Norðurland - 25.03.1905, Blaðsíða 2

Nl.
106
vita hversu farið hefði ef henni hefði
ekki notið við.
Þetta er í fyrsta sinni sem mér
hefir verið fundið það til foráttu að
eg geri oflítið úr löndum mínum. Oft
hef eg heyrt hið gagnstæða og ekki
mun Fr. Kr. hafa oftar tekið svari
þeirra en eg, hvorki utanlands eða
innan.
Nú er það ekki fyrirlesturinn sem
verður honum hneyxlunarhella, heldur
þessi orð sem eg tilfærði úr bréfi
sjúklingsins:
»Einmitt nú og aldrei framar þurf-
um vér að eiga mann, sem ekki talar
eins og eyrun klæja«.
Ótrúlegt er að nokkur geti misskil-
ið þessa einföldu setningu. Fr. Kr.
trúir því varla að eg fari rétt með og
leggur hana út á þessa leið:*
Að eins nú og aldrei síðar þurfum
vér að eiga einn einasta mann sem
ekki talar eins og eyrun klæja. Guðm.
Hannesson heldur að hann sé kallað-
ur til þessa.
Eg þakka Fr. Kr. fyrir traustið, að
honum dettur í hug að setja mig í
samband við þetta, en eg á það ekki
skilið og hefir aldrei komið það til
hugar. Eg er ekki vel fallinn til þess
að verða »hirtingarvöndur syndugs
rnanns* á þessu landi.
Annars er fleira smávegis athuga-
vert við skýringar Fr. Kr. »Einmitt«
er ekki sama sem »að eins«. »Fram-
ar« hefir fleiri merkingar en eina (sjá
t. d. orðabók Fritzners). Sé sagt að
grautnr sé jetinn með skeið, þá er
ekki sagt að skeiðin sé vefjarskeið,
þó sú merking sé til í orðinu.
Eg þarf annars ekki að útlista þetta
frekar því öllum munu orðin Ijós og
Fr. líka, þó hann láti svona ólíkinda-
lega.
Fr. minnist á að sér sé fullkunnugt
um, að kjörfylgi mitt sé svo lítið, að
af því stafi engin hætta. Mér er full-
kunnugt um, að honum og öðrum fylg-
ismönnum hans stendur þó nokkur
stuggur af því, hversu lítið sem það
kann að vera og eru þessar ritsmíðar
Fr. sjálfs bezta sönnunin fyrir því.
Eg efast nefnilega ekki um, að þær
séu sprottnar af kosningahvötum, hvað
svo sem hann segir um það.
En »aldrei framar« ætti hann að
kenna þeim mönnum íslenzku, sem
betur vita í því efni en hann sjálfur.
Aftur væri það ekki fjærri að nota
tímann til þess að »vernda vilja kjós-
endanna*, því ekki er þó víst nema
fylgi mitt sé meira en Fr. Kr. hyggur.
Ouðm. Hannesson.
X
»Kong Inge«
kom af vesturhöfnunum 22. þ. m.
Með skipinu kom verzlunarmaður Sig-
tryggur Benediktsson frá Blönduós al-
fluttur hingað og Agúst Thorsteinsson
af Siglufirði, ennfremur Jón í Múla á
leið til Austfjarða. — Skipið fór sam-
dægurs aftur áleiðis til útlands. Með
því fóru frú Elísabet Ólafsdóttir til
Húsavíkur og þeir Vestur-íslendingarn-
ir, Sveinn Brynjólfsson og Sveinn Sveins-
son, en til útlanda síra Matthías Joch-
umsson, Halldór Gunnlaugsson læknir
og Þorvaldur Davíðsson útbússtjóri
Islands banka.
* Fr. er velkomið að sjá bréfið og fá vind-
il um leið.
Ný gufuvél.
Fæsta mun hafa grunað það fyrir
nokkurum árum síðan, að gufuvélin,
sem nú hefir verið notuð í langan
tíma um allan heim, mundi taka mikl-
um eða gagngerðum breytingum frá
því sem komið var. Vélarnár sýndust
hafa náð svo mikilli fullkomnun að
allri gerð, að þær gætu tæpast tckið
miklum breytingum til bóta. Þó eru
allar horfur á, að ný gufuvél, hin svo
nefnda gufumylla (Turbine) ætli að
verða hættulegur keppinautur gömlu
gufuvélanna.
Gufumyllan er æfagömul hugvits-
smíði, en það var þó fyrst fyrir tæp-
um 20 árum að hugvitsmenn fóru að
gera sér ljóst, að hverju gagni hún
mætti koma og smíða vélar með
þeirri gerð.
Gufumyllan er mjög einföld vél.
