Norðri - 25.03.1909, Blaðsíða 2

46
NORÐRI.
NR. 12
Yarð þá hlátur mikill. En Rórður beið
skamma stund með svarið og kveður á
móti:
. Andi er Ingimundar
ekki góður á bekkjum.
Tók síðan heldur að grána gamanið
og komu ýmsir kviðHngar upp. Einn
kvað til þeirra Rórðar:
Rimur í barka
ríkismanna
glitrir við skallinn
ágoðayðrum.
Að þeirri vísu hló Þórður hátt, en Por-
gils glotti við, en lét málið hlutlaust.
Rá var enn kveðið:
Vaxa blástrar
á bekk þaðra
hrumult gerist þefur
af hropum (d: ropum)yðrum.
Og enn er kveðið.
Pað er válítið
þótt vér reptum
bekkjunautar
af bolakjöti
er Þórðurreptir
Rorvaldssonur
Kjartanssonar
af Kóna sínum
Nú þótti goðanum nóg komið, enda
þótti honum hljóðið berast frá Ólafi
Hildissyni, en hann var sekur maður,
sektaður af Hafliða Mássyni, en leyft að
vera í griðum með Rorgilsi, Rórður
heimti húsfreyju til tals við sigogspurði
hver lokkamaður sá væri, er sæti á for-
sæti fyrir framan bekk Rorgils. Hún
segir, að það sé Ólafur Hildisson. Eigi
munum við báðir sitja að einni veizlu
lengur,mælti Pórður, ella send þú hann
á annan bæ. En hvorki var nærri því
komandi við hana eða húsbónda hans,
Þorgils. En allir hétu góðu um að ýf-
ast ekki framar við goðann. En það
tjáði ekki. Rórður stóð upp og blés
mæðilega og hét á menn sína að fara
burt. Jafnskjótt kom enn vísa, er hún
nokkuð óskýr en vélindisgangur goðans
var þar auðheyróur í hverju orði. Ann
ar kvað.
Goðinn repti svá,
er vér gengum hjá,
stóð á hnakka hý,
hver maður kvað fý.
Riðu ísfirðingar síðan burt og gistu á
öðrum bæ. En hinir sátu sem fastast.
Var þar glaumur og gleði mikil, segir
sagan, skemtun góð og margskonar
leikir, bœði dansleikur, glímur og sagna-
skemtun. Var 6 nætur fullar og fastar
setið að boðinu, því þar skyldi hvert
sutnar vera haldið Ólafsgildi. A Reykja-
nesi voru svo góðir landskostir í þann
tíma, að þar voru aldrei ófrjóir akrar,
svo að þar var ávalt nýtt mjöl brúkað
til eins eða annars ágætis« Rar voru
margskonar leikir hafðirog sögur sagðar.
»Hrólfur af Skálmarnesi sagði sögu af
Hröngviði berserk og víkingi, og frá
Ólafi liðsmanna konungi, haugbroti
Práins og Hrómundi Greipssyni og
margar vísur með. Sú saga var sögð
Sverri konungi, og kvað hann slíkur
lýgisögur skemtilegar, en þó kunna
margir að telja ættir sínar til Hrómund-
ar. Ingimundur prestur sagði sögu Orms
Barreyjarskálds og vísur margar, svo
og flokk góðan við enda sögunar,
erhann sjálfur hafði ort.
Á veizlusögu þessari má sjá, að það
eru engar öfgar, að segja, að hinir fornu
íslendingar hafi sótt fast skemtanir og
allskonar leiki og mannfagnað. Má
ætla, að glaðværð^eða æskubragur þjóð-
arinnar hafi hvorki áður né síðar náð
jafnara stigi en á þessari fögru öld.
En enn þá stórkostlegri veizlur er talað
um frá elztu tíð, svo sem erfið það, er
Hjaltasynirhéldu eftir föður þeirra, eða
crflð, sem Ólafur pá iiélt eftir Hösk-
uld föður sinn. Annars þóttu Oddver-
jar og Haukdælir halda beztar veizlur hér
á Iandi.
Blaðaskammir.
