Lögrétta - 24.11.1926, Blaðsíða 4

4
L0GR7ETTA

Myndin sýnir sjúkan kýrfót. Klaufimar g-liðna sundur og detta af.
Ný bók. Ný bók.
ZE3i7 "bi og "bla-kiSL
Kvæði eftir Jóhannés úr Kötlum, með mynd höfundarins.
Verð kr. 5,00 heft og kr. 6,50 bundin.
Fæst hjá öllum bóksölum.
í aðalútsölu hjá Prentsmiðjunni Aeta h.f.
Gin- og klaufnasýkin
og innflutningur á heyi.
Jeg hef áður vakið athygli á
því opinberlega hver hætta gæti
stafað af heyinnflutningum þeim
sem allmikið hafa færst í vöxt
hjer undanfarið. t>að er sem sje
farið að tíðkast alveg að óþörfu,
að flytja hingað norskt hey. Þeg-
ar frumvarp kom fram um það
á síðasta þingi, að banna slíkan
heyinnflutning vegna sýkingar-
hættu þeirrar, sem af heyinu
I stafaði, var frumvarpið felt. Var
því borið við m. a. að engin slík
hætta stafaði af norsku heyi af
þeirri ástæðu, að sýkin, sem
einkum var um að ræða, gin- og
klaufnasýkin, væri óþekt í Nor-
egi. En þótt skammsýnir menn
hafi ekki viljað láta sannfærast
þá, er svo komið nú, að ekki
verður lengur um vilst þá hættu,
sem á ferðum er, því það er nú
sannfrjett, að gin- og klauína-
veikin er komin upp í Noregi og
þykir þar sem annarsstaðar hinn
versti vágestur. Hefur reynslan
einnig sýnt það, að stórtjón hefur
af hlotist alstaðar þar sem sýki
þessi hefur komið upp og þjóð-
irnar orðið að verja offjár í til-
raunir til vama og útrýmingar.
Á Islandi hefur þessi sýki verið
ókunn til þessa og menn verið
nokkuð áhuga- og andvaralaus-
ir um hættuna, sem af henni
stafaði. En nú hefur hinn óþarfi
norski heyinnflutningur stórum
aukið hættuna og gert það knýj-
andi nauðsyn að stemma stigu
fyrir innflutningum. Bretar bönn-
uðu t. d. slíkan innflutning undir
eins og kunnugt varð um sýkina
í Noregi.
Með því að banna innflutning
á norsku heyi er tvent unnið
landi og lýð til stórþarfa. Varnir
eru settar gegn því, að gin- og
klaufnasýkin berist hingað, og —
það sem mest er um vert —
fótum kipt undan hinu skaðlega
búskapar-ólagi hjer, að menn
setji á heyfeng Norðmanna, en
láti margar þúsundii- hesta af
bestu slægjum verða úti á hverju
hausti í sínu eigin landi. ,
Það má ekki dragast lengur en
orðið er, að banna innflutninginn,
því það er of seint að byrgja
brunninn þegar bamið er dottið
ofan í.
Ólafur J. Hvanndal.
-----o----
Leikf jelagið er nú að sýna einn
þektasta og einkennilegasta leik
ítalska skáldsins Pirandello. En
hann er nú einhver mest leikni
höfundur víða um lönd, og sjer-
kennil. á ýmsa lund. Hefur Lögrj.
minst hans dálítið áður. Leikrit
háns, sem nú er sýnt, heitir Sex
verur leita höfundar (þýtt af
Guðbr. Jónssyni, búið til leiks af
Indriða Waage). Það er að formi
cþlmjög frábrugðið því sem venju-
legt er, leiktjalda- og útbúnings-
lítið og leikið bæði á sviði og
gólfi og gerist á æfingu í leikhúsi.
Koma þá inn sex verur, sem leita
höfundar og sækja fast að leik-
hússtjóranum um að fá sig samd-
ar og sýndar, og er svo leikurinn
í því fólginn að þær sýna rauna-
sögu sína og í baráttu leik-
stjórans við efnið, sem hvað eftir
annað ætlar að sprengja venju-
legt velsæmi og hst.
