Lögrétta - 08.06.1927, Síða 2

2
LÖGRJBTTA
Kvennaskólinn i Reykjavík.
Væntanlegar námsmeyjar sendi forstöðukonu skólans sem fyrst
eiginhandar umsóknir í umboði foreldra eða forráðamanns. í umsókn-
inni skal tekið fram fult nafn, aldur og heimilisfang umsækjanda og
foreldra. Umsóknum nýrra námsmeyja fylgi bóluvottorð ásamt kunn-
áttuvottorði frá kennara eða fræðslunefnd.
Stúlkur þær, er ætla að sækja um heimavist í skólanum, tilkynni
það um leið og þær sækja um skólann.
Upptökuskilyrði í 1. bekk eru þessi: 1. að umsækjandi sé fullra
14 ára og hafi góða kunnáttu í þeim greinum, sem heimtaðar eru
samsvæmt lögum 22. nóvember 1907 um fræðslu barna til fullnaðar-
prófs. 2. að umsækjandi sé ekki haldinn af neinum næmum kvilla og
3. að siðferði umsækjanda sé óspilt.
Skólaárið byrjar 1. október n. k. Inntökupróf fyrir nýjar náms-
meyjar fer fram 3.—4. okt.
Kenslan í húsmœðradeild skólans hefst 1. október. Námsskeið-
in verða tvö: hið fyrra frá 1. okt. til febrúarloka 1928, en híð síðara
frá 1. marts til júníloka. Umsóknir sendist sem fyrst.
Stúlkur þær, sem voru í skólanum sl. vetur og ætla að halda
áfram námi þar, þurfa nauðsynlega að gefa sig fram sem fyrst, vegna
hinna mörgu umsókna, sem skólanum hafa þegar borist.
Umsóknarfrestur er til júlíloka, og verður öllum umsóknum svarað
með pósti í ágúst, eða fyr, sé þess sérstaklega óskað.
Reykjavík, 31. maí 1927.
Ingibjörg H. Bjarnason.
—
LÖGRJBTTA
Útgefaadi »g rititjóri
Þorittlii Giiliiti
ÞtngholtMtneti 17. Slmi 178.
Iaaheimta *g afgrelðila
i ÞingholteitrKti 1. Slmi 185.
I i-------■■■■■...... I
óalandi öllum bjargráðum. Sam-
vinnublöðin og f jelögin hafa einn-
ig lagst á móti frv. 1 utanflokka-
tímariti, eins og Review of
Reviews er (af ritstjóranum,
Wich. Steed) sagt, að stjómin
hafi eftir allsherjarverkfallið
haft ágætt færi á >ví, að koma
fram óhlutdræg og hafin yfir
flokkaþref, en hafi látið það
ganga úr greipum sjer. í stað
þess hafi verið gerð árás á skipu-
lagsbundna verklýðshreyfingu og
sje það ljeleg stjómarstefna að
gera slíkt á sama tíma og 21 árs
stúlkum sje veittur kosninga-
rjettur og lýsi frv. stjómarfars-
legu æði og þjóðfjelagslegri
blindu.
Síðustu fregnir.
Nýtt flugþrek var leyst af
hendi nú um helgina. Flaug þá
Ameríkumaðurinn Chamberlain
1 einni lotu frá New York til
Þýskalands, ætlaði til Berlínar,
en varð, vegna benzínþurðar, að
lenda í Eisleben, fæðingarbæ Lút-
hers, sem er álíka stór og Reyk-
javík. Hafði hann þá verið á
flugi í samtals 43 stundir, og er
það met. Með Chamberlain, í
flugvjelixmi, var einn farþegi,
auðmaðurinn Levrine, en hann
hefur kostað flugferð þessa. —
Frakkar hafa nýlega sett lög,
sem banna innflutning á erlend-
um kolum, nema sjerstakt leyfi
komi til. óttast Bretar, að þetta
spilli atvinnu í enskum kolanám-
um og skerði markaði þeirra og
hafa sent Frökkum kvörtun.
1 Lithauen var í byrjun þessa
mánaðar skotinn háttsettur hers-
höfðingi, sekur fundinn um her-
málanjósnir fyrir Rússa. Titsje-
rin utanríkismálaráðherra Rússa
hefur verið í Berlín undanfarið
og talið að hann sje í merkileg-
um samningaerindum.
Enski stjómmálamaðurinn
Lansdowne lávarður er nýlátinn.
