Lögrétta - 15.06.1926, Blaðsíða 4

4
LÖGRJETTA
I_ia.ncLsspita.linix.
Sungið er H. H. Alexandrina drotning lagði
hornstein hans 15. júní 1926.
Það hús, sem rís hjer, helgast kærleiksstörfum;
það helgast líknsemd, eyðing böls og kífs.
Það helgast ment og vitsku, í þrenging þörfum
hins þunga stríðs á milli' dauða’ og lífs.
Það á að breiða faðm mót suðri’ og sólu
og safna geislum fyrir menn, sem þjást;
og það skal boða þeim, sem hröktust, kólu
í þrautum lífsins, samúð, trygð og ást.
Hjer hófu verk af drengskap íslands dætur,
og drotning Island sjálf nú vígði það.
Og Islands þjóð það aldrei gleymast lætur,
hver alda tímans hratt því verki’ af stað.
Um kvenna dáðir rís hjer minnismerki,
sem máttugt talar fyrir öllum lýð
um þeirra rjett. í góðu, göfgu verki
er guð og boðar með því nýja tíð.
Svo felum verkið föður lífs og þjóða.
í framtíð sje það heitorð vífs og manns,
að starfa’ í trú á guð og alt hið góða
að gæfu’ og kjarabót vors móðurlands.
Hjer blessist alt, sem heill og heilsu eykur;
hjer hrjáðum, sjúkum veitist líkn og skjól.
En munum: styrk og hjálp þarf heill sem veikur
frá honum, sem að ræður vindi’ og sól.
Þ. G.
Framh. af 1. síðu.
sínu og frelsi í voða. Alvarlegasti
og hættulegasti galli fascista-
skipulagsins er sá, að það þolir
enga andstöðu, leyfir ekkert eft-
irlit, safnar öllu valdi og öllum
rjettindum á sjálfs síns hönd —
og þegar það fellur er ekkert til,
sem við getur tekið í staðinn.
En að því er til þess kemur, að
fascisminn geti rjett við fallinn
fjárhag — hvar eru þá sannan-
irnar fyrir því að svo hafi orðið
í Ítalíu? Það getur verið að fje
því sem fascistar ráða yfir, sje
heiðarlega stjómað. En hugsum
okkur þann möguleika, að þeir
menn, sem ekki víla það fyrir
sjer, að myrða stjómmálaand-
stæðinga sína, skyldu freistast til
þess, sem minna er, að grípa til
opinbers fjár í eigin þágu eða
flokks síns. Hvað verður að lokum
um það land, þar sem ekki eru
fleiri sjóðir til að stela úr?
Það getur verið að þetta sje
rangt. Reynslan ein getur úr því
skorið hvað rjett er um fascism-
ann. En ef fjármálastjóm Musso-
lini er ekki betri, en meðferð
hans á stjórnskipulegum efnum,
þá verður ekki nema ein ályktun
dregin af reynslu þeirri sem þeg-
ar er fengin.
Því fer fjarri, að við þörfnumst
nokkurs Mussolini.
Síðustu frjettir.
Samningar milli Tyrkja og
Breta um yfirráðin í Mosúl hafa
nú verið undirskrifaðir.
Ráðsfundur þjóðabandalagsins
var settur 8. þ. m. Fulltrúi Brasi-
líu var fjarverandi. Nokkmm dög-
um isíðar sagði Brasilía sig úr
þjóðabandalaginu og er nú talað
um stofnun nýs þjóðabandalags
fyrir Ameríku, er öll ríki Vest-
urálfunnar gangi í, en önnur ríki
útsýnið á mann. Hvorttveggja er
guðayndi.
VIII.
Það hafði ekki verið óþolandi
heitt í Róm, þá daga sem við
dvöldum þar. En á sunnudaginn
20. sept. er við hjeldum heimleið-
is, var þar satt að segja næstum
ólifandi fyrir hitabreyskju. Við
fómm kl. 2 og ilt hafði verið á
götunum, en miklu verra var
náttúrlega inni í vögnunum. Allir
fóm úr því sem þeir gátu,
án þess að ósæmilegt mætti kall-
ast og dregið var eins og hægt
var fyrir gluggana sem sólin
skein inn um, og samt vom allir
í svitabaði og alveg magnlausir.