Margt í leiknum er vel skrifað
og vel á haldið efninu í þeim bún-
ingi, sem vahnn hefur verið, og
er það þó ekki ýkja mikið eða
sjerkennilegt. En einkum verkar
þó leikurinn vegna sjerkenni-
leika formsins og nýjabrumsins
á því, enda var með það farið
mæta vel. Betur hefði það þó
sennilega notið sín, að leikurinn
hefði verið sýndur í lotu, en ekki
með hljei, enda er hann skrifaður
sem einþáttungur.
Misjafnlega hefur fólk tekið
leiknum. Sumum virðist þetta
eitthvað það besta, sem á leik-
sviði hafi sjest hjer, öðrum virð-
ist það ótækt stjómleysi, anarki,
í allri leiklist, eins og alkunn-
ugt skáld komst að orði á fyrstu
sýningunni, eða þá þessháttar
leikur ,sem ekki sje sýningarhæf-
ur nema á úthverfaleikhúsum í
París, eins og alþingismaður einn
sagði í sama sinn.
Leikfjölagið hefur nú sem oftar
unnið eftirtektarvert verk til
þess að kynna mönnum sjer-
kennilega eða góða hst og opna
nokkura útsýn um það, sem mest
ber á í þessum málum erlendis
og hefur oft áður verið vikið að
þeim efnum hjer í Lögrj.
Meðferð leikendanna var í heild
sinni góð og víða ágæt. Höfuð-
leikendumir eru Brynjólfur Jó-
hannesson, Ágúst Kvaran, Am-
dís Björnsdóttir og Indr. Waage.
Um leikinn sjálfan má deila
aítur og fram, eins og títt er um
slíkar bókmentir. En frá Leikfjel.
glögt, hversu annar maður stvmd-
um megnar að breyta hugsunum
vorum í þau orð, er vjer sjálfir
leitum að. Það er hálf óviðfeld-
ið, því oft óskum vjer einmitt
sjálfir að geta komið orðum að
þeim.
Við töluðum e k k i um list.
Heldur ekki um konur.
Jeg man best það, sem hann
sagði þegar rafljósin sloknuðu og
myrkt var í gildaskálanum. Þá
gengum við út og gengum lengi
aftur og fram um götumar.
— Oss vatnar lotningu, oss
vantar lotningu. Berum vjer t. d.
lotningu fyrir sólinni? sagði hann
þegar ljósið sloknaði og við stóð-
um upp og gengum skeggræðandi
gegnum tóman gildaskálann.
— Sólinni, sem rís upp aftur í
öllu því ljósi og öllum þeim mynd-
um ljóssins, er vjer sjáum um-
hverfis oss. . .
Berum vjer lotningu, — við
vorum komnir út á strætið og
nokkrar flökkukonur gengu fram
hjá okkur — berum vjer lotningu
fyrir brosi konunnar?
Sælubrosi konunnar, sælubrosi
konunnar . . . Ó, nei, nú höfum
við allan tímann sneitt hjá kon-
unum og best tölum við, ef til vill,
um þær, þegar við tölum e k ki
um þær . . . Jeg ætlaði bara að
segja: . . . Hversu oft er það,
að sælubros konu kemur aftur.
Hann var einn þeirra, sem
segja meira með hljómfalli og
áherslum en orðunum sjálfum,
einn þeirra, sem með stuttri
þögn tekst, að segja sínar instu
hugsanir, sem vjer sjálfir brenn-
um af þrá eftir að geta sagt.
— Og svo skyldum vjer ekki
bera lotningu fyrir þeirri stund er
hún brosir.
Vjer gerum það ekki. Oss vant-
ar lotninguna.
Æðsta vald heimsins er feg-
urðin.
Hún er, nú á tímum, ljelegur
valdhafi ... Nú, það einveldi
hefur, ef til vill, verið Ijelegt aha
tíð.
