Norðri - 03.10.1911, Blaðsíða 3

NORÐRI.
Nr. 40
13»
— — Regar Björn Jónsson kom til
valda. vottaði Einar Hjörleifsson, að það
væri æfintýrið um karimenskuna, sann-
leiksástina, einurðina og drengskapinn,
sem hefði unnið sigur. Gott er þegar
þau æfintýri gerast með þjóð vorri,
bætti skáldið við. Ætla mætti að þeim
mönnum sem gert hafa ótnengað sjálf-
stæði landsins að stefnuskrá sinni, þætti
nokkurs um vert að hafa fyrir leiðtoga
svona fyrstu sprettina, mann sem væri
slíkum kostum búinn, og það þó gert
væri ráð fyrir, að ofureflisskáldið smíð-
aði alt að helmingnum. En ekki komust
landvarnar - skilnaðar - skýjaborgararnir í
þinginu fyr höndum undir en þeir geng-
ust fyrir að steypa þessum ráðherra frá
völdum. Og fyrir hverjar sakir ? Ekki
fyrir lögleysurnar sem hann hafði fram-
ið. Þær höfðu þeir tekið að sér að
verjá. Reirn var kunnugt um allar ávirð-
ingar ráðherrans, þegar þeir skoruðu á
hanr. að taka nýja konungkjörna þing-
menn inn í þingið þvert ofan í stjórn-
arskrána, áður en útrunninn var kjör-
tími þeirra sem á þinginu sátu. Rað er
ekki gott að sjá, hvernig þeir áttu að
lýsa betur trausti sínu á ráðherranum,
en með því að skora á hann að taka
sér sex dygga fylgismenn inn á þingið,
og það hefði að minsta kosti orðið er-
fitt fyrir þá að koma fram vantrausts-
yfirlýsingunni gegn honum, þegar hann
var búinn að styrkja svo aðstððu sina
í þinginu. En þegar hann annaðhvort
vildi ekki eða gat ekki hlýtt þeim um
að brjóta stjórnarskrá landsins, þá gáfu
þeir honum ,þ a ð að sök, hitt annað,
að hann hefði ekkert afrekað í sjálfstæð-
ismálinu (þótt svo væri í garðinn búið
bæði af honum og þeim, að hann gat
ekkert afrekað í því), og það hið þriðja
að hann væri skráður í blárri bók suð-
ur í Danmörku - og steyptu honum
af stóli. Og þó að tvær fyrri ástæðurn-
ar séu eftirtektaverðar, þá er hin þriðja
það ekki sízt. Hvað segir Iandslýður-
inn um þá ráðsmensku þessara manna,
að nota það fyrir ástæðu, þó aldrei sé
nema #in af fleirnm, til að demba
mönnum á eftirlaun æfilangt, að hann
er skráður í bók suður í Danmörku, og
það án þess hann gæti aðgert?
pegar svo búið var að koma þessum
ráðherra frá, þá byrjar aftur hið hneyksl-
anlega rifrildi um hver eigi að taka við
embættinu. Vikum af dýrmætum tíma
þingsins og þúsundum af fé landsmanna
er kastað í sjóinn meðan verið er að
þinga um það bak við tjöldin hvort
ekki hin eða þessi ómögulega stærð eigi
að setjast í stjórnarsessinn. Og þegar
konungur loks kemur enda á hneykslið
með því að velja annan manninn af
tveimur, sem tilnemdir urðu að lokum,
þá er farið að æpa upp um þingræðis-
brot á ð u r en það vitnast hvort þing-
ið muni sætta sig við ráðherravalið eða
hvort hinn nýji ráðherra muni sitja kyr
í trássi við yfirlýstan vilja þingsins. Og
þegar þingið er búið að lýsa því yfir
að það ætli að sætta sig við það sem
gert hafði verið (að vísu þannig, að
einn af berserkjum sjálfstæðisliðsins
»feldi« í stað þess að »axla«, eins og
Sveinn dúfa, en hvað um það, fyrir það
frelsaðist landið í þ a ð sinn), þá heldur
ópið um þingræðisbrot áfram, eins og
sónninn upp af kerlingunum, sem heit-
uðust og sukku.
Fyrri hluta árs 1909fóru allir forsetar
alþingis á konungsfund til að Iáta hann
vita, að íslenzka þjóðin væri svo fljót
að vaxa frá óskum sínum að hún teldi
nú skammarboð og tálbeitu það sem
þeir, forsetarnir áður höfðu álitið svo
gott fyrir hana, að þeir höfðu ekki einu-
sinni bdist við þá að væri fáanlegt.
| Til matgjörðar og bölcunar. |
j Flórians eggjaduft... 10 aur. Möndlur, Citron og
1 - Oýtingsduft . . io - Vanilledropar
3 Vanille lyftiduft . . . 10- ,• g|ðsum á )0, j5 0g 30 aur
^ Vanillestangir . . . . 15 —
^ ýmiskonar krydd í bréfum. Kardemommildropar,
% Ávaxtalitur Hindberjadropar,
2 guiur, rauður og grænn Kirseberjadropar
| glösum á 10, 15 og 25 aura. í glösum á 15 og 25 aur.
| „Sápubúðin Od
4 Talsími 82.
Cacao.
