri“, sagði Flæminginn.
„þjer hafið væntanlega sjeð litla gráa klárinn minn. það
er Normandihestur, fjörugur og traustur. Hann átti upp-
haflega að verða reiðhestur; jú, það fór dálaglega! hann
jós og rótaðist um svo enginn toldi á bakinu á honum.
Menn hjeldu að ómögulegt væri að nota hann. þá keypti
jeg hann og setti hann fyrir vagn. þetta var það, sem
Iiann vildi, herra borgarstjóri. Hann var eins þægur og
stúlkutetur og hentist áfram. En það er alveg gagnslaust
að ætla sjer að fara á bak honum; hann hefir einsett sjer
í eitt skifti fyrir öll, að hann ætli sjer ekki að verða reið-
hestur. Hver hefir sinn metnað. Draga, já, sjálfsagt; bera,
nei, nei. það mætti ætla að hann hafi sagt þetta við sjálf-
an sig“. — „Og hann þolir ferðalagið?“ — „Já, tíu mílur
á dag, altaf brokk og skemur en á átta klukkustundum.
En með sjerstökum skilmálum“. — „Hvaða skilmálar eru
það?“ — „þjer verðið í fyrsta lagi að lofa honum að hvíla
sig, þegar hann er hálfnaður; auk þess verður hann að fá
fóður, og einhver verður að vera hjá honum á meðan
hann er að eta, til þess að hesthúskarlinn steli ekki höfr-
unum ffrá hcnum. Jeg hefi tekið eftir því, að það er oft-
ora hesthúskarlinn sem drekkur upp hafrana í veitinga-
húsunum en að hesturinn eti þá“. — „Já, það skal einhver
vera hjá honum“. — „1 öðru lagi. . . Er það borgar-
stjórinn sjálfur, sem ætlái’ að nota vagninn?“ — „Já“. —
„Kann herra borgarstjórinn að aka?“ — „Já“. — „Jæja,
þá verður herra borgarstjórinn að vera einn og hafa eng-