Norðurland - 06.01.1910, Page 3

3
Ni.
hömrum, héldi það áfram, þótt eg
næði á því góðu taki tveggja handa.
t'iskimaðurinn næði ekki lagðri línu
Ur SJÓ og jarðeplin sætu föst í sáð-
garðinum. Grasið gæti ekki sprottið,
hvorki menn né dýr hreyft sig, að-
mngmáLegna hÍnS almáUUga Þyngdal"
Og spekingarnir næðu ekki penn-
anum upp ur blekbyttunni! Messina
og Pompeji hefðu aIdrej e ðjJ st af
peirri goðu oe gilHn - . * f ,
heíðu aldrei bygst & U’ að þær
skyÞnsamlnÍSt V bend;r * skort á
iuði T ? hV,t,: að taka vaIdið af
einhversstaðaranla háan konungsstó1
favehann si‘j>,Nr áflllusan"og horfa
streitist, gbyÍtirUrUlÖgKálÍð °S
eyðileggur _ °g brytur’ lífSar og
að gert ' Cn kann getur ekkert
haín b;°tle«a barnið bæði
»Mér er nlaut hann að svara:
sem eJ það ómögulegt hvað feginn
völdin k I' dl’ náttúrulögmálið hefir
Væ' u ■ ræður hvað það gerir.«
vöruget; C,r ekki eins marS'r °S al'
að h Sem hugsa og skrifa svip-
að hCSSU’ mætt> halda að þeir væru
efni 6nda Saman að mönnum og mál-
tblian og hin óbrjálaða skynsemi
(jnnsins vitna um, að guð sé hús-
°nái á síriu heimili. Hann byggir og
lrýtur niður, og frekar ^öllu öðru ber
nann umbyggju fýrir börnum sínum,
uPpeIur þau, er vitur og góður og
voldugur faðir, sem er bæði blíður
Og stríður.
Guð elskar það sem hann hefir skap-
að, þess vegna refsar hanti einnip.
Þegar heil þjóð eða einn eða fleiri
þjóðarlimir, breyta illa gagnvart sér
og öðrum, þegar þau gersópa öllu
góðu burt úr híbýlum sínum og heim-
kynnum, rís guð upp í réttiátri reiði
og rödd hans hljómar sem þruma.
En snúi einstaklingurinn eða þjóð-
>n við blaðinu; yðrist þau illverka
sinna og afleggi þau, en reyni af
remsta megni til að fremja verk hins
S° a, fagra og fullkomna, ganga á
vegum guðs, þá ljómar ásjóna hins
sta, 0g friður og hamingja tekur
Serbústað í býli og bæjum.
. En fái hið illa algerlega yfirhönd-
'nai og skeyti mennirnir eigi aðvör-
sfn af hálfu hins góða, lætur guð til
n tatca; þeirri þjóð sem honum er al-
þfa ftúhverf kastar hann til jarðar.
móta brópar hann á þjón sinn : Babel
Jerósalem, Assúr mót Samaríu,
og .rru-,t Jerúsalem einu sinni enn,
að wtir borganna eyðilögðu sýna,
sleitij*e nninn æS'legi helði unnið ó-
Eða han
inti; þ0 ann hrópar á eldinn og vind-
in hrisprgir brenna, skip sökkva, jörð-
titra afS _°g björgin klofna, svo menn
himni. °tta °g baða höndum mót
^°idugUr
scm haIlni er Herrann og enginn er
Hver er i
refsaði San hað annar en guð sem
öflum hinu <rans>sko og Messina og
logi Eða Sem hrept hafa lík ör-
sekar ? aske þær jjgjj eggj Verið
SpámaðUr •
gekk um gðt n' > anda hinna gömlu,
°g spáði um e torg í Messínaborg
'nn gaf orðum yhlleSg>nguna, en eng-
e'ns til að SVívans gaum, nema að-
röddu með hæðn'u llina aðvarandi
orðnm. n£eðn'shlátri 0g óþverra-
En Messina op q
kki verri en t d Lrans'sli0 voru
'ania, munið hiA . J°ndon eða Krist-
að. svo -6 EÍlmáski segja- Vera má
neita óguðleik | ° SCrn til þekkir mun
að hinar Sem „ r'rra °g vonzku. En
e'ri séu niiklu6 udar voru og aðrar
eng>nn sapt j, betri, hefir heldur
- »nei; ess vegna segir Kristur:
niunuð þéraii'1 1>er bætið ráð yðar
Eða getur 'rfytirfarast‘ (Ll'k- 13- 3)!