Lotning ... við hvað á jeg
með því?
Jeg á, til dæmis, við það að
vjer ættum að bera lotningu fyr-
ir sjálfum oss. Vjer ættum ekki
að harma og síta, nje gefa oss að
því, að reikna út alt það illa
sem vjer teljum oss seka um.
Vjer höfum svei mjer engan
r j e 11 til að harma, nje r j e 11
til að pynda sjálfa oss, fremur
en vjer höfum rjett til að pynda
aðra. Svei mjer ef vjer höfum
það.
Hann varð æstur krepti hnef-
ann og virtist gleyma nærveru
minni.
Eftir langa þögn mælti hann
svo:
— Og vjer getum pyndað aðra
til bana með sjálfpyndingum vor-
um.
Hann sagði það lágt, og orðin
„til bana“ sagði hann hægt og
með hrygð í röddinni.
Þá kvaddi hann mig með
handabandi og fór leiðar sinnar.
Þá er jeg skildi við hann komst
jeg í kynlegt skap og öðru vísi
en nokkru sinni fyr. Og alt í
einu stóð mynd Rebekku (við
nefndum hvort annað annars
aldrei með nafni, mjer þótti ekki
hennar nafn eiga við hana, nje
henni mitt nafn við mig) skýrt
fyrir mjer, og það kynlega var,
að hún stóð skýrar fyrir mjer
nú en þegar jeg hafði horft á
hana sjálfa. Og jeg hafði þó
haldið á henni í önnum mínum
og horft grandgæflega á hana.
Hún var orðin sem ný í huga
mjer. Og nú gægðist upp hugs-
unin: Hver var hún?
't r >-vví% !
"■ I
Lengi lá jeg andvaka og hugs-
aði um hana látlaust. Furðulegar
hugsanir. Mjer þótti sem jeg
hefði enn ekki sjeð hana. Hafði
jeg líka fundið hjartaslög henn-
ar? Eða veitt því eftirtekt hversu
hún greip hönd mína?
Og það kom eins og hægur
goluþytur í sál minni: Hver er
hún, hver er hún?
Voru það hennar liðnu ár sem
jeg vildi vita um? Nei. Eða ald-
ur hennar? Heldur ekki. Var það
þá það, hvort hún hefði kyst
aðra, og hverja hún hefði kyst?
Nei.
Það var ekki það, sem jeg vildi
vita. Heldur hitt, hver er hún hið
innra, inst í hjarta sínu?
Og hver á hjarta hennar? Á
j e g það?
— Og það var sem morgunroði
í sál minni. Ef jeg ætti hjarta
hennar! Ef jeg í raun og
sannleika ætti hjarta h e n n ar.
Hafði hún þá ekki sagt, að það
væri jeg sem ætti það?
Jú, þ a ð hafði hún gert.
En gat það þó verið satt?
Hafði hún átt við það? Hafði
jeg þá aldrei hugsað um, hve
yndislegt það væri ef jeg ætti
hjarta hennar? Hve glatt
stjörnumar myndu tindra, og hve
yndislega myndi sólin ljómi þá!
Jeg vaknaði seinna um nóttina.
Og öldungis óvart sagði jeg: Hún
var að gráta. Af hverju grætur
hún? Jeg kveikti ljós og stóð á
fætur. Hún hafði fært mjer rós- |
ir, eina gula og þrjár rauðar.
Jeg hafði ekki einu sinni lit-
ið á þær, ekki sjeð hve fallegar
þær voru!
H ú n hafði fært mjer þær.
Meðan jeg var úti hafði hún
stungið þeim í vatnsglasið hjá
mjer.
Jeg tók rósirnar, eina eftir
aðra og kysti þær. Svo tók jeg
glasið og ljet það við rúmið mitt.
Ilmurinn var mjer ekki ógeð-
feldur. En mig dreymdi þunga
og beiska drauma.
...o
Prentsm. Acta.
PIPARMYWTU PLC - :?