Ekta, áreiðanlega óblandað,
hollenskt . . */* pd. á 40 aur,
Súkkat.
Bezta Livorno-súkkat ’/i pd. 20 —
Soya.
einkargóð í glösum á 25 og 30 —
Tveim árum síðar er komið svo fyrir
þeim mönnum, sem fóru með þetta
háleita erindi, að einum þeirra er vísað
burt úr sjálfstæðisflokknum, annar þeirra
segir sig úr honum til þess að verða
ekki rekinn þaðan, og hinn þriðji, for-
ingi fararinnar, forseti sameinaðs alþing-
is íslendinga 1909, síðar ráðherra lands-
ins, foringi sjálfstæðisflokksins m. m.,
segir svo frá þessum atburðum í blaði
íínu:
„Flokkshreinsun.
Kristján þingræðisbrjótur var r e k -
i n n úr sjálfstæðisflokknum á mánudag-
inn. Hannes símskeytahöfund-
u r sagði sig úr flokknum á miðviku-
dag — varð fyrri til en flokkurinn að
reka hann. — Svo langt er frá því, að
flokknum sé tjón að brottför þessara
manna, að miklu fremur má það heita
hin mesta búbót að losna við á menn,
sem vitanlegt er um að uppkastsber-
serkirnir eiga hvert bein í«.
Höfum við ekki allir ástæðu tii að
vera stoltir af sjálfstæðisliðinu okkar
og foringjum þess?» [Niðurl.j
Framboð til þingmennsku,
Ósæmileg kúgunartilraun.
Öllum má ofbjóða.
Kristján Benjamínsson á Tjörnum á
Staðarbygð og Jóhannes Porkelsson
bóndi á Fjalli í Reykjadal bjóða sig
fram í Eyjafjarðarsýslu. »NorðurIand«
segir að þeir séu báðir ákveðnir sjálf-
stæðismenn. Er það góð upplýsing
fyrir kjósendur, því sumir þeirra kvört-
uðu um, að þeir vissu eigi um hvaða
flokki Kristján fylgdi. Og um afstoðu
Jóhannesar á Fjalli til þingflokka var
þó flestum Eyfirskum kjósendum enn
ókunnugra.
Fyrverandi þingmenn Eyfirðinga bjóða
sig og fram í sýslunni svo sem áður
hefur verið skýrt frá.
/ Reykjavík bjóða sig sex fram til
þings: Fyrv. þingmenn, L. H. Bjarna-
son prófessor, Jón sagnfræðingur. Hall-
dór yfirdómari, Guðm, Finnbogason.
í Dalasýslu býður Gnðmuudur Bárð-
arson, vel mentaður bóndi í Stranda-
sýslu, sig fram móti Bjarna í Vogi, og
eigi aðrir.
Á ísafirði bjóða sig fram Kristján
H. Jónsson prentsmiðjustjóri af hendi
heimastjórnarmanna og Sigfús Bjarnar-
son fyrverandi konsúll af hendi sjálf-
stæðismanna. Svo býður sra. Sigurður
Stefánsson sig frám sem utanflokkam.
nú síðast. Hann hafði að vísu í fyrstu
fengið meðmæli miðstjórnar sjáifstæðis-
manna til kjósenda og þar á meðal
Skúla. En fyrir fáum dögum fær hann
skipun frá Blrtii Jónssyni fyrv. ráðherra
og miðstjórn sjálfstæðisflokksins um að
hætta við framboð sitt, og hœtta að
hugsa um þingmensku, því miðstjórnin
mæli nú eindregið með Sigfúsi konsúl.
Las prestur skipunina upp á fundi á
ísafirði og lýstl því yfir að hann segði
með öllu skilið við sjálfstæðisflokkinn,
og biði sig fram sem utanfiokksmann,
því slíka kúgun þyldi hann ekki að
sér væri bannað svo mikið sem að
hugsa um þingmensku. Ressi kúgunar-
tilraun var gerð á bak við Skúla, og
mun honutn þykja vinur sinn hartleik-
inn, og nærri því hrakinn úr flokknum.
Er nú svo komið, að foringjar sjálf-
stæðisflokksins fara að ráða við ósjálf-
stæðu hræðurnar sem eftir eru, þegar
búið er að hrekja flesta sjálfstæðu mehn-
ina úr fioknkum, og eftir mestmegnis
ósjálfstætt kaupamanna- og bitlinga-lið,
sem fæst þorir að koma á opinbera og
frjálsa þingmálafundi til að taka þátt í
umræðum um landsmál, eða svara sak-
aráburði og reyna til að verja afglapa-
skoðanir sínar og aulaiega framkomu í
opinberum málum.
Séra Sigurður var einn af þeim fáu
meirihlutamönnum síðustu þinga, sem
eigi sníktu sér út þingbitling eða eitt-
hvert launað starf af almannafé, og því
einhver sjálfstæðasti maður flokksins.
