Lögrétta - 15.06.1927, Blaðsíða 2

L U(j R J E T T A
O
------------------------------- |
LÖQRJBTTA
Útjrefandi og ritatjóii
t’orattlan ttfiliiti
ÞingholtMtrœti 17. 8lmi 178.
IuhelHti og iffrelðila
1 ÞingholtaitrKtl 1. Simi 186.
I ------------------------------ I
hann valdi til fylgdar sjer, mundu
umskapast við kenningar hans.
Og lærisveinunum tólf verður
mikið að fyrirgefast, því frá
þeim hefur maxmkynið fengið
frásagnirnar um hann, um orð
hans og líf. Miljónir manna hafa
öfundað þá af hlutskifti þeirra og
óskað sjer í þeirra spor. En oft
reyndust þeir ekki verðugir þeirr-
ar miklu hamingju, sem þeim
hafði fallið í skaut.
Símon Pjetur. Fyrir upprisu
Krists var Pjetur eins og rödd
frá efnisheiminum, sem fylgir
hrifningu sálarinnar. Himnaríki
var enn fyrir hugskotssjónum
hans eins og Messíasarríki spá-
mannanna. Viðumefni hans
(klettur eða hellusteinn) á ekki
eingöngu rót sína í trúarfestu
hans, heldur einnig í því, hve
þunglamalegur hann var í hugs-
un. Hann var enginn andlegur
vökumaður. Hann datt útaf sof-
andi jafnvel þegar mest var um
að vera. Hann sofnaði á fjallinu,
þegar Kristur talaði við Móse og
Elías, og hann sofnaði um nótt-
ina í Getsemane-garði — eftir
síðustu kvöldmáltíðina, þótt Jesús
hefði sagt þar orð, sem svift
hefðu getað skriftlærðan mann
svefni um alla eilífð. Og samt er
sjálfstraust hans óbilandi. Þegar
Jesús skýrir lærisveinunum frá
því síðasta kvöldið, sem þeir eru
saman, að hann eigi að þjást og
deyja, segist Pjetur vera þess al-
búinn, að fylgja honum í fangelsi
og dauða, þótt allir aðrir hverfi
frá honum. En Jesús sagði hon-
um þá fyrir, að hann mundi af-
neita sjer. Haxm þekti Pjetur, en
sjálfur þekti Pjetur sig ekki.
Þegar Jesús var tekinn, hafði
Pjetur gexl; árangurslausa tilraun
til vamar honum; hann hafði
höggvið eyrað af Malkusi. Hann
hafði enn ekki lært það, að alt
ofbeldi var andstætt vilja Jesú.
Hann hafði ekki skilið, að ef Jes-
ús hefði viljað forða sjer, gat
hann dulist í eyðimörkinni án
þess að nokkur vissi, hvar hans
væri að leita, eða gengið úr hönd-
um hermannanna á sama hátt og
hann hafði áður gert í Nazaret.
Og þetta var ekki í fyrsta sinn
sem Pjetur sýndi að hann var
ekki ætlunarverki sínu vaxinn.
Þegar hann vaknaði á fjallinu og
sá Jesús í dýrðlegu ljósi talandi
við tvo anda, bauðst hann til að
byggja þeim þar musteri. Jafn-
vel sú sýn megnaði ekki að lyfta
hug hans yfir hið jarðneska,
enda bætir Lúkas við frásögnina
um þetta þeim afsökunarorðum,
að hann hafi ekki vitað, hvað
hann sagði. Pjetur elskaði Jesú,
en ást hans var jarðnesk, og
hann gat ekki sætt sig við þá
hugsun, að konungur sinn ætti að
sæta óvirðulegri meðferð og Guð
sinn að deyja.
Það er fyrst eftir upprisu
Kxists, að Pjetur tileinkar sjer
fyllilega kenningar hans. Þegar
Jesús opinberast honum við Tí-
bexíuvatnið, spyr hann: „Elskar
þú mig, Pjetur?“ Og þegar hann
hefur endurtekið spuminguna
tvisvar, svarar Pjetur:„Þú veitst
alt, herra, og þú veitst líka, að
jeg elska þig“. Og þessari játn-
ingu sinni var Pjetur trúr upp
frá því, alt þangað til hann leið
píslaxvættisdauða í Róm á kross-
trje eins og Kristur sjálfur.
Þramusynirnir. Bræðumir Ják-
ob og Jóhannes, fiskimennimir,
sem á ströndinni við Kapemaum
höfðu yfirgefið bát sinn og veið-
arfæri og fylgt Jesú, vora á-
samt Pjetri nánustu fylgdarmenn
hans. Þeir þrír og aðrir ekki,
vora með honum í húsi Jairs, á
fjallinu, er hann talaði við Móse
og Elías, og um nóttina á Olíu-
fjallinu. Bræðuma kallaði hann,
líklega í spaugi, þramusyni, ef
til vill af því, að þeir vora ör-
geðja og kappsfullir.