Sjerlega heppilegar
fyrlr börnln. Gagn-
legar fyrlr maga
þeirra, Ijetta þeim
meltipguna avo þau
hafa full not af mat-
num Þær balda tön-
num þeirra hreinum.
Wrighley’a
ðvalt eftir
mat; það er ..
góö regla v
fyrir alla 6
heimilinu.
ajs.9.
’A eftir
hverri
máltiö
MPAftMVNtU
PLÖTUR
hálfu er hann þakkarverður vott-
ur um líf þess og áhuga og um
hæfileika leikstjórans, Indr.
Waage.
Dánarfregn. Fyrir skömmu
andaðist á heilsuhæh í Danmörku
Brynjólfur sonur sjera Magnúsai-
Bjarnarsonar á Prestsbakka. Var
lík hans flutt heim og jarðsett
á Prestsbakka 2. þ. m. — Til
minningar um son sinn gaf sjera
Magnús Hörgslandshreppi 2000
kr., sem verja skal til skógræktar.
Rit Gests Pálssonar. Bókaversl-
un Þorsteins Gíslasonar gefur á
næsta ári út rit Gests Pálssonar,
sögur, kvæði, fyrirlestra og úr-
val úr blaðagreinum. Einar H.
Kvaran rithöfundur skrifar æfi-
sögu Gests, sem fylgja á, og verð-
ur í ráðum um ritgerðavalið.
Einar H. Kvaran rithöfundur
flutti 18. þ. m. fyrirlestur í frí-
kirkjunni til styrktar söfnuði
Haraldar prófessors Níelssonar.
Talaði hann um afstöðu spírit-
ismans til hins andlega lífs nú, og
afstöðu kirkjunnar til hinna ver-
aldlegu þjóðmála. Fór hann nokk-
uð hörðum orðum um stjóm-
máladeilur blaðanna og þakkaði
kvennaþinginu á Akureyri fyrir
samþykt þess um þetta efni síð-
astl. sumar, og hefur sú samþykt
áður verið prentuð hjer í blað-
inu. Þótti honum kirkjan sinna
of lítið hinum almennu þjóðmál-
um og vel mega láta t. d. verka-
mannamálin eða jafnaðarstefn-
una meira til sín taka en hún
nú gerði.
Dánarfregn. Þann 7. þ. m. and-
aðist að heimili sínu, Refstað í
Vopnafirði, Dórhildur Bjömsdótt-
ir. Banamein hennar var lungna-
bólga. Hún var nærfelt 34 ára
að aldri, fædd 4. des 1892, dóttir
Bjöms gullsmiðs Pálssonar, sem
lengi bjó á Vakursstöðum í
Vopnafirði, Sigurðssonar á Eyj-
ólfsstöðum Guðmundssonar sýslu-
manna í Krossavík — og fyrri
konu hans Margrjetar Bjömsdótt-
ur umboðsmanns Skúlasonar, en
kona hans var Bergljót Sigurðar-
dóttir, vóm þau hjónin því syst-
kinaböm og komin af ágætu fólki
í allar ættir sem óþarft er að
rekja hjer nánar. — Dórhildur
sál. var prýðisvel gefin til sálar
og líkama, eins og hún átti ætt
til en naut sín ekki að fullu
sökum vanheilsu, sem hún hafði
frá bamæsku. Hún ólst upp hjá
foreldrum sínum, uns hún misti
móður sína 9 ára að aldri, en
föðurhúsin hefur hún aldrei yfir-
gefið, því hún eignaðist aðra
móður, sem hún elskaði og virti.
Fyrir nokkrum árum fjekk hún
loks fulla heilsu, að því er virt-
ist, eftir vetrarlanga dvöl á ljós-
Iækningastofnuninni hjer í bæn-
um. Af systkinum hennar em á
lífi ein alsystir í Vesturheimi og
þrjú hálfsystkini, sem öll em til
náms fjarri foreldrahúsunum.
Harmurinn er því að vonum sár
fyrir aldraðan föður og missirinn
mikill fyrir heimilið, hvers stoð
og stytta hún var orðin. J.