Jeg taldi mínútumar til kl. 6.
Þá gekk sólin undir og um leið
varð dimt og svalt. Við fórum
ekki. Þjóðabandalagið hefur nú af-
numið eftirlit með fjármálum
Austurríkis.
Miklar deilur eru í Þýskalandi
um eignir furstanna þar, hvort
gera eigi þær upptækar, eða þeir
haldi þeim. Um þetta á þjóðar-
atkvæðagreiðsla að fara fram 20.
þ. m. Hindenburg hefur látið
birta álit sitt á málinu og er and-
vígur því, að eignirnar sjeu gerð-
ar upptækar, en meðhaldsmenn
upptektarinnar eru æfir yfir því,
að ríkisforsetinn sje að blanda
sjer í flokkadeilur og hafa róst-
ur orðið út af málinu bæ|ði í rík-
isþinginu og í prússneska þinginu.
Frjálslyndi flokkurinn í enska
þinginu hefur nú lýst trausti á
Lloyd George með 60 atkv. gegn
12 og er þar með útkljáð, að
hann verður í flokknum áfram.
Cr kolamáladeilunni greiðist ekk-
ert. Síðasta samningatilraun
námueigenda, sem frá var sagt í
síðasta blaði, varð árangurslaus.
Enska stjómin hefur sent Rússa-
stjóm mótmæli af allsherjarverk-
fallinu, að hún bauð fje til styrkt-
ar því, og telur enska stjómin
þetta brot á samningum milli
Breta og Rússa. Innanríkisráð-
herrann enski hefur skýrt frá því
í þinginu, að sannað sje að verk-
fallsmenn tafi tekið við stórfje
af Rússum.
Norsku vinnumáladeilurnar
munu nú vera jafnaðar að öðm
leyti en því, að verkamenn í þjón-
ustu Osló-borgar neita launalækk-
uninni og segir símfregn, að hjá
þeim hefjist verkfall á morgun.
Stórþingið hefur samþykt, að
styðja Noregsbanka til þess að
koma í veg fyrir stórvægilegar
gengssveiflur og á ríkisstjórn að
greiða 2/3 af þar af leiðandi tapi
bankans.
aðra leið norður eftir en suður
— núna vestanmegin. Trasi-
menusvatns. En útsýnið og víð-
sýnið mátti heita það sama alt
til Flórens. Þar vorum við kl. 8
um kvöldið, og hjeldum þaðan
litlu síðar. Fáum varð svefnsamt
um nóttina og ljek Norðmaður-
inn, sem jeg nefndi í upphafi,
löngum á citar, sem hann hafði
keypt í Róm, og siumir trölluðu
þjóðlög. Kl. að ganga 8 næsta
morgun komum við til Milano,
og stóðum þar við til allrar bless-
unar í eitthvað um 3 tíma. Það
var nóg til þess að jeg gat litið
dómkirkjuna. Þó jeg hefði ekki
sjeð annað, hefði mjer fundist
ferðin hafa borgað sig. Dýrðlegra
guðshús hið ytra er ekki til í
víðri veröld. Jeg hef heyrt, að er
Björnson sá þá kirkju í fyrsta
sinn, hafi hann hrópað upp yfir
sig á þessa leið:
„Þetta er orgel. Þetta er söng-
ur Guði til dýrðar“. Ilt er að
lýsa Milano dómkirkju betur. Ein-
mitt á guðdómlegt pípuorgel
minnir þetta marmaramusteri með
öllum oddbogaprýddu stöplunum
og fagra turnafjöldanum. Og hið
innra er hún há og hrein líkt og
lofsöngur. Sjaldan hef jeg snort-
ist meir en þar við Maríualtarið,
þar sem ótal kerti loga sýknt og
heilagt eins og skærar stjörnur,
og altaf er fólk að færa ný kerti
Guðsmóður og hlýtur hjá henni
ljósfrið í sál í þakkarskyni.