Bátar farast enn.
1 síðasta blaði var getið um mótor-
bátinn, sem fórst frá Borgarfirði í mána-
dagsveðrinn II. þ. m. nú er frétt kom-
in um að annað hörmulegt slys hafi
átt sér stað sama daginn, þar sem róðr-
ar bátur frá Gunnari bónda Jónssyni í
Húsavík fórst með 3 mönnum, þeir
hétu:
1. Kristján Búk úr Reykjavík 'fertug-
ur að aldri, Iætur efir sig konu og 2
börn. Hann var formaður á bátnum.
2. Sigfús Tómasson frá Hafnarfirði,
rúmlega þrítugur, lætur eftir sig konu
og fjögur börn.
3. Hildibrandur Gunnlaugsson frá
Hafnarfirði, 46 ára gamall Iætur eftir
konu og 6 born.
Rriðji báturinn, mótorbátur frá Kon-
ráð Hjálmarsyni í Mjóafirði fórst s. 1.
laugardag í fiskróðri með 4 mönnum
á. Formaðurinn hét Kristján Ólafsson
búsettur í Mjóafirði. Hinir 3 voru sunn-
lendingar. Mótorbátur þessi var stór
og góður, með 10 hesta vél og að öllu
vel útbúinn. (Austri.)
Hvalur grandar bát.
t*að slys vildi til að maður drukkn-
aði af bát þriðjudaginn varfram afFagra-
skógi á Eyjafirði. Þrír menn voru á
bátnum og kom hvatur (hrefna) upp rétt
við bátinn og hvolfdi honum. Tveir af
mönnunum náðu í bátinn og gátu hald-
ið sér þar, en þriðji maðurinn druknaði
Stefán Gudmundsson fráGálmarsstöðum.
Hinum mönnunum varð það til lífs,
að þar bar að Friðrik Einarsson á mót-
orbát, og gat hann bjargað báðum
mðnnunum og flutti þá á Hjalteyri, báða
mjög þjakaða, einkum amiar þeirra. Báð-
ar hliðar bátsins voru brotnar.
Iðnskólinn
á Akureyri verður settur mánudaginn
20 október, kl. 7 síðdegis.
Kenslan fer fram frá 6 — 9 síðdegis.
Námsgreinar eru þessar: íslenzka,
danska, enska, reikningur og reikn-
ingsfærsla, auk fyrirlestra einu sinni í
viku.
Umsóknir þurfa að vera komnar
til skólastjórans, Adams þorgrímssonar
(Hafnarstræti 29. heima kl. 71;2 —9 síð-
degis), fyrir 16. október.
Iðnnemar eru ekki skyldir að vera á
skólanum frá 6—7.
Akureyri, 22. september 1911.
Frb. Steinsson.
Oddur Björnsson.
Sigtryggur Jónsson.
Nýjar bækur i bókaverziun
Sig. Sigurðssonar
/ Hafnarstræti 37 Akureyri
Kristján. Jónsson: Ljóðmæli skrautútgáfa
Kr. 4,00 og 5,50
Einar Arnórsson: Formálabók Kr. 4.00
Jón Sigurðsson: Aldarminning — 1,50
Jón Trausti: Rorradægur — 2,00
Jón Trausti: Borgir með mynd
höf. 2. útg. — 2,00
Fr. J. Bergm.: Viðreisn kirkjunnar— 0,80
E. Hjörleifss.: Gull frh.af Ofurefli — 2,00
Ágúst Bjarnas.: HelIas(Grikkland)— 2,50
Guðm. Guðm.: Friður á jörðu — 0,80
Jón Ólafsson: Móðurmálsbókin — 1,50
Þúsund og ein nótt II. 1. h. — 2,00
Egill Erlendsson: Rastir (saga) — 0,80
Jón Kristjánsson: ísl. sjóréttur — 3,00
Wallace: Fyrstu Jól — 1,00
S. A. Gíslas.: Reikningsbók 1 -4 h. — 2,90
ísl. söngbók. — 1,75
Fæðingardagar — 1,20
Kvennafræðarinn ný útgáfa — 2,75
B. Th. Melsteð: Sögukver æfisög-
ur 20 ísl. manna — 1,00
C. Doyle: Baskerville hundurinn— 1,50
C. Read : Eldraunin. — 1,60
Valeig lögregluspæjari — 1,60
Ennfremur fást allar skólabækur, vasa-
bækur, skrifbækur, stílabækur, höfuð-
bækur, kladdar og margskonar ritfæri.
Ql/j ÍÍ j hÍá
iJJlll/i Erlingi Friðjónssyni.
sem hafa. fengið lánaðað
bækur hjá mér, geri svo
vel og skili þeim til mín
hið allra fyrsta.
Anton Ásgrímsson.
Bóndi
í grend við Akureyri
ósksr eftir að taka hesta — helst eld-
ishesta — til fóður næsta vetur.
Ritstj. vísar á,