Einhver náungi, er kallar sig alþýðu-
mann, hefir tekið sér fyrir hendur að
rita um blaðaskammir í síðasta tölublaði
«Norðurlands». Vítir hann þær mjög
og heimtar kurteisan rithátt. Petta er
auðvitað gott og blessað og mjög frjáls-
mannlegt af »Norðurlandi» að flytja
grein, er kemur jafn iila við kaun þess
sjálfs og þessi grein gerir. Enginn skyldi
efast um það, að óreyndu, að tilgangur
höfundarins sé góður, að það sé ein-
lægur vilji hans ogósk, að blaðaskömm-
um linni sem mest og kurteislegur rit-
háttur komi í þeirra stað. Pessvegna má
eigi ætla, að hann riti sjálfur vísvitandi
ókurteislegar skammir í blöð, sízt þeg-
ar hann ritar um þetta efni.
En ef gert er ráð fyrir þessu, þáber
greinin ótvíræð merki þess, að þessi við-
kvæmi lærimeistari íslenzkra blaðamanna
hvorki veit hvað ókurteisi er né skamm-
ir, því hann gerir sig því miður sekan
um hvortveggja.
Fyrsta skilyrðið fyrir því að geta kent
öðrum er það, að lærimeistarinn kunni
sjálfur það sem hann tekur sér fyrir
hendur að kenna. Retta ætti greinar-
höfundurinn að hafa hugfast framvegis,
þegar hann tekur sér fyrir hendur að
leiðbeina mönnum.
Hann talar um ritstjóra, er «fyr en
nokkurn varir, eys óhroðanum, sem inni-
fyrir er, út um alt blað sitt,» segir að
sumir þeirra séu jafnvel engu betri en
versti sorinn í þjóðfélaginu. Auðvitað
þorir hann ekki að nefna nokkur nöfn.
Allir ritstjórar landsins geta því tekið
þetta til sín. Er þetta kurteis ritháttur?
Eru þetta ekki hreinar og beinar skamm-
ir? Mundi ekki greinarhöfundinum þykja
það allsvæsnar skammir, ef honum væri
borið það á brýn, að hann væri engu
betri en versti sorinn í þjóðfélaginu?
Virðist eigi full ástæða til þess að ætla,
að þessi blessaður siðameistari sé éigi
með öllu laus við «óhroða innifyrir?»
Siðameistarinn segir en fremur: «Til
þess að sannfærast um þetta þurfa menn
ekki annað en lesa íslenzku blöðin, sem
komið hafa út nú síðasta mánuðinn. Pá
geta menn séð meðal annars hvernig
einn ritstjórinn hrakyrðir þingmenn þjóð-
arinnar fyrir það, að þeir fóru meira
eftir eigin samvizku heldur en eftir dómi
annara.»
Fyrir hönd allra ritstjóra landsins, að
báðum «Norðurlands» ritstjórunum með-
töldum, leyfi eg mér að fullyrða að
ekkert ízlenzkt blað hefir gert sig sekt
um slíkt síðasta mánuðinn. Vera kann
að »ísafold« og «NorðurIand» hafi ekki
með öllu verið grandvara af slíkum synd-
um, þegar alþing hafði ritsímamálið til
meðíerðar fyrir nokkrum árum, en það
kemur ekki’þessu máli við. Eg leyfi mér
því að fullyrða, að hér fari siðameistar-
inn með vlsvitandi ósannindi og rang-
fœrzlur. Slíkt er hið mesta svívirðing-
armerki á blaðagreinum, í mínum aug-
um. Æðsta og helgasta skylda allra
þeirra, er í blöð rita, er það að forðast
slíkt.
Siðameistarinn gerir sjálfan sig sekan
umþástærstu synd, sem^nokkur blaða-
maður getur drýgt, og það í sjálfri siða-
prédikuninni yfir íslenzkum blaðamönn-
um!
Eiga ekki hér vel við þessi orð siða-
meistarans:
«Sjá nú ekki allir, að þetta og ann-
að eins, lýsir svo öfugnm hugsunarhætti,
að naumast verður lengra komist niður
á við?»
Er þetta ekki að færa þjóðinni «gamla
ólyfjan í staðinn fyrir ný Iyf, steina í
staðinu fyrir brauð?»