Það var tekið að rigna, er við
fórum frá Milano og hálf var
kalt í veðrinu. í Ciasiso skiftum
við um lest, en þar eru landa-
mærin milli Sviss og Ítalíu. Og
þar byrja Alpafjöllin. — Það er
líkt og að fara úr ítölsku vögn-
unum í þá svissnesku. 1 þeim sjest
ekki ryk nje óhreinindi, og þeir
voru breiðir og vistlegir og knúð-
ir áfram með rafmagni.
Við þutum framhjá Corno,
ferðamannagistihúsi bæjarins,
sem liggur í brattri hlíð við tæjrt
fjallavatn. Eftir það þrengjast
fjalladalirnir, og eru líka hrjóst-
ugri en í austurísku Tyrol. Ekki
eins fagrir, þótt meira sje hjer
um ár og læki.
Rigningin jókst, meira og meira
bar í loftið af ólundarlegum regn-
f'kýum og æ varð svalara eftir því
sem við nálguðumst St. Gottharð.
Jeg beið þess með óþreyju að við
kæmum að jarðgöngunum miklu.
Mikið hafði jeg heyrt af þeim
látið. Þau voru sögð 15 km. á
lengd og neðarlega í gegn um há-
an fjallgarð. Byrjuðu Italir öðru-
megin, Svissverjar sín megin og
mættust á miðri leið. Svo há áttu
fjöllin að vera fyrir ofan þau, að
sjaldan væri sama veður báðu-
megin opanna, og landið líta alt
öðru vísi út. Jeg þóttist viss um
að þetta væri að mestu ferða-
mannagrobb. Nú skyldi jeg reyna
það sjálfur. Við komum að göng-
unum. Jeg sá dynjandi rigning-
una og regnskýin yfir fjallinu.
Skyldi ekki líkt vera hinu megin.
Jeg tók upp klukkuna. 13 mín-
úrum síðar komum við út úr
göngunum — og sjá — það var
sól og hreinviðri þeim megin!
Dálítið kalt að vísu en alt annað
veður. Yfir gnípuraar langt uppi
sá aðeins í regnskýin að sunnan-
verðu. Þá varð jeg orðlaus yfir
St. Gottharðs-göngunum.
Nú þutum við hátt í hlíðum
breiðra og blómlegra dala með
stórum vötnum og snotrum án,
búsældarlegum býlum.
Segir fátt af ferðum okkar
uns við komum til Flúelen. -sem
er við enda Vierwaldstattervatns.
Þar stigum við úr lestinni og á
skip, og sigldum síðari hluta dags
til Luszern. Fórum við aldrei
beint heldur altaf frá einu smá-
þorpinu yfir til annars og til
hinna og þessara ferðamanna-
húsa. Fagurt er á vatninu, en
mjög sviplíkt þykir mjer það og
inni á norskum firði. Get vart
greint muninn. Fjallamyndun og
gróður virðist næstum alveg eins
á báðum stöðum. Hrikalegri hjelt
jeg Rigi og Pílatus en þeir reynd-
ust, en óneitanlega eru það tign-
arleg og fögur fjöll.
Við gistum um nóttina í Lus-
zern og vorum þar fram á nón
næsta dags. Það er snotur bær
og einkar vistlegur, og útsýnið
Ijómandi yfir vatnið og til fjall-
anna. Af byggingum þótti mjer
mest um hirðkirkjuna og er hún
þó fátækleg í samanburði við stór-
kirkjumar í Róm. Gömul brú og
merkileg er í Luszem. Hún er
úr trej og með þaki yfir. Þar
eru mörg og einkennileg málverk.
En það sem jeg sá merkilegast
í Luszern, var Ijón Thorvaldsens.