Aðalhlutar hennar eru gufuketillinn,
sem vatnið sýður í, svo það breytist
í gufu, pípa sem liggur úr honum og
nokkurskonar mylluhjól við enda píp-
unnar. Þegar vatnið sýður f katlinum
brýzt gufan út í gegnum pípuna og
blæs á hjólvængina, svo hjólið hreyf-
ist, á sama hátt og vindurinn hreyfir
vængi á vindmyllu. Þetta sýnist ofur-
einfalt og ólíku einfaldara en hinar
margbreyttu gufuvélar með gamla lag-
inu, en með haganlegri gerð hafá þó
vélar þessar reynst fyllilega eins nota-
drjúgar og hinar — en þann kost hata
þær fram yfir gömlu vélarnar, að slit
á þeim er nærfelt ekkert og snúnings-
hraðann má auka afskaplega, svo að
hjólið snúist um 7000—30,000 sinn-
um á hverri mlnútu, og er það miklu
meira en nokkurar aðrar gufuvélar geta
af hendi leyst án þess að skemmast.
Vélar þessar hafa nú verið reyndar í
allmörgum gufuskipum og eru þau
miklu hraðskreiðari en öll önnur skip,
sem bygð hafa verið að þessu. Nýj-
ustu flutningaskipin, sem fara milli
Evrópu og Amerlku eru með gufu-
myllum og eru allar líkur til þess að
þær útrými gömlu gufuvélunum, að
minsta kosti á öllum hraðskreiðum
skipum. — Mundi slfkt skip vera 9—10
tíma frá Akureyri til Reykjavíkur.
X
Nýr hljóðriti.
Þegar fónograf Edisons hljóp af
stokkunum fyrir nokkurum árum, gátu
flest íslenzk blöð um þessa merku
uppgötvun og sögðu ýmsar kynjasög-
ur af henni. Því miður reyndist verk-
færið miklu lakar en menn höfðu gert
sér vonir um. Það breytti hljóðinu stór-
um, svo fagur söngur varð oft að á-
mátlegu ýskri, sem naumast gaf nokk-
ura rétta hugmynd um hið upprunalega
hljóð. Þetta stafaði af því að hljóðið
myndaðist við það að stáloddur straukst
eftir ójöfnu yfirborði og urgið frá oddin-
um blandaðist saman við hið uppruna-
lega hljóð. Fónograf Edisons var breytt
á ótal vegu (grammofón o. fl.) en öllum
vélunum fylgdu sömu ókostirnir.
Fyrir fáum árum fann danskur verk-
fræðingur, Valdemar Poulsen að nafni,
upp nýjan fónograf, sem hann nefnir
telegrafofón. Allar líkur eru til þess,
að þar sé um stórvægilega uppgötvun
að ræða, sem taki langt fram gamla
fónografinum, þó lítið hafi hennar verið
getið fyr en síðasta ár. Vélin hefir ekki
verið til sölu til skamms tíma, þvf smið-
urinn hefir sífelt unnið að endurbótum
á henni. Nú fæst hún keypt og verðið
er um 300 kr.
Telegrafofóninn er mjög frábrugðinn
fónograf Edisons, en ekki er hér auðið
að lýsa vélinni nánar. Hljóðið er ritað
á stálbönd eða stálplötur og sjást þó
engin sýnileg merki þess. Plata, sem
ritað er á, er algerlega eins útlits og
sú sem ekkert er á. Breytingin er
innifalin I því einu að hljóðplatan er
orðin einkennilega segulmögnuð og
segulmagn þetta í sambandi við raf-
magnsstraum framleiðir síðan hljóðið,
án þess að nokkur oddur eða þvílíkt
snerti plötuna. Öll vélin gengur hljóð-
laust og urglaust, svo enginn aukahreim-
ur fylgir hinu upprunalega hljóði; auk
þess er það miklu hreinna og gleggra
en í fónograf Edisons.
Ef áhald þetta reynist eins vel og
af því er látið, er sennilegt að það
útbreiðist um alt og hafi hina mestu
þýðingu. Stálplöturnar slitna ekkert
hve oft sem þær eru brúkaðar. Þær
má senda í venjulegu umslagi eins
og hvert annað bréf með póstinum
og sé ekki áríðandi að geyma plöt-
una má fyrirhafnarlaust þurka skriftina
út og nota plötuna á ný. •— Alls konar
sönglist getur flutst inn á heimili, sem
annars yrðu að fara hennar á mis. Ræður
mælskumanna geta geymst öldum sam-
an eftirkomendunum til lærdóms og að-
dáunar. Kensla í málum verður miklu
auðveldari en ella, því réttan framburð
má læra af vélinni. Þetta er nefnt að
eins sem dæmi þess hverja þýðingu
áhaldið getur haft og yæri óskandi
að það reyndist eins vel og af því er
látið. Það hefir verið sýnt fjölda hug-
vitsmanna (Edison, Marconi, Tesla o. fl.)
og hafa allir lokið á það mesta lofsorði
og dáðst að höfundi þess. — Fyrir
skömmu var Játvarði Englakonungi
sýnt það og undraðist hann stórum
yfir þessari dvergasmíði.
Vélin er mjög einföld og auðveld
meðferðar. Þann galla hefir hún að
ekki geta fleiri en einn hlustað í senn.
X
Sýslusýningin.