Nei, siðameistari góður! Rú berð
ótvírætt soramark þeirra falskennenda,
er koma til manna í sauðaklæðum, en
hið innra eru gráðugir vargar, til þess
að nokkuð gott verði af þér lært.
»VesIings þjóðin mín! þúátt þó skilið
að eiga betri« — siðameistara.
B. L.
Margt er skrft-
ið í Harmoníu
sagði karlinn, og margt er skrítið í
Nl. um þessar mundir.
Auk hinna meðfæddu rótgrónu ósann-
inda, kemur þetta meðal annars fram
í svari blaðsins til mín frá 20. þ. m. Fyrst
eru bein ósannindi um H. H. þau, að
að hann hafi lýst yfir því hér nyrðra,
að hann sem ráðherra stæði og félli
með frumvarpinu. Þessu «sem ráðherra*
bætir blaðið við í umsögn hans. Á fram-
boðsfundi á Grund lýsti H. H. því yfir,
að hann stæði og félli með frumvarp-
inu. (Einhverntíma bætti Nl. við »orð-
inu «óbreyttu», en nú gleymist það,
því önnur ósannindi voru í þetta sinn
nauðsynlegri). Pá skildi eg orð H. H.
svo, að hann sem þingmannsefni Ey-
firðinga ætlaði að standa og falla með
frumvarpinu, sem hann einnig hefði
gjört, ef Eyfirðingar hefðu værið
honum andstæðir í frumvarpsmál-
um, og þannig munu margir kjósend-
ur hafa skilið orð hans þá. Hinsvegar
var mörgum kunnugt um það, að hann
mundi beiðast lausnar sem ráðherra, ef
svo óheppilega tækist til, að frumvarpið
félli á þinginu, en opinberlega talaði
hann eigi um það.
Eftir kosningarnar gat hann eigi held-
ur vitað urn það með fullri vissu, fyr en
á þing kæmi, hvort frumvarpið feng
framgang eða ekki, og H. H. er ekki
sá rnaður, sem yfirgefur- gott mál að
óreyndu. Rað voru fleiri en hann, sem
ekki voru vonlausir um framgang frum-
varpsins eftir kosningarnar, og vil eg
benda Nl. á ummæli síns gamla for-
manns og stofnanda, St. St. skólameist-
ara, sem marg tók það fram á hinum
fræga þingmálafundi hér í janúar síðastl.,
að hann tryði ekki öðru en frumvarp-
ið fengi framgang, meðal annars með
tilstyrk aðalritstjóra Nl., sem nú í dönsk-
um blöðum er kallaður «den störste
Daneæder* (mesta danaæta).
Svo kemur það hlægilega hjá millibils-
ritstjóranum, sem sýnir, að hann getur
yfirtrompað fávizku aðalritstjórans, ef í
það fer, þó fáir mundu hafa trúað því.
Hann spyr: «En hvernig þing, sem
ekki er til áður, á að koma saman, er
víst öllum hulinn leyndardómur nema
þessu eina S-i.»
Skaði var, að þeir, sem samið hafa
stjórnarskrá íslands, höfðu ekki þennan
makalausa «speking» sem nú stendur
fyrir Nl., sem ráðanaut, því í stjórnar-
skránni stendur: »Konungur stefnir sam-
an reglulegu alþingi.* Ennfremur stend-
ur þar: «F*egar brýn nauðsyn ber til
getur konungur gefið út bráðabirgðalög
milli þinga. . . . ætíð skulu þau lögð
fyrir næsta þing á eftir.«
Ef þessar upplýsingar nægja ekki milli-
bilsritstjóranum til að ráða þessa vand-
ræða gátu þans, vil eg benda honum á
að alþingi var leyst upp fyrir síðustu
kosningar, eða réttara þingmenn leystir
frá umboði, og enginn var því orðinn
formlegur þingmaður, fyr en alþing var
komið saman og kosning hans og kjör-
bréf var ransakað og samþykt þar. —
Sézt þetta bezt á meðferðinni á dr.
V>rttý ntl f virtMt.