Eitt sinn, er Jesús og læri-
sveinar hans áttu leið um Sam-
aríu, var þeim illa tekið í smá-
þorpi einu, er þeir beiddust gist-
ingar. Þessu reiddust þeir bræð-
ur, Jakob og Jóhannes, og spurðu,
hvort þeir ættu ekki að kalla eld
af himni niður yfir þorpið og
eyðileggja það. Jesús ávítaði þá.
En þeir vora Galilear og töldu
Samarita óvini sína. Þeir höfðu
þá gleymt kenningu Jesú í fjall-
ræðunni. En þar sem þeir vildu
hefna mótgerða við Jesú, töldu
þeir sig hafa vald yfir eldi him-
insins. í þeix*ra augum var það
enn rjettlæti, að eyðileggja þorp-
ið af því, að íbúar þess höfðu
gert sig seka í því, að taka illa
á móti gestum. Svo langt voru
þeir enn frá þeirri endurfæð-
ingu, sem ein veitir aðgöngu í
ríkið.
Einu sinni sögðu þeir við Jesú:
„Meistari, okkur langar til að
biðja þig einnar bónar“. — „Hver
er hún?“ spurði Jesú. „Að við fá-
um að sitja sinn við hvora hlið
þína, þegar þú kemur í ríki þitt“,
svöraðu þeir. En Jesús svaraði:
„Þið vitið ekki hvers þið beið-
ist“. Og þegar hinir lærisvein-
amir heyrðu, hvers bræðumir
beiddust, reiddust þeir þeim. Jes-
ús kallaði þá alla lærisveinana til
sín og mælti: „Hver, sem mikill
vill verða í ykkar hópi, skal vera
þjónn hinna, og hver, sem vill
verða öllum hinum meiri, skal
vera allra þræll. Því mannsins
sonur er ekki til þess kominn, að
láta þjóna sjer, heldur til að
þjóna sjálfur“. Bæn þramuson-
anna verður til þess, að kollvarp-
arinn brýnir fyrir lærisveinunum
þau orð, sem allir göfugir menn
fara eftir. Það era smámenni ein
og ónytjungar, sem ætlast til
þess, að þeir, sem máttanninni
eru taldir, þjóni sjer. Sá, sem í
raun og vera hefur yfirburði,
þjónar ætíð þeim máttarminni.
Að þjóna er ekki sama og að
hlýða. Það má vel vera, að maður
þjóni svo best þjóð sinni, að
hann taki að sjer forgöngu og
leiði hana til frelsis jafnvel móti
vilja hennar. Það þarf engin und-
irgefni að vera þjónustunni sam-
fara.
Jakob og Jóhaimes skyldu
þessi sterku orð Jesú. Jóhannes
varð eixm af ástfólgnustu læri-
sveinum hans og á krossinum fól
hann honum að ganga móður
sinni 1 sonar stað.
Tómas er þektur fyrir trúleysi
sitt eða efagimi, og þessa vegna
títt nefndur. Hann er ímynd
hinna nýrri tíma, forgöngumaður
Spinoza og annara afneitara upp-
risunnar. Hann lætur sjer ekki
nægja vitnisburð augnanna, en
krefst einnig vitnisburðar hand-
anna. Ást hans á Jesú gel’ði hann
þó verðugan fyrirgefningar. Þeg-
ar komið var til þess að segja
meistaranum lát Lazarasar, vora
lærisveinamir því mótfallnir, að
fara til Judeu, því menn vora
þeim þar andstæðir og þar var
óvinum að mæta. Tómas einn
hjelt því þá fram, að þeir skyldu
fara þangað og deyja með Jesú.
Hann dó síðar píslarvættisdauða
í Indlandi.
Matteus er hugþekkastur allra
tólf lærisveinanna. Hann var
skattheimtuþjónn og hefur að
líkindum verið lærðasti maðurinn
í lærisveinahópnum. Hann kom á
þann hátt í lærisveinatöluna, að
Jesús sá hann sitjandi við toll-
búðina, ávarpaði hann og sagði:
„Fylgdu mjer“. Og Matteus stóð
upp, yfirgaf alt og fylgdi Jesú.
Og hann hjelt honum veitslu í
húsi sínu. Matteus yfirgaf meira
en nokkur fiskanet; hann yfirgaf
fasta stöðu, föst laun og þá fram-
tíð, sem þetta gat skapað honum.