hann hafi tnokkur ímyndað sér, að
réttlátu refsinDg,8,ngarbréf gegn hinni
R*ður ekki8guÍUðs/ ,,
guo yfir eldinum, vind-
inum, sænum, jarðskjálftanum og drep-
sóttunum?
Og satt hefir eitt mikilmenni nú-
tímans að mæla, er hann segir, að
slík refsistörf hrópi til okkar aðvar-
andi röddu!
En það er oft margt og mikið sem
hinir réttlátu verða að þola vegna
hinna ranglátu. Það fanst Abraham
forðum, og einnig Kristi:— »ætti eg
ekki að aumkvast yfir stórborgina
Ninive, þar sem eru meir en tólf sinn-
um tíu þúsund menn, sem ekki þekkja
hægri frá vinstri, •—og fjöldi dýrar«
Þess vegna vildi hann hlífa henni í
Iengstu lög. En svo hlaut að fara, að
hann rétti út sína refsandi hönd og
— eyðiiagði.
En Lot var borgið, — eins og sum-
um nú á dögum, — á undurfullan
hátt.
Ef aðeins fáir verða fyrir slysum
og óhamingju, höfum við engan rétt
til að segja, að þeir séu syndugri og
verri en allir aðrir í grendinni, borg-
inni eða landinu.
En þegar refsingin kemur niður á
heilum þjóðum, dirfumst við að dæma.
Hvað var það sem felti ykkar fornu
stórþjóðir, sem belgdu blóðið einsog
vatn------?
Hví skelfur þú Egiftaland, — titrar
þú Babel og Jerúsalem-----------? Hver
veitti ykkur af hinum beiska bikar —
— ? Þið sjálfar! —sjálfar fyltuð þið
ykkar syndamæli. Drekkið því!—Tæma
skuluð þið bikarinn beiska í botn, —
segir Drottinn.
Og þú Babylon nútímans, sem vex
í synd og vonsku og ráfar í myrkrinu
um sólbjartan daginn; þú sem lýgur
og svíkur og spýrð eitri úr óheiium
munni; þú sem kaupir og selur sál
og líkama systra þinna og bræðra;
þú sem bruðlar hinn fátæka og bál-
vonskast ef hann ber sig illa undir
tonn þtnni; þú sem hrúgar saman auð
og hneppir aðra í þrælafjötra; þú sem
pest-sýkir lýði og lönd og lævi bland-
ar lff og önd; þú sem segir: »Guð
sér ekki, því hann er ekki til, og ríki
hans er hvergi«! — Sá dagur mun
koma, að þú þagnar, sú nótt er dramb-
semi þín iiggur í duftinu!
* * *
En konungur réttlætisins mun stjórna
fiá Síon, og frá hinni endurfæddu
Jerúsalem mun sól sannleikans skína
yfir heim allan. Því Drottinn hefir
talað til okkar í orði sínu, og orð
hans og lög eru réttmæt, og loforð
hans óbrygðult.
Snorri Sigfússon þýddi.
Cpinbert uþpboð
Ekki er því að neita að efni grein-
ar þessarar er alvörumál og íhugunar-
efni fyrir alla. En það verð eg að játa,
að fullyrðingarnar í henni sýnast mér
meira en lítið vafasamar. Hefi líka
sterkan grun um, að þeir sem hávær-
ast tala um skilning sinn og þekkingu
á stjórn guðs á heiminum, beri ekki
til muna meira skyn á hana en hinir,
sem hógværlegar dæma, halda annað-
hvort að vegir guðs séu órannsakan-
legir, eða játa vanmátt sinn til þess
að fella um þá ákveðna dóma.