Hann var fæddur 1845, þaul-
reyndur stjómmálamaður, hafði
m. a. verið landsstjóri í Kanada
og í Indlandi og ráðherra þrí-
vegis, m. a. í samsteypuráðu-
neyti ófriðaráranna og er ýmis-
legt sagt af honum í „Heims-
styrjöldinni" og er þar mjmd
hans.
-----o—-
Fimleikaflokkur karla og kvenna
hjeðan, sem Bjöm Jakobsson
kennari hefur verið með á ferða-
lagi um Norðurlönd, hefur getið
sjer þar mikið lof og kvenna-
flokkurinn jafnvel verið talinn
„besti fimleikaflokkur Norður-
landa“.
Stórstúkuþing hefst hjer á
morgun og eru margir menn
komnir hjer að norðan og vestan,
sem sitja það, þ. á. m. Brynleif-
ur Tobíasson stórtemplar.
Lars Eskeland
sextugur.
Ávarp til íslenskra nemenda hans
og vina.
Yður mun það öllum kunnugt,
að vinur vor Lars Eskeland skóla-
stjóri í Vörsi varð sextugur fyrir
skömmu. Hefur staðið styr mikill
um nafn hans undanfarin misseri
út af trúarskoðunum hans, og
hefur þeim málum lokið þannig,
að Eskeland lætur nú af skóla-
stjóm og hverfur frá skóla sín-
um, en Eysteinn sonur hans tekur
við og heldur áfram starfi föður
síns.
Eigi mun þurfa að skýra yður
frá, að nemendur Eskelands hafa
staðið með honum mannjafnt í
baráttu þessari, og vildu þeir
fegnir styðja hann af öllu megni.
Hafa þeir sýnt honum margvís-
legan vott vináttu sinnar og
trygðar á þessum erfiðustu stund-
um æfi hans. Einnig hjer á landi
hafa gamlir nemendur hans og
vinir viljað sýna honum einhvem
vott vináttu sinnar og þakklætis
í tilefni af sextugsafmæli Eske-
lands. Hefur því verið efnt til
samskota og honum verið send
minningargjöf hjeðan að heiman.
Af vissum ástæðum varð þó gjöf
þessi nokkuð síðbúin, og varð hún
eigi send hjeðan fyr en 19. þ. m.
Mun Guðmundur rithöfundur
Hagalín hafa afhent Eskeland
gjöfina í gær eða fyrradag, og
borið honum kærar kveðjur og
ámaðaróskir frá íslenskum nem-
endum og vinum. —
Minningargjöf þessi er bóka-
hilla vönduð mjög og haglega
gerð. Hefur Ríkarður Jónsson
myndhöggvari teiknað hana og
skorið af hugviti miklu og hag-
leik. Kostar hillan með öllu 500
krónur. Er til ætlast, að allir ísl.
nemendur Eskelands og vinir fái
tækifæri til leggja sinn skerf til
samskota þessara, enda hefur því
verið tekið með föguði miklum
víðsvegar um land, og hafa þegar
fjölda margir gefið sig fram, óð-
ar er þeir frjettu ávæning af til-
tæki þessu.
Skora jeg nú á alla þá, er æskja
að taka þátt í samskotum þess-
um, að gefa sig fram við mig
sem fyrst. Er búist við, að hlut-
taka verði svo mikil, að eigi komi
meira en 10—12 kr. á hvera.
Verður Eskeland síðan send
skrautrituð skrá með nöfnum
allra gefenda. En sjálfir fá þeir
góða ljósmynd af hillunni til
kvittunar fyrir gjaldi sínu.
Reykjavik, 25. maí, 1927.
Vinsamlegast
Helgi Valtýsson.
Pósthólf 533.
---o----
Unglingaskólar
í Kaupmannahöfn.
Jeg hef gert tilraun til að lýsa
lýðháskólunum í Danmörku í 46.
til 47. tbl. „Lögrjettu“ f. á. En
nú vil jeg í þessari grein gera til-
raun til að lýsa öðmm tegundum
unglingaskóla í Danmörku — og
þá einkum hjer í Kaupmanna-
höfn.