Það er bæði frábært listaverk og
svo vel fyrir komið sem hægt er
'i
Reiðtýgi og reiðbeisli, Aktýgi (3 tegundir). Klyf-
töskur, Hne kktöskur, Handtöskur, Ferðakistur, Skjalatöskur,
Seðlaveski, Peningabuddur o fl. Ennfremur allskonar ólar og lausir
hlutir í aktýgi og viðvíkjandi söðlasmíði. Ágætir erfiðisvagnar
ásamt aktýgjum mjög ódýrir. Ýmsar járnvörur svo sem beislisstangir,
munnjárn, ístöð, taumalásar, hringjur allskonar, saumur, saumgarn,
keyri, svipur o. fl. Tjöld, vagna-, bíla- og fisk-yfirbreiðslur og efni í
þessa hluti.
Sendið mjer muni til aðgerðar og mun jeg senda þá fljótt og vei
viðgerða til baka á minn kostnað,
Sendið pöntun í tíma, því á vorin er ávalt mikið að gjöra.
Örugg sönnun fyrir því, að best sje að versla í Sleipnir,
er hin stöðugt vaxandi sala.
Hröð afgreiðsla. 1. fl. efni og vinna.
Heildsala. Smásala.
Símnefni Sleipnir. Sími 646.
Heitnilisiðnaðarfjelag íslands.
Aðalfundur fjelagsins verður haldinn fimtudaginn 24. þ. m. kl. 8
eftir hád. í Eimskipafjelagshúsinu (Kaupþingssalnum).
Auk venjulegra aðalfundarstarfa, verður lögð fyrir fundinn tillaga
um breytingu á lögum fjelagsins. — Tillagan er fjelagsmönnum til
sýnis á Skólavörðustíg 43, í Reykjavík.
Reykjavík, 4. júní 1926.
að kjósa. Verður það öllum
ógleymanlegt er það líta.
Frá Luszern hjeldum við um
hæiðótt frjósamt land, sem mest
svipaði til Bæheims, og komum
til Bazel. Þar stönsuðum við lítið,
hefði gjarnan mátt vera meira,
því unaðssælt er þar við Rín.
Þaðan fórum við eftir Ríndalnum
austanverðum. Hann er þar afar-
breiður, blómstrandi og sljettur,
og mætti ætla að hann lægi frem-
um sunnan en norðan Mundiu-
fjalla, því gróður virðist þar
suðrænn. Víðsýnt er þar mjög.
Gaf að líta yfir til Frakklands.
Sáust þar Vogesafjöll dimmblá í
fjarska. Kl. 11 um kvöldið náðum
við til Frankfurt am Main. En sá
það eitt að hún myndi mikil
borg. Einhver stórhýsi voru þar
að brenna. Að minsta kosti var
eldhafið ægilegt. Síðari hluta næt-
ur vorum við í Hannover. Kl. 9
um morguninn í Hamborg. Mikil
borg er það, en fremur ljót, svört
af kolareyk og full af ósnotrum
verksmiðjum. Elba, breið og lygn,
bætir þó mikið úr skák en ekki
nóg. Leið ög löng er Luneborga-
arheiði og alt landið norður til
Varnewunde. Alt flatt og fá-
skrúðugt. Eina prýðin skögamir
og vötnin. Sljettan sjó fengum við
yfir til Gjedser og greitt gekk
þaðan til Hafnar. Þar komum við
kl. 7 e. h. 23. sept. Margir voru
þá orðnir dasaðir, svo að þeir
gátu varla dregist heim eða á
gistihúsin. En ólíklegt þykir mjer
að nokkur hafi sjeð eftir ferðinni.
Og nú er þessari ferðasögu
minni lokið. Þökk :sje þeim sem
nent hafa að fylgjast með mjer.
Og jeg vildi óska, að þeir hefðu
einhverntíma slíkt yndi af ein-
hverri ferð sinni, sem það er jeg
hafði af því að koma til „borgar-
innar eilífu“.