Ritstj.
Síra Jón og strútiirinn.
Það er venjulegt í útlendum leik-
húsum, að ódýrustu sætin eru hátt
uppi, næst þakinu, og eru þessi sæti
stundum kölluð í háði »sæti goðanna«.
Kemur það af því, að leikarar í sum-
um sjónleikum líta vanalega upp til
himins, um leið og þeir kalla »goðin«
til vitnis um hitt og þetta, og um
leið til mannfjöldans í ódýrustu sæt-
unum. Sömuleiðis fær sá leikari, sém
vinnur sér meiri aðdáun hjá ómentaða
fólkinu í þessum sætum en hjá ment-
aðri mönnum í lægri bekkjunum, orð
fyrir að «leika fyrir goðunum*. Ekki
þarf mikið annað til þess, en góðan
orðaforða Sg málsnild.
verður haldið við húsið nr. 19 í Brekkugötu fimtudaginn 13. þ
m. og þar selt hæstbjóðendum ýmislegt lausafé tilheyrandi þróta-
búi Jóns J. Dalmanns, svo sem: innanhúsmunir, ljósmyndaáhöld
o. fl. —
Uppboðið byrjar kl. 10 f. þ. nefndan dag og verða söluskil-
málar birtir á undan uppboðinu.
Bæjarfógetinn á Akureyri, 5. jan. 1910.
Guðl. Guðmundssoi).
Vér skulum líkja mannfélaginu við
stórt leikhús. Eg vil kannast við, að
sætin niðri eru ekki nærri þvi öll skip-
uð, og að »goðasætin« eru troðfull.
Þvf þótt hin séu lægri kostar það
meira að sitja í þeim, — meiri stefnu-
fastan áhuga, meiri sjálfstæða hugsun
eg frjálslyndi, — og þeir sem í þeim
sitja, fá oft háð og fyrirlitningu »goð-
anna«. »Goðin« eiga líka ofurhægt
með að láta ýmislegt detta við og við
ofan í höfuðið á þeim sem eru fyrir
neðan.
Guðmundur Friðjónsson kemur fram
sem leikari á þessu leiksviðinu í grein
sinni i tveim köflum í Norðurlandi
fyrir skömmu. Hann kann vel að afla
sér lofs og aðdáun »goðanna«, því
honum er létt um mál, en hann er í
þessu máli alt of einhliða og hlutdræg-
ur, til að sannfæra þá, sem hafa tek-
ið sér tíma til að athuga vel og ræki-
lega deiluefnið, sem hann er að hræra
>i og þykist hafa leitt til lykta með
pennadráttum sínum.
Eg er síra Jóni að mörgu leyti sam-
dóma í aðalatriðum þessa máls, og þó
eg þekki hann ckki persónu!ega sem
mér þykir ver, held eg að við séum
skoðanabræður í helstu atriðum krist-
indómsins, og þess vegna leyfi eg mér
að verja mál hans, sem er í raun og
veru mál allra sanntrúaðra manna.
Það vill oft tii, þegar vanda þarf
um eitthvað, að sá fær hluttekningu
fjöldans, sem verður fyrir ofanígjöfinni
en hinn, sem þarf, embættis síns vegna
að beita valdi sínu til að refsa, er á-
litinn sekari en misgerðarmaðurinn,
því réttlætislilfinningunni er víða á-
bótavant.
Þannig sjáum vér, til dæmis, að G.
Fr. eins og aðrir, gengur fram hjá
kjarna málsins, og eyðir fleiri orðum
um agaaðferðina en um réttvísi máls-
ins sjálfs. En í hverju er deilan þá
fólgin, ef að brotið er til mergjar ?
Hvar er kýlið, sem þarf að skera í?