Geti þetta ekki bjargað skilningsleysi
millibilsritstjórans, og haft af honum
mesta hláturinn, leiði eg minn hest frá
því að koma fyrir hann vitinu. Enda
virðist ’nú vera kominn tími til þess fyr-
ir «N1.« að senda «Austra» skeyti á ný,
nú um það, að ekki megi dragast fram
úr þessu, að fara að verðlauna nauts-
höfuðin, þótt blaðið fyrir þrem árum
hefði á móti slíkum verðlaunum með
«Austra», þegar aðalritstjórinn var ekki
orðinn þingmaður. —
Broslegt að heyra aumingja »NI.«
vera að tala um brot á þjóðræði, þeg-
ar tillit er tekið til þess, að ritstjóri
blaðsins og þingmaður Akureyrar vagg-
ar nú inn á þing með yfirlýstan vilja
meiri hluta kjósenda á Akureyri á móti
sér í sambandsmálinu, og væri blaðinu
eins þarft að athuga þetta, eins og að
vera með dylgjur um kosningu tveggja
hinna nýju konungkjörnu þingmanna.
S.
Útdráttur úr
sýslufundargjörð Eyjafjarðarsýslu.
Framlagðar umsóknir um verðlaun úr
»Ræktunarsjóði« frá eftirnefndum möun-
um:
1. Gísla Jónssyni, Hofi í Svarfaðardal.
2. Jóhanni Gunnlaugssyni Sauðanesi.
3. Sigtryggi Jónssyni, Klaufabrekkum.
4. Porsteini Jónssyni, Upsum.
5. Porleifi Jóhannssyni, Hóli.
6. Ágúst Jónssyni, Felli.
7. Jóhanni Jóhannssyni, Sogni.
7. Stefáni Stefánssyni, Varðgjá
ásamt tilheyrandi skoðunar gjörðum á
hiniim unnu jarðabótum. Sýslunefnd-
in veitti þessum umsóknum meðmæli
sín. —
Framlögð var beiðni frá stjórnarnefnd
sjúkrahússins á Akureyri um styrk til
sjúkrahússins fyrir árið 1909, að upp-
hæð kr. 250,00.
Sýslunefndin veitti hinn umbeðna styrk
fyrir árið 1909.
Verðlaun úr búnaðarsjóði Eyjafjarð-
arsýslu voru veitt þeim: Hallgrími
Kristinssyni, Reykhúsum, 25 kr., Gutt-
ormi Einarssyni, Ósi, 20 kr., Gísla Jóns-
syni, Hofi 15 kr., Sigmundi Bjarna-
syni, Ytra-Hóli, 15 kr. Samtals“ 75 kr.
Nefndin um vegamálin hefir lagt það
til, að vegurinn frá brúnni á Hörgá á
Staðarhyl, að brúnni á Hörgá á Helgu-
hyl sé feldur úr tölu sýsluvega. Tillag-
an var samþykt.
Jafnframt var samþykkt, að veita 100
kr. til hreppavega i Skriðuhreppi, gegn
jafnri upphæð frá hreppnum,
Ungfrújónínu Sigurðardóttur veittur 300
kr. styrkur til að halda uppi hússtjórn-
arskóla, eins og að undanförnu, í húsi
»Ræktunarfélags Norðurlands« við Akur-
eyri.
Til þess að mæla og skoða jarða-
bætur búnaðarfélaga í sýslunni voru
kosnir:
Hreppstj. St. Stefánsson Fagraskógi,
Sýslunefndarmaður Kr. H. Benjamíns-
son Ytri-Tjörnum ,
bóndi Bened. Guðjónsson Moldhaug-
um.
Sýslunefndin ályktaði, að kjósa yfir-
kjörstjórn við alþingiskosningar næstu
ef kosning skyldi koma fytir á árinu,og
voru þessir kosnir.
Kaupm. Páll Bergsson úr sýslunefndinni
Hreppstj. Bened. Einarsson af kjós-
endaflokki.
Til vara:
Sýslunefndarm. Kr. H. Benjamínsson
Ytri-Tjörnum.
Hreppstj. Hallgr- Hallgrímsson Rif-
kelsstöðum.
Nefnd sú er haft hefir á hendi um-
iíjðn rtiéö Byfging toWíftwírnttttmfr írá