Lögrétta - 20.04.1927, Blaðsíða 2

2
LÖGRJETTA
■ ----------I
LÖGRJETTA
Utgefandi ng ritstjóri
Þorgteinn Gíslason
Þinghoitsstræti 17. Simi 178.
Innheimtn og afgreidsia
i Þingholtsstrætí 1. Simi 185.
ii'.............................. I
unnar — mann sem að minsta
kosti stæði Kristi jafnt framar
og Jesús spámönnunum? En eng-
inn slíkur hefur fæðst.
Það er alkunnugt, að innan
lúthersku kirkjunnar nú á tím-
um er svo að sjá sem mönnum
sje ekki jafn umhugað um neitt
og að reyna að færa sönnur gegn
guðdómi Krists. Þar sem jeg hef
oftar en einu sinni sagt álit mitt
á þessu máli í blaðagreinum, vil
jeg ræða það sem stytst að þessu
sinni. En mjer finst jeg ekki
komast hjá að gera það nokkuð;
með því að taka eitt til athug-
unar, þó jeg hafi áður fyr drep-
ið á það. Jeg ætla að líkt sje
því varið með fleiri og mjer fór
um eitt skeið, að árásimar á
guðdóm Krists vaxi þeim mest
í augum, sakir þess, að þeim
virðast þær nýstárlegar. Þeir
standa í þeirri trú, að þær sjeu
sprotnar af aukinni þekkingu nú-
tímans og þó einkum fram komn-
ar sakir þess hve sagnfræðivís-
indunum hefur fleygt fram á síð-
ustu öld. Jeg dreg ekki dul á, að
satt er, að stórstígar framfarir
hafa átt sjer stað á þeim sviðum
og margt hafa biblíurannsóknim-
ar leitt í Ijós, sem er bæði mikils-
vert og til stórra bóta. En jeg verð
að segja það eins og er, að hafi
biblíurannsóknimar styrkt trú
mína á nokkrum hlut, þá er það
fyrst og fremst á guðdómi
Krists, og að það sem rýrir mest
mótbáramar gegn því atriði í
mínum augum, og gerir þær
ljettvægar, er að með aukinni
þekking á Nýja-Testamentinu og
þó einkum á kirkjusögunni,
kemst jeg betur og betur að því,
að þær era allar úreltar og gam-
aldags — eingöngu árásir, sem
sagan hefur endurtekið frá því
Kristur kom fram.
Þrátt fyrir það, að altaf kveður
við að menn eigi erfiðast með að
skilja samtíðarmenn sína, ætla
jeg að það sje sannleikur að eng-
inn þekki nokkra menn jafnvel
og þá sem hann er sjálfur hand-
gengnastur. Enginn lifir svo líf-
inu með einhverjum manni for-
tíðarinnar, að hann hafi slík tök
á að skilja hann og þekkja, sem
aldavin sinn og þá er hann býr
með alt lífið. Þar af leiðandi er
mjer langmest í mun, er jeg vil
kveða upp dóm um Krist, að
kynna mjer ekki aðeins orð hans
og frásögumar um líf hans, held-
ur og hvemig lærisv., er vora stöð-
ugt samvistum með honum, litu á
hann. Og þar næst hvað samtíð
hans sagði um hann. Nýja-Testa-
mentið gefur upplýsingar um
þetta. Mjög hefur gagnrýnin
borið brigður á margt í þvl
Sumir guðfræðiprófessorar (og
stúdentar) sýnast hafa þá aðal-
hugsjón í lífinu, að leitast við að
tortryggja það, fyrst og fremst
O v e ð u r.
Dökk eru skýin og dimm undir brún,
þau draga á himininn válega rún.
Grætur við ströndina gjálpin og hlær.
Á grjótvirkjum hauðurs hinn bálreiði sær
grenjar ög heiftúðgur hamast.
Vindurinn þýtur um fimindi’ og fjöll
og feykir upp drifhvítri öræfamjöll,
en hamast í bygðum að hurðum, og skjá
hla,ðvarparuslinu kastar hann á.
Það gnestur í húsviði hverjum.
Við sævarins bárur er gletni hans grá,
hann grípur í hár þeirra og slítur það frá
og fleygir því hlæjandi á formannsins kinn.