Það má nú, í fyrstu lagi, gæta að
því, að deiluefnið var í raun réttri
ekki upphaflega um trúarskoðanir, enda
þótt sumir hafi leitast við að eggja
menn á móti síra Jóni, með því að
telja þeim trú um, að hér sé ljóst
dæmi upp á miðalda trúarofsókn. Þeg-
ar alt kemur til alls, er aðeins að ræða
um hversdagslegt siðferði, sem vér ger-
um ráð fyrir, að heiðarlegir menn séu
samdóma um, þótt þeim beri ekki
saman í trúarefnum.
Síra Jón og síra Friðrik eru, — eða
það er ætlast til að þeir séu, — þjón-
ar hins lúterska evangeliska kirkjufé-
lags; þeir eru skyldugir að halda fram
kreddum og kenningum kirkjunnar á
meðan þeir eru í þjónustu hennar.
Þegar þeir geta ekki lengur, vegna
skoðana sinna, haldið samviskusamlega
áfram að gera þetta, er aðeins ein
leið opin fyrir þeim, sem heiðvirðir
menn, og hún er sú, að ganga opin-
berlega og hreinskilnislega úr þeirri
þjónustu, sem samviskan Ieyfir þeim
ekki lengur að gegna. Þetta hefir fjöldi
sannleikselskandi manna gert. A þenn-
an hátt mundu þeir halda enn virð-
mgu og áliti hinna fyrri trúarbræðra
sinna, og komast hjá öllum þessum
leiðinlegu deilum.
En hitt er óhæfa, og engum góðum
dreng samboðið, að taka launin sín
fyrir að kenna það, sem hann ekki
kennir, og getur ekki kennt, eða á
hinn boginn að kenna það, sem hann
trúir ekki sé satt.
G. Fr. líkir biflíutrúnni við það, sem
er miður gotf, og álítur, að hun geri
mönnum skaða í andlegu tilliti. Það
eru margir sem álíta, að brennivíns-
sala sé skaðleg fyrir almenning. Vér
skulum setja sem svo, að einhver
veitingamaður fengi samviskubit af að
selja brennivín, og ætlaði að hætta
við það. Mundi það nú vera rétt af
honum að hella niður öllu brennivíni
úr flöskum sínum, og láta vatn í þær
í staðinn, og selja þær svo með brenni-
vínsmiða á? Eg held að jafnvel toll-
heirntumenn og bersyndugir mundu
ekki gera slíkt. Veitingamaðurinn mundi
auðvitað hætta við starf sitt, og byrja
eitthvað annað, sem hann gæti rekið
með betri samvizku, — En viti menn
hvað gera guðfræðingarnir ? Sumum af
þeim finnst að kristindómur, eins og
hann er fluttur nú á dögum, sé skað-
vænn fyrir almenning. Þeir hella svo
út þeim kenningum úr flöskum krist-
indómsins, sem þeir sem prestar eru
eiðbundnir að kenna, og láta únitara-
trúar vatnið eða eitthvað annað í stað-
inn, og senda svo vörurnar út undir
sama merki og áður.
Aðferðin. meginreglan, er ekki heið-
arlegri, vegna þess að prestar eiga
í hlut, en þegar um synduga menn er
að ræða, sem ekki eru eins langt
komnir og þeir.
Látið síra Friðrik í Vesturheimi og
»nýju guðfræðingana* hér á landi aug*
lýsa opinberlega, að þeir ætli fram-
vegis að byggja kenningar sínar á allt
öðrum grundvelli, með nýrri kirkju,
nýju nafni, nýrri (eða engri) játningu
og nýrri stefnu, og sigla ekki með
fölsku flaggi. Þá finnst mér þeir muni
eiga betur skiiið virðingu góðra manna.
♦ Jlc
Það er margt í grein G. Fr. sem
mer þykir röksemdalaust, og sumt sem
er ekki satt. Orsökin til þess er, eins
og orð hans benda á, að hann hefur
frá barnæsku haft ranga, voða ranga,
hugmynd um Guð kristinna manna.
Hann las einusinni í bók, sem hafði
þau áhrif á hann, að hann gat ekki
tekið þátt í ölkæti annara heima hjá
sér, og hann sér eftir því ennþá, eft-
l