í gær hélt nefnd sú er sýslunefnd-
in kaus til þess að standa fyrir bú-
penings sýningu hér á Akureyri fund
með sér. Var þar ákveðið:
r. Sýning yrði haldinn 26. maí n. k.,
daginn eftir að aðalfundur Ræktun-
arfélagsins hefst, en búist er við
að hann standi að minsta kosti 3
daga.
2. Fé því sem væntanlega verður veitt
til sýningarinnar yrði skift svo að
120 kr. gangi til verðlauna fyrir
nautgripi, kýr og naut ársgömul
og eldri, 80 kr. til verðlauna fyrir
undaneldishross, hesta 2 vetra og
hryssur 3 vetra og eldri, og 50
kr. til verðlauna fyrir sauðfé, hrúta
veturgamla og eldri og ær. Til
annars kostnaðar við sýninguna
voru áætlaðar 50. kr.
3. Verðlaun skyldu þrenn fyrir hverja
tegund búfjár. Naut: 1. verðlaun
15 kr., 2. 10 og 3. 5 kr., kýr:
1. vl. 12 kr., 2. 8 kr., 3. 4 kr.,
hross: I. vl. 12 kr., 2. 8. 3. 4 kr.,
hrútar: 1. vl. 6 kr., 2. 4 kr., 3. 2 kr.,
ær: 1. vl. 5 kr. 2. 3.50 3. 2 kr.
4. Þeir, er sýna ætla búfé, tilkynni
það sýningarnefndinni fyrir 14. maí
og láti þess getið, hve margt það
sé og hverrar tegundar.
f sýningarnefnd voru þeir kosnir:
Eggert Davíðsson á Krossanesi, Krist-
ján Benjamínsson á Tjörnum og Ste-
fán Stefánsson á Möðruvöllum.
í verðlaunanefnd voru kosnir: Sig-
urður Sigurðsson skólastjóri, Guðm.
Guðmundsson á Þúfnavöllum, Hallgrím-
ur Hallgrímsson á Rifkelsstöðum, Sig-
urgeir Sigurðsson Öngulsstöðum, Ste-
fán Stefánsson í Fagraskógi.
X
Plægingarkensla.
Eins og auglýst er hér í blaðinu
ætlar herra Stefán Marzson, sem lært
hefir jarðyrkjustörf í Danmörku með
styrk frá Landsbúnaðarfélaginu, að
kenna plægingar í sumar um 12 vikna
tíma. Hafa nokkurir bændur í Möðru-
vallasókn gengið í félag með honum,
til þess að styðja hann til að halda
uppi kenslunni. Kaupir félagið verk-
færin og leggur til verkefni og hesta
eftir þörfum. Ræktunarfélagið mun
hafa heitið félaginu styrk og vænt-
anlega styrkir Búnaðarfélag íslands
eitthvað þessa kenslu. Kjör þau, sem
nemendum eru boðin, eru svo góð
að telja má víst, að fleiri sæki um
þessa kenslu en komist geta að. Er-
lendis er algengt að jarðyrkjunemar
verða að vinna kauplaust og gefa
með sér. Kunnáttuleysi í öllu verk-
legu hefir lengi staðið atvinnuvegum
vorum fyrir þrifum, ekki síst land-
búnaðinum og er því vonandi að menn
noti hvert tækifæri, sem býðst til þess
að bæta úr því.
Búnaðarskólarnir.
Fullyrt er að landbúnaðarnefndin
leggi til að að eins tveir búnaðarskól-
ar skuli vera hér í landi, annar syðra
en hinn hér nyrðra Skólann á Eiðum
skuli leggja niður, en Ólafsdalsskóla
þegar Torfi Bjarnarson lætur af skóla-
stjórn.
Skólann á Norðurlandi vill nefndin
setja í nánd við aðaltilraunastöð Rækt-
unarfélags Norðurlands, enda hefir
stjórnin þegar gert ráðstafanir til þess
að hægt væri að fá fyrir skólajörð
jörðina Kjarna í Hrafnagilshreppi, með
litlum fyrirvara.
Síra ^flaffhías Jochumsson
bjóst við að dvelja í Kaupmannahöfn
í nokkura mánuði. Ferðinni meðfram
heitið til bókmentastarfa, en sumpart
til þess að finna börn sín, enda eru
fjögur af þeim nú í Kaupmannahöfn.
Halldór Gunnlaugsson
læknir er alfarinn héðan af Akur-
eyri; hefir reynst duglegur læknir og
eignast marga góða kunningja í bænum.
Ráðgerir hann að sækja um Horna-
fjarðarhérað.
I Skóáburður.
• Feitiáburður lh fl. 1.00
cd u Degra í dósum O.30— 0.35
3 cð Sjálfblankandi glasið 1.00
10 The »Nagget« 0.45
»Nubian« Powder 0.45
c »Cream« 0-35
'3 TJ »Regalia« 0.18
c 0 »DaIes« 0.15
Dramouel oil 0.04
og margar fleiri tegundir selur
Jakob Gíslason.