En fokvondar bárurnar teygja sig inn
á þilfar og svella á súðum.
— Gott er að sofa, er gödduðum á
gluggunum stormurinn veinar, og þá
æskunni glitrandi óskanna strönd,
ellinni fegurstu minningalönd
draumgyðjan sefjar og sýnir.
Ein liggur vakandi’ um niðdimma nótt
og nýtur ei hvíldar, þótt sofirðu rótt,
um sál hennar næðir hver svipur, hvert hregg,
er svarrar og leikur um þekju og vegg,
móðir, er son á á sævi.
Hún starir í myrkrið og hlustar svo hreld,
hver hugsun er kvíða og ímyndun seld.
Sefinn í rökkrinu hemast til hálfs
og hræðist, er lítur hann skugga sín sjálfs,
en getur ei frá honum flúið.
Soninn hún lítur á sökkvandi gnoð.
Siglan er brotinu og rifin hver voð.
Stormgnýrinn breytist í helstunu hans.
— Hann hrópar í briminu og starir til lands,
hann sígur, — hann sogast 1 djúpið.
Hún hljóðar, — og sýnin þá hverfur um stund,
en hrollur er eftir og geigur í lund.
í hljóði hún biður um himinsins vernd
og hvílist í bili við friðsæla kend,
en hlerar svo aftur og óttast.
— Berst upp frá ströndinni brotsjóagnýr,
beljandi stormurinn hurðina knýr.
Svo válegt á glugganum veinið er hans
sem væri það helstuna deyjandi manns,
er niður í sædjúpið sykki.
Bjarni M. Jónsson
til að geta komist hjá að játa
guðdóm Krists. En það getur
hver sem vill sannfært sig um,
sem lítur í Die Schriften des
Neuen Testaments I., að ekki
einu sinni Jóhannes Weisz lætur
sjer koma annað til hugar en
að höfundar guðsjallanna hafi
sjálfir trúað á guðdóm Jesú, og
beinlínis ritað guðspjöllin aðal-
lega í þeim tilgangi, að færa
sönnur á hann. í öðru lagi veit
jeg ekki til að neinn, sem hafnar
því að nokkur guðspjallamaður-
inn hafi verið postuli, neiti hinu,
að allir guðsj allamennirnir færi
algerlega fram skoðanir postul-
anna — hafi ^sem sagt alt frá
þeim. Það er því óhrekjandi stað-
reynd að postulamir voru sann-
færðir um guðdóm Krists, að
minsta kosti eftir upprisuna. Svo
og Páll. Og hingað til hefur skyn-
] semi mín varað mig við, að ætla
! mig dómbærari um Krist en þá.
| Það er líka annað, sem guð-
j spjöllin bera með sjer, og enginn
' gagnrýnandi þeirra, sem verður
i er þess að hans sje getið, hefur
| dregið í vafa að sjeu söguleg
i sannindi. Það er það að aðalmót-
| staðan gegn Kristi, og líflátsdóm-
j ur hans, stafaði af því að and-
j stæðingamir vildu ekki viður-
j kenna guðdóm nans. Jesús hjelt
! því fram, að hann væri Messías,
j hinn fyrirheitni frelsari. Fræði-
mennimir og hinir skriftlærðu
neituðu því með öllu. Það er uppi-
staðan í harmleiknum sem guð-
spjöllin geyma, ívafið era frásög-
umar um atferli beggja höfuð-
aðilanna. Og þegar Jesús loks
var leiddur fyrir ráðið, þá leiddu
æðstuprestamir fyrst fram marga
Ijúgvotta gegn honum, .til að geta
dæmt hann að lögum. En þegar
ljúgvottamir reyndust margsaga
og komið var í óvænt efni, stóð
æðsti presturinn upp, tók eið af’
Jesús og spurði: Ertu hinn
smurði, sonur hins blessaða. Og
Jesús sagði: Jeg er það . . . En
æðsti presturinn reif klæði sín og
segir: Hvað þurfum vjer nú
framar votta við? Þjer hafið
heyrt guðlastið; hvað lítst yður?
Og þeir dæmdu hann allir dauða-
sekan (Mrk 14, 61).