Hann lagði því meira í sölumar
en hinir, sem ekkert áttu. Meðal
lærisveinanna var Matteus án
efa sá, sem verið hafði efnaðast-
ur áður en hann snerist í fylgd
með Jesú. Að minsta kosti er
þess ekki getið, að neinn af hin-
um hafi verið þess megnugur, að
halda honum veitslu. Að undan-
skildum Júdasi mun Matteus hafa
verið sá eini af lærisveinunum,
sem kunni að skrifa. Honum eiga
menn að þakka elstu frásagnir
umi Jesú, sem geymst hafa, að
því er mjög gamlir vitnisburðir
herma. 1 guðspjalli því, sem við
hann er kent, er fullkomnasti
texti fjallræðunnar. Menn ættu
að vera tollþjóni þessum enn
þakklátari en þeir hafa verið til
þessa. Mörg af fegurstu orðum
Jesú væra gleymd, ef hann hefði
ekki varðveitt þau. Iðja hans
hafði verið, að telja peninga og
heimta inn skatta, og sú iðja var
í litlum metum hjá þjóð hans.
En hann hefur látið eftir sig
fjársjóði, sem era meira virði en
allir peningar, sem slegnir hafa
verið fram á þennan dag.
Filippus frá Betsajda var líka
reikningsmaður. Til hans sneri
Jesús sjer, er mannfjöldann, sem
fylgt hafði honum út á eyði-
mörkina, skorti mat, og spurði,
hve mikið það kostaði, að kaupa
brauð handa öllum. „Tvöhundruð
denarar era ekki nóg“, svaraði
Filippus, og þessi upphæð — í
okkar peningum um 100 kr. —
var í hans augum svo há, að ekki
gat komið til mála að 'hún væri
fáanleg. Filippus náði Natanael í
fylgd Jesú. Natanael Tólómeus-
son er þektastur undir nafninu
Bartolomeus. Þegar Filippus
sagði honum fyrst frá Jesú,
svaraði hann í háði: „Getur
nokkuð gott komið frá Nazaret ?“
En Filippus hætti ekki fortölum
sínum fyr en hann fjekk Nata-
nael til þess að koma með sjer til
Jesú. Þegar Jesús sá hann, sagði
hann undir eins: „Þetta er sann-
arlega svikalaus lsraelíti“. —
„Hvaðan þékkir þú mig?“ spurði
Natanael. Jesús svaraði: „Áður
en Filippus kallaði á þig, sá
jeg þig undir fíkjutrjenu“. —
„Meistari, þú ert guðs sonur, þú
ert konungur lsraels“, sagði Nat-
anael“. — „Trúir þú því af því
að jeg sagði þjer að jeg hefði
sjeð þig undir fíkjutrjenu?**
spurði Jesús. „Þú skalt fá að sjá
annað meira*.
Nikodemus var ekki eins fljót-
ur til, enda vildi hann aldrei
kallast lærisveinn Jesú. Hann var
gamall maður og hafði gengið í
skóla hjá rabbinunum. En frá-
sagnimar um kraftaverk Jesú
höfðu haft áhrif á hann, svo að
hann fór til hans og sagði hon-
um, að hann tryði því, að hann
væri af guði sendur. Jesús sagði
við hann: „Sannlega segi jeg
þjer, að án endurfæðingar fær
enginn að sjá guðs ríki“. Niko-
demus skildi hann ekki og svar-
aði: „Hvemig getur maður fæðst
aftur eftir að hann er orðinn
gamall? Hann getur ekki komist
á ný inn í kvið móður sinnari*.
Jesús svaraði honum aftur: „Ef
hann ekki endurfæðist í andan-
um, getur hann ekki gengið inn í
guðs ríki“. Nikódemus skildi ekki
að heldur og spurði: „Hvemig
má þetta verða?“ — Jesús svar-
aði: „Ert þú lærimeistari Gyð-
inga og veitst ekki þetta?“ —
Nikódemus bar altaf lotningu
fyrir hinum unga Galílea, en fór
varlega í því, að játa fylgi sitt
við hann. Einu sinni, þegar æðstu
prestarnir og faríseamir ætluðu
að láta handtaka Jesú, ljet Nikó-
demus til sín taka og varði hann.
„Dæma lög okkar nokkum
mann án þess að hann sje yfir-
heyrður og rannsakað, hvað
hann hafi gert?“ sagði Nikódem-
us þá. En ekki er þess getið, að
hann hafi gert neitt til þess að
frelsa Jesú þegar hann var leidd-
ur fyrir Kaífas, þótt hann væri i
prestaráðinu. Hann lætur fyrst
á sjer bera eftir að Jesús er dá-
inn. Þá kaupir hann myrru og
alóe til þess að smyrja líkið.
Þetta hefur kirkjan launað með
því, að taka hann í helgra manna
tölu. Það er líka til sögn um, að
Pjetur hafi síðar skírt hann og
Nikódemus hafi loks látið lífið
fyrir trúna á Krist.
-----0-----
Þjóðleikhúsið norska, sem er
einkaeign, hafði upp undir 400
þús. kr. tekjuhalla síðastl. ár.
Bjöm Bjömson, sem verið hefur
þar leikhússtjóri, hefur látið af
starfi sínu. Þrátt fyrir þessa erf-
iðu afkomu ætlar fjelag í Osló
að reisa nýtt leikhús innan
skamms, fyrir um 2 milj. kr. með
sætum fyrir 850 manns.