Það treynist lengi.
----------
Háskólinn. Embættispróf í lög-
fræði hafa lokið þar: Guðmundur
Benediktsson með 1. eink., 1162/3
stig, Tómas Guðmundsson með 2.
betri eink., 952/3 stig, og Tómas
Jónsson með 2. betri eink., 1002/3
stig. /
Dánarfregn. Jón Þórarinsson
fræðslumálastjóri andaðist hjer í
bænum 12. þ. m., varð bráðkvadd-
ur. Hann var 72 ára gamall. Verð-
ur þessa merka og vinsæla manns
nánar getið í næsta blaði.
Búnaðarf jelagið. Eins og aug-
lýst var í síðasta blaði, er búnað-
armálastjórastaðan nú laus til
umsóknar. Hefur stjórn fjelags-
ins sagt upp Sig. . Sigurðssyni,
Karólina G-uðmundsdóttir.
vegna ráðstöfunar hans á sölu til-
búins áburðar aðallega, sem hann
hefur fengið í hendur Nathan og
Olsen, en stjórnin vildi láta Bún-
aðarfjelagið annast. Hafa orðið
um þetta nokkrar deilur, en
Metúsalem Stefánsson er isettur
búnaðarmálastjóri.
Fimtugsafmæli átti í gær einn
af athafnamestu kaupsýslumönn-
uml landsins, Garðar Gíslason.
Taugaveiki hefur komið á eitt
heimili í Keflavík, borist þangað
frá ísafirði.
Jón Magnússon skáld er nýlega
kominn heim úr för til útlanda,
hefur ferðast um Noreg, -Svíþjóð,
Danmörk og Þýskaland, fór lengst
suður í Múnchen. Lætur hann
vel yfir ferðinni, kveðst hafa
skemt sjer vel, fræðst um margt
og fengið æfingu í að tala mál
þeirra landa, sem hann fór um.
í sumar mun Jón verða á Siglu-
firði eða Akureyri, eins og áður.
Sigvaldi Kaldalóns læknir hefur
fengið Flateyjarlæknishjerað og
fór hjeðan í gær til að taka við
því, en frú hans og börn verða
hjer enn um tíma. Var þeim
hjónunum haldið hjer skilnaðar-
samsæti 10. þ. m. og þá afhent
að gjöf víðvarpstæki, sem sett
verður niður á heimili þeirra í
Flatey.
Fiskimjölsverksmiðja er nýtek-
in til starfa á Siglufirði. Er
keyptur til hennar allur úngang-
ur úr fiski, hausar, og dálkar,
og gefur verksmiðjan 1 kr. fyrir
100 kg.
Náðanir. Meðan konungur
dvaldi hjer, náðaði hann eftir-
talda menn: Fi'iðrik Hannesson,
Svein Hannesson, Þorleif Þorleifs-
son, Egil Á. Jóhannesson, Júlíus
Jónsson og Guðm. Þorsteinsson.
Þá var saksókn látin falla niður
gegn einum manni. Þessar náðan-
ir eru sumpart stytting á sektar-
tíma, og sumpart alger náðun.
Norðmenn og íslendingar. Fregn
frá Osló frá 5. þ. m. segir, að
Sunnlendingar kvarti yfir því, að
Islendingar haldi ekki samning-
ana frá 1924 um fiskveiðar þeirra
hjer við land, og saki þá um skort
á velvilja. Fyrirspurn hefur verið
gerð um það í Stórþinginu, hvað
stjórnin æjtli að gera til þess að
bæta úr erfiðleikum norska fiski-
manna við íslandsstrendur.
Mýrdalslæknishjerað er laust og
um það sækja Guðni Hjörleifsson
læknir í Borgarfirði eystra, Krist-
mundur Guðjónsson læknir í
Reykjarfjarðarhjeraði, Halldór
Stefánsson fyrv. hjeraðslæknir og
Páll Sigurðsson, settur læknir í
Flateyrarhjeraði.
PrentsmiCjan Acta.