Grundtvigs hugsjón var sú að
lýðháskólamir yrðu fyrir a 11 a
bæði í sveitum og bæjum, án til-
lits til ytri skilyrða. En þeir
hafa ekki náð til kaupstaðanna
að neinum mun — þeir em því
að mestu leyti sveitaskólar. Þar
af leiðir að aðrir tilsvarandi skól-
ar hafa risið upp í bæjunum, þó
engir þeirra hafi náð þvílíkri út-
breiðslu eða haft þvílík áhrif sem
lýðháskólamir. —
Við, sem erum vön strjálbýlinu
heima á Islandi, eigum erfitt með
að gera okkur í hugarlund um
þrengsli og ys stórbæjanna, fyr
en við sjáum það með okkar eig-
in augum. Við erum vön að hafa
bláa himinhvelfinguna yfir höfð-
um okkar, gott landrými og
einnig viðunandi húsrými. — En
hjer í stórbæjunum verða menn
að láta sjer nægja þá rönd af 1
himninum, sem er yfir götunni,
er menn búa í, þar sem bygging-
amar skyggja fyrir útsýnið til
allra hliða. Þar af leiðir áð
stundum verða menn að nota ljós
allan daginn í skammdeginu, til
þess að sjá til við lestur eða
skrift, á herbergi sínu. Og ef lit-
ið er á húsrýmið í fátækari göt-
um bæjarins, er ástandið víða
hörmulegt. Hver fjölskylda verð-
ur að láta sjer nægja eitt eða tvð
herbergi, og fleiri fjölskyldur
verða að einast um eitt eldhús.
Alt þetta getur kent okkur
hversu það er mikils virði að
geta búið í sínum eigin húsum
og verið út af fyrir sig.
Þegar gengið er eftir götum
bæjarins á kvöldin, sjest fjöldi
unglinga sem standa 1 portum og
á götuhomum eða ganga fram og
aftur. Út úr svip þeirra skín
eyrðarleysi og kæruleysi. Margir
af þessum unglingum eru frá
þessum áðumefndu heimilumi,
sem því miður era ekki þess virði
að bera það fagra nafn. En heima
geta þeir ekki verið. Er þá hægt
að lá þeim þó þeir gangi út á
götuna eða, ef þeir eiga einhverja
skildinga, að þeir gangi inn á ein-
hverja „knæpuna", sem því miður
er nóg af, til þess að „drepa tím-
ann?“ Að minsta kosti er engln
hjálp 1 að ásaka. Er það því ekki
nema eðlilegt að margir hugsandl
menn geri ýmsar tilraunir til
þess að rjetta þessum unglingum
hjálparhönd. Hjer skal aðens
nefnd ein hlið af þessu starfi,
nefnilega það sem „hinn hag-
kvæmi unglingaskóli" hefur gert
á síðustu ámm.
1 Kaupm.höfn hafa ungling-
amir 8 tíma tómstundir. Og e»
það því mikilsvert hvemig þess-
um tómstundum er varið. Og
fjöldinn allur af þeim sem hafa
efni á því ganga á gagnfræða-
skóla, handverksskóla, verslunar-
skóla o. s. frv. En þeir verða eft-
ir sem höfðu mest þörf á að læra
að nota tómstundimar á rjettan
hátt, en þeir hafa fengið nóg af
7—8 ára skólagöngu. Þá koma
kvöldskólarnir og þar á meðal
„hinn hagkvæmi unglingaskóli"
og bjóða sína hjálp. Þeir bjóða
helst hagkvæmar lærdómsgreinar
t. d. smíðar, (eða aðra handa-
vinnu), reikning og æfingu í
móðurmálinu. Og því er það að
þessir skólar ná einkum til þess-
ara unglinga, sem vita ekki
hvemig þeir eiga að verja tóm-
stundum sínum.
„Hinn hagkvæmi unglingaskóli"
(Den praktiske Ungdomsskole)
skiftist í þrjár mismunandi deild-
ir og er ætlaður fyrir unglinga
frá 14—18 ára. Stofnandi þess-
ara skóla er núverandi skólaum-
sjónarmaður Folke Jacobsen.
Fyrsta deild skólans er með
„smíðar sem aðalnámsgrein"
(Slöjd som Centralfag). Veturinn
1918—1919 byrjaði Folke Ja-
cobsen með slíkan skóla og hafði
6 nemendur. Svo hefur skólinn
vaxið ár frá ári og nú í vetur
eru 615 nemendur í „hinum hag-
kvæma unglingaskóla“, með
„smíðar sem aðalnámsgrein".
Skólanum er nú skift í 34 deildir
1 með 30 kennurum, og nú er Folkð