Og fyrir það að játa guðdóm
sinn var Jesús krossfestur — al-
saklaus, vegna þess að hann var
guðdómlegur. Ekki eingöngu
maður heldur og Guð. Frh.
----o----
Rtttir orð i sueisíl.
Með lögum nr. 13., 20. júní
1923, var sveitfestisdvöl stytt úr
10 árum ofan í 4 ár. Þó rjettlæti
þessarar miklu breytingar geti
orkað tvímælis, skal ekki farið út
í að ræða það atriði hjer; breyt-
ing var nauðsynleg vegna
breyttra þjóðlífshátta. En hitt er
áríðandi að athuga, að af þessari
lagabreytingu leiðir óhjákvæmi-
lega, að fleiru þarf að breyta í
fátækralögunum. Ákvæðin um
það, hversu maður vinnur sjer
ekki sveit verður að skerpa;
annars horfir til óefnis.
I Það er alkunna að sveitarfje-
j lög hafa löngum ýtst á um þurfa-
; menn. Siðferði sveitarstjóma hef-
ir oft þótt ærið blendið í þeim
efnum fen auðvelt að komast fram
hjá bókstaf laganna og úrskurð-
arvaldið sjaldan röggsamt. Fram-
færslusveitir hafa róið að því, að
ískyggilega fátækir menn þeirra
sveitfestust annarstaðar, en dval-
arsveitimar hafa aftur á mót.i
reynt að hrista þessa menn af
sjer, en jafnan staðið ver að vígi.
Þegar sveitfestistíminn er nú
ekki orðinn nema 4 ár, fólks-
flutningar aukast hraðfara og
verðsveiflur, sem valda skjmdi-
lega efnahagsbreytingum, gerast
stórfeldari og tíðari en nokkru
sinni fyr, þá harðnar að sjálf-
sögðu glíman milli sveitarfjelag-
anna og versnar siðferðið þar,
ef ný lagaákvæði fyrirbyggja
ekki.
Þau sveitarfjelög, sem eru
þannig sett, að öreigar og upp-
flosnaður lýður sækir þangað I
snapavon, eru í sjerstaklega mik-
illi hættu stödd, eins og nú hátt-
ar þjóðlífi og lögum.
Tvent er það, að lögunum til,
sem þar veldur mestu um og úr
mætti bæta. Annað er, að sveit-
ir geta ekki varist innflutningi
fólks, þó ástæða sje til. Hitt er,
að sveitir verða að gera sjer að
góðu að innfluttir menn sveit-
festist á þann hátt, að þeir sjeu
framfrærðir með gjöfum úr
framfræslusveitinni meðan sveit-
festitíminn er að líða, ef ein-
stakir menn teljast gefa, og
segjast gefa af vinarþeli til þess,
er þiggur.
Það er sem sje tiltækilegt fyrir
sveitarstjórn að losa sveitarsjóð
sinn við þurfandi menn með því
að koma þeim í aðra sveit og
gefa þeim framfærslu meðan þeir
era að sveitfestast þar. Fátæk-
lingar era oft fúsir til þess „að
breyta til“ og flytja sig, ekki
síst ef „góðir menn“ ráðleggja og
aðstoða, og flestir munu heldur
kjósa gjafir en sveitarstyrk. Hjer
getur því verið hægt um vik, og
einkum auðvelt að því er snertir
l
| þá menn, sem eiga heima utan
i framfærslusveitarinnar og fátækt
j ber ekki mjög bráðan að, því
þeim þarf aðeins að halda við
þangað til fullnuð er sveitfestis-
dvölin. Og með „gjafimar“ þarf
' ekki dult að fara. Sjálfur oddviti
framfærslusveitarinnar má -—
laganna vegna — hafa gjafa-
framkvæmdimar á hendi. Það er
staðreynd. Þessu til sönnunar
skal hjer nefnt eitt nýlegt og
mjög ljóst dæmi.
1 september 1925 lauk hjer í
Þingeyjarsýslu sveitfestismáli, er
staðið hafði yfir í nálega þrjú ár.
Var það á milli Tjömeshrepps
annarsvegar, en Ljósavatns-
hrepps hins foma hinsvegar, en
honum var fyrir nokkram áram
skift í Bárðdælahrepp og Ljósa-
vatnshrepp.